شماره ۷۶۹ پادکست صحنه مروری است بر مهمترین فیلمهای سال ۲۰۲۴ در گفتوگو با جمشید اکرمی، نویسنده، منتقد و استاد سینما در دانشگاه ویلیام پترسن آمریکا. آقای اکرمی از جمله منتقدانی است که نشریه معتبر «فیلم کامنت» آمریکا هرساله از او برای شرکت در نظرخواهی انتخاب برترین فیلمهای سالش دعوت میکند. او امسال سه فیلم «دانه انجیر معابد»، «همچنان اینجا هستم» و «امیلیا پرز» را به عنوان بهترین فیلمهای سال ۲۰۲۴ انتخاب کرده است. تهیه واجرا: بابک غفوری آذر
شماره ۷۶۸ پادکست صحنه از مجموعه پادکستهای رادیو فردا گفتوگویی است با هانا کامکار که در فیلم «شاهد» بدون رعایت سانسور حجاب اجباری بازی کرده است. فیلم «شاهد» ساخته نادر ساعیور از تازهترین محصولات جریان قدرتگرفتۀ سینمای زیرزمینی ایران است که به تازگی برنده جایزه بخش افقهای گسترشیافتۀ جشنواره فیلم ونیز شد و در جشنوارههای متعدد دیگری به نمایش درآمد. هانا کامکار نام شناخته شدهای در موسیقی و نمایش ایران است. او که برآمده از خانوادهای نامدار در موسیقی ایران است، کار بازیگری را از اوایل دهه ۸۰ خورشیدی با بازی در چند نمایش و سریال تلویزیونی آغاز کرد و در دهه ۹۰ نیز در کنار خوانندگی در نمایشهای مختلفی از جمله «ترانههای محلی» به کارگردانی محمد رحمانیان بازی کرد. هانا کامکار که به تازگی از ایران خارج شده در گفتوگو با پادکست صحنه درباره بازی در فیلم «شاهد» و فضای کنونی فرهنگ و هنر ایران گفتوگو کرده است. تهیه و اجرا: بابک غفوریآذر
شماره ۷۶۷ پادکست «صحنه»، گفتوگوهایی است با دینا ظریف و علی زندیه دو بازیگر نمایش «داشآکل به گفتهی مرجان» کار تازه بهرام بیضایی، نویسنده و کارگردان شناخته شده. دینا ظریف، در این نمایش نقش مرجان و علی زندیه نقش کاکارستم را بازی میکند. در این شماره صحنه همچنین با عباس میلانی، مدیر مرکز مطالعات ایرانشناسی دانشگاه استنفورد هم درباره تدریس بهرام بیضایی در این مرکز و حمایت از اجرای نمایشهای این نام معتبر فرهنگ و هنر ایران در آمریکا گفتوگو شده است. آقای میلانی میگوید بهرام بیضایی در مدت اقامت در آمریکا بیش از تمام زمانهای حضورش در ایران نمایش بر صحنه برده است. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
شماره ۷۶۶ پادکست «صحنه» در ادامه مجموعه گفتوگوها پیرامون اجرای قسمت اول نمایش «داشآکل به گفتهی مرجان» تازهترین کار بهرام بیضایی، نویسنده و کارگردان معتبر، گفتوگویی است با مژده شمسایی، از بازیگران این نمایش. او در این نمایش نقش مهبانو، مادر مرجان را بازی میکند. رابطه خاص و چند وجهی این شخصیت با داشآکل و همین طور دخترش مرجان، از نکات چشمگیر و برجسته نمایش «داشآکل به گفتهی مرجان» است. مژده شمسایی از سال ۱۳۷۰ با بازی در فیلم «مسافران» تبدیل به بازیگر زن اصلی آثار نمایشی بهرام بیضایی شد. او که همسر آقای بیضایی هم هست در این سالها نقشی فراتر از بازیگر در آثاری که از بهرام بیضایی در آمریکا اجرا شده ایفا کرده است. او در گفتوگو با پادکست «صحنه» از همراهی با بهرام بیضایی در آمریکا و بازی در نقش «مهبانو» میگوید و نظرش را نیز درباره ایفای نقشهای پروانه معصومی و سوسن تسلیمی به عنوان دو بازیگر زن دیگری که در آثار بهرام بیضایی بازی کردند، بیان میکند. تهیه و اجرا: بابک غفوریآذر
قسمت اول نمایش «داشآکُل به گفتهی مرجان» تازهترین اثر بهرام بیضایی، نام معتبر ادب و فرهنگ و هنر ایران، با حمایت مرکز مطالعات ایرانشناسی دانشگاه استنفورد در نخستین روزهای مهرماه ۱۴۰۳ در سالن رودای شهر برکلی ایالت کالیفرنیای آمریکا به روی صحنه رفت. این نمایش، داستان کوتاه معروف «داشآکل» نوشته صادق هدایت را با رویکردی تازه و از نگاه شخصیت مرجان روایت میکند. نمایشی که میتوان آن را یکی از صریحترین آثار بهرام بیضایی در کارنامهاش دانست که در آن ضمن حضور بسیار پررنگ زنان، زمینههای اجتماعی وقوع داستان و نقش انتقادی شخصیتهایی چون امامجمعه و متشرعان مذهبی برجسته شده است. شماره ۷۶۵ پادکست صحنه، از مجموعه پادکستهای رادیو فردا گفتوگویی است با بهرام بیضایی، درباره نوشتن و اجرای نمایش « داشآکُل به گفتهی مرجان» و فعالیتها و دیدگاهش در سالهای اقامت در آمریکا. در این پادکست صدای بخشهای مختلفی از این نمایش را هم برای نخستین بار میشنوید. تهیه و اجرا: بابک غفوریآذر
فیلم «دانه انجیر معابد» ساخته محمد رسولاف پس از نمایش در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن سال ۲۰۲۴ سفرهایش را به سراسر دنیا آغاز کرده و از آن زمان تاکنون در تعداد زیادی از جشنوارههای مهم به نمایش درآمده است. اکرانهای جهانی این فیلم هم با نمایش در سینماهای کشور فرانسه آغاز شده است. «دانه انجیر معابد» دربارهٔ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران که در میانهٔ شدت گرفتن اعتراضهای سراسری، به دلیل اتفاقی دچار سوءظن نسبت به همسر و دختران جوانش میشود. ستاره ملکی نقش جوانترین دختر این قاضی با نام ثنا را ایفا میکند. شماره ۷۶۴ پادکست صحنه به گفتوگو با ستاره ملکی اختصاص دارد که پیشتر با انتظار یک ویدئو در روزهای همهگیری ویروس کرونا در انتقاد از عملکرد مسئولان حکومت جمهوری اسلامی خبرساز شده بود. او میگوید تردیدی در پذیرش بازی در فیلم «دانه انجیر معابد» بهرغم همه تبعاتش نداشت. خانم ملکی که حالا ساکن شهر برلین در آلمان است همچنین گفت که اگر هم نتواند در خارج از کشور به کار بازیگری ادامه دهد، آزار نخواهد دید چرا که به گفته او روزی انسان بهتر بودن را به بازیگر بودن ترجیح داده بود. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
گفتوگو با علی صمدیاحدی، کارگردان فیلمی که مضمونی درباره یک زن فعال حقوقبشر زندانی ایرانی دارد. فیلمی الهام گرفته از زندگی فعالانی چون نرگس محمدی و نسرین ستوده که برای نخستین بار در دنیا در دوره سال ۲۰۲۴ جشنواره فیلم تورنتو به نمایش درآمد. بازی در فیلم «هفت روز» که فیلمنامه آن را محمد رسولاف، سینماگر مخالف حکومت ایران نوشته، نخستین حضور ویشکا آسایش بدون رعایت حجاب اجباری در یک اثر نمایشی محسوب میشود. علی صمدیاحدی کارگردان این فیلم از سالها پیش در جریان اصلی سینمای آلمان فعال است. او در گفتوگو با پادکست صحنه توضیحاتی درباره روند ساخت و مضمون و نگاه فیلم و همکاری با ویشکا آسایش میدهد.
شماره ۷۶۲ پادکست «صحنه» از مجموعه پادکستهای رادیو فردا به مناسبت درگذشت آلن دلون، به این بازیگر شاخص تاریخ سینمای جهان اختصاص دارد. بازیگری که از نمادهای شاخص دوران شکوهمندی از تاریخ سینما در اروپا بود و نامش در دهههای ۶۰ و ۷۰ محبوبیتی همهگیر در کشورهای زیادی ازجمله در ایران داشت. در این شماره پادکست صحنه، جمشید اکرمی، بهروز تورانی، نوشابه امیری، میرعلی حسینی، بهروز بهنژاد و سعید نوری به بیان نکات مختلف جنبههای اجتماعی و فرهنگی آلن دلون پرداختهاند. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
سعید راد از بازیگران شناختهشده سینمای ایران اول مرداد سال ۱۴۰۳ پس از یک دوره بیماری در تهران درگذشت. در شماره ۷۶۱ پادکست «صحنه»، به بررسی کارنامه سعید راد در گفتوگو با تقی مختار، نویسنده و بازیگر و روزنامهنگار پرداخته شده است. در این شماره همچنین پیام امیر نادری، از کارگردانان شناخته شده سینمای پیش از انقلاب ایران به برنامهای در بزرگداشت سعید راد را هم میشنوید. سعید راد با بازی در فیلمهای «خداحافظ رفیق» و «تنگنا»ی امیر نادری در سینمای متفاوت ایران مطرح شد. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
شماره ۷۶۰ پادکست «صحنه»، از مجموعه پادکستهای رادیو فردا گفتوگو با نادر ساعیور است که فیلم جدیدش با نام «شاهد» به تازگی برای نمایش در جشنواره معتبر ونیز انتخاب شده است. «شاهد» با بازی مریم بوبانی، هانا کامکار و غزل شجاعی تازهترین فیلم از جریان سینمای غیررسمی یا زیرزمینی ایران است که بدون رعایت قوانین سانسور جمهوری اسلامی از جمله حجاب اجباری بازیگران زن ساخته شده و داستانش هم به نوعی مرتبط با اعتراضهای معروف به #زن_زندگی_آزادی است. نادر ساعیور به دلیل همکاریهای سالهای اخیرش با جعفر پناهی شناخته میشود. او در گفتوگو با پادکست «صحنه» میگوید از زمان همکاری با این کارگردان شناخته شده و فعالیت در زمینهای که مطابق دیدگاهش است به آرامش و رضایت رسیده است. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
گمانهزنیها درباره انتخاب وزرای کابینه مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب ایران ادامه دارد و در این میان چشمانداز پیشروی سینمای ایران از پس تغییر و تحولات اخیر در دولت مورد توجه فعالان حوزه سینماست. آنچه در بخشهای مختلف سینمای ایران در چند سال اخیر، شرایط را در جنبههای مختلف تغییر داده است و حالا انتخاب مدیران دولتی سینما میتواند برآیندی از نگاه حکومت به این شرایط داشته باشد. شماره ۷۵۹ پادکست صحنه از مجموعه پادکستهای رادیو فردا گفتوگو با دو روزنامهنگار حوزه هنر و رسانه درباره چشمانداز پیشروی سینمای ایران در دولت آینده مسعود پزشکیان است. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
شماره ۷۵۸ پادکست «صحنه»، از مجموعه پادکستهای رادیو فردا گفتوگویی است با عبدالرضا کاهانی، کارگردان شناختهشده به مناسبت پذیرش فیلم تازهاش با نام «زیارتگاه» در جشنواره ادینبورگ. عبدالرضا کاهانی در این فیلم داستان یک مرد کارگر میانسال ایرانی در شهر مونترال کانادا را روایت میکند که روزی تصمیم میگیرد یک امامزاده سیار پشت اتومبیل کاروانش بسازد و با آن به دیدار ایرانیان مقیم کانادا برود تا آنها به جای مسافرت به ایران، نذورات و صدقههای خود را داخل ضریح امامزادهای که او ساخته، واریز کنند. اقدام او با استقبال زیادی مواجه میشود و این آغاز تغییرات روحی و روانی در این مرد است. این فیلم تاحدودی یادآور برخی ساختههای موفق سازندهاش در ایران چون «هیچ» و «اسب، حیوان نجیبی است» است. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
شماره ۷۵۷ پادکست صحنه، از مجموعه پادکستهای رادیو فردا گفتوگویی است با ابوالحسن داودی، از فیلمسازان شناخته شده سینمای بعد از انقلاب ایران است که از دهه ۶۰ خورشیدی تاکنون به تناوب در زمینههای مختلف مشغول فعالیت بوده است و برخی فیلمهایش مانند «جیببرها به بهشت نمیروند»، «من زمین را دوست دارم»، «نان و عشق و موتور هزار» و «هزارپا» از فیلمهای پرتماشاگر بودند. آقای داودی که تجربه مدیرعاملی و ریاست هیئت مدیره خانه سینما را هم دارد، از معدود سینماگرانی بود که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر از مسعود پزشکیان حمایت کرد. او میگوید برای جلوگیری از فروپاشی ایران به آقای پزشکیان رای داد. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
رسیدن انتخابات ریاست جمهوری ایران به دور دوم و شدت گرفتن نسبی رقابت دو نامزد نهایی هم نتوانست تاثیر چندانی در عدم مشارکت سینماگران بگذارد. جز حضور چند تهیهکننده و کارگردان در یک برنامه گفتوگو با مسعود پزشکیان و صدور بیانیه درخواست شرکت در انتخابات از سوی انجمن تهیهکنندگان، فعالیت جدی دیگری از سینماگران در فاصله دو روز مانده به انتخابات دیده نشد. این ادامه شرایطی است که در دور اول انتخابات هم دیده شده بود. این در حالی است که سینماگران به مدت حدود دو دهه از مهمترین اقشار حاضر در رقابتهای انتخاباتی بودند. در شماره ۷۵۶ پادکست صحنه، محمدعلی طالبی، فیلمساز شناخته شده سینمای بعد از انقلاب ایران مرور تاریخی کرده بر مشارکتهای سیاسی سینماگران ایرانی در انتخابات مختلف و از دلایل سکوت فعلی آنها گفته است. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر
روزهای پایانی خرداد و تیرماه سال ۱۴۰۳، تبلیغات نامزدهای چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران انجام شد. تبلیغاتی که در آن یک نکته مهم آشکار بود: خبری از مشارکت سینماگران و چهرههای فرهنگی و هنری در آن نبود درباره غیبت سینماگران در تبلیغات انتخاباتی و نگاهشان به انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری، در شماره ۷۵۵ پادکست «صحنه» بابک غفوریآذر با سپیده ابطحی، مستندساز و تدوینگر ساکن ایران گفتوگو کرده است. خانم ابطحی که از اعضای خانه سینما و انجمن مستندسازان سینمای ایران است میگوید مجموع حوادث دو دهه اخیر و نیز اتفاقات پس از اعتراضهای «زن، زندگی، آزادی» باعث شده تا گروههای مختلفی از جامعه ایران از جمله سینماگران احساس کنند به آنها خیانت شده است.
مستند «گوگوش، آتشینجان» یکی از فیلمهایی بود که در دوره اخیر جشنواره فیلم داکفست شفیلد در بریتانیا به نمایش درآمد. این مستند ضمن مروری بر زندگی این خواننده شناخته شده تاریخ موسیقی ایران در قالب گفتوگوی بلندی با او، روایتی از تحولات سیاسی چند دهه اخیر و تاثیر آن بر زندگی گوگوش به عنوان نمونهای از زن مدرن ایرانی در دوران معاصر ارائه میدهد. در این فیلم لحظات کمتر دیده شدهای از زندگی گوگوش و رابطه او با خانواده و نزدیکان و همکارانش را میبینیم. نیلوفر تقیزاده، سازنده مستند «گوگوش، آتشینجان» که سابقه ساخت مستندهای دیگری از جمله مستند «خواب نیلا در باغ بهشت انگوری» را در همکاری با شبکه زد دی اف (ZDF) آلمان دارد، مستند «گوگوش، آتشینجان» را هم با همکاری شبکه آرته ساخته است. تهیه و اجرا: بابک غفوری آذر شماره ۷۵۴ پادکست صحنه به مستند «گوگوش، آتشینجان» در گفتوگو با سازندهاش اختصاص دارد.
در هفتاد و هفتمین دوره جشنواره کن، کانون فیلمسازان مستقل ایران، نهاد غیردولتی سینماگران ایرانی، فیلم بلند «ژرفنای شب» ساخته فرهاد ویلکیجی با بازی علی مصفا و نوال شریفی را در بخش بازار برای نخستین بار در دنیا نمایش داد. این فیلم از تازهترین آثار ساخته شده در خارج از کشور با مضمونی مرتبط با ایران محسوب میشود. «ژرفنای شب» داستان نویسنده و مترجمی با بازی علی مصفا را روایت میکند که زیر فشار سانسور و محدودیتهای مختلف، همراه همسر و فرزندش به روستایی دورافتاده میرود تا کار نگارش کتابی را به پایان ببرد. فرهاد ویلکیجی کارگردان این فیلم پیشتر در سینمای ایران به عنوان طراح هنری فعالیت میکرد. او که سابقه طراحی فیلمهایی چون «مارمولک»، «به نام پدر» و «میم مثل مادر» را دارد، اوایل دهه ۹۰ خورشیدی از ایران مهاجرت کرد و در هلند به فعالیت سینماییاش ادامه داد. در شماره ۷۵۳ پادکست «صحنه» بابک غفوری آذر با فرهاد ویلکیجی درباره کارنامه و فیلم تازهاش گفتوگو کرده است.
جشنواره کن، هفتاد و هفتمین دوره اش رو پشت سر گذاشت با هیاهو و خبرسازیهای معمول همیشگیاش. برای ایران، این دوره بیش از هر چیز محل توجه به جریان سینمای مستقل و غیررسمی و بدون وابستگی به حکومت بود. نمایش فیلم «دانه انجیر معابد» ساخته تازه محمد رسولاف با توجه زیادی که جلب کرد، در کنار نمایشگاه پرترههای سینماگران ایرانی در هتل مجستیک و نیز تداوم حضور نمایندگان بخشهای غیرحکومتی در بازار کن با اجرای برنامهها و نمایش فیلمهای مختلف، باعث شد تا دوره سال ۲۰۲۴ جشنواره کن، تداوم روندی باشد که از حدود ۲ سال پیش با قدرت گیری سینمای مستقل و غیررسمی ایران در مجامع بینالمللی آغاز شده است. در این شماره پادکست صحنه، گفتوگو با محمد رسولاف و ستاره ملکی، کارگردان و بازیگر فیلم «دانه انجیر معابد» را هم میشنوید.
از ابتدای برگزاری دوره هفتاد و هفتم جشنواره کن، تصاویر بزرگی از سینماگران ایرانی با شعار «زن، زندگی، آزادی» در ورودی هتل ماجستیک شهر کن، محل اقامت مهمانان ویژه جشنواره معروف این شهر به نمایش درآمد. ناصر تقوایی، جعفر پناهی، سهیلا گلستانی، شیرین نشاط، گلشیفته فراهانی، بهمن قبادی، مرضیه وفامهر، عبدالرضا کاهانی، حسین رجبیان، کیوان کریمی، سحر مصیبی، سپیده فارسی، فاطمه معتمدآریا و همایون غنیزاده سینماگرانی هستند که تصاویرشان نصب شده است. شماره تازه پادکست «صحنه» به برگزاری این برنامه در جشنواره کن در گفتوگو با برپاکنندگان، عکاسان و یکی از سینماگرانی که تصویرش نصب شده، میپردازد.
صحبت از سینمای غیررسمی و زیرزمینی ایران بار دیگر به دلیل نمایش فیلم «دانه انجیر معابد» ساخته محمد رسولاف در جشنواره کن داغ شده است. این فیلم تنها اثری نیست که بدون دریافت مجوز از حکومت در داخل ایران ساخته میشود و در جشنوارههای بینالمللی به نمایش درمیآید. روزنامه اعتماد گزارش داده که امسال ۷۱ فیلم ساخته شده به صورت زیرزمینی و غیررسمی در قالبهای مختلف بلند و کوتاه از ایران متقاضی شرکت در دوره اخیر جشنواره کن بودند. علاوه بر فیلمهای بلند، روند ساخت و عرضه فیلمهای مستند و کوتاه بدون مجوز در ایران هم شدت قابل ملاحظهای گرفته است. مریم پالیزبان، بازیگر شناخته شده فیلمهای چون «نفس عمیق»، «لرزاننده چربی» و «لانتوری» و پژوهشگر فعلی در دانشگاه مونستر آلمان از داوران جشنوارهای بود که قصد داشت منتخبی از فیلمهای کوتاه متعلق به این جریان را نمایش دهد. این جشنواره در ایران توقیف شد. خانم پالیزبان در گفتوگو با بابک غفوری آذر در شماره ۷۵۰ پادکست «صحنه» رادیو فردا میگوید در تمام این فیلمها مضامین و تصاویری از ایران دیده میشوند که پیشتر در فیلمهای ایرانی دیده نمیشدند.
MohFA | مُحفا
کاش اسم فیلمای خارجی رو خارجی هم بگین!
MohFA | مُحفا
«متری شیش و نیم» رو خیلی دوست داشتم پیمان معادی و نوید محمدزاده عالی بودن ولی «در جستوجوی فریده» هم به نظرم خیلی جالب اومد و امیدوارم بتونم ببینمش ولی «قصر شیرین» برام جذبکننده نبود...
MohFA | مُحفا
یه آدمی مثل آقای رسولاف چرا باید تخلف کنه؟ کی به خودش خیانت میکنه؟! یکی مثل افخمی توی دستگاه فاسد حکومتی حاضره کم رو زیاد و زیاد رو زیادتر جلوه بده تا پول بزنه به جیبش!!! و کم هم نیستن کسایی که فیلمای مزخرف بسیجدوستانه میسازن و پول کلان میگیرن!!! هرچند سینمای ایران هم رفته به سمت سطحیپسندی و آشغالدوستی، و مردم همین زبالهها رو با عشق چندین و چند بار میبینن
MohFA | مُحفا
چهقدر از این افخمی بدم میآد مثل یه گاو بیشعور میمونه که همه رو گاو فرض میکنه و شروور میگه اما حکومت میپسنده و بهش تریبون و برنامه میده
dariush
جناب غفوری آذر ،بسیار شنیدنی بود و کلی استفاده کردم و برای خانم ملکی و آقای رسول آف نیز آرزوی موفقیت بیشتری دارم، با تشکر فراوان بابت تهیه این مطلب.موفق و پیروز باشید.