آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۳۰ فروردین ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از دلیله نمازی، خواننده و بازیگر معروف دهه ۱۳۴۰ در ایران گفته‌ایم. او در این دهه با ترانه "عروس خانوم" به شهرت رسید. در این برنامه ترانه‌ محلی "گل نرگس" با صدای این خواننده و شعری از باقر نمازی را انتخاب کرده‌ایم.دلیله نمازی در سال ۱۳۱۴ در تهران متولد شد. اوج فعالیت حرفه‌ای او بین سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۹ بود که با نقش‌آفرینی در چندین فیلم سینمایی، به خصوص حضور در فیلم "فرشته فراری" به شهرت رسید.او همچنین در فیلم‌هایی مثل "صخره سياه"، "دیوار شیشه‌ای"، " سنگ صبور"، "مراد و لاله" و "یک قدم تا مرگ" به ایفای نقش پرداخته بود.عمده فعالیت موسیقایی او نیز با آهنگسازی رشید مرادی بود. از قطعاتی که خوانده بود می‌توان به ترانه "طلاق"، "خواب ناتمام"، "باغ آلبالو"، و "افسانه ناتمام" اشاره کرد.ترانه‌های "گل نرگس" و "عروس خانوم بگو بله" البته از معروف‌ترین آثار موسیقایی او شدند که تا سال‌ها صفحه‌های این ترانه بین مردم دست به دست می‌شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۶ فروردین ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleسینا فرزادی‌پور، آهنگساز و نوازنده ساکن اصفهان، مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. در این برنامه قطعه "بوگو چیطو شد" که بر اساس لهجه اصفهانی ساخته شده است را می‌شنوید که برادران سعیدی آن را اجرا کرده‌اند.سینا فرزادی‌پور در بهمن سال ۱۳۶۱ در شهر اصفهان متولد شد و با آنکه در کودکی بدون علاقه و به اصرار پدر به کلاس فراگیری تمبک می‌رفت اما در دهه ۱۳۸۰ در ایران، یکی از پرآوازه‌ترین گروه‌های موسیقی در این شهر را سرپرستی کرد.پس از چندی مشغول تدریس در آموزشگاه‌های موسیقی شد تا اینکه به فکر خلق آثاری با محتوا و فرم جدید افتاد و ترانه‌سرایی با لهجه اصفهانی را آغاز و شروع به آهنگسازی برای این آثار کرد.او در این راستا اجرای کنسرت‌های مختلفی مانند لباس‌خوانی ، گوشه‌های اصفهان و … را در کارنامه خود دارد که مورد استقبال چشم‌گیر مخاطبان هم قرار گرفتند.فرزادی‌پور آهنگسازی تیتراژ سریال پشت کوه‌های بلند را نیز برعهده داشته که با آواز برادران سعیدی همراه شده بود.از دیگر آثاری که با برادران سعیدی که از خوانندگان مطرح این سال‌های اصفهان هستند، همکاری کرد، می‌توان به "نگاری منی" و "گیسوی نگار" اشاره کرد.قطعه "بوگو چیطو شد" نیز اخیرا با آهنگسازی سینا فرزادی‌پور و شعری از پریا تنفگ‌ساز و با صدای دوقولوهای سعیدی با لهجه اصفهانی منتشر شده است. قطعه‌ای عاشقانه که اشاراتی به مسائل اجتماعی و محیط زیستی نیز دارد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲ فروردین ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر نخستین پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" در سال ۱۴۰۳ با یک ترانه بهاری یادی از شاپور جفرودی، خواننده، شاعر و آهنگساز کرده‌ایم.شاپور جفرودی خواننده، شاعر، ترانه سرا، آهنگساز و بازیگر تئاتر متولد اولین روز مهرماه سال ۱۳۰۷در رشت بود که فعالیت های هنری خود را از سن ۱۶ سالگی، از طریق ایفای نقش در تئاتر آغاز کرد.جفرودی در سال ۱۳۳۰ برای همکاری با ارکستر بزرگ رادیو ایران به تهران رفت و پس از قبولی در تست صدا و شیوه های آوازخوانی، با این رادیو همکاری کرد. پس از همکاری او با شاپور نیاکان، فعالیت های هنری این هنرمند مورد توجه ارکستر بزرگ رادیو ایران که در آن زمان از همکاری اساتید موسیقی کشور، از جمله مشیر همایون شهردار، حسین یاحقی، حبیب الله بدیعی، عبداله جهان پناه، سیروس شهردار، محمد میرنقیبی، مجید وفادار، فرهنگ شریف، احمد عبادی و بسیاری از بزرگان موسیقی کشور بهره می برد، قرار گرفت. در این دوران، سبک ترانه های جفرودی به سمت موسیقی اصیل ایرانی کشیده شد و در دوران همکاری با ارکستر بزرگ رادیو تهران، ترانه های متعددی از جمله "گل بهار"، "مهتاب شبان"، "بیاد او"، "باغچه"، "برگ گل"، "جشن گل"، "خنده سحر"، "چشم عاشقان"، "عالیه"، "دل بیقرار" ، "پیک آرزو" را اجرا کرد. دوران شکوفایی فعالیتهای هنری جفرودی در رادیو تهران نیز به سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰ بازمی گردد که ترانه سرایان مشهوری از جمله "تورج نگهبان"، "بیژن ترقی"، "تیمورتاش" و "جعفر مهرداد" (شاعر ترانه گل پامچال) برای او شعر سروده بودند.در نخستین پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" در سال ۱۴۰۳ ترا نه ای دو صدایی با حضور شاپور جفرودی و شمس را برایتان انتخاب کرده ایم که "گلستان" یا "ماهی اشپل" نام دارد. این قطعه در سال ۱۳۴۵ با تنظیم حبیب الله بدیعی بر روی شعری از صالح صابر ساخته شده است. شاپور جفرودی در ۱۳ خرداد سال ۱۳۸۳ در سن ۷۶ سالگی درگذشت و در امام زاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۷ اسفند ۱۴۰۲copyright ©Deutsche Welleدر آستانه روز جهانی زن، در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" سراغ قطعه‌ای رفته‌ایم که از سوی پنج خواننده زن ساکن ایران خوانده شده است. قطعه "حسرت" را در این برنامه بشنوید و مهمان این قسمت نیز سماء یکی از این پنج خواننده است.این بار در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" در آستانه روز جهانی زن، سراغ قطعه‌ای رفتیم که از سوی پنج خواننده زن ساکن ایران خوانده شده است.پنج قطعه فولک را در اثری به نام "حسرت" سماء، پرستو صابری، زهره حیدری، رزیتا یوسفی و ژیوار شیخ‌الاسلامی با آهنگسازی و تنظیم فرشاد رستمی خوانده‌اند.سماء که متولد سال ۱۳۵۵ است و در این اثر، قطعه بلوچی را خوانده است، مهمان این هفته پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است و در مورد هر کدام از این قطعات که آذری، بختیاری، گیلکی و کردی نیز شامل آن است، توضیح داده است.سماء همچنین از روند یادگیری موسیقی و آواز در طول سالیان گذشته نزد اساتید مختلف گفته و به محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی که نه تنها او، بلکه بسیاری از خوانندگان زن در ایران پس از انقلاب اسلامی با آن روبه‌رو بوده‌اند، اشاره کرده است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۳ اسفند ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از مهدی خالدی، آهنگساز و ویولونیست چیره‌دست گفته‌ایم. به بهانه انتخاب قطعه "بهار مستان" از ساخته‌های این هنرمند، سیما بینا که این تصنیف را خوانده است نیز در این برنامه از تجربه همکاری با خالدی گفته است.مهدی خالدی، آهنگساز و ویولونیست چیره‌دست در ششم مرداد ۱۲۹۸ در محله سنگلج تهران زاده شد. پدرش بازرگان بود و اندكی سه‌تار می‌نواخت. در این باره گفته بود: «نوجوان بودم كه پدرم مرا پيش مرحوم صبا برد و گفت اين بچه ذوق دارد. پيش خودش سه‌تار می‌زند. حيف است. آوردمش كه تو به او ويولن درس بدهی.»او در كنار درس، سه سال نزد صبا موسيقی آموخت و ۱۹ ساله بود كه كلاس استادش را به مدت چهار ماه كه صبا برای ضبط صفحه به بيروت و حلب رفته بود، اداره كرد.۲۲ ساله بود كه پس از پايان خدمت سربازی، پليس راه‌آهن شد اما تا از كار فراغت می‌یافت، ساز را دست می‌گرفت، به راديو می‌رفت و در نخستين اركستر راديو در كنار صبا ويولن می‌نواخت.او در ادامه فعالیت‌هایش دومين اركستر راديو را بنياد نهاد و ترانه‌های ماندگاری مانند "نشاط" را كه به "آمد نوبهار" مشهور است ساخت كه ۳۰ سال مداوم در آستانه نوروز از راديو پخش می‌شد.برای مدتی نیز سرپرست شورای موسيقی راديو شد و شش اركستر برای اجراهای گوناگون گرد آورد. در این ارکسترها خوانندگان و نوازندگان مختلف شرکت داشتند و رهبری آ‌نها به عهده خود او بود.تعداد آهنگ‌هایی که خالدی ساخته و از رادیو پخش شده بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ آهنگ است و ۱۱ آهنگ نیز برای برنامه گلها ساخت.قدم مهمی که مهدی خالدی در موسیقی ایران برداشت این بود که او الگوی قدیمی اجرای موسیقی ایرانی را بهم زد و به جای روال "پیش‌درآمد، آواز، تصنیف و رنگ"، تصنیف‌هایی ساخت که اول دوبند شعر همراه با آهنگ در آغاز برنامه خوانده می‌شد، سپس خواننده تصنیف را می‌خواند و بعد یک قطعه آواز با ساز سلو اجرا می‌شد و در نهایت برنامه با همان تصنیف خاتمه پیدا می‌کرد.در دهه ۳۰ با اینکه سینما در ایران نوپا و فاقد تکنیک‌های لازم بود اما به دعوت فیلمسازان برای فیلم‌هایی مانند "طوفان زندگی"، "شرمسار" و "مادر و زندانی امير" نیز آهنگ ساخت.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" قطعه "بهار مستان "به آهنگسازی مهدی خالدی را انتخاب کرده‌ایم و سیما بینا، خواننده به‌نام که این تصنیف را خوانده است، از خاطره ضبط این قطعه در پادکست این هفته می‌گوید.مهدی خالدی پس از یک دوره بیماری و ابتلا به سرطان حنجره در ۹ آذرماه ۱۳۶۹ در ۷۱ سالگی درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۹ بهمن ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleملیحه شورشی از خوانندگان ساکن ایران مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. او در این برنامه از گسترش حمایت مردان عرصه موسیقی از زنان خواننده به دنبال اعتراضات سراسری در ایران گفته است.ملیحه شورشی متولد اردیبهشت سال ۱۳۶۰ در تهران و فارغ‌التحصیل رشته ادبیات انگلیسی است. او از کودکی به واسطه برادرهایش که نوازنده ساز سنتور بودند، به موسیقی علاقه‌مند شد و در نوجوانی فراگیری آواز را آغاز کرد.او در سال ۱۳۸۲ یادگیری ردیف‌های آواز ایرانی را نزد صبا احمدزادگان و پس از آن فراگیری مکتب اصفهان را نزد مسعود امیری و فراگیری مباحث نظری و تکمیلی آواز را نزد استاد محسن کرامتی انجام داد.خانم شورشی در سال ۱۳۹۲ فعالیت حرفه‌ای با بخش موسیقی گروه‌های هنری در بخش تئاتر و ارائه چندین اجرا در جشنواره‌های آئینی - سنتی را در کارنامه خود دارد.او همچنین همراه با گروه موسیقی مهر چندین اجرا در شهرهای مختلف آلمان داشته و در سفارت ویتنام همراه با گروه دف‌نوازان چاهی نیز روی صحنه رفته است.این خواننده ساکن ایران همچنین از سال ۱۳۹۷ تاکنون مدرس آواز بانوان در زمینه صداسازی، تصنیف و ردیف آواز ایرانی است.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از او قطعه "تو می‌روی" با آهنگسازی سالار زمانیان بر روی شعری از هوشنگ ابتهاج را انتخاب کرده‌ایم.خانم شورشی همچنین در این برنامه از محدودیت‌های زنان در عرصه موسیقی و تجربیات خود در این زمینه گفته است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۸ دی ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از فرح عافیت‌پور، خواننده و هنرپیشه پیش از انقلاب گفته‌ایم. او از خوانندگان اپرا در ایران بود که سال‌ها با اپرای وین نیز همکاری داشت.فرح عافیت‌پور (پناهی) خواننده اپرا و هنرپیشه سینما متولد ۲۸ دی سال ۱۳۰۹ در ۱۳ سالگی به تشویق معلم موسیقی کلاس ششم دبستانش وارد هنرستان عالی موسیقی شد و بعدها برای ادامه تحصیل به ایتالیا رفت.کار موسیقی برای او پس از ازدواج با عزیز پناهی، پیانیست جدی‌تر شد و کنسرت‌های مختلفی در ایران و کشورهای دیگر برگزار کرد.در سال ۱۳۳۱ از طرف اداره هنرهای زیبا در فستیوال اپرا در شهر مونیخ آلمان شرکت کرد و چند آهنگ محلی ایرانی خواند. با اجرای این قطعات بود که عافیت‌پور به شهرت رسید.در سال‌های بعد او همراه با همسرش در کنسرت انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی و کنسرت انجمن فیلارمونیک تهران حضور یافت و در شهر آبادان نیز چندین کنسرت برگزار کرد.عافیت‌پور درباره قبولی در اپرای شهر وین نیز گفته بود: «برایم غیرقابل باور بود که خیلی زود اپرای وین به من نقشی محول کرد، چرا که بسیاری از هنرمندان از سراسر دنیا به امید بازی در اپرای وین به اتریش می‌آمدند اما آنها مرا انتخاب کردند. یادم است، روزی که با مدیر اپرای وین قرارداد امضا کردم، از خوشحالی سه روز تب کردم.»او در اپراهای مشهوری هم‌چون نی سحرآمیز، دختر خاکستر نشین، عروسی فیگارو و توراندخت نیز حضور داشت.توکا ملکی در کتاب "کتاب زنان موسیقی ایران: از اسطوره تا امروز" درباره عافیت‌پور نوشته است: «فرح بین سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۰ - دوره‌ای که نخستین خوانندگان اپرا در ایران به شکل جدی در این ژانر موسیقی آموزش می‌دیدند - در هنرستان موسیقی درس آواز می‌گرفت.»در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" علاوه بر معرفی چند اثر اپرایی با صدای فرح پناهی، تصنیفی که در برنامه "یک شاخه گل" رادیو با همراهی ارکستر گلها به آهنگسازی مهدی مفتاح در دستگاه بیات اصفهان خوانده بود را انتخاب کرده‌ایم.فرح عافیت‌پور (پناهی) در ۱۳ خرداد سال ۱۳۹۳در سن ۸۳ سالگی در زوریخ سوئیس درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۴ دی ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از عباس خوشدل، آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازنده گفته‌ایم. عمده فعالیت او با خوانندگانی هم‌چون پریسا، نادر گلچین و علیرضا افتخاری بود.عباس خوشدل متولد نخستین روز مهر سال ۱۳۱۰ در تهران بود. او پس از گذراندن مقاطع ابتدایی به هنرستان رفت و فارغ‌التحصیل هنرستان عالی موسیقی در رشته فلوت شد.خوشدل ردیف موسیقی دستگاهی را نزد ابراهیم بوذری فراگرفت و دروس آهنگسازی، هارمونی و آوانویسی را نیز با محمدتقی مسعودیه گذراند. او هم زمان تلفیق شعر و موسیقی را با هدایت‌الله نیرسینا و سازشناسی را با حسن رادمرد ادامه داد.این آهنگساز به‌نام موسیقی فعالیت‌های هنری پرشماری داشت که از آن بین می‌توان به مدیرکل فعالیت‌های هنری وزارت فرهنگ و هنر، نوازنده و سولیست فلوت و همکاری با ارکسترهای هنرهای زیبای وزارت فرهنگ و هنر (پیش از انقلاب) به رهبری حسین دهلوی، مصطفی کمال پورتراب، حسن رادمرد، حق کردار و کسروی و گروه تکنوازان با فرامرز پایور اشاره کرد.عمده فعالیت خوشدل در پیش از انقلاب اسلامی در ایران با خوانندگانی مثل پریسا و نادر گلچین بود و پس از انقلاب بیشترین همکاری را با علیرضا افتخاری انجام داد و آلبوم‌های "نیلوفرانه" یک و دو، "صدایم کن"، "شبان عاشق" و "راز گشا" را منتشر کرد.عباس خوشدل همچنین در سال ۱۳۹۱ نشان ویژه خانه موسیقی برای یک عمر فعالیت هنری را دریافت کرد.در در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" قطعه "موج دریا" با آهنگسازی عباس خوشدل و شعری از لعبت والا با صدای پریسا را انتخاب کرده‌ایم که پس از انقلاب این آهنگ را علیرضا افتخاری با شعری متفاوت از قیصر امین پور اجرا کرد.عباس خوشدل ۲۸ اسفند سال ۱۳۹۹ بر اثر سکته قلبی در ۸۹ سالگی درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" و در شب یلدا از ترانه "دل شیدا" یا "شیشه می در شب یلدا شکست" یادی کردیم. این تصنیف قدیمی منسوب به علی‌ اکبر شیدا است. با او که بنا به روایات، مهم‌ترین تصنیف ساز معاصر ایران است بیشتر آشنا شوید.علی اکبر شیدا، موسیقیدان، شاعر، ترانه‌سرا و خوشنویس پسر شاه ولی و بنا به برخی روایت مرشدعلی متولد ۱۲۲۲ در شیراز بود.حبیب الله نصیری‌فر در کتاب "مردان موسیقی سنتی و نوین ایران" درباره او نوشته است: «شیدا در تهران به درویشان خانقاه صفی علی‌شاه پیوسته بود و تا پایان عمرش در این خانقاه ماند. در همین دوره هم بود که یکی دیگر از تصانیف او به نام "مولود نبی" ساخته شد.»علی‌اکبر شیدا در موسیقی ایرانی نقش بسیار مهمی دارد، به گونه‌ای است که اگر بتوانیم دوره‌ای را به عنوان دوره معاصر موسیقی ایرانی بدانیم، بی‌گمان شیدا از پیشگامان این دوران است.او همراه با میرزا عبدالله که واسطه‌ انتقال مدون ردیف‌های موسیقی دستگاهی ایران است، تحولی عظیم در موسیقی ایران شکل دادند.از شیدا تقریبا ۲۲ تصنیف باقی مانده است اما درباره برخی از این تصانیف تردیدهایی وجود دارد، برای مثال درباره تصنیف "دل شیدا" که در میان ایرانیان به "شیشه می در شب یلدا شکست" هم معروف است، استاد فرامرز پایور، موسیقیدان و نوازنده سنتور معتقد است، این تصنیف ساخته ظهرالدوله است.علی‌خان ظهیرالدوله سیاستمدار اما موسیقیدان برجسته‌ای بود و سازهای ویولون و پیانو را به خوبی می‌نواخت.از سوی دیگر برخی موسیقیدانان دیگر مانند استاد محمدرضا شجریان تصنیف "دل شیدا" را که با اشعار دیگر و یا بندهای دیگری از شعر اصلی هم خوانده شده را منسوب به شیدا می‌دانند.شجریان در بروشور آلبوم "رسوای دل" خود نیز این تصنیف را سروده و ساخته شیدا ذکر کرده است.در سال‌های اخیر بسیاری از خوانندگان این تصنیف را بازخوانی کرده‌اند که ما نیز در این برنامه گلچینی از این اجراها با صدای خوانندگانی هم چون محمدرضا شجریان، مرضیه، شهرام ناظری، سیما مافیها، خاطره پروانه، رضوی سروستانی و وحید تاج را انتخاب کرد‌ه‌ایم.علی اکبر شیدا در سال ۱۲۸۵ در همان سالی که فرمان مشروطیت به امضا رسید، در تهران درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۴ آذر ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از واروژان، آهنگساز و تنظیم‌کننده مشهور ارمنی‌تبار ایرانی یاد کرده‌ایم. از او به عنوان یکی از تاثیرگذاران موسیقی پاپ ایرانی یاد می‌شود که در میانه دهه پنجاه به گران‌ترین آهنگ ساز ایران نیز تبدیل شد.واروژان هاخباندیان مشهور به واروژان، آهنگساز و تنظیم کننده مشهور ارمنی تبار در ۱۳ آذر ۱۳۱۵ در قزوین متولد شد و پس از فوت مادرش در دو سالگی، همراه با مادربزرگش به تهران آمد.او در هفت سالگی وارد مدرسه شبانه‌روزی ایتالیایی‌ها شد و پس از طی مقطع مقدماتی و تحصیل در هنرستان عالی موسیقی تهران، به دلیل علاقه به این رشته هنری راهی آمریکا شد و در آنجا رشته موسیقی را ادامه داد.پس از بازگشت به ایران، به مدت دوسال به اهواز رفت و در مدرسه ارامنه به تدریس موسیقی پرداخت و سپس در تهران و در انجمن فارغ التحصیلان ارامنه، گروه کُری تشکیل داد و مدت‌ها رهبری آن را بر عهده داشت.در سال ۱۳۴۶ به پیشنهاد عطاالله خرم وارد برنامه "آلبوم رنگی" شد و به عنوان نوازنده با این برنامه همکاری کرد.در سال ۱۳۴۸ به پیشنهاد منوچهر سخایی تهیه کننده برنامه "زنگوله‌ها" به عنوان تنظیم کننده ارکستر، همکاری‌اش را با این برنامه تلویزیونی آغاز کرد و در فروردین همان سال، نخستین آهنگ اختصاصی خود با نام "بدرود" یا "نفرین بر غم" با شعری از ایرج جنتی عطایی و با صدای ویگن را منتشر کرد.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از این اثر و دیگر آثای مشهور واروژان یادی کرد‌ه‌ایم.واروژان کار آهنگسازی یا تنظیم بیش از ۱۰۰ ترانه مختلف را برعهده داشت که از برخی از آنها به عنوان آهنگ‌های تأثیرگذار و ماندگار تاریخ موسیقی پاپ ایران یاد می‌شود.او همچنین در طول عمر هنری خود برای ۲۵ فیلم سینمایی و دو مجموعه تلویزیونی موسیقی متن ساخت.در سال ۱۳۵۶ و در روزهایی که واروژان تنها ۴۱ سال داشت و در حال کار روی ساخت موسیقی متن فیلم "بر فراز آسمان‌ها" بود به دلیل عارضه قلبی در بیمارستان جم تهران بستری شد و در نهایت در روز ۲۶ شهریور همان سال پس از ۱۳ روز بستری در آن بیمارستان درگذشت و در آرامگاه ارامنه تهران به خاک سپرده شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۵ آبان ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از حسین طیبی، نوازنده ساز لَلِـه‌وا گفته‌ایم. این هنرمند از راویان برجسته موسیقی منطقه مازنداران به شمار می‌رفت که در حفظ مقامات این منطقه و نواختن این ساز کم نظیر بود.حسین طیبی با نام کامل حسین طیبی سودکلایی در ١٢ آبان سال ۱۳۱۵ در روستای سود كلا شهرستان ساری به دنیا آمد و با آنکه پدرش مخالف یادگیری موسیقی بود اما با تشویق و علاقه‌مندی مادرش آموزش ساز لَلِـه‌وا را از هفت سالگی آغاز كرد.در سال ۱۳۴۷ به استخدام اداره فرهنگ و هنر درآمد و در پست نوازندگی مشغول به كار شد و در سال ۱۳۶۴ نشان درجه دو هنری و در خرداد سال ١٣٨٠ نشان درجه یک هنری را دریافت كرد.او از راویان برجسته موسیقی منطقه مازنداران به شمار می‌رفت که چه در حفظ مقامات این منطقه و چه در خواندن اشعار و نیز نواختن لَلِـه‌وا (نی‌ مازندرانی) کم نظیر بود.بسیاری از كارشناسان و پژوهشگران موسیقی نواحی نیز او را یكی از مطرح‌ترین و نام‌آورترین خوانندگان و نوازندگان موسیقی استان مازندران می‌دانند.اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ ولهحسین طیبی پیش از انقلاب اسلامی در ایران چهار آلبوم موسیقی منتشر كرد و پس از انقلاب تنها یک آلبوم در سال ۱۳۶۵ از سوی خانه فرهنگ مازندران انتشار داد.او همچنین در مرداد سال ۱۳۷۰ در جشنواره‌ای در فرانسه و در شهریور ماه همان سال در شهر دوسلدرف آلمان روی صحنه رفت.طیبی علاوه بر این ساز، در نواختن نی، سرنا، قرنه و نقاره نیز تسلط داشت.حسین طیبی در ۶ اسفند ۱۳۹۵ درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۱ آبان ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleسیاوش ولی پور، آهنگساز و نوازنده مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. در این برنامه از قطعه "در آن چشم‌ها" از ساخته‌های او با صدای علیرضا قربانی گفته‌ایم. این آهنگساز همچنین از این می‌گوید که وضعیت موسیقی در ایران "سیاه" است.سیاوش ولی‌پور متولد سال ۱۳۶۳ با اصالتی مازندرانی اما بزرگ شده شهر اصفهان است. پدر و مادرش هر دو از دوستداران هنر بودند و به همین خاطر از ۱۰ سالگی فراگیری ساز سنتور را آغاز کرد.بعدها شاگرد اردوان کامکار، نوازنده به‌نام سنتور شد اما به خاطر علاقه به ساز کمانچه، با این ساز و ورود به دنیای آهنگسازی، زندگی موسیقایی خود را ادامه داد.سیاوش ولی‌پور در آلبوم‌های "هم‌آواز پرستوهای آه" به خوانندگی علیرضا قربانی، "گردان سپهر" به خوانندگی کوروش اسدپور، "سرود مرد سرگردان" به خوانندگی پوریا اخواص و ... به عنوان آهنگساز و تنظیم‌کننده حضور داشته است.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" نیز قطعه‌ای با آهنگسازی او را انتخاب کرده‌ایم که علیرضا قربانی خواننده آن است. این قطعه روی شعری از حسین منزوی ساخته شده و ولی‌پور ناگفته‌هایی از این قطعه را می‌گوید.به تازگی نیز آلبومی با نام "آویشن و اندوه" به آهنگسازی او و با صدای حسین نورشرق در همکاری با نوزاندگانی از ایران و روسیه منتشر شده است.سیاوش ولی‌پور همچنین در این پادکست از وضعیت این روزهای موسیقی در ایران می‌گوید و معتقد است، حال و روز موسیقی در ایران "سیاه" است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۷ مهر ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از پروانه موچول، خواننده و نوازنده قدیمی گفته‌ایم. او نخستین کسی است که صدای ساز سه‌تارش را در سال ۱۳۰۶ روی صفحه گرامافون ضبط کردند.پروانه موچول با نام اصلی بتول رضايی در سال ۱۲۸۹ در تهران متولد شد اما اجداد او از قشقایی‌های شیرازی بودند. او دختر دايه اكرم‌‌‌الدوله، خواننده دربار ناصرالدين‌شاه بود و به همين خاطر در دربار قاجاريان رشد كرد.پروانه مقدمات آواز را نزد اكرم‌‌‌‌الدوله آموخت. مدتی نیز از حسين‌خان اسماعيل‌زاده ويولن فرا گرفت ولی شيفته سه‌‌تار بود و اين ساز را همراه آواز نزد خواننده به‌نام آن زمان رضا قلی‌خان نظميه نوروزی شام‌بياتی تكميل كرد.۱۳ ساله بود كه ازدواج ‌كرد اما همسرش پس از مدت كوتاهی سل گرفت و پروانه نیز درگیر این بیماری شد. پيش از آنكه درگير سل شود و ریه او آسيب ببيند، تحريرهای ريز قوی داشت كه با دُراب و ريزهای سه‌تارش سازگار بود.اهمیت این خواننده قدیمی، علاوه بر صدای زیبایی که داشت از آن جهت است که او نخستین کسی است که صدای ساز سه‌تارش را ضبط کردند و نخستین کسی است که هم‌زمان با نوازندگی، آوازش ضبط شده است.در سال ۱۳۰۶ هنگامی كه ۱۷ سال بيشتر نداشت، صدای ساز و آواز او از سوی شركت "هيز ماستِرس وُيس" همراه با نواهايی از سنتور حبيب سماعی ثبت شد.اقدس خاوری که بعدها خواننده بلندآوازه‌ای شد و به پيشنهاد آهنگ‌ساز و سنتورنواز بنام فرامرز پايور نام هنری "خاطره پروانه" را برگزيد، از پروانه موچول به عنوان مادرش یاد کرده است، هر چند در این باره اختلاف نظرهایی وجود دارد و برخی معتقدند، او تنها می‌توانسته "مادر موسیقایی" خاطره پروانه باشد.درباره تاریخ درگذشت پروانه موچول نیز روایات مختلفی وجود دارد. خاطره پروانه در مصاحبه‌ای با توکا ملکی در کتاب" زنان موسیقی ایران از اسطوره تا امروز" تاریخ درگذشت مادرش را سال ۱۳۱۴ ذکر کرده است.ارفع اطرایی، نوازنده سنتور در کتاب "زندگی و آثار حبیب سماعی" اما تاریخ مرگ پروانه را حدود سال ۱۳۱۰ و پیش از سن ۳۰ سالگی در تهران دانسته است.شاعرانی هم‌چون شهریار و ملک‌الشعرای بهار نیز در مدح و مرثیه او اشعاری سروده‌ بودند.شهريار، شاعر پرآوازه در مرگ زودهنگام او سروده بود:پروانه به حال تو دل شمع بسوزدتنها نه دل شمع دل جمع بسوزدبعد تو دگر پرده ساز است دريدهبعد از تو دگر قامت چنگ است خميده

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۳ مهر ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleحمید تدینی، آهنگساز، شاعر و ترانه‌سرای ساکن دانمارک مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. قطعه "شاهین" از ساخته‌های این هنرمند را برای نخستین‌بار در این برنامه می‌شنوید که به مناسبت سالگرد اعتراضات سراسری در ایران ساخته شده است.مید تدینی، آهنگساز، شاعر، ترانه سرا سال ۱۳۳۲ در منطقه‌ای بین ساوه و همدان در خانواده‌ای اهل موسیقی و ادبیات متولد شد.هر چند تحصیلات او با موسیقی مرتبط نبوده اما از نوجوانی شعر سرود و بعدها ترانه‌سرایی و آهنگسازی را به صورت جدی ادامه داد.تدینی با خوانندگان بسیاری از جمله سارا حمیدی، یارا دانشور، گلشید لیتکوهی، نگار گرجیان، حسین رضا اسدی و شروین حیدری و آهنگسازان و نوازندگانی هم‌چون مجید درخشانی، جواد شاهی، علیرضا دریایی، مهرداد ناصحی و حسین فاضل نیز همکاری کرده است.در برنامه این هفته قطعه "شاهین" را که برای نخستین بار از طریق پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" منتشر می‌شود را می‌شنوید که دو دلیل برای ساخته شدنش وجود داشته است.حمید تدینی پس از درگذشت خواهرش در اثر ویروس کرونا و به دنبال اعتراضات سراسری در ایران این قطعه را ساخته است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۶ شهریور ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleکوروش بابایی، آهنگساز و نوازنده کمانچه مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. در این برنامه از قطعه "کاوه آینده ایران زن است" به آهنگسازی کوروش بابایی که بر روی شعری از فریدون مشیری ساخته و با صدای فریبا داوودی منتشر شده است، گفته‌ایم.کوروش بابایی متولد اردیبهشت ۱۳۵۰ از هشت سالگی فراگیری موسیقی را آغاز کرد. آن زمان ساکن همدان بود و در این شهر به توصیه مسعود فریدونی یادگیری ساز کمانچه را انتخاب کرد. در ۱۶ سالگی با گروهی در سومین جشنواره موسیقی فجر مقام اول گروه نوازی و موسیقی ایرانی را بدست آورد.در ۱۷ سالگی با اردشیر کامکار آشنا و ردیف و تکنیک‌های ظریف کمانچه را نزد این نوازنده به‌نام آموخت.پس از آن به دعوت اردشیر کامکار به عضویت گروه عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان درآمد و چند سال بعد در ۲۳ سالگی با فرامز پایور، نوازنده سنتور نیز همکاری کرد.از جمله فعالیت های او در این دوره می‌توان به همکاری در ضبط آلبوم "افشاری مرکب" به خوانندگی ایرج بسطامی و سرپرستی پرویز مشکاتیان اشاره کرد.در سال ۱۳۸۳ نیز با همکاری سامان احتشامی گروه شرقی را پایه گذاری کرد و در سال ۲۰۱۶ به کانادا مهاجرت کرد.کوروش بابایی در طول فعالیت حرفه‌ای خود با خوانندگانی از جمله شهرام ناظری، ایرج بسطامی، علیرضا افتخاری، علیرضا قربانی، مژگان شجریان، حمید رضا نوربخش، محمد منتشری، حسام الدین سراج، رضوی سروستانی، بهرام باجلان، علی رستمیان و ... همکاری کرده است.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" قطعه "کاوه آینده ایران زن است" را انتخاب کرده‌ایم که کوروش بابایی آن را در جریان اعتراضات یک سال گذشته در ایران بر روی شعری از فریدون مشیری ساخته است. این اثر را با صدای فریبا داوودی منتشر شده است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۶ شهریور ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleعکس: آرشیو شخصی شهاب منادر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از طلیعه کامران، نوازنده سنتور، نقاش و شاعر گفته‌ایم. او از شاگردان حبیب سماعی، از بزرگان سنتورنوازی ایران بود.طلیعه کامران در آبان سال ۱۳۰۹ در خانواده‌ای اهل هنر متولد شد. پدرش ویولن می‌نواخت و از شاگردان حسین‌خان اسماعیل‌زاده بود و مادرش نیز با موسیقی و نقاشی آشنا بود.در کودکی، حبیب سماعی، مشهور به پدر سنتورنوازی معاصر ایران که از دوستان پدر طلیعه کامران بود، آموزش سنتورنوازی او را به عهده گرفت.او از سال ۱۳۲۶ نزد مرتضی عبدالرسولی، دیگر شاگرد حبیب سماعی به تکمیل آموزه‌های خود پرداخت و همچنین، فراگیری ضربی‌های قدیمی را نزد حسین تهرانی آموخت.در اواخر دهه ۱۳۲۰ بود که طلیعه کامران با توصیه روح‌الله خالقی به آموختن نت موسیقی نزد این موسیقیدان به‌نام پرداخت.روح‌الله خالقی پس از آن در سفری به روسیه، بخشی از اجرای ضبط شده او در دستگاه همایون را به عنوان نمونه هنر "زنان موسیقیدان ایران" به آن کشور برده بود.کامران در دهه ۳۰ بخشی از آموخته‌های خود از حبیب سماعی شامل: دستگاه شور، آواز ابوعطا، آواز بیات اصفهان و دستگاه چهارگاه را نت‌نویسی کرد که بعدها در قالب کتاب "بخش‌هایی از ردیف حبیب سماعی به روایت طلیعه کامران" منتشر شد.طلیعه کامران همچنین با تشویق مادرش به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران رفت و لیسانس نقاشی گرفت و نخستین نمایشگاه انفرادی خود را در سال ۱۳۴۷ برگزار کرد.بخشی از اشعار این هنرمند نیز در کتابی با عنوان "بی‌نهایت، نهایت" در سال ۱۳۸۳ منتشر شد.طلیعه کامران بر اثر ابتلا به سرطان در ۲۴ اسفند سال ۱۳۹۵ در تهران درگذشت و در بهشت زهرا تهران به خاک سپرده شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲ شهریور ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleهامان خلیلی، آهنگساز و نوازنده تار مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. این موزیسین در این برنامه وضعیت موسیقی دستگاهی ایران را با موسیقی کلاسیک غرب مقایسه کرده است.هامان خلیلی متولد سال ۱۳۶۵ در سوادکوه شیرگاه است. او که تحصیلاتش در رشته مهندسی آب است از سال ۱۳۷۲ یادگیری سازهای سه‌تار و تار را نزد عموی خود، مسعود خلیلی آغاز کرد.او در طول سال‌های فراگیری موسیقی از حضور اساتیدی هم‌چون مسعود خلیلی، جلال حیدری و مسعود شعاری استفاده کرد و در سال ۱۳۸۶ در آزمون ورودی کلاس‌های محمدرضا لطفی، آهنگساز و نوازنده به‌نام پذیرفته شد.از فعالیت‌های خلیلی می‌توان به تاسیس گروه نوا در سال ۱۳۸۴، همکاری با گروه سیاوشان از سال ۱۳۸۵، همکاری با گروه برفشان و اجرای کنسرت‌های مخلتف اشاره کرد.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" تصنیف "شوریده" از آلبوم "مُلک دل" با آهنگسازی هامان خلیلی و خوانندگی غلامرضا رضایی را می‌شنوید که بر روی شعری از عراقی اجرا شده است.در این پادکست همچنین از آلبوم "آن سر و نشان" که دو نوازی تنبک و تار است نیز گفته‌ایم.هامان خلیلی همچنین در این برنامه شرایط موسیقی دستگاهی در ایران را با موسیقی کلاسیک غرب مقایسه کرده است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۹ مرداد ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از نصرالله زرین‌پنجه، آهنگساز و نوازنده قدیمی گفته‌ایم. زرین‌پنجه در تهیه کتاب‌های آموزشی تار و سه‌تار هنرستان موسیقی سهم به‌سزایی داشت.نصرالله زرین‌پنجه در سال ۱۲۸۵ در تهران متولد شد. در ۱۳ سالگی نزد ربیع خان، برادر درویش خان تار می‌نواخت و سپس به خدمت موزیک نظام درآمد.او همچنین مدتی نزد مرتضی نی‌‌داوود، یحیی زرپنجه و علی‌اکبر شهنازی تعلیم ساز دید. زرین‌پنجه اما زمانی که تنها ۲۸ سال داشت به صورت کامل قید موسیقی را زد و به امور اداری در وزارت دارایی مشغول شد تا این که با موسی معروفی آشنا شد و ردیفی را که او روایت کرده بود نواخت و فعالیت خود در عرصه موسیقی را جدی‌تر از همیشه پیش گرفت.زرین‌پنجه به جز ساز تار، در نواختن سازهای سه‌تار، بربط و ترومپت نیز مهارت داشت و تا سال‌ها در رادیو، رهبری ارکسترهای سنتی را عهده‌دار بود.او در برنامه گل‌ها با خوانندگان نام‌داری چون، مرضیه، الهه، بنان، قوامی، شهیدی و ... همکاری داشت. از او حدود ۵۰ آهنگ به یادگار مانده است. او همچنین در تهیه کتاب‌های آموزشی تار و سه‌تار هنرستان سهم به‌سزایی داشت.ثمره ازدواج زرین‌پنجه دو دختر به نام‌های مهین و شهین است که هر دو از اساتید به‌نام موسیقی هستند. یکی نوازنده پیانو و دیگری نوازنده ویولن است.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" علاوه بر مروری کوتاه بر برخی از مشهورترین ساخته‌های او تصنیف "بیا ای ساقی" که با نام "ز هجرت گله دارم" نیز شناخته می‌شود را با آهنگسازی او، شعری از نواب صفا و صدای جاودانه غلامحسن بنان انتخاب کرده‌ایم و از خصوصیات کار آهنگسازی این هنرمند گفته‌ایم.نصرالله زرین‌پنجه در ٢۵ آذر ۱۳۶۰ در تهران درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۵ مرداد ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از عبدی یمینی، نوازنده، آهنگساز و تنظیم‌کننده موسیقی گفته‌ایم. توانایی یمینی در نواختن سازهای مختلف و سلیقه‌ و بی‌باکی‌اش در تجربه‌های تازه در تنظیم‌ یک اثر هنری از ویژگی کار موسیقایی او بود.عبدالرضا یمینی معروف به عبدی یمینی، آهنگساز، تنظیم‌کننده، رهبر ارکستر و نوازنده ایرانی متولد ۲۹ خرداد سال ۱۳۳۲ در تهران بود.او از کودکی شیفته موسیقی بود و علی‌رغم مخالفت‌های پدرش، یادگیری موسیقی را به صورت جدی آغاز کرد و در جوانی برای ادامه تحصیل به بریتانیا مهاجرت کرد. در اتریش نیز مبانی موسیقی کلاسیک را فراگرفت.عبدی یمینی فعالیت‌های هنری خود را از دهه ۸۰ میلادی با تشکیل یک گروه موسیقی در همراهی با آرمیک آغاز کرد که در این گروه نه تنها به عنوان نوازنده حضور داشت، بلکه کار تنظیم و آهنگسازی را هم انجام می‌داد. داریوش اقبالی نیز با این گروه همکاری بسیار داشت و بسیاری از ترانه‌هایی که با صدای او مشهور شد در همکاری با عبدی یمینی بود.رهبری ارکستر داریوش در جریان کنسرت‌های او از مهم‌ترین کارهای انجام شده توسط یمینی بود به طوری‌ که کیفیت کنسرت‌های این خواننده پیش و پس از همراهی عبدی یمینی با او، تفاوت بسیار آشکاری داشت.اولین تنظیم جدی عبدی یمینی نیز تنظیم ملودی "دلبر" با آهنگسازی فرید زلاند بود که با صدای ابی منتشر شده بود.یمینی در طول سال‌های فعالیتش با خوانندگان بسیار دیگری هم چون لیلا فروهر، معین، منصور، عارف، نوش‌آفرین، فرزین، شهیار قنبری، شهرام شب‌پره، امید و… به عنوان آهنگساز و تنظیم‌کننده همکاری کرد.او در سال ۱۳۷۷ لس‌آنجلس را ترک و به ایران بازگشت. در آن زمان برخی علت بازگشت او به ایران را مشکلات شخصی عنوان کردند اما داریوش اقبالی که از دوستان نزدیک او به‌شمار می‌رفت، علت بازگشت یمینی را خستگی و دل‌زدگی او از محافل هنری لس‌آنجلس ذکر کرده‌ بود.او پس از بازگشت به ایران، فعالیت هنری خود را به صورت محدود ادامه داد و با چند خواننده داخل کشور نیز به همکاری پرداخت. نخستین اثر او در ایران، آهنگسازی و تنظیم چهار قطعه در آلبوم پل به خوانندگی محمد خاکپور بود که در سال ۱۳۷۸ منتشر شد.یمینی در طول سال‌هایی که در ایران زندگی کرد با هیچ رسانه‌ای مصاحبه نکرد و تقریبا هیچ اسمی از او نبود تا اینکه در حادثه سقوط هواپیمای شرکت هواپیمایی کاسپین در ۲۴ تیر ماه سال ۱۳۸۸ جان باخت و بسیاری از رسانه‌های داخل ایران به مرور فعالیت‌های هنری او پرداختند.عبدی قرار بود برای کنسرت ابی به ایروان ارمنستان برود که هواپیما در حوالی قزوین سقوط کرد و تمامی مسافرین و خدمه و کادر پروازی در دم جان سپردند.شهیار قنبری، در مصاحبه‌ای پس از مرگ یمینی گفته بود: «عبدی به باور من، داناترین موسیقیدانی است که من در همه این سال‌ها با او کار کردم. عبدی موسیقیدان "تصادفی" نبود.»عبدی یمینی سوم مرداد همان سال در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۲ تیر ۱۴۰۲ copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از علی سلیمی، پیشکسوت موسیقی آذربایجان و آهنگساز ترانه مشهور "آیریلیق" گفته‌ایم. این ترانه مشهور را نخستین بار فاطمه قنادی، همسر این آهنگساز خوانده بود.ترانه "آیریلیق" با صدای رشید بهبودف به شهرت رسید اما پیش از این خواننده به‌نام، فاطمه قنادی با نام مستعار وارتوش این آهنگ را خوانده بود.فاطمه قنادی در سال ۱۲۹۹ در تفلیس به دنیا آمد. پدرش اهل شبستر و مادرش از ارامنه تفلیس بود.او که ماندولین نیز می‌نواخت پس از مهاجرت به ایران در یک آموزشگاه موسیقی با علی سلیمی آشنا شد و وصلت این دو هنرمند شکل گرفت.علی سلیمی، آهنگساز ترانه مشهور "آیریلیق" هم در سال ۱۳۰۱ متولد شد. پدر و مادرش هر دو اهل اردبیل بودند.علاقه علی به موسیقی، والدینش را بر آن داشت تا او را در مدرسه موسیقی احمد باکیخانوف ثبت‌نام کنند تا بتواند زیر نظر این استاد موسیقی دروس ابتدایی موسیقی و نوازندگی تار را فرا گیرد.خانواده‌های ایرانی ساکن قفقاز در سال ۱۳۱۷ وقتی علی ۱۶ سال داشت به خاطر مشکلات سیاسی بین ایران و شوروی، از شوروی اخراج و به ایران بازگردانده شدند.‏ خانواده سلیمی هم در ابتدا به مازندران و سپس به تهران مراجعت کرد و او در تهران موسیقی را دنبال کرد.سلیمی ارکستر آذربایجانی رادیو ایران را در سال ۱۳۳۲ بنا نهاد و ترانه‌هایی نیز به زبان آذربایجانی در همکاری با شاعری به نام رجب ابراهيمی كورعباسلو معروف به فرهاد ساخت که یکی از این ترانه‌ها، تصنیف آیریلیق بود.این آهنگساز درباره ترانه آیریلیق گفته بود: «درد و غمی که به خاطر جدایی از سرزمین مادری در بین مردم دو سوی ارس دیده می‌شد، من را ترغیب می‌کرد تا ترانه‌ای برای این موضوع بنویسم. زمانی که اجازه دیدار از اقوام آن طرف ارس را به ما نمی‌دادند.»در سال ۱۳۴۲ زمانی که خواننده مشهور آذربایجانی، رشید بهبودوف به تهران سفر کرده بود، این ترانه را شنید و آن را در باکو اجرا کرد و ترانه شهرتی صدچندان یافت.تا به امروز بيش از ۱۵۰ خواننده مشهور ايرانی، آذربايجانی و تركيه‌ای به تقليد از رشيد بهبودف این ترانه را اجرا كرده‌اند.سلیمی در سال ۱۳۵۸ به عنوان رهبر ارکستر رادیو و تلویزیون مرکز تبریز انتخاب و تا زمان مرگ در این سمت فعالیت کرد.از آثار مکتوب علی سلیمی نیز می‌توان به "متد تار آذربایجانی" اشاره کرد.سلیمی د‌‌‌ر سحرگاه د‌‌‌وم ارد‌‌‌يبهشت سال ۱۳۷۶ د‌‌‌ر اثر سكته مغزی د‌‌‌ر سن ۷۴ سالگی درگذشت و د‌‌‌ر گلزار هنرمند‌‌‌ان تبريز به خاک سپرده شد.