اولین میسیونرها، پروتستان به ریاست کشیش پرکینز بودند که در 1836 نخستین مدرسه پسرانه و دو سال بعد نخستین مدرسه دخترانه را در ارومیه افتتاح کردند. تمام دانش آموزان مدرسه پرکینز ، مسیحی بودند و برای ثبت نام باید پروتستان میشدند
نوسازی آموزش از دوره عباسمیرزا آغاز گردید و توسط پادشاهان پس از او، کم و بیش دنبال شد. هم زمان، گروههای تحصیلکرده و روشنفکرانی که اهمیت آموزش و علوم جدید را درک میکردند، به تبلیغ برای عامه مردم و اشراف قاجار پرداختند تا نظر آنان را به ضرورت اصلاحات جلب کنند. این تبلیغات در قالب نوشتن سفرنامه، رساله و چاپ روزنامه بود که مورد آخر را میتوان تاثیرگذارترین روش تبلیغ روی عامه مردم دانست….
تأثیر سفرنامهها که معمولا به نام حیرتنامه و شگرفنامه نوشته میشدند چنان بود که حاجی میرزاآغاسی، صدراعظم محمدشاه اجازهی چاپ برخی از آنها را نداد، چون اعتقاد داشت باعث شورش میان عوام و خواص میشود…
اقدامات آموزشی امیرکبیر در واقع بخشی از برنامه گسترده وی در اصلاح ساختار سیاسی قاجاریه بود. او پیش از صدارت، به روسیه و عثمانی سفر کرده و دریافته بود، مدارس نوین غربی، پایه اصلاح و ترقی این دو کشور است. بنابراین تصمیم گرفت مدرسه پلی تکنیکی در ایران بسازد تا علاوه بر کاهش هزینه اعزام دانشجو به اروپا و تأثیرپذیری از فرهنگ غرب، افراد بیشتری به سبک غربی آموزش ببینند. علاوه بر این امیر اقدام به چاپ روزنامه، تأسیس دارالترجمه و اعزام دانشجویان به خارج کرد.
در ابتدای دوره ی حکومت محمدشاه مانند دوره ی عباس میرزا آموزش نوین ارتش و واردات اسلحه مدرن توسط انگلیسی ها ادامه پیدا کرد. اعزام دانشجو نیز در این دوره همچنان پابرجا بود. فرانسویان به شاه توصیه می کردند به جای فرستادن فرزندان اشراف، فرزندان کسبه را برای تحصیل دانش اعزام کند که به دنبال تحصیل باشند و نه تفریح...
ریشههای غربی و غیر اسلامی علوم و آموزش جدید از همان ابتدا باعث شکلگیری مخالفتهایی میان روحانیان و به تبع آن مردم شد که در بسیاری موارد به لغو یا تعلیق اصلاحات آموزشی منجر گردید…
در سال 1898 بانیان مدرسه خیریه، شورایی به نام انجمن معارف تشکیل دادند که نقش مهمی در نهضت مدرسهسازی ایفا میکرد. در طی 8 سال فعالیت مجموعاً 21 مدرسه به دست انجمن با اعضاء آن ساخته شد. از اقدامات انجمن تنظیم نظام جدید آموزشی، احداث چاپخانه، تدریس علوم جدید، مانند فیزیک، شیمی و نیز چاپ مقاله در روزنامهها بود
ناصرالدین شاه همیشه در دوگانگی بسر می برد از یک سو به اصلاحات علاقه داشت و نمی خواست اروپائیان، ایران را کشوری عقب مانده بدانند و از سوی دیگر از آگاهی بخش اصلاحات که منجر به آگاهی مردم از ظلم قاجار می شد و سلطنت را به خطر می انداخت نیز می ترسید. در نهایت شاه تسلیم ترس خود شد و اصلاحات متوقف گردید
آموزشهای نوین در ایران از زمان چه کسی شروع شد؟چرا ایرانیان به آموزشهای نوین روی آوردند. این آموزشها در چه زمینههایی بوده است؟ابتدا چه کشورها یا کسانی اقدام به این آموزشها نمودهاند. در این گفتار به این سؤالات پاسخ میدهیم…
سیستم آموزشی دولتی در ایران از چه موقع آغاز شده است؟تا قبل از ورود نظام آموزشی دولتی، ایرانیان در مکتبخانهها درس میخواندهاند و ملای ده یا شهر، در این مکتبخانهها به عنوان معلم مشغول به تدریس بوده است.چه کسانی در این مکتبخانهها درس میخواندهاند؟ آیا فقط پسران به مکتبخانهها میرفتهاند یا دختران نیز در مکتبخانهها حضور میداشتند. از چه سنی تا چه سنی و چگونه آموزش میدیدهاند و …