وقایع اقتصادیه - پویا ناظران

کشورمون از قافله رشد و توسعه دنیا عقب مونده. قرار گرفتن بر ریل رشد و توسعه ملزوماتی داره؛ مثلا دسترسی به بازارها.در سری مباحث «۴ تصمیم شاخص»، به الزامات مختلف رشد و توسعه پرداختیم، از جمله سپردن قیمت به بازار آزاد سالم، و اصلاح نظام بانکداری. اما هیچکدوم از اینها به تنهایی کافی نیستند.یکی دیگه از لوازم بسیار مهم رشد و توسعه، نیروی انسانی توانمنده. در واقع برای تحقق هر کدوم از لوازم رشد و توسعه، از اصلاح بانکداری گرفته تا برقراری بازارهای سالم، نیازمند نیروی انسانی توانمند هستیم. طبعا نیروی انسانی کارشناس، زبده، و توانمند هم به تنهایی کافی نیست، ولی برای رشد و توسعه قطعا لازمه. بخشی از توانمندی نیروی انسانی کارشناس، در دانشگاه تحصیل می‌شه. روزهای آینده زمان انتخاب رشته است. تابستون سال پیش در پستی در مورد تحصیل در رشته‌های اقتصاد، فاینانس، مدیریت، حسابداری و حقوق صحبت کردم. جهت ایده دادن به کسانی که در روزهای پیش رو باید انتخاب رشته کنند، در اینجا پست پارسال رو بازنشر می‌کنم. امیدوارم برای کسانی که انتخاب رشته میکنند مفید واقع باشه.

سیاست خارجی دو تا کارکرد اصلی داره، یکی مدیریت تنش‌های بین‌المللی بجهت افزایش امنیت کشور، و دیگری کسب دسترسی به بازارهای بین‌المللی بجهت پیوستن بخش خصوصی به زنجیره تولید ارزش جهانی، و توسعه صادرات و واردات کشور.امروز در مسیر تحلیل اهمیت دسترسی به بازارهای جهانی، به موضوعات متعددی خواهیم پرداخت، از جمله: سه هدف بلندمدت متفاوت برای کشور، افول آمریکا، و همینطور جهان‌روا شدن یوان.

آیا یارانه سیصد چهارصدتومنی اخیر، بخشی از یک جراحی اقتصادیه؟ این گرونی‌های اخیر ناشی از بی‌برنامگی دولت آقای رئیسی هست، یا ناشی از نفوذ لیبرالها در دولت ایشون، یا واقعا فکر و برنامه‌ای پشتش هست؟چرا هر وقت صحبت از اصلاحات اقتصادی میشه، میرن سر وقت کالاهای اساسی و اونها رو گرون می‌کنند؟در ادامه سلسله مباحث‌مون در مورد چهار تصمیم شاخص نظام، امروز به تصمیم شاخص اول بر می‌گردیم. پیش از این ۲۲ آبان (https://t.me/Economics_and_Finance/993) به تصمیم شاخص اول پرداختیم. ولی جا داره سیاستهای اقتصادی اخیر دولت رو از زاویه تصمیم شاخص اول بررسی کنیم.در یک ربع آخر این پست، به سراغ تصمیم شاخص دوم هم می‌ریم، تا زمینه پست بعدی رو بچینیم.

در وین چه خبره؟توافق میشه؟چرا داره طول میکشه؟ مشکل کجاست؟کی مذاکرات به نتیجه میرسه؟

بی‌انضباطی نظام بانکی ما ناشی از مدیران ناکارآمد یا فاسد نیست بلکه ساختاریه. طبعا برخی افراد از نقایصش سوء استفاده کرده، رانتجویی می‌کنند. حذف‌شون لازمه، اما کافی نیست.بانکداری ما بجای کمک به رشد اقتصادی، علت تورم و توزیع کننده رانت شده. برای فهمیدن نقایص ساختاری نظام بانکی، اول باید بفهمیم پول چیه، تا بعد بتونیم بفهمیم بانک چیه، تا بعد الزامات یک نظام بانکی سالم و کارا رو بشناسیم، که باعث طولانی شدن این پست شد. اما در نهایت خواهیم دید که بانک‌های کشور تقریبا هیچ سنخیتی با بانک، به معنی متعارفش در دنیا، ندارند.در هفته‌های گذشته به تصمیم شاخص اول و تصمیم شاخص دوم نظام پرداختیم. امروز به تصمیم شاخص سوم می پردازیم که اجرای نظام بانکداری بدون رباست. این تصمیم به بانکداری بدون ربا منجر نشد، ولی توجیهی شد برای عدم استفاده از تجربیات بانکداری دنیا، که به ناکارایی‌ها و نقایص بانکداری منجر شد. شناخت این نقایص مستلزم بحثی عمیقه، و به همین خاطر این پست نسبتا ثقیل و فنی شد.

میگن دلار از ۳۰ تومن رد شده، چون مذاکرات وین به بن‌بست خورده. قضیه چیه؟

بیش از دو ساعت با آقای احمد عراقچی در مورد بازار ارز و پرونده دادگاه ایشون صحبت کردم. https://t.me/Economics_and_Finance/1001در این فایل، می‌خواهم ارزیابی و جمعبندی خودم رو، از همه مسایلی که در اون گفتگو مطرح شد ارائه کنم.کل ارزیابی و جمعبندی من ۲۱ دقیقه شد. تصمیم گرفتیم ۷ دقیقه اول رو در پادکست سکه منتشر کنیم، و بقیه رو بگذاریم اینجا برای کسانی که علاقمند به شنیدن بقیه جزییات هستند.طبعا این ارزیابی و جمعبندی، در بستر اون گفتگوی دو ساعت و نیمه معنی پیدا می کنه، و بهتره بعد از شنیدن کل اون گفتگو، گوش داده بشه.اگه اون گفتگو رو شنیده باشید، متوجه خواهید شد که ۷ دقیقه اول این فایل در انتهای اون گفتگو بود اما بقیه‌اش جدیده.

چرا آمریکا از برجام خارج شد؟ مشکل کجاست؟ چه جوری میشه مجددا توافقی صورت داد؟ اصلا فایده‌ای داره؟ یکبار دیدیم که برجام ناپایداره. آیا با تضمین گرفتن میشه برجام رو تبدیل به یک توافق پایدار کرد؟در این پست، با صحبت پیرامون سیاست خارجی، به تصمیم شاخص دوم خواهیم پرداخت. در نهایت، خواهیم دید اون کاستی برجام که باعث ناپایداریش شد، با اخذ امتیازات حقوقی بیشتر، مثل لغو کاتسا، یا اخذ تضامین حقوقی، جبران نمیشه. برای کسب توافقی پایدار، باید از نو نوشت و با چارچوب فکری متفاوت.

در چهل سال گذشته، چهار تصمیم شاخص اقتصادی گرفته شده که عمده آنچه در اقتصاد کشور تجربه می‌کنیم تبعات اون چهار تصمیم شاخص هستند. در این پست، به تصمیم شاخص اول خواهیم پرداخت

تورم از مشکلات اصلی اقتصاد کشوره. تورم کاهش ارزش پوله، و ناشی از رشد بی حساب نقدینگی. رشد بی حساب نقدینگی دو ریشه داره: یکی بی انضباطی بودجه و دیگری بی انضباطی نظام بانکی.رشد سالانه نقدینگی اخیرا به حدود ۴۰٪ رسیده، در حالی که در سالهای گذشته عموما حدود ۲۷٪ بوده. اگه تیم اقتصادی آقای رئیسی نتونه رشد نقدینگی رو کاهش بده، ممکنه در گیر و دار انتخابات سال ۱۴۰۴، ایشون ناگزیر بشه به مردم توضیح بده چرا دلار به ۱۰۰ هزار تومن رسیده. آقای رئیسی، ریاست سازمان برنامه و مسوولیت نوشتن بودجه رو به آقای میرکاظمی سپردن، اما رییس کل بانک مرکزی هنوز تعیین نشده. رییس کل بعدی دو وظیفه مهم داره، یکی اصلاح نظام بانکی، و دیگری اجرای سیاستگذاری پولی درست.چگونه فردی برای ریاست کلی بانک مرکزی مناسبه؟ مصداقی‌تر، چگونه فردی می‌تونه سرعت رشد نقدینگی رو مهار کنه و ۱۰۰ هزار تومنی شدن دلار رو دستکم عقب بندازه؟ در این پست صوتی، فرض می‌کنم که مسوولیت مصاحبه نامزدهای ریاست کلی بانک مرکزی به من سپرده شده، و سوالاتی که از این نامزدها خواهم پرسید، همراه با علت طرح اون سوالات رو، براتون تشریح می‌کنم.

فرصت تعیین رشته تا سه شنبه شب تمدید شده. تو این پست می‌خواهم هم با دانشجویانی که در تعیین رشته تردید دارند صحبت کنم، و هم با دانشجویان و دانش آموزانی که هنوز برای تعیین رشته وقت دارند، ولی از حالا به تحصیل تا مقطع دکترا فکر می‌کنند صحبت کنم.در مقطع دبیرستان و حتی کارشناسی، پاسخ دادن به سوالاتی رو یاد میگیریم که پیش از این پرسیده شده و پاسخشون یافته شده. اما در مقطع دکترا یاد میگیریم سوالاتی رو پاسخ بدهیم که هنوز حتی پرسیده نشده چه رسد به اینکه پاسخ داده بشه. در واقع دکترا گرفتن به معنی آموختن اولا نحوه رسیدن به سوالات جدید مهم و در خور توجه در یک رشته، و ثانیا نحوه پاسخ دادن به اون سوالاتی که پیش از این پاسخ داده نشده، است.میشه در رشته‌های برق، مکانیک یا کامپیوتر دکترا گرفت. اما همینطور میشه در رشته‌هایی مثل اقتصاد، فاینانس، یا مدیریت دکترا گرفت. تو این پست در مورد اهمیت داشتن متخصصین بیشتری در رشته‌هایی چون اقتصاد صحبت می‌کنیم و بعد در مورد الزامات اقدام کردن.

مجلس در حال بررسی کابینه پیشنهادیه و بازار در التهاب. همه نگران آینده هستیم. اما به آینده که نگاه می‌کنیم، گویی غبارآلوده و نمیشه درست دید چی میشه. افق روشن نیست.برای کمک به تحلیل آینده‌ای که کابینه پیشنهادی برای اقتصاد کشور رقم خواهد زد، در این پست ۱۴ اولویت اقتصادی ماه‌‌های اول دولت رو مرور کردم و در حد ۳ دقیقه به جزییات هر کدوم پرداختم.در انتها، نمایی که پیش روی اقتصاد هست رو تصویر کردم.

هنوز خبری از دور بعدی مذاکرات وین نیست،‌ درحالیکه به نظر میاد اقتصاد کشور بدجوری نیازمند تزریق دلارهای نفتیه. تو این پست، گیر فعلی مذاکرات وین رو تحلیل می کنیم. سپس، در پی آشنایی با ریسکهایی که در وین با اونها روبرو هستیم، بدنبال راه رو به جلوی دیگه‌ای برای اقتصاد کشور خواهیم گشت.

در حالی که اکثر مردم انتظار داشتند یکی از اولین اقدامات دولت بایدن برگشتن به برجام باشه، فعلا خبری نیست.تو این پست صحبتهای اخیر وزیر خارجه آمریکا و قائم مقامش در مورد برجام رو بررسی می‌کنیم. نتیجه این خواهد بود که احتمالا آمریکا نه تنها قصد برگشتن به برجام رو نداره، بلکه نقشه مفصلی هم برای کشور کشیده، با این هدف که در نهایت یا ایران رو به تسلیم وادار کنه، یا به انزوا بکشونه.در یک سوم آخر پست، به ارزیابی گزینه‌های پیش روی کشور خواهیم پرداخت.

امروز صدمین سالگرد کودتای سوم اسفند بود.بین سالهای ما قبل کودتا، و وضعیت کنونی کشور، شباهتها و تفاوتهایی هست.تو این پست، تاریخ ما قبل کودتا رو مرور می‌کنیم، تا بعد به تحلیل شباهتها و تفاوتهای اون دوره بپردازیم. هدف درس گرفتن از شرایط اون زمان، برای استفاده در وضعیت کنونی کشوره.

شاید شنیده باشید که میگن:‌ «راه حل مشکلات کشور اینه که رییس دولت یک جوان حزب اللهی باشه، که واقعا آدم متعهدی باشه» در این بحث طرح می‌کنم که مشکلات کشور اساسا از جنسی نیست که توسط یک فرد، ولو جوان حزب اللهی متعهد، قابل حل باشه. مشکل از جنسی نیست که به صرف تغییر شخص یا اشخاصی، و بدون تغییر ساختاری جدی، قابل حل باشه.در ۲۰ دقیقه اول توضیح میدم سیاستگذاری اقتصادی چیه، تا ببینیم چه طیف وسیعی از چالش‌های اقتصادی رو پوشش میده. اما بعد خواهیم دید که چرا امروز مشکل اصلی ما سیاستگذاری اقتصادی نیست، بلکه باید به حکمرانی اقتصادی بپردازیم.پنجشنبه گذشته، به میزبانی بسیج دانشکده مدیریت دانشگاه تهران این بحث رو ارائه کردم. ویدئو جلسه اینجاست: https://www.aparat.com/v/3xEjsیکساعت ارائه، و نیم ساعت پرسش و پاسخه.فایل ضمیمه ضبط مجدد همون ارائه است. این فایل اگرچه کوتاه‌تره، اما همه بحث پنجشنبه رو پوشش میده و حتی چند جمله هم بیشتر داره. جلسه زنده دو سه بار قطعی صدا داشت ولی فایل ضمیمه چنان مشکلی نداره.اسلاید‌های ارائه در پست بعدیه.https://t.me/Economics_and_Finance/944

پرده اول:مجلس در بودجه سال ۹۶ دولت رو موظف به توزیع ۴ میلیون تن قیر برای پروژه‌های عمرانی میکنه. به گواه آمار، کل مصرف داخلی قیر در اون سال، فقط ۱/۵ میلیون تن بوده. بقیه قیر صادر شده.پرده دوم:گزارش نهادهای کارشناسی و نظارتی حاکی از فساد گسترده در توزیع حواله قیره. تلاش مجلس در گذاشتن حواله قیر در بودجه ۹۹ ناکام می‌مونه.پرده سوم: مجلس جدید مستقر میشه، و به سرعت پیگیر گنجوندن حواله قیر در بودجه ۹۹ میشه.➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖در این پست، با هم به پشت صحنه نمایش حواله قیر میریم تا بهتر مناسبت‌های اقتصادی بین ذینفعان حواله قیر رو درک کنیم.در انتهای پست صوتی،‌ به لینک کارزار اشاره کردم. اگه مایلید امضا کنید، اینجاست:https://www.karzar.net/bitumen

این سه شنبه روز انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. چه سناریوهایی متصوره؟ احتمال هر کدوم چقدره؟در نیمه اول این پست، قدری با فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آشنا میشیم و در بستر اون فرایندها، به تحلیل سناریوهای محتمل می‌پردازیم.در نیمه دوم، به بررسی تبعات این انتخابات بر اقتصاد کشور می‌پردازیم. اول به تبعات اقتصادی پیروزی بایدن می‌پردازیم و بعد به تبعات اقتصادی پیروزی ترامپ. تصور عمومی اینه که این دو سناریو به نتایج خیلی متفاوتی منجر خواهند شد. من اما جور دیگه‌ای به قضیه نگاه می‌کنم.

بورس دغدغه جدی همه شده. برخی به ثروت زیادی رسیدند. برخی در اوج خریدند و ضرر کردند. برخی هنوز کنار ایستادن چون احساس می‌کنند معامله تو بورس کار اونها نیست.اصلا واسه چی بورس داریم؟ چه نقشی تو اقتصاد ایفا می‌کنه؟ چه مناسباتی بین بازیگران بورسی برقراره؟ جای فعالیت چه کسانیه؟تو این پست به این سوالها جواب میدیم، و بعد می‌بینیم راههایی برای حضور در بورس هست، که نیازی به صرف وقت زیاد، خوندن تحلیلهای تکنیکال، و دنبال کردن کانالهای سیگنال‌دهی نداره. در خلال این بحث، قدری هم به کاستی‌های ساختاری بازار بورس می‌پردازیم و برای دو کاستی ساختاری به دنبال راه حل می‌گردیم.

بورسی که نیمه مرداد بالای ۲ میلیون بود، الان حدود ۱/۵ میلیون گیر کرده. دلاری که اون موقع ۲۲ تومن بود، الان بالای ۳۰ مستقر شده! سکه بهار متناسب با دلار ۳۶ تومنی قیمت می خوره. نیم سکه متناسب با دلار ۳۹ تومنی و ربع سکه متناسب با دلار ۵۲ تومنی قیمت می خوره. چه جوری رسیدیم به این نقطه ؟بعد از این چی میشه؟تو این پست،‌ به تحلیل وقایع اقتصادی اخیر می‌پردازیم و سناریوهای احتمالی پیش روی رو بررسی می‌کنیم.