شرح کتاب صد میدان حکیم خواجه عبدالله انصاری

تهذیب به معنای پاک کردن پلیدی، ناپاکی و شر از هر چیز می‌باشد.در حیطه‌ی نفس بشر خودبه‌خود مایل به انجام کارهای خیر نیست و گرایش وی به متضاد آنها بیشتر است.حلیت‌ها بدین شکل هستند:🔸نفس را با سنت:از شکایت به مدح گراییدن.از کرامت به هوشیاری گراییدن.از غفلت به بیداری گراییدن.🔸خوی را با صحبت:از زجرت به صبر آیی.از بخل به بذل آیی.از مکافات به عفو آیی.🔸دل را با حیرت:از هلاک امن به حیات ترس آمدن.از شومی نومیدی به برکت امید آمدن.از محنت پراکندگی دل به آزادی دل آمدن. 

ریاضت سختی‌ایست که به زندگی انسان ورود پیدا می‌کند تا در پایان نرمی‌ای را در نهاد انسان جای دهد.ریاضت توسط افرادی که طلب پاکی دارند انتخاب خواهد شد.اذکار منفی که شامل غیبت، ناسزا، اخبار منفی و از این قبیل می‌باشند؛ سرنوشت ما را بسیار تحت تاثیر قرار خواهند داد و اینها چیزی جز کلامات شیطانی نیستند.پیش از آنکه جهان‌هستی شما را با سنگ آسیاب خود نرم کند، خودتان به جوانمردی و فتوت روی آورید.ارکان ریاضت به سه صورت زیر هستند:_ ریاضت افعال به حفظ به سه چیز است:👈🏻اتباع علم _غذای حلال _دوام ورد._ریاضت اقوال به ضبط به سه چیز است:👈🏻قرائت قرآن_ مداومت بر عذر_ نصیحت خَلق._ریاضت اخلاق به رفق به سه چیز است:👈🏻فروتنی_ جوانمردی_ بردباری.🎶 موسیقی از آیدین جودی.

جهاد بازکوشیدن‌ است، بدان معنا که در مسیر سلوک روح هر فرد در حال جهاد می‌باشد.می بایست در مسیر به آن شکل که شایسته‌ی پروردگار جهانیان است جهاد کنید، بدان معنا که به هیچ وجه کاستی پیشه نکنید و از هیچ کوششی روی برنگردانید.جهاد سه قسم می‌باشد:جهاد با نفس_جهاد با دیو_جهاد با دشمن.جهاد سه رکن است و ارکان به صورت زیر هستند:با دشمن به تیغ_با نفس به قهر_با دیو به صبر.مجاهدان با دشمن:کوشنده ماجور_خسته مغفور _کشته شهید.مجاهدان با نفس:ابرار (نیکان)_اوتاد (مرتبطان به جهان هستی)_ابدال (جدا شده از بندهای ذهنی و نفسانی)جهاد با دیو:مقربان (به علم مشغول)_صدیقان (به عبادت مشغول)_اولیایان (به زهد مشغول).🎶 موسیقی از هژیر مهرافروز.

آن زمان که قصد الهی خود را مشخص شده یافتید و به درک آن رسیدید، می‌بایست در مسیر تعالی استوار و مقاوم باقی بمانید.صبر توانایی تبدیل آزار به لذت به کمک نور و حکمت‌الهی می‌باشد.هرگاه در هنگام دشواری صبر را پیشه کردید تغییرات مثبت بسیاری در زندگی خود مشاهده خواهید کرد.صبر سه قسم می‌باشد:صبر بر بلا (به دوست‌داری توان): یکتایی دل_علم باریک_نور فراست.صبر بر معصیت (به ترس توان): الهام دلها_قبول دعا_نور عصمت.صبر بر طاعت (به امید توان): بازداشت بلاها_روزی نابیوسیده_گراییدن با نیکان.

 در عملی سالکانه نیت، قصد و اراده، معنا و مفهومی مجزا و جداگانه دارند. با یاری رساندن به پروردگار، در حالی که وی نیازی به کمک از سوی ما ندارد، نشان‌دهنده‌ی ارادت و قصد ما در طول مسیر می‌باشد. استحکام قدم‌های ما و استواری گام‌هایمان مانع از رخنه کردن ترس در وجودمان خواهد شد. قصد ما ترک هرچه غیر از او و روی‌آوری به خود اوست.قصد سه قسم دارد:🔹قصد تن به خدمت: از جهل نیاسودن_از تنعم بکاستن_فراغت جستن.🔹قصد دل به معرفت: رنج کشیدن_به ضرورت زیستن_خلوت گزیدن.🔹قصد جان به محنت: نازک‌دل بودن_از سماع ناشکیب شدن_به مرگ گراییدن.🎶 همایون شجریان.

 پس از آزادمردی و جوانمردی با فیضی که از سمت پروردگار جاری‌ست، نور ارادت در دل و جان تک‌تک‌تان جاری خواهد گشت.ارادت خواست می‌باشد و مراد در راه بردن؛ نیتی‌ست که بدون هیچ تردیدی به فعل تبدیل خواهد شد.مبنای رفتار جهان‌هستی با ما بر اساس ساختار ذهنی‌ای‌ست که درون ما شکل می‌گیرد.ارادت سه قسم می‌باشد:🔹ارادت دنیایی محض: در زیادت دنیا به نقصان دین راضی بودن_از درویشان مسلمان اعراض کردن_حاجت به مولا به حاجت‌های دنیا گرفتن.🔹ارادت آخرت محض: در سلامت دین به نقصان دنیا راضی بودن_موانست کار درویشان داشتن_حاجت‌های خود به مولا به آخرت افکندن.🔹ارادت حق محض: پای بر هر دو جهان نهادن_از خلق آزاد گشتن_از خود باز رستن.🎶 موسیقی از همایون شجریان.

 فتوت به معنای جوانمردی و آزادانه زیستن می‌باشد، در این نوع جوانمردی، آزادی و آزادگی در کردار و رفتار مشهود است.در مسیر فتوت شور و شوق و ذوق جوانی می‌بایست جاری باشد.اقسام فتوت:🔸فتوت با حق(به توانایی خود در بندگی کوشیدن): از جستن علم ملول نشوید_از یاد وی نیاسایید_به صحبت با نیکان بپیوندید.🔸فتوت با خلق(به عیبی که از خود دانی میفکن): آنچه از ایشان نداری ظن مزن_آنچه دانی بپوشانی_بدان مؤمنان را شفیع باشی.🔸فتوت با خود(تسویل نفس خویش و زینت و آرایش وی نپذیرفتن): بازجستن به عیب خویش مشغول باشید و عیب خود را بد دانید_شکر نعمت ستر بر خود بینی_از ترس نیاسایی.🎶 موسیقی از گروه پالت🎶 هنگ درام از متین حسین پور

 انابت به معنای رویگردانی و بازگشت از همه‌چیز و همه‌کس و روی‌آوری به همه‌چیز و همه‌کس آفرین می‌باشد. در مقام و مرتبه‌ی انابت، فرد هیچ‌چیز را ازآن خود ندانسته و تنها در برابر الطافِ الهی سر تعظیم فرود خواهد آورد، شکرگزار خواهد بود و با تمام وجود به آفریننده‌ی خود عشق می ورزد.قانون توجه، قانونی بسیار تاثیرگذار و مهم در زندگی بشر است.انابت سه قسم می‌باشد:🌿 انابت انبیأ: بیم و بشارت_آزادی و بندگی_استکانت با شرف پیغمبری و بار بلا کشیدن با دل‌ها شادی.🌿 انابت توحید: اقرار و اخلاص و بینایی وی را پذیرفتن_فرمان وی را گردن نهادن_نهی وی را حرمت داشتن.🌿 انابت عارفان: از معصیت دور بودن_از طاعت خجل بودن_در خلوت با حق انس داشتن.🎶 موسیقی از چارتار.🎶 هنگ درام از متین حسین پور.

مروت به معنای جوانمردی‌ ست و با روانی نرینه که درون تمامی افراد چه زن و چه مرد وجود دارد باید صورت گیرد، درواقع این امر که بر خودسازی نیز گذر دارد هیچگونه ارتباطی به هیچ‌نوع جنسیتی ندارد. بازداشتن نگاه از اطرافیان زمانی که دچار طمع و توقع می‌شود، اصلی‌ترین پله برای دستیابی به مروت می‌باشد؛ همه را یکسان بدانید و با مرامی جاودانه برخورد داشته باشید. با خود عاقلانه_با خلق به صبر_با خدا به نیاز رفتار شود. احترام به نفس سبب آرامش درونی و بهتر زیستن و در مقابل همچنین باعث بهتر رفتار کردن با دیگران خواهد شد؛ و در آخر خواهید توانست مخلوق خود را همچون معشوق خود دانید و از دل و جان دوستش داشته باشید.

در لغت توبه (بازگشت) معنی می‌شود؛ یعنی انسان در مسیر سلوک می‌بایست هرلحظه از زندگی دنیوی و زیستن در نفس خارج شود و به زیستن با روح‌الهی و درک جان بپردازد.توبه علمی برای زندگی بهتر، حکمت آئینه، خرسندی حصار، امید شفیع، تریاقی بسیار شفادهنده، سالار بار و کلید گنج و شفیع وصال، میانجی و شرط قبول، و سرّ همه شادی می‌باشد.هرگز دچار نفس و نفسانیات نگردید و هرچه هست را فضلی الهی که نسیب حالتان گشته است در نظر گیرید.🎶