خبرها و گزارش‌ها

انجمن علمی روان‌پزشکان ایران، با ارسال نامه‌ای به رئیس قوه‌ قضاییه، قاطعانه خواستار توقف اعدام در ملأ عام در ایران شد. در این نامه که با امضای وحید شریعت، رئیس این انجمن، منتشر شده، با استناد به شواهد علمی معتبر تاکید شده که اعدام در ملأعام نه تنها هیچ اثر اثبات‌شده‌ای در کاهش جرم ندارد بلکه می‌تواند پیامدهای روانی و اجتماعی وخیمی، از جمله افزایش خشونت در جامعه و آسیب‌های جدی روانی، به‌ویژه برای کودکان، به دنبال داشته باشد. در همین زمینه، با سحر مطلبی، کارشناس ارشد بهداشت عمومی و سلامت مدنی در سوئد، گفت‌وگو کرده‌ایم و از او پرسیده‌ایم چرا خشونت دولتی در ملأعام، به جای بازدارندگی، می‌تواند به افزایش خشونت در جامعه منجر شود؟

زینب موسوی، کمدین ایرانی که سال‌هاست با نام «امپراتور کوزکو» در عرصه طنز و کمدی در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کند، به‌تازگی در یک برنامه اینترنتی با موضوع شوخی با «شاهنامه» به‌سراغ حکیم سخن، فردوسی رفت؛ مسئله‌ای که واکنش های بسیاری به دنبال داشت و دادستانی تهران علیه خانم موسوی اعلام جرم کرد. اما این سطح از واکنش‌ها چه معنی می‌دهد و اعلام جرم دادستانی به چه معناست؟ با جلال سعیدی، طنزنویس و تهیه کننده پادکست «شوخی با تاریخ» در همین زمینه گفت‌وگو کرده‌ایم.

عیسی کلانتری، وزیر سابق کشاورزی و رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست ایران، در گفت‌وگو با روزنامۀ هم‌میهن، به تصمیم‌گیری مقام‌های جمهوری اسلامی و نمایندگان مجلس دربارۀ بحران آب تاخته و آن‌ها را زیر سؤال برده است. دیدگاه نیک‌آهنگ کوثر، زمین‌شناس و کارشناس منابع آب در آمریکا، را در این زمینه جویا شدیم.

با نزدیک شدن به مهلت انقضای «مکانیسم ماشه» در ماه اکتبر، تروئیکای اروپایی ایران را تهدید کرده است که در صورت عدم پیشرفت در محدودسازی برنامه هسته‌ای خود، این مکانیسم را برای بازگرداندن خودکار تحریم‌های سازمان ملل فعال خواهد کرد. سه کشور اروپایی حاضر در برجام اعلام کرده‌اند که در صورت همکاری ایران با بازرسان آژانس،‌ تعیین و تکلیف ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد،‌ و بازگشت تهران به میز مذاکره با واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ایش، آماده‌اند تا مهلت انقضای مکانیسم ماشه را تمدید کنند. همزمان، روسیه با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای در شورای امنیت، خواستار تمدید مکانیسم ماشه، بدون هرگونه پیش شرطی شده است. در همین زمینه ارزیابی بهنام طالب‌لو، پژوهشگر ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ در واشینگتن، را دربارهٔ شانس به نتیجه رسیدن پیش‌نویس قطعنامه‌ روسیه در شورای امنیت پرسیدیم.

آغاز دوران یائسگی برای زنان، با مشکلاتی همچون گر گرفتگی،‌ اختلال خواب، و کاهش تدریجی تراکم توده استخوان همراه است. مدت‌هاست که شیوه‌های «هورون‌ درمانی» برای مقابله با برخی عوارض ناشی از یائسگی معرفی شده‌اند؛ اما بعضی زنان، به‌دلیل نگرانی از عوارض جانبی این شیوه‌های درمانی، نسبت به استفاده از آنها، مردد هستند. در این میان، متخصصان می‌گویند در مورد بیشتر زنان، عوارض این درمان‌ها، در مقایسه با منافعشان ناچیز هستند؛ هرچند تایید می‌کنند که هورمون درمانی، برای «همه زنان» مناسب نیست.

پس از آن‌که سه قدرت اروپایی تهدید کرده‌اند اگر تهران تا نهم شهریور مایل به دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک برای حل‌وفصل برنامۀ هسته‌ای‌اش نباشد یا از فرصت تمدید استفاده نکند، آنان مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد، چین و روسیه به‌طور رسمی اعلام کردند که با این اقدام مخالف‌اند. این مکانیزم بخشی از برجام است که به کشورهای عضو اجازه می‌دهد در صورت ادعای نقض توافق توسط ایران، تحریم‌های شورای امنیت را به‌طور خودکار بازگردانند. در گفت‌وگو با آرمان محمودیان، پژوهشگر مسائل امنیتی در مؤسسه امنیت ملی و بین‌المللی در فلوریدای جنوبی، از او پرسیده‌ایم که روسیه و چین چقدر امکان جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه را دارند؟

اهمیت نشست اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نه در «اصل دیدار» که زمان‌بندی آن بود؛ دیداری که تنها چند ساعت پس از گفت‌وگوی تلفنی عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، با همتایانش در آلمان، فرانسه و بریتانیا درباره اجرای احتمالی «مکانیسم ماشه» برگزار شد. این هم‌زمانی، معنای سیاسی ویژه‌ای به ملاقات تهران و آژانس بخشید: از یک سو ایران بر اجرای قانون مصوب مجلس برای تعلیق همکاری‌ها تأکید دارد و تدوین شیوه‌نامه جدید را شرط هرگونه همکاری می‌داند، و از سوی دیگر، اروپایی‌ها در حال بررسی فعال‌سازی یکی از سخت‌ترین ابزارهای فشار علیه تهران هستند. بهروز بیات، مشاور پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، می‌گوید عبور از این بحران به درایت مسئولان جمهوری اسلامی نیاز دارد.

مرمت سرای زنجیرلی در بازار تاریخی اردبیل به‌شیوۀ نادرست زنگ خطر جدی برای اصالت و هویت بناهای ارزشمند صفوی است. فعالان میراث فرهنگی می‌گویند این سرا که در دورهٔ صفویه، کاروانسرا و در قاجار به تجارت‌خانه تبدیل شده بود، امروز زیر تیغ مرمت‌های غیراصولی قرار گرفته و بخش مهمی از ویژگی‌های تاریخی خود را از دست داده است. جای ستون‌های چوبی و پایه‌های سنگی‌اش، تیرآهن نشسته و طاق‌های طرح‌دار آن به کلی نابود شده‌اند. در این باره با هستی پودفروش، کارشناس حوزه میراث‌ فرهنگی، گفت‌وگو کرده‌ایم.

از شرق تا غرب تاجیکستان، خانواده‌ها این روزها دو جلد شاهنامهٔ فردوسی را رایگان دریافت می‌کنند؛ اقدامی دولتی که به نام فرهنگ و هویت ملی گره خورده، اما مخالفان و منتقدان خود را هم دارد. در گفت‌و‌گو با کیومرث عطا، همکار رادیو آزادی، از اهداف دولت تاجیکستان برای توزیع رایگان شاهنامه پرسیدیم.

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل هشدار داده است که در صورت تکرار حمله، ایران با استفاده از موشک‌های جدیدی که در جنگ ۱۲ روزه به کار نرفته‌اند، پاسخی «متکثر، غافلگیرکننده و خارج از محاسبه» خواهد داد. در این زمینه با فرزین ندیمی، کارشناس مسائل نظامی در واشینگتن، گفت‌وگو کرده‌ایم و ارزیابی او را درباره مشخصات موشک‌های جدید ایران پرسیدیم.

داوود گودرزی، معاون شهرداری تهران، می‌گوید این نهاد قطعهٔ ۴۱ بهشت زهرا را که محل دفن شماری از اعضای اعدام‌شدهٔ گروه‌های سیاسی مخالف جمهوری اسلامی در اولین سال‌های روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران است، به پارکینگ بدل کرده است. رادیوفردا دربارهٔ قطعهٔ ۴۱ بهشت زهرا و آنچه که بر این قطعه می‌گذرد با باربَد گلشیری، هنرمند گورنگار، گفت‌وگو کرده است.

روزنامه اینترنتی «صدای ایران» وابسته به وب‌سایت رهبر جمهوری اسلامی در واکنش به بیانیهٔ اخیر «جبهه اصلاحات ایران» که از «۲۲ سال سیاست مذاکره برای خرید زمان» انتقاد کرده و خواستار اعلام آمادگی جمهوری اسلامی برای «تعلیق داوطلبانهٔ غنی‌سازی» اورانیوم شده بود، در سرمقاله‌اش با عنوان «خشاب دشمن را پر نکنید» این بیانیه را تلویحاً «در خدمت دشمن» توصیف کرد. در گفت‌وگو با رضا علیجانی، تحلیلگر مسائل ایران ساکن پاریس، دیدگاه او را دربارهٔ این بیانیه و واکنش‌ها به آن پرسیدیم.

یک عضو شورای پیگیری قانون اساسی در دولت مسعود پزشکیان در گفت‌وگو با روزنامه شرق تأکید کرده که قانون اساسی کشور پس از ۳۶ سال نیاز به بازنگری اساسی و تکمیل مقررات دارد. عباس کریمی این اقدام را نشانه‌ای از «وظیفه‌شناسی و میهن‌دوستی» خوانده است. قانون اساسی جمهوری اسلامی برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ با دستور آیت‌الله روح‌الله خمینی بازنگری شد. تغییرات مهمی مانند: حذف شرط مرجعیت برای رهبر، افزایش اختیارات ولی فقیه، ایجاد مجمع تشخیص مصلحت نظام، حذف نخست‌وزیری و انتقال اختیارات آن به ریاست‌جمهوری، از جمله مهمترین تغییرات اعمال شده در قانون اساسی بود. در گفت‌وگو با آرش عزیزی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ خاورمیانه، ساکن آمریکا، نخست از او درباره انگیزه و اصرار برخی مقامات جمهوری اسلامی، مبنی بر لزوم تغییر قانون اساسی پرسیدیم.

مقام‌های جمهوری اسلامی وجود زندانی سیاسی را انکار کرده و محکومیت‌ها را «امنیتی» می‌دانند، در حالی که قانون جرم سیاسی از سال ۱۳۹۵ تصویب شده اما عملاً اجرا نمی‌شود. حقوقدانان این قانون را ناکافی و پرانتقاد می‌دانند. موضوع اصلی این است که تعریف جرم سیاسی در ایران با استانداردهای بین‌المللی متفاوت است و به همین دلیل زندانیان سیاسی در عمل به رسمیت شناخته نمی‌شوند. جرم سیاسی چیست؟ در کشورهای دیگر چگونه تعریف شده و در ایران قانون‌گذار چه نگاهی در تعریف جرم سیاسی داشته و اساساً چرا وجود زندانی سیاسی در ایران به رسمیت شناخته نمی‌شود؟ این پرسش‌ها را فرشته قاضی از رادیوفردا با حسین بیات، حقوقدان و عضو هیئت مدیره انجمن حقوق اساسی ایران در تهران در میان گذاشته است.

در تازه‌ترین موج فشارهای حکومتی بر جامعه بهائیان ایران، مقامات قضایی در اصفهان با استناد به اصل ۴۹ قانون اساسی، اقدام به توقیف و مصادرۀ اموال، خانه‌ها و حساب‌های بانکی بیش از ۲۰ شهروند بهائی کرده‌اند. در همین زمینه با پدیده ثابتی،‌ سخنگوی جامعه بهائیان در بریتانیا، گفت‌وگو کرده‌ایم.