Και πού είχε το παλάτι του ο μαντραχαλάς Ποσειδώνας; Διότι βασιλιάς και θεός δίχως παλάτι δεν υπάρχει. Στις Αιγές λοιπόν κατοικοέδρευε ο Ποσειδωνάκος, αλλά που βρίσκονταν αυτές οι περιβόητες Αιγές; Δεν είναι πολύ αποσαφηνισμένο αυτό, καθώς συνώνυμες τοποθεσίες υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Από τις δεκάδες Αιγές, επικρατέστερη είναι αυτή στην Λίμνη Ευβοίας. Ο Ποσειδώνας είχε επίσης και περί τα 200 παιδιά (!), αλλά κανένα με τη νόμιμη σύζυγό του την Αμφιτρίτη, η οποία όμως στην αρχή δεν ήθελε να τον δει ούτε ζωγραφιστό!
Ένας νταγλαράς που όριζε τις θάλασσες και τα νερά, αυτό ήταν ο θεός Ποσειδώνας. Ο Ποσειδώνας αναπαριστάται πάντα σε αγάλματα και αμφορείς ως πανύψηλος και νταβραντισμένος, μ’ ένα μυτερό μούσι ως εκεί κάτω, με ανακατωμένα μακριά μαλλιά πίσω και βοστρύχους στο μέτωπο, με αγριάδα στο βλέμμα, ολόγυμνος ή μισόγυμνος απ’ την μέση και πάνω, και με συνήθως επιθετική κίνηση του σώματος. Σήμα κατατεθέν, η περίφημη τρίαινα του, για την οποία έχουν γραφτεί δεκάδες αναλύσεις, άλλες πιστευτές και άλλες βγαλμένες από τη σφαίρα της πιο ζωηρής φαντασίας.
Μετά τον big boss Δία, την πολεμίστρια Αθηνά και την ατίθαση Άρτεμη, ήρθε η σειρά να ασχοληθούμε με τον βίο και την πολιτεία του τρομερού Ποσειδώνα. Θαλασσινός λαός οι Έλληνες, η θάλασσα μας τρέφει, κανονικά ο Ποσειδώνας θα έπρεπε να είναι ο κατ’ εξοχήν θεός μας. Και ήταν κατά κάποιο τρόπο, απλώς του κουτσούρεψε την αίγλη και την φήμη το γεγονός ότι ήταν αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως του Δωδεκαθέου, κάτω από τον αδερφό του Δία. Πολλοί οι μύθοι που αφορούν στον τρανό Ποσειδώνα, τη γέννησή του και όχι μόνο. Ξεκινάμε και θα τα μάθουμε όλα στην πορεία.
Πολύπλοκη θεά η Άρτεμη, με πλήθος αρμοδιοτήτων γι΄ αυτό και χρειάστηκαν τόσα επεισόδια για να φωτίσουμε τη ζωή και την προσωπικότητα της. Στην Αττική, η θεά του κυνηγιού, είχε δύο πολύ γνωστούς ναούς. Ο ένας ήταν στην νότια πλευρά του όρμου της Μουνιχίας, εξ ου και η ονομασία του, «ιερό της Μουνιχίας Αρτέμιδος», (σημερινό Μικρολίμανο). Στον ναό αυτό κατέφευγαν όσοι ναυτικοί θεωρούσαν ότι είχαν αδικηθεί και όσο παρέμεναν εκεί μέσα είχαν ασυλία. Ο άλλος μεγάλος ναός της Αττικής ήταν στην Βραυρώνα, το ιερό της Βραυρωνίας Άρτεμης. Εκεί που είχαν ένα άλλο αλλόκοτο έθιμο: πήγαιναν υποχρεωτικά όλες οι κοπέλες της Αττικής κι έπαιρναν μέρος στο περίφημο «τελετουργικό της αρκούδας», αλλιώς… δεν μπορούσαν να παντρευτούν.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι –λένε οι επιστήμονες- γνώριζαν πολύ καλά την αξία των προγονικών παραδόσεων και των συλλογικών δράσεων της φυλής, της κοινότητας ή της πόλης, στην διαμόρφωση της ενότητας του κοινωνικού συνόλου. Ήξεραν την σημασία που είχε η πλήρης αποδοχή από τους πολίτες της κατανομής του ρόλου που είχε έκαστος μέσα στην ιεραρχημένη κοινωνία, για την επιβίωση και την πρόοδο αυτής της κοινωνίας. Αν, λοιπόν, άρχιζαν στις ατομικές πράξεις ή στις μεγάλες συλλογικές δράσεις, να κάνει ο καθένας του κεφαλιού του, διαλύονταν οι αρμοί της μνήμης και της ενότητας τους. Οπότε είχαν βάλει από πάνω μια αυστηρή θεά, που μόλις έβλεπε κανέναν αυτοσχεδιασμό στο τελετουργικό ή τίποτα έμμεσες προσβολές προς τους θεούς και τα ήθη, έβαζε τα πράγματα στη θέση τους. Κι αυτή δεν ήταν άλλη από την Άρτεμη φυσικά.
Η βιογραφία της θεάς Άρτεμις όμως, δεν ολοκληρώνεται έτσι εύκολα. Θεά των δασών, των βουνών, του κυνηγιού αλλά και του φεγγαριού, με ρίζες από άγριες βόρειες και ανατολικές θρησκείες στις οποίες οι θεοί ήταν κάπως πιο αγριωποί και σκοτεινοί απ’ τους δικούς μας, είχε άμεση εμπλοκή και με τον Τρωικό πόλεμο και τις σκληρές και αδυσώπητες μάχες του. Κι επειδή η εμπλοκή της ξεκινάει πολύ πριν αρχίσει ο Τρωικός πόλεμος, ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Έχουν μείνει στην μέση διάφορα συμβάντα που δείχνουν την σχέση της θεάς Άρτεμης με τα ελάφια. Αυτή τη φορά όμως θα πάμε σ΄ αυτό που αφορά τον Ηρακλή. Και μ’ αυτόν έγινε έξαλλη η Άρτεμη, αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση βρήκε απόλυτη εφαρμογή το «δύο μέτρα και δύο σταθμά». Διότι και θεά να είσαι που δεν δίνεις λογαριασμό σε κανέναν, αλλιώς αντιδράς όταν σε τσαντίσει ένα ανθρωπάκι κι αλλιώς όταν αυτός που θα σε πειράξει είναι ημίθεος, με λεοντή στην κεφάλα!
Κι αν πιστεύετε ότι με ένα επεισόδιο μπορούμε να ολοκληρώσουμε τις αναφορές μας στη θεά Άρτεμη, είστε γελασμένοι. Η Ελαφηβόλος θεά, που όταν γεννήθηκε πήρε κάτι παράξενα προνόμια από τον πατέρα της τον Δία και μ’ αυτά πορεύτηκε στον μυθολογικό κόσμο, ήταν η παρηγοριά των τρομαγμένων προγόνων μας που έπρεπε να διασχίσουν δάση, λαγκάδια αλλά και… θάλασσες. Την σέβονταν αλλά και την έτρεμαν όλοι και όχι αδίκως.
H Άρτεμη ήταν η θεά των βουνών, των δασών, του κυνηγιού, προστάτιδα των αγρίων ζώων και της παρθενίας των κοριτσιών, προστάτιδα των παιδιών και των εφήβων ώσπου να μεγαλώσουν, θεά του τοκετού μαζί με την Ειλείθυια, αλλά κυρίως θεά του φεγγαριού. Σε όλες τις μυθολογίες της υφηλίου, οι θεοί του φεγγαριού ήταν πανίσχυροι αλλά και ελαφρώς (έως πολύ) φοβιστικοί. Πάμε να δούμε τώρα, ή καλύτερα ν΄ ακούσουμε, για τον μυστηριώδη βίο και την αλλοπρόσαλλη πολιτεία της δικής μας θεάς του φεγγαριού. Της θεάς Άρτεμης.
Η μεγάλη γιορτή προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, γινόταν στην πόλη της, την Αθήνα, και ήταν τα διάσημα Παναθήναια. Τα Παναθήναια πραγματοποιούνταν στις 28 του μήνα Εκατομβιώνος, του Ιουλίου δηλαδή, και στην ακμή της Αθήνας κρατούσαν μέχρι και δώδεκα μέρες. Πέρα όμως από τα Παναθήναια, στο συγκεκριμένο επεισόδιο, θα μάθουμε για την βοήθεια που έδωσε η Αθηνά στους Αργοναύτες για να καταφέρουν να φτάσουν ως την Κολχίδα του Εύξεινου Πόντου και να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας.
Με μια μονομαχία υφαντικής, ανάμεσα στη θεά Αθηνά και την Αράχνη, θα ασχοληθούμε στο νέο επεισόδιο του podcast “Μια σταγόνα μυθολογία” με τον Δημήτρη Καμπουράκη. Η Αθηνά λοιπόν ανακάλυψε και την υφαντική, την δίδαξε στους ανθρώπους και ήταν προστάτιδα των γυναικών που ύφαιναν. Η Αράχνη ήταν μια ταπεινή γυναικούλα, που τα χέρια της όμως δημιουργούσαν αριστουργήματα. Όσο ταπεινή όμως ήταν, τόσο θράσος είχε, και τόλμησε να παραβγεί στην υφαντική με την ίδια τη θεά Αθηνά. Ωχ. Δεν θα πάει τόσο καλά αυτό.
Ο αυλός εφευρέθηκε από την Αθηνά και παραδόθηκε στους ανθρώπους για να τον ακούνε και να ευφραίνεται η ψυχούλα τους. Έλα μου ντε όμως που όποτε η Αθηνούλα έπαιζε το υπέροχο αυτό όργανο, η φατσούλα της παραμορφωνόταν. Θύμωσε πολύ και έδωσε ιερή εντολή, κανείς να μην παίζει αυτό το όργανο. Ο Μαρσύας, ο οποίος ήταν Σειληνός, δεν υπάκουσε, άρπαξε τον αυλό και μαγικές μελωδίες πλημμύρισαν την πλάση. Σιγά μην τον άφηνε σε χλωρό κλαρί ο θεός της μουσικής, Απόλλωνας. Τον κάλεσε σε μουσική μονομαχία και… Τα υπόλοιπα θα τα ακούσετε στο podcast.
Η θεά Αθηνά κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου, ήταν με τους Έλληνες και μπερδευόταν στα εσωκομματικά τους συχνά πυκνά. Σ’ αυτό το επεισόδιο θα έρθουμε σε επαφή με δύο από τις φορές που η Αθηνά έχωσε τη μυτούλα της στα τεκταινόμενα στο ελληνικό στρατόπεδο. Μία φορά ήταν τότε που έδωσε μανία, τρέλα δηλαδή, στον Αίαντα και μια ακόμα όταν απαίτησε από τον πατέρα της, να κάνει αθάνατο τον Τυδέα, που εδώ που τα λέμε, μάλλον τον γούσταρε από λίγο εώς πάρα πολύ.
H θεά Αθηνά και ο θεός Άρης ήταν αδέρφια, αλλά δεν τα πηγαίναν πολύ καλά. Η Αθηνά ήταν μυαλωμένη, μεθοδική και ψύχραιμη, ο Άρης ήταν λίγο μπουνταλάς και παρορμητικός. Μόνο μπελάδες μπορούσε να γεννήσει αυτή η κατάσταση. Σ’ αυτό το επεισόδιο, ο Δημήτρης Καμπουράκης αφηγείται με γλαφυρό τρόπο τη μονομαχία μεταξύ θεού Άρη και Διομήδη, την παρέμβαση της πανέξυπνης Αθηνάς, αλλά και τις κλάψες του στον μπαμπά, τον μέγιστο Δία, που καθόλου δεν τον χώνευε εδώ που τα λέμε.
Έργα και ημέρες της θεάς Αθηνάς, η συνέχεια, διά στόματος Δημήτρη Καμπουράκη. Η Αθηνά ήταν η πιο αγαπημένη θεά των αρχαίων Ελλήνων. Και θεά του πολέμου ήταν και θεά της ειρήνης και της αγαθής εργασίας των ανθρώπων. Και το δόρυ της σήκωνε και ισοπέδωνε όποιον της κολλούσε, αλλά και την γεωργία δίδαξε στα ανθρωπάκια και την ναυπηγική και την εξημέρωση των ζώων και την υφαντική, ως και την μουσική ανακάλυψε αλλά δεν πολυπρόκοψε εκεί. Ήταν ρε παιδί μου ένα μυστήριο θηλυκό αυτή η Αθηνά.
Μεγάλη αδυναμία του Big Boss Δία ήταν η θέα Αθηνά και ο μεταξύ τους δεσμός πολύ ιδιαίτερος. Με το που γεννήθηκε, απέθεσε τα όπλα της στα πόδια του πατέρα της, σημάδι ότι αποδέχεται την κυριαρχία του και την αρχηγία του. Στο νέο επεισόδιο του podcast “Μια σταγόνα μυθολογία” θα μάθουμε και για τον μύθο της μονομαχίας της θεάς Αθηνάς με τον πανίσχυρο Ποσειδώνα, αλλά και για την ξετσιπωσιά του Ήφαιστου, ο οποίος λιγουρεύτηκε την ίδια του την αδερφή.
Πώς γεννήθηκε η θεά Αθηνά; Είχε παντρευτεί την Μήτιδα ο Δίας, ομορφότατη και εξυπνότατη, σοφή με δυο κουβέντες, και -τι περίεργο- την άφησε έγκυο. Έλα μου ντε όμως που ο Ουρανός είχε διαφορετική άποψη γι’ αυτή την εγκυμοσύνη και προφήτευσε ότι τα τέκνα που θα έκανε ο Δίας με τη Μήτιδα, θα του προκαλέσουν μεγάλους μπελάδες. Ο Δίας δεν έμεινε άπραγος και καταβρόχθισε τη Μήτιδα! Ξαφνικά, η θεά Αθηνά βρέθηκε στο στομάχι του πατέρα της! Και πώς θα έβγαινε απο ‘κει;;;
Ο Δημήτρης Καμπουράκης γυρίζει σελίδα στην εξιστόρηση της ελληνικής μυθολογίας και ανοίγει το κεφάλαιο: θεά Αθηνά. Πριν από αυτό όμως, μας εξηγεί με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο τι είναι η αιγίδα, δηλαδή η ασπίδα. Και πώς κολλάει, θα μας πείτε, αυτό με τη θεά Αθηνά. Κολλάει με τον πατέρα της, τον μεγάλο και τρανό Δία και με τη σχέση που αυτός είχε με την Αμάλθεια, την κατσίκα δηλαδή που τον μεγάλωσε και από το δέρμα της έφτιαξε την ασπίδα του.
Ο Δημήτρης Καμπουράκης αφηγείται μια εξαιρετικά καλοσχεδιασμένη συνωμοσία εναντίον του Δία! Από ποιον? Μα φυσικά από την ίδια του τη γυναίκα, την παμπόνηρη Ήρα. Η ραδιούργα και αποφασισμένη θεά, θέλοντας τους Έλληνες νικητές στον Τρωικό Πόλεμο, έπρεπε να βγάλει τον Δία από το παιχνίδι, που ως γνωστόν ήταν με τους Τρώες. Τι σκαρφίστηκε λοιπόν? Την ωραιότερη και πιο ύπουλη ερωτική απάτη που υπάρχει στην ελληνική μυθολογία! Μια ερωτική αποπλάνηση με δόλιο σκοπό, που μας μαθαίνει τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα όταν έχει στόχο!
Ο Δημήτρης Καμπουράκης έχει βουτήξει για τα καλά στην ανταριασμένη θάλασσα με την οποία παρομοιάζει τη μεγάλη και τρανή Ήρα, σύζυγο των συζύγων και θεά των θεών. Δεν μπορούσε να ηρεμήσει ούτε λεπτό, και πώς θα μπορούσε άλλωστε με τα καμώματα και τις παγαποντιές του Δία; Αλίμονο σε όποια ή σε όποιον έπεφταν στις αριστοκρατικές δοντάρες της! Δεν ξέρουμε τώρα αν ήταν από φόβο, από σεβασμό ή για να αποφύγουν την οργή της, η Ήρα πάντως λατρευόταν σε πάρα πολλές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας.
Ian Omorfou
Τρελός τυπάς ο Καμπουρακης 😄