قصه ایمان | The Story of Faith

در این اپیزود از قصه ایمان سفری می‌کنیم به هزاران سال پیش، زمانی که هنوز خطی وجود نداشت و انسان تنها با ابزارهای ابتدایی و تخیلش دنیا رو معنا می‌کرد. از نخستین تدفین‌ها و آیین‌های مرگ که نشان از باور به زندگی پس از مرگ داشتند، تا نقاشی‌های اسرارآمیز غارها که بازتابی از جادوی همدلی و شمنیسم بودند. اینجا می‌بینیم چطور «جان‌باوری» و نسبت دادن روح به طبیعت، پایه‌ی اولین شکل‌های ایمان شد. در ادامه به انقلاب نمادین گو‌بکلی‌تپه می‌رسیم؛ جایی که برای نخستین بار دین به شکل نهادی آشکار شد و انسان‌ها پیش از کشاورزی، معبد ساختند. بعد قدم می‌گذاریم به میان‌رودان—سرزمین سومر، بابل و آشور—جایی که خدایانی چون انلیل، ایشتار و مردوک نه فقط نیرویی در طبیعت، بلکه شخصیت‌هایی شبیه انسان شدند. در این بخش، حماسه‌ی گیلگمش و داستان طوفان بزرگ را مرور می‌کنیم؛ روایت‌هایی که بعدها در تورات و سنت‌های دیگر هم تکرار شدند. این اپیزود درباره مسیریه که ذهن بشر از ارواح ناشناخته‌ی طبیعت به سمت خدایان انسان‌گونه و سپس به سوی ایده‌ی خدایی والا و کامل حرکت کرد. قصه‌ای درباره‌ی مغز ما، ترس و امید ما، و تلاش بی‌پایان‌مون برای معنا دادن به زندگی و مرگ. Bottéro, J. (2001). Religion in Ancient Mesopotamia. University of Chicago Press. Dalley, S. (1998). Myths from Mesopotamia: Creation, the Flood, Gilgamesh, and Others (Rev. ed.). Oxford University Press. Kramer, S. N. (1963). The Sumerians: Their History, Culture, and Character. University of Chicago Press. Leick, G. (1998). The Babylonians: An Introduction. Routledge. Jacobsen, T. (1976). The Treasures of Darkness: A History of Mesopotamian Religion. Yale University Press. Hallo, W. W., & Younger, K. L. (Eds.). (2003). The Context of Scripture: Canonical Compositions from the Biblical World (Vol. 1–3). Brill. Black, J. A., & Green, A. (1992). Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. University of Texas Press. Walton, J. H. (2006). Ancient Near Eastern Thought and the Old Testament: Introducing the Conceptual World of the Hebrew Bible. Baker Academic. Herodotus. (c. 440 BCE). Histories, Book 1 (for temple prostitution claims). Various modern translations used. Wright, R. (2009). The Evolution of God. Little, Brown and Company. Pritchard, J. B. (Ed.). (2011). The Ancient Near East: An Anthology of Texts and Pictures. Princeton University Press. https://answersingenesis.org/the-flood/flood-legends/the-background-of-the-gilgamesh-epic/ https://armchairopinions.org/whats-the-reason-god-created-humans/ https://en.wikipedia.org/wiki/Form_of_the_Good https://en.wikipedia.org/wiki/Theory_of_forms https://www.reddit.com/r/askphilosophy/comments/tx2gfx/when_plato_mentions_god_is_he_talking_about_zeus/ https://people.wku.edu/jan.garrett/pgods.htm https://thephilosophyforum.com/discussion/1385/the-perfection-of-the-gods https://www.reddit.com/r/AskHistorians/comments/231m0c/who_was_the_earliest_recorded_god_that_we_know_of/ https://www.thenotsoinnocentsabroad.com/blog/ancient-gods-of-the-old-testament http://www.oeaw.ac.at/en/news/did-the-ancient-greeks-believe-in-their-myths https://antigonejournal.com/2024/03/plato-prophet-crucifixion   Armstrong, K. (1993). A History of God: The 4,000-Year Quest of Judaism, Christianity, and Islam. Ballantine Books. Tigay, J. H. (1985). The Evolution of the Gilgamesh Epic. University of Pennsylvania Press. Sarna, N. M. (1991). Understanding Genesis. Schocken Books. Hendel, R. (2008). Remembering Abraham: Culture, Memory, and History in the Hebrew Bible. Oxford University Press.

اپیزود اول «داستان ایمان» شما را به نخستین جرقّه‌های پرسش‌گری بشر می‌بَرد؛ به شبی تاریک در دلِ غار که جرقّهٔ آتش روی دیوار می‌رقصد و تا روشنایی آزمایشگاه‌های fMRI امروز امتداد می‌یابد. در این قسمت سرِ نخِ ایمان را از روزگاری می‌گیریم که هنوز واژه‌ای به نام «دین» وجود نداشت، امّا انسانِ شکارچی‌ـ‌گردآورنده با نقشی از «شیرِ انسان‌گون» یا خاک سرخی بر مزار عزیزانش، نشانه‌ای از معنای فراتر می‌جست. در خلال روایت، از سازوکار مغزیِ «HADD» و نظریهٔ ذهن می‌گوییم تا بفهمیم چرا مغز ما هر خش‌خشی را ارادهٔ یک عامل پنهان می‌پندارد و چگونه همین تمایل، بستر باور به ارواح و خدایان شد. ردِ مقدّس را در هیروفانیِ الیاده دنبال می‌کنیم؛ لحظه‌ای که سنگی معمولی به دروازه‌ای قدسی بدل می‌شود و زمان و مکان را دوپاره می‌کند. سپس پای دورکیم، بویر و دیگر اندیشمندان به میان می‌آید تا ببینیم آیین‌ها چگونه «شور جمعی» می‌سازند و چرا دین، از احساس تا نهاد، به سامان‌دهندهٔ زندگی اجتماعی بدل شد. این اپیزود دعوتی است به نشستن کنار آتشِ نخستین انسان و شنیدن طنین همان پرسش‌های جاودان: آیا کسی آن بیرون هست؟ رنج چرا وجود دارد؟ و پس از مرگ چه می‌شود؟ آماده باشید تا مسیر هزاران سالهٔ این پرسش‌ها را، از دیوارهای غار تا صفحهٔ مغزنگاری، گام‌به‌گام با هم طی کنیم. توسط دانیال کشانی --- منابع  Barrett, J. L. (2012). Born Believers: The Science of Children’s Religious Belief. Free Press. Bering, J. M., & Bjorklund, D. F. (2004). The natural emergence of reasoning about the afterlife. Developmental Psychology, 40(2), 217–233. https://psycnet.apa.org/record/2004-13328-002 Boyer, P. (2001). Religion Explained: The Evolutionary Origins of Religious Thought. Basic Books. Corriveau, K. H., Chen, E. E., & Harris, P. L. (2014). Judgments about fact and fiction by children from religious and nonreligious backgrounds. Cognitive Science, 39(2), 353–382. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/cogs.12138 Durkheim, É. (1912). The Elementary Forms of Religious Life (J. W. Swain, Trans.). George Allen & Unwin. https://archive.org/details/elementaryformso00durk Eliade, M. (1957). The Sacred and the Profane: The Nature of Religion (W. R. Trask, Trans.). Harcourt, Brace & World. https://archive.org/details/sacredprofane00mirc Gargett, R. H. (1999). Middle Palaeolithic burial is not a dead issue: The view from Qafzeh, Saint-Césaire, Kebara, Amud, and Dederiyeh. Journal of Human Evolution, 37(1), 27–90. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0047248498902915 Johnson, D. (2015). God Is Watching You: How the Fear of God Makes Us Human. Oxford University Press. https://academic.oup.com/book/32140 Kelemen, D., & Rosset, E. (2009). The human function compunction: Teleological explanation in adults. Cognition, 111(1), 138–143. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0010027708002237 Kind, C.-J., et al. (2014). The smile of the Lion Man: Recent excavations in Stadel Cave. Quartär, 61, 129–145. https://www.researchgate.net/publication/260127249_The_Smile_of_the_Lion_Man_Recent_Excavations_in_Stadel_Cave Lewis-Williams, D. (2002). The Mind in the Cave: Consciousness and the Origins of Art. Thames & Hudson. https://books.google.com/books?id=gdU3AQAAIAAJ Marx, K. (1843). Critique of Hegel’s Philosophy of Right. Deutsch-Französische Jahrbücher. https://www.marxists.org/archive/marx/works/1843/critique-hpr/intro.htm Newberg, A., & Waldman, M. R. (2009). How God Changes Your Brain: Breakthrough Findings from a Leading Neuroscientist. Ballantine Books. https://books.google.com/books?id=3zY1S0T1Y2kC Schmidt, K. (2010). Göbekli Tepe – The Stone Age sanctuaries. Archaeological Discovery. https://www.academia.edu/1327500/Gobekli_Tepe_The_Stone_Age_Sanctuaries Tylor, E. B. (1871). Primitive Culture. John Murray. https://archive.org/details/primitiveculture01tylouoft Weber, M. (1905). The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism (T. Parsons, Trans.). Routledge. https://archive.org/details/protestantethics00webe Woolley, J. D., & Cox, V. (2007). Development of beliefs about storybook reality. Developmental Science, 10(5), 681–693. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1467-7687.2007.00612.x   Armstrong, K. (1993). A history of God: The 4,000-year quest of Judaism, Christianity, and Islam. Knopf. McGrath, A. E. (2012). Historical theology: An introduction to Christian doctrine. Wiley-Blackwell. Noll, M. A. (2002). The rise of evangelicalism: The age of Edwards, Whitefield and the Wesleys. InterVarsity Press. Wilken, R. L. (2012). The first thousand years: A global history of Christianity. Yale University Press. Brown, P. (2013). The rise of Western Christendom: Triumph and diversity, A.D. 200-1000 (10th anniversary ed.). Wiley-Blackwell. Davies, N. (1996). Europe: A history. Oxford University Press. MacCulloch, D. (2009). A history of Christianity: The first three thousand years. Penguin. Pelikan, J. (1971). The Christian tradition: A history of the development of doctrine (Vol. 1: The emergence of the Catholic tradition, 100-600). University of Chicago Press.