لایه هفتم

در این ویژه‌برنامه از پادکست «لایه هفتم»، به یکی از سوال‌های پرتکرار این روزها پاسخ می‌دهیم: آیا استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی در شرایط بحرانی و قطع اینترنت، خطرناک است؟ اگر بله، چه‌کارهایی می‌توانیم بکنیم که آسیب کمتری ببینیم؟ در کمتر از هشت دقیقه، با زبانی ساده، از واقعیت‌های امنیتی این اپلیکیشن‌ها می‌گوییم و راهکارهایی برای استفاده محتاطانه از آن‌ها ارائه می‌کنیم—از رمزنگاری پیام‌ها تا جدا کردن فضای شخصی و کاری در گوشی. اگر در این روزها ناچار به استفاده از این پلتفرم‌ها هستید، این اپیزود را از دست ندهید. تجربه‌هایتان را با ما در میان بگذارید: pooyesh@miaan.org

در این اپیزود ویژه از پادکست «لایه هفتم»، چند ساعت پس از حمله نظامی اسرائیل به ایران، به بررسی دو موضوع حیاتی می‌پردازیم:نخست، پروتکل قطع اینترنت و اقداماتی که باید قبل، حین و بعد از قطعی انجام داد—از ابزارهای امن ارتباطی گرفته تا حفاظت از اطلاعات و شبکه‌های محلی. سپس، با الهه وفایی، روان‌شناس ساکن پاریس، درباره چگونگی مدیریت اخبار جنگ و بحران در خانه و محافظت از سلامت روان کودکان گفت‌وگو می‌کنیم.این اپیزود تلاشی است برای آمادگی، مراقبت از خود و دیگران، و ساختن فضاهای امن‌تر در دل ناپایداری‌ها. تهیه و اجرا:‌ پویش عزیزالدین

در این اپیزود از «لایه هفتم»، به بحران گرانی اینترنت در ایران از زاویه دسترسی عمومی و عدالت دیجیتال می‌پردازیم. بررسی می‌کنیم که چگونه چرخه‌ای از افزایش تعرفه، بی‌کیفیتی خدمات، انحصار و نبود شفافیت، اینترنت را از یک زیرساخت ضروری به کالایی لوکس و طبقاتی تبدیل کرده است. با نرگس کشاورزنیا درباره ابعاد این بحران و جایگاه ایران در شاخص‌های جهانی گفت‌وگو می‌کنیم. اگر شما هم تجربه‌ای از این بحران دارید، برای ما بفرستید: pooyesh@miaan.org

در این قسمت از پادکست «لایه هفتم»، به سراغ حملات سایبری جدیدی می‌رویم که در آن مهاجمان با جعل هویت خبرنگاران، فعالان اجتماعی و حتی سازمان‌های معتبر بین‌المللی، فعالان زن و اعضای جامعه هنری را هدف قرار داده‌اند. در این اپیزود چند سناریوی واقعی از این حملات را با جزئیات و به زبان خود قربانیان مرور می‌کنیم تا نشان دهیم چگونه اعتماد و ارتباطات روزمره می‌توانند به ابزاری برای نفوذ و سوءاستفاده تبدیل شوند. در پایان هم راهکارهایی ساده ولی مؤثر برای حفاظت از امنیت دیجیتال ارائه می‌دهیم. اگر با مشکلی مواجه شدید یا نیاز به مشورت امنیتی داشتید، می‌توانید به صفحه پشتیبانی امنیت دیجیتال میان به نشانی https://miaan.org/dsh/ مراجعه کنید.

در این اپیزود، با تمرکز ویژه بر جامعه بهایی ایران، بررسی می‌کنیم که چگونه آگاهی امنیتی که به‌طور ذاتی در زندگی اقلیت‌ها در ایران وجود دارد، به دنیای دیجیتال راه پیدا کرده. می‌بینیم که برای بهایی‌ها، امنیت دیجیتال تنها یک موضوع فنی نیست، بلکه بخشی از زندگی روزمره است: از حفظ ساده‌ترین ارتباطات گرفته تا راه‌اندازی یک دانشگاه آنلاین که امکان تحصیل را برای جوانان بهایی داخل ایران فراهم می‌کند. این اپیزود نشان می‌دهد که برای بسیاری از اقلیت‌ها در ایران، حفاظت از حریم خصوصی و عبور از نظارت حکومتی نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی روزانه برای ادامه زندگی و مقاومت است.

در این اپیزود از «لایه هفتم»، بررسی می‌کنیم که چطور حمایت‌های حکومتی از توسعه هوش مصنوعی در ایران می‌تواند نه به سوی برابری و پیشرفت، بلکه به سمت بازتولید تبعیض‌ها و نابرابری‌های ساختاری سوق پیدا کند. همچنین نگاهی می‌اندازیم به نقش این فناوری در تقویت سازوکارهای نظارت و کنترل، و اینکه چرا بدون آزادی بیان، دسترسی آزاد به اطلاعات و فضای گفت‌وگوی امن و اعتمادمحور، نمی‌توان از هوش مصنوعی استفاده‌ای انسانی و عادلانه انتظار داشت.

در این قسمت از لایه هفتم، به بررسی سامانه نظارتی «سپتام» می‌پردازیم—سیستمی مجهز به هوش مصنوعی و احتمالاً تشخیص چهره که برای جمع آوری داده‌های دوربین‌های اصناف طراحی شده. از اجرای آزمایشی طرح حجاب و عفاف اصفهان تا ابهام‌های قانونی و فنی، این اپیزود نگاهی انتقادی دارد به تکنولوژی‌هایی که زیر نام امنیت، به ابزار کنترل اجتماعی تبدیل شده‌اند.

در این اپیزود از لایه هفتم، با حضور نس-نت و مارک پشم‌فروش، بررسی می‌کنیم چطور استارلینک در ایران به یک گزینه‌ی واقعی برای دسترسی آزاد به اینترنت تبدیل شده، با وجودی که همچنان پرهزینه و محدود به قشر خاصی است. درباره نحوه تهیه، خطرات امنیتی و راهکارهای استفاده‌ی امن از استارلینک صحبت می‌کنیم و نگاهی داریم به تلاش‌های دولت برای کنترل این فناوری و آخرین وضعیت پرونده ایران و استارلینک در سازمان جهانی مخابرات. اما پرسش اصلی اینجاست: حکومت ایران تا کِی می‌تواند جلوی موج فناوری و اینترنت آزاد بایستد؟ بشنوید و تجربه‌هاتون رو با ما به اشتراک بگذارید!

آیا ایران در حال ساخت نسخه‌ای بومی از سامانه اعتبار اجتماعی است؟ از رتبه‌بندی شهروندان بر اساس «قابل اعتماد بودن» تا محدودیت‌های حکومتی بر زندگی روزمره، نشانه‌های نگران‌کننده‌ای از شباهت با مدل چینی دیده می‌شود. در این قسمت از فصل سوم پادکست «لایه هفتم»، همراه با وینسنت بروس، پژوهشگر مطالعات چین، بررسی می‌کنیم که سامانه اعتبار اجتماعی چین چگونه شهروندان را بر اساس معیارهای حکومتی امتیازدهی می‌کند، چرا برخلاف تصور عمومی، یک سامانه یکپارچه نیست، و مهم‌تر از همه، چگونه ایران از روش‌های مشابه برای کنترل شهروندان استفاده می‌کند. تهیه و اجرا: پویش عزیزالدین، این هم کتاب وینسنت که در پادکست معرفی کردیم. Social Credit: The Warring States of China’s Emerging Data Empire

در این اپیزود، بر پایهٔ گزارش تازهٔ «صندوق فناوری‌های باز (OTF)» بررسی می‌کنیم که چگونه پیام‌رسان‌های داخلی ایرانی—ایتا، روبیکا و بله—با نادیده‌گرفتن رمزنگاری و افشای داده‌های خصوصی، حریم کاربران را به خطر می‌اندازند و همچنین دربارهٔ راهکارهای حفظ امنیت دیجیتال گفتگو می‌کنیم. تهیه و اجرا:‌ پویش عزیزالدین

در این اپیزود به موضوع قطع قهری سیم‌کارت مشترکان در ایران در ماه‌های اخیر پرداختیم. قطع قهری سیمکارت در ایران به اقداماتی اشاره دارد که طی آن اپراتورهای تلفن همراه بدون رضایت یا اطلاع مشترک، سیم‌کا‌رت او را با مقاصد امنیتی غیرفعال می‌کنند. در این اپیزود با یک روزنامه‌نگار ساکن ایران درباره تجربه‌اش از قطع سیمکارت گفت‌وگو کردیم و همچنین نظر یک پژوهش‌گر حوزه دسترسی به اینترنت درباره دلایل و روش‌های حکومت برای اعمال این محدودیت‌ها را جویا شدیم. تهیه و اجرا: پویش عزیزالدین

در این اپیزود پادکست لایه هفتم، به بررسی سانسور اینترنت در ایران و راه‌های عبور از آن می‌پردازیم. با ماریا زینو از OONI درباره مستندسازی سانسور و کیان از تیم پسکوچه درباره وی‌پی‌ان‌های امن گفت‌وگو می‌کنیم و ابزارهایی مثل OONI Probe و امنیزیا را معرفی می‌کنیم. همین حالا این اپیزود را بشنوید! تهیه و اجرا: پویش عزیز الدین

به بهانه سالگرد قطعی اینترنت آبان ۹۸، در این اپیزود، روایت‌هایی از تجربه تلخ قطع اینترنت در ایران، از آبان ۹۸ تا مهاباد ۱۴۰۱ را می‌شنویم. همچنین، با یک متخصص امنیت دیجیتال هم‌صحبت شدیم تا راه‌های مقابله با سانسور و قطعی اینترنت را با هم مرور کنیم. در این گفت‌وگو، علاوه بر بررسی پروتکل‌های خاموشی، نکات مهمی برای حفظ دسترسی به اطلاعات و ارتباطات در زمان قطعی اینترنت یادآوری می‌شود. پروتکل خاموشی و ابزار های که در این اپیزود معرفی شد را به زبان‌های کردی، ترکی، بلوچی و فارسی از اینجا دانلود کنید: https://filter.watch/irandarkhamooshi/ تهیه و اجرا: پویش عزیزالدین

در این اپیزود به بررسی رویکرد و سیاست‌های سه رئیس جمهور اخیر آمریکا در قبال حقوق دیجیتال در ایران از زمان ورود اینترنت می‌پردازدیم. با حضور یک کارشناس حقوق بین‌الملل، به موضوع تحریم‌های اعمال شده فناوری اطلاعات علیه ایران نگاهی می‌اندازیم و تأثیرات مثبت و منفی آنها را بر دسترسی آزاد ایرانیان به اینترنت بررسی می‌کنیم. همچنین درباره نقش حمایت‌های ایالات متحده در ارائه و توزیع ابزارهای ضد سانسور در این سه دوره گفت و گو میکنیم. تهیه واجرا: پویش عزیزالدین

آیا می‌توانیم کودکانمان را در دنیای دیجیتال آزاد بگذاریم و همزمان از آنها در برابر خطرات این فضا محافظت کنیم؟ امروزه با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان بخش قابل توجهی از زمان خود را در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، دغدغه‌های والدین برای حفظ امنیت و سلامت آن‌ها افزایش یافته است. از سویی دیگر، سیاست‌های دولتی در ایران با هدف حفاظت از کودکان، منجر به محدودیت‌های گسترده‌ای در دسترسی به اطلاعات شده است که خود نقض حقوق کودکان به شمار می‌رود. در این برنامه، با کارشناسی در این حوزه گفتگو می‌کنیم، تجربه‌های والدین و کودکان را می‌شنویم و به دنبال راهکارهایی برای ایجاد تعادل بین آزادی و امنیت در دنیای دیجیتال هستیم. تهیه و اجرا: پویش عزیزالدین