Kayvan Hosseini's radio series

انتخابات یک مدل منحصر به فرد انتخاب رییس‌جمهور است. جزییات این مدل چیست و چه دلایل تاریخی یا سیاسی پشت شکل‌گیری آن بوده؟این برنامه‌ای است از کیوان حسینی که در سال ۲۰۱۶ و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آن سال تهیه شده. این برنامه در آستانه انتخابات سال ۲۰۱۶ از رادیو فردا پخش شد.

در بخش‌های قبلی سلسله مطالب «بختیار» به اینجا رسیدیم که نخست‌وزیر، سرانجام با ورود آیت‌الله خمینی به ایران موافقت کرد و در پی ورود شورانگیز آیت‌الله، دایره اعتراضها گسترده‌تر شد و انقلابیون با روحیه‌ای دوچندان به مبارزه فعالانه با نظام پادشاهی مشروطه ادامه دادند. همچنین آیت‌الله خمینی سه روز بعد از ورودش، در روز ۱۵ بهمن سال ۵۷، در یک اقدام استثنایی مهدی بازرگان را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کرد. قسمت چهارم این سری به هفته پایانی حکومت بختیار اختصاص دارد. او چگونه می‌خواست جلوی انقلاب را بگیرد و در روز آخر چه رخ داد که نظام سلطنتی سرنگون شد؟

قسمت سوم مستند رادیویی بختیار به چگونگی تشکیل کابینه بختیار، فعالیت این کابینه در روزهای انقلاب، تلاش‌های بختیار برای ارتباط با آیت‌الله خمینی و حل مشکل و همچنین چگونگی ورود خمینی به ایران و دلایل پذیرش این موضوع از سوی نخست‌وزیر در این قسمت بررسی شده‌اند. توضیح بختیار درباره اینکه چرا پذیرفت آیت‌الله خمینی به آن شکل وارد ایران شود، در این قسمت گنجانده شده. او همچنین توضیح می‌دهد که چرا معتقد بوده باید به هر ترتیبی امنیت جانی آیت‌االله خمینی در آن روزها تامین شود.

در قسمت پیشین سابقه خانوادگی و فعالیت سیاسی بختیار را بررسی کردیم. همچنین دیدیم که شاه در سخت‌ترین دوران حکومتش ناچار شد تا به سراغ دشمنان قدیمی برود و از میان چهره‌های سرشناس جبهه ملی نخست‌وزیری برگزیند. اما جبهه ملی می‌بایست برای همکاری یا ادامه مبارزه با شاه تصمیم بگیرد. چگونه در نهایت شاه از میان گزینه‌های جبهه‌ ملی یعنی غلامحسین صدیقی، کریم سنجابی و شاپور بختیار، به سراغ بختیار رفت؟ با جزییاتی کامل بر اساس توضیحات خود بختیار

مستند رادیویی «بختیار» در سال ۱۳۹۵ و به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد ترور شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر مشروطه از رادیو فردا پخش شد. این سری رادیویی، پنج قسمت نیم ساعتی است. کیوان حسینی در نخستین قسمت از این مستند، موقعیت خانوادگی، روزگار تحصیل، فعالیت‌ سیاسی در اروپا و ایران و همچنین موقعیت شاپور بختیار را در سال ۱۳۵۷ بررسی کرده است.

در بخشهای پیشین سرنوشت حزب توده، جبهه ملی و اسلامگرایان بعد از کودتای ۲۸ مرداد را بررسی کردیم. در این قسمت سرنوشت قانون ملی کردن نفت بعد از سقوط مصدق را بررسی می‌کنیم.

در بخشهای پیشین سرنوشت حزب توده، جبهه ملی و اسلامگرایان بعد از کودتای ۲۸ مرداد را بررسی کردیم. در این قسمت سرنوشت قانون ملی کردن نفت بعد از سقوط مصدق را بررسی می‌کنیم.

در بخش‌های پیشین میزان دخالت آمریکا و بریتانیا را در وقایع ۲۸ مرداد بررسی کردیم. همچنین از محاکمه محمد مصدق گفتیم و تاثیر ۲۸ مرداد بر محمدرضا شاه و سرنوشت حزب توده بعد از این رویدادها. این بخش به روزگار جبهه ملی بعد از سقوط مصدق اختصاص دارد.

در قسمت‌های پیشین، از محاکمه مصدق بعد از کودتای ۲۸ مرداد و تاثیر وقایع سال ۳۲ بر عملکرد سیاسی محمدرضا شاه پهلوی گفتیم. این قسمت به حزب توده بعد از ۲۸ مرداد و آنچه بر اعضای و هوادارنش آمد، اختصاص دارد

در قسمت قبل محاکمه محمد مصدق بعد از کودتای ۲۸ مرداد را بررسی کردیم. در این قسمت از شاه بعد از ۲۸ مرداد خواهیم گفت.

در قسمتهای پیشین میزان مداخله آمریکا و بریتانیا را در وقایع سال ۳۲ بررسی کردیم و شنیدیم که بر اساس اسناد و منابع آمریکایی، چه اطلاعاتی از عملیات CIA در ایران برای سرنگونی محمد مصدق در دست است. در این قسمت از محاکمه محمد مصدق، بعد از کودتای ۲۸ مرداد خواهیم گفت.

در بخشهای پیشین، آنچه در روز ۲۸ مرداد رخ داد را به نقل از منابع آمریکایی مرور کردیم. برخی منتقدان، سی آی ای و مشخصا مامور ارشد این سازمان در ایران – کرمیت روزولت را به اغراق در نقش خود متهم می‌کنند. در این قسمت اعتبار منابع آمریکایی و همچنین اسناد منتشر شده در سال ۲۰۱۳ را بررسی می‌کنیم.

در قسمت‌های پیشین در جریان بررسی نقش آمریکا و بریتانیا در وقایع ۲۸ مرداد دیدیم که بر اساس منابع آمریکایی، بخش عمده آنچه در این روز رخ داد توسط CIA برنامه‌ریزی و اجرا شده. در این برنامه‌ها همچنین شنیدیم که به گفته ماموران آمریکایی، فضل‌الله زاهدی برای رسیدن به نخست‌وزیری، در همکاری تنگاتنگ با ماموران CIA بوده است. در این برنامه استدلالهای مخالفان این روایت را به همراه پاسخ پژوهشگران آمریکایی خواهیم شنید.

در بخشهای پیشین دیدیم که بر اساس اسناد آمریکایی، CIA نقشه پیچیده‌ای را برای تضعیف دولت مصدق اجرا کرد و بخش عمده آنچه در روز ۲۵ مرداد رخ داد نیز، همه بر اساس همین نقشه بود. در قسمت قبلی هم روایت روزهای بعد از ۲۵ مرداد را بر اساس اسناد آمریکایی مرور کردیم و دیدیم که بر اساس این اسناد، ماموران CIA در روزهای ۲۶ و ۲۷ مرداد تلاش کردند که با اجیرکردن گروهی، با ایجاد هرج و مرج به وحشت عمومی دامن بزنند و با انتشار فرمان برکناری مصدق، او را بی‌اعتبار کنند. در این قسمت به بررسی گفته‌های آمریکایی‌ها درباره وقایع روز ۲۸ مرداد می‌پردازیم.

در ادامه بررسی میزان نفش آمریکا و بریتانیا در وقایع ۲۸ مرداد، در مقالات پیشین دیدیم که بر پایه منابع CIA، این سازمان اطلاعاتی، طرحی گسترده برای سرنگون کردن محمد مصدق تهیه کرد و سعی کرد با اقداماتی چون انتشار مقالات ضد مصدق در روزنامه‌ها و تهدید و آدمربایی، دولت او را تضعیف کند. همزمان دولت بریتانیا در عرصه‌ بین‌المللی به شکل علنی با تحریم نفت ایران، دولت مصدق را در تنگنای اقتصادی قرار داد. وقتی تابستان سال ۳۲ از راه رسید، گویی همه چیز برای ضربه نهایی و سرنگون ساختن مصدق آماده بود.

در بخش پیشین شنیدیم که ایالات متحده در دوره زمامداری دوایت آیزنهاور به نقشه بریتانیا برای سرنگون ساخت محمد مصدق پیوست. در این قسمت از جزئیات نقشه CIA برای سرنگون ساختن مصدق خواهیم گفت.

در فصل نخست سری برنامه‌های سقوط که پخش آنها در سال گذشته، همزمان با شصتمین سالگرد وقایع ۲۸ مرداد سال ۳۲ آغاز شد، در ۳۰ قسمت، بازیگران کلیدی عرصه سیاست ایران در سال ۳۲ را بررسی کردیم. در آن ۳۰ قسمت خواندیم که محمدرضا شاه، محمد مصدق، جبهه ملی، حزب توده و اسلامگرایان در سال‌های آغازین دهه ۳۰ در چه وضعیتی بودند. همچنین روابط ایران با بریتانیا و آمریکا و تاریخچه کشف و اکتشاف نفت در ایران را بررسی کردیم. در آن ۳۰ قسمت شنیدیم که در دوره زمامداری محمد مصدق، او چگونه نفت ایران را ملی کرد و چطور بحران‌های سیاسی گوناگونی را پشت سرگذاشت. تا روزی که فرمان برکناری خود را از دست سرهنگ نصیری تحویل گرفت و سه روز بعد، در پی اعتراض‌های خیابانی و حمله قوای نظامی به مراکز دولتی، به زندان افتاد. در فصل دوم سلسله برنامه‌های سقوط میزان دخالت آمریکا و بریتانیا در وقایع ۲۸ مرداد و همچنین سرنوشت بازیگران این رویداد بعد از پیروزی کودتا و وضعیت نفت بعد از سقوط مصدق را بررسی خواهیم کرد و از اثرات این واقعه بر سرنوشت ایرانیان خواهیم گفت.

در ۲۹ قسمت پیشین، در جریان بررسی رویدادهای سال ۳۲، به اینجا رسیدیم که در روز ۲۸ مرداد، محمد مصدق، نخست‌وزیر خبرساز، با حمایت ارتش و معترضین در خیابان از قدرت کنار گذاشته شد و فضل‌الله زاهدی با حکم شاه، نخست‌وزیر شد. در آخرین قسمت از فصل نخست سلسله برنامه سقوط تلاش می‌کنیم به این سئوال پاسخ دهیم که این واقعه کودتا بود یا نه.

در جریان بررسی رویدادهای سال ۱۳۳۲، به اینجا رسیدیم که چگونه از صبح روز ۲۸ مرداد، آرام آرام گروهی به هوادارای از شاه و زاهدی به خیابان آمدند و برای نخستین بار از روز ۲۵ مرداد که شاه از کشور گریخته بود، خواستار برکناری مصدق و بازگشت شاه شدند. در این قسمت بررسی وقایع این روز تاریخی را ادامه می‌دهیم.

در قسمت‌های پیشین، سلسله حوادث سال ۳۲ را تا روز ۲۸ مرداد مرور کردیم. اینکه چگونه و چرا محمد مصدق فرمان برکناری خود را در روز ۲۵ مرداد نادیده گرفت و سپس، فرار شاه و بیانیه دولت که گارد شاهنشاهی را به انجام کودتا متهم می‌کرد، ایران را در یک بحران سیاسی کم‌سابقه فرو برد. این قسمت به مرور وقایع روز ۲۸ مرداد اختصاص دارد.