به عبارت دیگر

ویشکا آسایش بازیگر، طراح صحنه و مجسمه‌ساز ایرانی دو سال پیش بعد از اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» از ایران خارج شد. او هفته پیش برای اکران اولین فیلمی که خارج از ایران بازی کرده یعنی «هفت روز» در جشنواره «تیف» به تورنتو رفته بود. مریم زهدی در تورنتو با او‌گفتگو کرده و درباره این فیلم، فعالیت‌های دیگر او و دلایل خروج خانم آسایش از ایران پرسیده است.

یاسمین حلیما، کنشگر حقوق بشر و مدیرشورای مشترک رفاه مهاجران بریتانیا که در فعالیت‌هایش توجه ویژه‌ای به حقوق مهاجران و اقلیت‌ها وکمک به آنها دارد در گفت و گو با نورالدین زورقی، از بخش هاردتاک بی بی سی عربی می‌گوید که بزرگ کردن مسئله مهاجرت در بریتانیا بیشتر کار احزاب سیاسی است نه دغدغه مردم عادی: « در یک نظرسنجی اخیر از طرف دولت از گروه‌های اجتماعی سوال شد مهم‌ترین دغدغه آنها چیست. جواب این بود: بهداشت و درمان، مسکن و امنیت. موضوع مهاجرت اصلا جزو سه دغدغه‌ی اول آنها نبود». این فعال اجتماعی باوردارد که مشکل بریتانیا، ، تقسیم نابرابر ثروت است، نه مهاجران: «ده درصد از مردم جامعه، که ثروتمندترین قشر هستند بیش از نیمی ازثروت کشور را در اختیار دارند؛ 57 درصد ثروت مال آنهاست. یک درصد از مردم بریتانیا صاحب حدودا یک چهارم آن هستند. از نگاه من،این، آن مسئله‌ی زیربنایی‌ است». یاسمین حلیما این هفته در برنامه گفت و گوی ویژه بی بی سی.

عکس‌های تاثیرگذار مُعتز عَزَیزَه، عکاس جوان فلسطینی از جنگ اخیر غزه را میلیونها نفر در دنیا دیده‌‌اند. تصاویری که تاثیری متفاوت و پایدارتر از آمار و ارقام بر مخاطب دارند. این هنرمند فلسطینی که آثارش حالا در شبکه‌های اجتماعی وایرال شده، می‌گوید، اول کوشیده زندگی وعشق را به تصویر بکشد: «فکر می‌کنند در غزه زندگی نیست... برای همین از صحنه‌های زندگی و شادی عکس می‌گرفتم؛ از زندگی روزمره‌ی اهالی غزه...اما هر وقت بمبارانی می‌شد، دوربین را برمی‌داشتم تا آن لحظه‌ها را ثبت و مستند کنم». این عکاس بیست و پنج ساله فلسطینی که حالا غزه را ترک کرده، می‌گوید جنگ این بار با دفعات پیش متفاوت است و امید جوانان فلسطینی به ادامه زندگی در غزه را به‌کل ناامید کرده: « چرا باید غزه را از نو بسازیم وقتی مشکل همچنان وجود دارد؟ اگر ما همچنان در اشغال باشیم ... این وضع هیچ‌وقت تمام نحواهد شد، هیچ وقت». گفت و گوی ویژه این هفته اختصاص دارد به مصاحبه استیون سَکِر از برنامه هاردتاک بخش جهانی بی بی سی با مُعتز عَزَیزَه.

در ماههای پس از جنبش مهسا، پلیس و نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در بریتانیا، درباره تهدیدهای جانی علیه روزنامه نگاران و کنشگران هشدار دادند. در گفت و گوی ویژه این هفته، ژیار گل از مت جووکز، رئیس پلیس ضد تروریسم در بریتانیا، در مورد جزییات این تهدیدها و اقدامات پلیس بریتانیا برای مقابله با آنها پرسیده. این افسر ارشد پلیس می‌گوید به دلیل افزایش فعالیت‌ دولت‌ها علیه مخالفان‌شان، جدیدا بخشی به نام مبارزه با تروریسم دولتی ایجاد شده: « زیرا ما تنها شاهد تهدیدهای جانی نیستیم، آن تهدیدها قبلا هم وجود داشته. ما حالا شاهد تهدیداتی علیه شیوه زندگیمان هم هستیم. تلاش‌هایی برای تضعیف دموکراسی ما». آقای جوکز به طور صریح به کسانی که می‌خواهند فعالیت آزاد روزنامه‌نگاری در بریتانیا را محدود کنند، هشدار می‌دهد: «ما مصمم هستیم که از حق فعالیت آزادانه روزنامه نگاران در بریتانیا محافظت کنیم و هر کسی را که فکر کند، می‌تواند چه از داخل ایران و چه از طریق استفاده از گروه‌های جنایتکار سازمان‌یافته، در این کار اخلال ایجاد کند مورد پیگرد قرار می‌دهیم». مت جووکز مهمان گفت و گوی ویژه این هفته است.

ولی محمد نوری، نظامی پیشین دولت افغانستان یکی از قربانیان جنگ است که در بیست سالگی چشمان خود را در اثر انفجار مین در ولایت هلمند از دست داد، لحظه‌ای تلخ برای او بعد از به هوش آمدن که زندگیش را برای همیشه دگرگون کرد: « وقتی از کما برخاستم، زندگیم تغییر کرده بود، دیگر دنیای قشنگ را نمی‌دیدم. همه چیز تاریک بود، سخت بود و احساس خود را گفته نمی‌توانم... برخاستم و گفتم من باید یک الگوی مثبت شوم به مردم خود». این ورزشکار افغان که تا بحال چندین مدال در مسابقات دومیدانی و شنای نابینایان کسب کرده، در گفت و گو با ضیا شهریار می‌گوید زندگیش بعنوان یک نابینا در افغانستان محدود و پردردسر بود، ولی بعد از مهاجرت بسیار تغییر کرده است: «وقتی اینجا (به انگلستان) آمدم، زندگیم تغییر کرد، یک قهرمان شدم، یک مبارز شدم، یک پدر شدم، یک الگوی مثبت به انسان‌ها شدم، نه به کشور خود، به همه انسان‌ها». ولی محمد نوری در گفت و گوی ویژه این هفته.

فواز جرجیس، استاد روابط بین‌الملل در مدرسه اقتصاد لندن که آثار متعددی درباره خاورمیانه منتشر کرده، در آخرین کتابش به نام «چه چیز واقعا اشتباه شد؟ غرب و ناکامی دموکراسی در خاورمیانه» سعی کرده روند توسعه و دمکراسی‌خواهی در ایران را بررسی کند. این پژوهشگر مسائل سیاسی در گفت و گو با کیوان حسینی، سرنگونی حکومت مصدق و کودتای ۲۸‌مرداد ۱۳۳۲ را نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران و گرایش جامعه به رادیکالیسم می‌بیند: «وقایع ۱۹۵۳ و حمایت آمریکا از حکومت استبدادی در ایران در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، راه را برای استبداد دینی در تهران هموار کرد.... آنچه بعد از سرنگونی مصدق رخ داد، این بود که ایدئولوژی‌های رادیکال در ایران بسیار محبوب شدند؛ چه مارکسیسم و چه اسلام رادیکال شیعه، و روحانیون بزرگ‌ترین برنده این حرکت ضد دموکراتیک بودند». این استاد لبنانی‌‌تبار دانشگاه که مصدق را اولین لیبرال‌دمکرات در جهان در حال توسعه می‌نامد، می‌گوید آوازه مصدق از مرزهای ایران فراتر رفته بود:‌ «مصدق نه تنها در ایران بلکه در مصر و بقیه خاورمیانه هم بسیار محبوب بود. وقتی مصدق در مسیر بازگشت از سازمان ملل در مصر توقف کرد، راهپیمایی بزرگی برای خوش‌آمدگویی به او برپا شد. فکر می‌کنم جمال عبدالناصر از اتفاقی که در اوت ۱۹۵۳ برای مصدق افتاد، درس بزرگی گرفت». فواز جرجیس مهمان این گفت‌وگوی ویژه است.

بعد از ده ماه جنگ ویرانگر در غزه و احتمال آغاز یک جنگ تمام عیار در منطقه، مارك ضو، نماينده مستقل پارلمان لبنان از جامعه دروزها می‌گوید باید در درجه اول به غزه ویران فکر کرد و نباید به دولت اسرائیل بهانه داد: «فلسطيني‌ها در اين مدت جهنم را تجربه كردند و من معتقدم كه قصد نتانياهو از ترورهاى اخير فواد شكر و اسماعيل هنيه كشاندن همه به يك جنگ منطقه اى بود. براى همين به نظرم بهترين تلافى، اجتناب از چنين جنگى است. ... فكر نمى كنم در وضعيت فعلى حمله تلافى جويانه ايران به نفع مردم منطقه باشد». این سیاست‌مدار‌ لبنانی که منتقد سیاست‌های حزب‌الله و ایران است، در یک گفت و گوی ویژه با نفیسه کوهنورد تاکید می‌کند که شرایط لبنان نسبت به زمان جنگ سال ۲۰۰۶ تغییر کرده است: « تغيير مهم اين است كه حزب الله الان متحد واقعى در كشور ندارد. جامعه مسيحيان، دروزها و سني‌ها، ديگر بى چون و چرا هم‌پيمان اين گروه نيستند... افكار عمومى از بحرانها و جنگهاى پشت سر هم بسيار خسته است». گفت و گوی ویژه با مارک ضو این هفته در بی بی سی فارسی.

سه سال پس از سقوط حکومت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان در یک گفت و گوی ویژه با جمال‌الدین موسوی می‌گوید که حکومت طالبان با وجود اینکه از طرف هیچ کشوری، حتی کشورهای اسلامی به رسمیت شناخته نشده، روابط اقتصادی خوبی با کشورهای منطقه برقرار کرده و به دنبال تنش‌زدائی است: « امیدوار هستیم که همین اطمینانی که با کشورهای منطقه حاصل شد، پروژه‌های بزرگ بزرگ هم شروع شود و بالاخره کشورهای غرب هم تعلقات خود را با ما عادی بکنند». این عضو برجسته حکومت طالبان با قبول اینکه محدودیت‌ها و مشکلاتی برای زنان و بخصوص تحصیلات آنها وجود دارد، باور دارد که با این وجود می‌توان با یک سیاست بقول او متوازن و اقتصادمحور نقش افغانستان در منطقه را تغییر داد: «سیاست فعلی ما یک سیاست متوازن هست. ما نمی‌خواهیم که بعد از این افغانستان میدان رقابت‌های منفی کشورهای جهان شود...ما می‌خواهیم که افغانستان بعد از این میدان رقابت‌های مثبت و اقتصادی شود». امیرخان متقی مهمان این برنامه گفت و گوی ویژه است.

در آستانه سومین سالگرد خروج نیروهای غربی و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، سِر لُری بریستو، آخرین سفیر بریتانیا در کابل که شاهد روزهای پراز ترس و التهاب پایان جمهوریت بوده، و معمار اصلی خارج کردن افغان‌های در خطر از کشورشان است، می‌گوید، بار آن روزهای دشوار تا ابد بر شانه‌اش سنگینی خواهد کرد: «فکر نکنم هیچ یک از ماهایی که آنجا بودیم هرگز بتوانیم کارهایی را که انجام دادیم، فراموش کنیم، و فکر می کنم تا آخر عمر از خود سئوال کنیم که آیا تصمیات درستی گرفتیم». این دیپلمات برجسته بریتانیایی که به تازگی کتابی در مورد ماموریتش در کابل آن ماه‌ها نوشته، با برنامه هاردتاک بخش جهانی بی بی سی به گفت و گو نشسته و از تاثیر آن سال‌ها می‌گوید: «افغانستان در بخش عمده آن بیست سال، ناکارآمد بود. اما اگر ...زمانی که طالبان بعد از جنگ داخلی و خروج شوروی، قدرت را به دست گرفت را با حالا ... مقایسه کنید، تفاوت‌ها را متوجه می‌شوید». سِر لُری بریستو در گفت و گو با استیون سَکِر این هفته در گفت و گوی ویژه بی بی سی

اُم حذیفه، همسر اول ابوبکر بغدادی، رهبر داعش، اخیرا در دادگاهی در عراق به اعدام محکوم شده است. او در یک گفت و گو با فراس کیلانی، خبرنگار ارشد بی بی سی عربی شرکت کرده که در آن درباره برخی جنبه‌های زندگی رهبر داعش صحبت می‌شود که کمتر در مورد آنها می‌دانستیم. همسر رهبر داعش می‌گوید که او خود را جایگزین امام موعد و خلیفه می‌دانست و به این دلیل برای کارهای خود، مثلا به کنیزی گرفتن (و استفاده جنسی) از دختران جوان ایزدی توجیه شرعی می‌ساخت. اُم حذیفه درباره رفتارهای همسرش، از جمله خشونت و سواستفاده جنسی از زنان، می‌گوید هرچه برای او اتفاق افتاده در زندان آمریکایی بوکا بوده است: « به نظرم در دوران زندان بوکا شکنجه جنسی شده بود. خودش هیچ‌وقت به این موضوع اشاره نکرد ولی من از لابلای حرف‌هایش حس می‌کردم که چیزی به سرش آمده که او را تغییر داده». اُم حذیفه، همسر اول ابوبکربغدادی این هفته در گفت و گوی ویژه بی بی سی.

آیا بعد از ترور دو شخصیت مهم ضد اسرائیلی، اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران و فواد شکر، فرمانده نظامی حزب‌الله در بیروت، هر دو منتسب به اسرائیل، خاورمیانه به یک جنگ چند جانبه نزدیک‌تر شده است؟ استیون ساکر، از بخش هاردتاک سرویس جهانی بی بی سی در این مورد با اوحد تال، نماینده مجلس از حزب راست‌گرای افراطی، حزب صهیونیسم مذهبی در ائتلاف حاکم اسرائیل، که حامی شهرک‌نشینان است و به نظر می‌رسد به مذاکره اعتقادی ندارد، گفت و گو کرده و ازاو پرسیده، آیا کشتن هنیه، آزادی گروگان‌های اسرائیلی را دشوارتر نمی‌کند:‌ « اگر فکر می‌کنین که می‌شه با اونها گفت و گو کرد و به یک توافقی رسید که منجر به برگردوندن گروگانها بشه، دارین خودتون رو گول می‌زنین و من حاضر نیستم خودم رو گول بزنم». ترجمه گفت و گوی استیون سکر با اوحد تال در بی بی سی فارسی.

میترا زرگر، جامعه شناسی که به تازگی سه جلد کتاب درباره آرمان‌گرایی و جامعه آرمانی در ایران نوشته است، در یک گفت و گوی ویژه با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید، نتیجه پژوهش‌هایش نشان می‌دهد که عصر نظام‌های آرمان‌گرایانه و ایدئولوژیک، مثل نظام‌های سوسیالیستی و بنیادگرایانه مذهبی پایان یافته است:«ما تقریبا از دهه نود میلادی فروپاشی این نظام‌ها را می‌بینیم. من وقتی از فروپاشی صحبت می‌کنم، بحثم مذهب یا سوسیالیسم نیست، بحثم بحث نظام‌های ایئولوژیکی است که برپایه آنها تشکیل می‌شوند». این پژوهشگر ساکن آمریکا باور دارد که عصر مدرنیسم، که او آن را عصر دوگانه‌ها و عصر خط‌کشی‌ها می‌نامد، پایان یافته و عصری جدیدی آغاز شده که او سیال می‌خواند: «اگر در آغاز قرن بیستم، مرزها مشخص بود، مثلا هویتهایی به نام زن و مرد داشتیم، حالا با طیفی رنگین کمانی مواجهیم. در تمام مقوله‌ها این تکثرخواهی هست، در مقوله اقوام، نژادهاهم». آرمان و آرمان گرایی در ایران چه تغییراتی کرده؟‌ گفت و گوی ویژه با میترا زرگر، این هفته در بی بی سی.

گفت‌وگو با عبدالرحمن قاسملو، دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران، یک ماه قبل از قتل او در ۲۲ تیرماه ۱۳۶۸خورشیدی در وین. بازماندگان آقای قاسملو و حزب او وزارت اطلاعات ایران را مسئول قتل او می‌دانند و دولت وقت اتریش را به مصلحت اندیشی و مماشات با دولت ایران متهم می کنند. یک ماه قبل از آن واقعه عنایت فانی که در حال ساخت فیلم مستندی برای یکی از کانال‌های تلویزیون بریتانیا بود با آقای قاسملو گفت‌وگو کرد که در آن دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران بر ایرانی بودن خود تاکید کرد: «ما خودمان را ایرانی می‌دانیم و به هیچ کسی، به هیچ ایرانی دیگه هم اجازه نمی‌دیم که خودش را از ما ایرانی‌تر بدونه» و همچنین «دقت اگر کرده باشید ما دمکراسی برای ایران را قبل از خودمختاری برای کردستان گذاشتیم». این برنامه به عبارت دیگر که یادآور آن گفت‌وگو است و پیشتر بمناسبت بیست و پنجمین سالگرد قتل این چهره محبوب کُرد در برنامه به عبارت دیگر پخش شده بود، این هفته بازپخش می‌شود.

تورج اتابکی، پژوهشگر سرشناس تاریخ اجتماعی و نویسنده کتاب‌های بسیاری است که تخصص دوسویۀ او دربارۀ سیاست و اجتماع در ایران، آسیای میانه و قفقاز در شوروی پیشین، موقعیت یگانه‌ای به او بخشیده تا به مقایسه این دو بنشیند: «زایش انسان موحد طراز نوین که آیت‌الله خمینی می‌گفت، من را به یاد آنچه از لنین خوانده بودم می‌انداخت، که می‌گفت ما می‌خواهیم انسان سویتی (شوروی) بسازیم». این دانش‌پژوه تاریخ اجتماعی که سالها پیش با تئوری تجدد آمرانه به نقد توسعه اقتصادی از بالا و بدون توسعه سیاسی پرداخته، در یک گفت‌وگوی ویژه با داریوش رجبیان می‌گوید: « اگر آن تجدد مشارکتی می‌شد، اگر مردم قدر تحولات اقتصادی بشدت شتاب‌وار خودشان را می‌فهمیدند و در آن تحولات مشارکت داشتند، هیچ‌وقت دنبال جمعه نمنگانی یا آیت‌الله خمینی یا نجم‌الدین اربکان نمی‌رفتند». تورج اتابکی مهمان این برنامه گفت‌وگوی ویژه است.

مصطفی مهرآیین، جامعه شناسی که نظراتش در مورد شرایط سیاسی-اجتماعی ایران شناخته‌ شده است، در گفت و گو با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید استاد متن است ومی‌کوشد مشکلات جامعه را از این منظر تحلیل کند. با این نگاه او ریشه بحران در جامعه ایران را در درجه اول در قانون اساسی می‌بیند: «قانون اساسی ما دارای دو صدا هست؛ یک صدای هدایت که از سوی خداوند ممکن می‌شود و یک صدای امر توسعه یا زندگی که بواسطه مردم باید ممکن بشود...اگر شما این امر سیاسی ما، این قانون اساسی ما را بمثابه یک دایره تصور بکنید، این امر الهی بر لبه‌های این دایره قرار گرفته. یعنی امر الهی اسثنا شده در قانون اساسی». این پژوهشگر که نظراتش بویژه بعد از جنبش مهسا بصورت گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شده، باور دارد که این امر استثنا، ریشه بحران است: « آنچه که امروز در جامعه ما بحران خلق می‌کند، عدم تعادل بین امر عقلانی و امر ناعقل است». مصطفی مهرآیین در یک گفت و گوی ویژه با فرناز قاضی‌زاده در بی بی سی.