آن روی سکه

صبحِ سوم ماه می 1998، جسد بی جان جاستین فاشانو در گاراژ خالی منزلش در شوردیچ پیدا شد. جایی که تنها یک مایل با محل تولدش فاصله داشت. یک ساعت آخر زندگی‌اش را در سونای مخصوص همجنسگراها گذرونده بود. در یادداشت قبل از خودکشی، نوشته بود: "امیدوارم عیسی مسیحی که عاشقش هستم، با آغوش باز در خانه از من استقبال کند" و اینگونه زندگی اولین فوتبالیستی که همجنسگرا بودنش علنی شده بود، اولین رنگین پوست میلیون پوندی فوتبال، خاتمه یافت. این نهمین قسمت از پادکست آن روی سکه است که ما در آن مرور پرونده های جذاب ورزشیِ چهره ها یا رویدادهای مهم مشغولیم و در این قسمت به سراغ تراژدی جاستین فاشانو رفتیم. منابع ما برای این پادکست، یادداشت آقای دیوی لِین ترجمه شده در دو قسمت توسط همکار عزیزمان آقای جواد رحمانی و بخش هایی از کتاب 18 سال راه رفتن روی آب نوشته برایان کلاف و ترجمه علی امیری فر بوده است. مهدی جوانی، ویرایش نهایی متن رو انجام داده، حسین خسروی، پوستر این قسمت را طراحی کرده و سامان خدایی، آن را برای شما روایت کرده است.

برزیلِ 1982 را برخی بهترین تیم تمام ادوار جام‌جهانی فوتبال می‌دانند. بازی‌های روح‌نواز و گل‌هایی زیبا که هرکدام مانند یک اثر هنری بودند. تیمی متّحد که در قلبِ خط میانی‌اش جواهری داشت به نام دکتر سوکراتس. هافبک هجومی نابغه‌ای که جراحی ارتوپد خوانده بود و در زمین بازی با اندامِ کشیده‌اش هرکاری که می‌خواست با توپ گرد می‌کرد. به او لقبِ "چگوارای فوتبال" داده بودند که اسم پسرش را "فیدل" گذاشت و دل‌ش در گرو جنبش‌های چپ آمریکای لاتین بود. آنارشیستِ ریشویی که هیچ‌وقت دنبال قهرمانی نرفت. هیچ‌وقت زیبایی فوتبال را فدای کسب افتخار و جام نکرد. هیچ‌وقت اسیرِ حرفه‌ای‌گری‌های فوتبال مدرن و تجاری نشد و در برابرش سرِ تعظیم فرو نیاورد. در بیرون زمین نوشیدنی می‌خورد و سیگار بر لب جسم و روحِ مست‌ش را به میانِ مردم می‌انداخت و در زمینِ بازی سمفونی فوتبال می‌نواخت. او زمانی گفته بود: «وقتی در زمین قدم برمی‌دارم، هیچ چیز جز همان لحظه و آفرینشِ کاری زیبا برایم اهمیتی ندارد. من به میلیون‌ها مردمِ فرودستی فکر می‌کنم که با تمامِ حسرت‌ها و مصیبت‌های‌شان، چشمِ امید به ساق‌های من بسته‌اند. به مردمی که قدرتِ حرف‌زدن و ابرازِ وجود از آن‌ها سلب شده است». او آخرین بازمانده‌ نسلی بود که در سرآغازِ سقوط فوتبال به گند و کثافتِ تجارت، لحظه‌هایی شورانگیز برای مردم‌شان خلق کردند. فوتبالی درهم‌تنیده به سیاست. در روزگاری که به همراهِ رفقای کمونیستش، تیمِ فوتبالِ باشگاه کورینتیانس را به تریبونی برای هجو و نقدِ دیکتاتوری نظامی بدل کردند. پیراهنی بدونِ اسپانسر با لوگوی کمپانی کوکاکولا که از پایینش قطره‌های خون می‌چکید و یک کمونِ فوتبالی با نامِ دموکرات‌های کورینتیانس. به بازی زیبای برزیل در آن‌ سال‌ها لقبِ ژوگوبونیتو داده بودند. امّا ژوگوبونیتوی سوکراتس و رفقایش هیچ‌وقت روی سکو نرفت. هیچ جامی نگرفت و تیم ملّی‌شان در جام‌جهانی 1982 با مربی‌گری تله سانتانای افسانه‌ای، ناباوارنه در برابر ایتالیا حذف شد. امّا آن بازی تیمی روح‌نواز، آن ژوگوبونیتوی نبوغ‌آمیز و آن فوتبالِ گره‌خورده به آه و حسرت‌های پابرهنه‌های برزیل برای سال‌ها در خاطره‌ها جاودانه ماند. در این قسمت از پادکست اختصاصی طرفداری پا را فراتر از زندگی فوتبالی مرد هزار چهره فوتبال برزیل گذاشته ایم و از آزاداندیشی و مردم دوستی او در زندگی شخصی اش صحبت کرده ایم. منابع ما برای این قسمت، وبسایت آیریش تایمز، بی بی سی، وبسایت موزه فیفا و یادداشت علی امیری فرِ عزیز بود که سابق بر این در طرفداری منتشر شده بود.

سریال گمشده (Lost) را به یاد دارید؟ فیلمی درباره هواپیمایی که در جزیره ای دور افتاده سقوط می کند. داستان ما، داستان واقعی همان فیلم است. جزیره را، کوه های آند در نظر بگیرید و به جای شخصیت های داستان، بازیکنان تیم راگبی‌ای از اروگوئه را بگذارید. آن ها در دو راهی سختی قرار می گیرند؛ مرگ سخت و مشقت بار یا خوردن بدن دوستانشان. بازیکنان این تیم راگبی، همراه با خانواده و برخی از دوستانشان، در روز 13 اکتبر 1972، سوار بر پرواز شماره 571 نیروی هوایی اروگوئه شدند تا به شیلی سفر کنند و با تیمی از این کشور به رقابت بپردازند. داستان آن ها در منطقه ای که امروزه به عنوان دره اشک ها می شناسیم رخ داد؛ داستانی عجیب و ناراحت کننده، داستانی که مادر کتاب ها و فیلم های پرفروشی بوده است. منابع ما برای این قسمت، یادداشت دنباله دار گمشده در کوهستان بود که سابق بر این در طرفداری منتشر شده بود.

این هفته در آن روی سکه به سراغ پرونده اعجوبه دهه اخیر فوتبال دنیا رفته ایم. لیونل آندرس مسی یکی از محبوب ترین بازیکنان تمام دنیا طی 10 سال اخیر به شمار می رود که هر چه ممکن بوده در بعد فردی و باشگاهی را چندین و چند بار برده است. با این حال، داستان لئو و کشورش آرژانتین و زادگاهش روزاریو، کاملا متفاوت است. هنوز هم دیگو مارادونا محبوب ترین چهره تاریخ فوتبال آنها به شمار می رود و خیلی ها شاید تمایلی به قرار دادن نام مسی در بین 10 بازیکن برتر تاریخ کشورشان را هم نداشته باشند. بسیاری از آرژانتینی ها اعتقاد دارند شماره 10 تکنیکی اصلا اهل این کشور نیست، چون برای آلبی سلسته ها چیزی نبرده و آن طور که برای بارسلونا بازی می کند، برای کشورش نمی جنگد. بروز این دیدگاه در شهر زادگاه لئو یعنی روزاریو، تلخ تر هم هست تا حدی که این نابغه دنیای فوتبال، در آنجا بیش از هر جای دیگری، احساس غربت می کند و ما در این قسمت از پادکست آن روی سکه براساس گزارشی طولانی از ESPN، به کندوکاو چرایی این مساله پرداخته ایم.

ورزش ایران و جهان یک سال دیگر پر از اتفاقات تلخ و شیرین را پشت سرگذاشت و به پایان راه رسید. وارد سال 1398 شده ایم. برگزاری جام جهانی 2018 روسیه، بازی های آسیایی 2018 جاکارتا و جام ملت های آسیای 2019 در امارات از جمله مهم ترین رویدادهای ورزشی سال گذشته بودند که چه در رده ملی و چه در رده بین المللی، اتفاقات بسیاری ثبت کردند. علاوه بر این، رئال مادرید توانست در سال گذشته، در قهرمانی اروپا هت تریک کند، ولی مدتی بعد فوق ستاره خود یعنی کریستیانو رونالدو و رهبر هر سه قهرمانی اخیرش در لیگ قهرمانان یعنی کریستیانو رونالدو و زین الدین زیدان را از دست داد. کارلوس کی روش تیم ملی ایران را بعد از 8 سال ترک کرد و به کلمبیا پیوست. تیم های ملی کشتی آزاد و فرنگی ایران در یکی از بدترین عملکردهای خود نتوانستند حتی یک مدال طلا بگیرند و برخی ورزشکاران درخشش جالب توجهی در بازی های آسیایی داشتند. این ها تنها بخشی از اتفاقاتی بود که سال شمسی گذشته رخ داد که پادکست آن روی سکه این قسمت خود را به مرور آنها اختصاص داده است. به نظر شما مهم ترین اتفاقات ورزشی ایران و جهان در سال 1397 چه بوده است؟ نظرات خود را با ما مطرح کنید و آماده شنیدن قسمت های جدید پادکست ما باشید.

اورنتال جیمز سیمپسون، بازیکن پرافتخار فوتبال آمریکایی بود که بعد از بازنشستگی به کارشناسی مسابقات و بازیگری روی آورده بود و شهرت و محبوبیتش هر روز بیشتر و بیشتر می شد تا اینکه یک روز به جرم قتل همسر سابق و دوست وی دستگیر و برای مدت 10 ماه مورد محاکمه قرار می گیرد. محاکمه ای که در آغاز کار و با توجه به شواهد و مدارک به دست آمده، همه چیز برعلیه سلبریتی آمریکایی است، اما در پایان و در میان بهت همگان، ورق برمی گردد. داستان دستگیری، محاکمه و صدور حکم مربوط به او جی سیمپسون، سوژه ما در این قسمت آن روی سکه بود که می توانید شرح کامل داستان را از طرفداری و سایر بسترهای انتشار پادکست دنبال کنید.

امروز ششم فوریه، مصادف با یکی از تلخ ترین حوادث تاریخ دنیای ورزش است. در ششم فوریه 1958، هواپیمای حامل بازیکنان و کادر فنیِ وقت منچستریونایتد در مونیخ سقوط کرد. سرمت بازبی در 1945 در حالی هدایت منچستریونایتد را به عهده گرفت که این انتخاب چندان به مذاق طرفداران شیاطین سرخ خوش نیامد، چون بازبی قبلا در لیورپول بازی کرده بود و سابقه کاپیتانی رقیب همشهری یعنی منچسترسیتی را داشت. با این حال، همین آقای بازبی بود که بخش مهمی از تاریخ منچستریونایتد را به نام خود نوشت. مت بازبی نقش اول نخستن قهرمانی قرمزهای شهر منچستر در اروپا بود و همچنین یکی از نفرات حاضر در هواپیمایی بود که در ششم فوریه 1958 در مسیر بازگشت از بلگراد، در مونیخ سقوط کرد. در فاجعه سقوط هواپیمای منچستر در آلمان، چندین و چند ستاره بی مانند فوتبال آن زمان اروپا از جمله دانکن ادواردز و دنیس تیلور کشته شدند و تیمی که داعیه فتح اروپا داشت، تقریبا به طور کامل از هم پاشید، ولی بازبی بعد از ریکاوری از حادثه سقوط برگشت و منچستریونایتد را قهرمان قاره سبز کرد. این قسمت از پادکست آن روی سکه به واکاوی داستان منچستریونایتد در سه پرده قبل، حین و بعد از سقوط هواپیما می کند.

رقابت بین سلتیک و رنجرز، مشهورترین تیم های کشور اسکاتلند و شهر گلاسکو، به بیش از 100 سال پیش برمی گردد. از همان ابتدای شکل گیری دو تیم در اواخر قرن نوزدهم و انتساب هر کدام به یکی از گرایش های مسیحیت یعنی کاتولیک و پروتستان، آتش اختلافات طرفداران شان هم شعله ور تر شد و به گواه بسیاری، این مسابقه که به دربی اولد فیرم هم مشهور است، از جمله خونبارترین و خشن ترین رقابت های دنیای فوتبال داخل و بیرون زمین شمرده می شود؛ جایی که رقابت های لفظی و فیزیکی طرفین از هفته ها قبل از مسابقه کلید می خورد. این قسمت آن روی سکه به سراغ یکی از تلخ ترین رویدادهای مربوط به رقابت دو تیم پرداخته است. در 1971 و در جریان یکی از مسابقات دو تیم، فاجعه ای رخ داد که طی آن، 66 نفر جان خود را از دست دادند. این قسمت آن روی سکه را روزبه جاریانی با استفاده از منابع پایین نوشته، مهدی جوانی ویراست کرده، حسین خسروی طراحی پوسترهای آن را انجام داده و محمدحسین کریمی پناهِ عزیز آن را روایت کرده است.

صاحب رکورد سریع ترین گل زده شده در تاریخ ال کلاسیکو است، بیشتر از هر فرانسوی دیگری در لالیگا گل زده و پاس گل داده، سال های سال زیر سایه ستاره های کوچک و بزرگ تیم ملی و باشگاهی اش دم نزده و حتی بیشتر از زین الدین زیدان، عنوان بهترین بازیکن سال فرانسه را به خود اختصاص داده، اما با این وجود همیشه سیبل شدیدترین انتقادات فنی و حاشیه های جنجالی رسانه ها در داخل و خارج زمین چمن بوده است. کریم مصطفی بنزما و پرونده قطور حاشیه هایش، موضوع قسمت اول پادکست جدید طرفداری با عنوان آن روی سکه است که در رویکردی نو، به مرور پرونده شخصیتی چهره های مشهور و رخدادهای تاریخی دنیای ورزش می پردازد. زین الدین زیدان و کریم بنزما از بعضی جنبه ها شبیه به هم هستند. هر دو اصلیتی الجزایری دارند، هر دو فوتبالیست هستند، هر دو برای رئال مادرید و تیم ملی فرانسه بازی کرده اند و هر دو قهرمان اروپا شده اند، اما به وجهه عمومی و محبوبیت آنها که بپردازیم، کریم و زین الدین، فرزندان مهاجرین الجزایری در فرانسه، زمین تا آسمان باهم تفاوت دارند. اولین قسمت پادکست آن روی سکه، به واکاوی پاسخ این سوال می پردازد که چرا کریم بنزما این قدر منفور است و چطور تمام حاشیه های دنیا شامل حالش شده است.