کتاب‌ها و اندیشه‌ها

کتاب «باب و جامعه بابی ایران» یادنامه دویستمین سالگرد تولد علی محمد شیرازی (باب) به کوشش فریدون وهمن، در 478 صفحه از سوی نشر باران در سوئد منتشر شده است. این کتاب شامل مقالاتی از نویسندگان مختلف است: «باب خورشیدی در شبی بی‌سحر» (فریدون وهمن)، «جهان‌بینی باب: بازسازی دین و جامعه» (نادر سعیدی)، «ساختار جامعه بابی/ ملایان، بازرگانان، پیشه‌وران و دیگران»(عباس امانت)، «تفسیر به منزله وحی، تفاسیر قرآنی باب» (تاد لاوسن)، «باب و مهدی موعود/ مهار خشونت‌گرایی، هزاره گرایان» (موژان مومن)، «رویارویی دولت قاجار با بابیان 1850- 1848» (سیامک ذبیحی مقدم)، «طاهره قره‌العین: براندازنده حجاب»(عباس امانت)، «از آئین بابی به دیانت بهائی»(آرمین اشراقی)، «دست پروردگار بسته نیست / یادداشت‌هایی بر دو مضمون اصلی در آثار منثور طاهره قره‌العین» (امید قائم مقامی) و «یک سال در میان ایرانیان و بهائیان در کتاب ادوارد ج.براون» (شعله کویین).فریدون وهمن، استاد پیشین زبان و ادیان کهن ایران در دانشگاه کپنهاگ، در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه درباره این کتاب و همچنین پیشینه مطالعات درباره باب توضیح می‌دهد.

حوادث اخیر ایران بار دیگر موضوع تعهد نویسنده و هنرمند را پیش کشیده است. فهیمه فرسایی، نویسنده و منتقد ادبی ساکن آلمان در این زمینه به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه توضیح می‌دهد.

به تازگی در تهران، مراسمی با عنوان «شب آلبر کامو» به مناسبت انتشار ترجمه فارسی نامه‌های آلبر کامو به معشوقه‌اش، ماریا کاسارس، از سوی نشریه بخارا و با حضور سفیر فرانسه در ایران برگزار شد. نسرین خطاط، استاد پیشین ادبیات فرانسه و مینو مشیری، مترجم، از سخنرانان این مراسم بودند. خطاط درباره نقد ادبی و آثار کامو سخن گفت و مشیری نیز ترجمه خود را از مقاله‌ آلبر کامو با عنوان «در باب رسالت هنرمند» قرائت کرد.

آندره ژید، در سال ۱۹۳۵ در ضمینه‌ای به نام «مائده‌های جدید» که به کتاب معروف خود، «مائده‌های زمینی» اضافه می‌کند، می‌نویسد: «زندگی می‌تواند بسیار دلفریب‌تر و زیباتر از آن باشد که انسان‌ها به آن رضایت می‌دهند. فرزانگی در عشق است نه در برهان. افسوس که تا به امروز این چنین محتاطانه زیسته‌ام. برای گوش سپردن به ندای قانون جدید، باید بدون قانون زندگی کرد.» آزیتا همپارتیان، مترجم و کارشناس ادبیات فرانسه، به مناسبت صد و پنجاه سالگی آندره ژید، درباره ویژگی‌های آثار و نثر این نویسنده بزرگ قرن بیستم به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه توضیح می‌دهد.

کانون نویسندگان ایران، به مناسبت روز سیزدهم آذر، روز مبارزه با سانسور، اجرای اینترنت ملی در ایران را محکوم کرد و آن را در راستای سانسور بیشتر در ایران دانست. کانون نویسندگان ایران همچنین درباره اعتراضات اخیر این کشور نوشت: «جای‌جای ایران داغدار ِفجایعی است که از رویارویی مردم با مجریان دستگاه سانسور برجای‌مانده است. هیولایی که تا پیش از آن چنگال‌های حذف، ارعاب و سرکوب را ریاکارانه بر دهان و گلوی مردم می‌فشرد و با موازینِ خودساخته افراد و گروه‌ها را به سیاه‌چاله‌های بازجویی، بازداشت‌های طولانی، دادگاه‌های غیرعلنی، حبس‌های تعزیری و تعلیقی و اعتراف‌گیری‌های اجباری می‌فرستاد و با حکم‌های واهی، هر آزاداندیش و کنشگری را به زندانی سیاسی، ممنوع از کار و ممنوع از خروج تبدیل می‌کرد، دیگربار دروازه‌مکان‌های نامعلومش را به دست نهادهای نامعلومش گشود، به نفس‌های اعتراض مردم زنده هجوم آورد و بغض‌های به فریاد آمده را آشکارا به گلوله بست.»در بخش دیگری از بیانیه کانون نویسندگان ایران آمده است: «سانسور که بسیار کوشیده بود با قتل‌های سیاسی-زنجیره‌ای و طرح ترور دسته‌جمعی نویسندگان، جامعه را از تفکر انتقادی تهی کند، حصارها را برپا داشت و تمام فضای عمومی و خصوصی زندگی مردم را بلعید. مفاهیم ادبی و فرهنگی را از کتاب‌های آموزشی تاراج کرد تا الگوی ایدئولوژی و هدف‌هایش در مغز نسل‌ها جایگزین شود و با حبس کنسرت‌ها، فیلم‌ها، کتاب‌ها، صدای زنان و فعالان، لغو و محدود کردن مجوزها، مسدودسازی و کاهش دسترسی به اطلاعات، حذف رسانه‌های مستقل، گروه‌ها، ممانعت از ایجاد تشکل‌ها و برگزاری تجمع‌ها و با اعمال مالکیت مستبدانه بر صفحات شخصی و شبکه‌های اجتماعی، نمای کوتاهی شد از مستند تاریخی که بر این سرزمین به اجرا درآورد.»فریبرز رئیس دانا، نویسنده و عضو کانون نویسندگان ایران، در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه درباره این بیانیه کانون توضیح می دهد.

پیشینه اعتراض و طغیان در ادبیات فارسی به ویژه شعر معاصر فارسی چیست؟ اعتراضات مردمی ایران در دوره‌های مختلف چگونه در ادبیات بازتاب داشته است؟ حافظ موسوی، شاعر و پژوهشگر در این زمینه به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه توضیح می‌دهد.

رمان «آنها دیگر از آن ایستگاه نگذشته‌اند» نوشته مهدی مرعشی، نویسنده ایرانی ساکن کانادا منتشر شده است. این نویسنده ضمن خواندن بخشی از این رمان، در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه درباره نوشتن در تبعید سخن می‌گوید.

کتاب‌های یووال نوح هراری، نویسنده و استاد دانشگاه در اسرائیل در ایران ممنوع شد. این در حالی است که ترجمه این آثار به زبان فارسی در بازار نشر ایران بسیار پرفروش شده بود.تینوش نظم جو، مترجم و مدیر نشر ناکجا در پاریس درباره آثار این نویسنده و ممنوعیت‌شان در ایران به بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه توضیح می‌دهد.

"اولگا توکارچوک" نویسنده لهستانی با یک سال تاخیر به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات 2018 معرفی شد. در بیان دلایل اعطای جایزه نوبل ادبیات سال ٢٠١٨ به خانم اولگا توکارچوک، آکادمی نوبل نوشت: "وی جایزه نوبل را به خاطر قدرت تجسم روائی خود در شکستن مرزها برای رسیدن به فرم تازه ای از زندگی دریافت می کند".آثار توکارچوک تا به حال به بیش از ٢۵ زبان ترجمه شده و بارها جایزه دریافت کرده است. سال گذشته رمان "ناآرام" او جایزه کتاب مان را دریافت کرد.آثار این نویسنده دارای چه ویژگی‌هایی است و اهمیت او به عنوان برنده نوبل ادبیات چیست؟فهیمه فرسایی، داستان‌نویس و منتقد ساکن آلمان به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه توضیح می‌دهد.

مجموعه داستان «از دست رفته»، نوشته حسین نوش‌آذر، به تازگی از سوی نشر آفتاب منتشر شده است. این کتاب شامل پانزده داستان است که به نوشته نویسنده در مقدمه کتاب، این داستان‌ها در فاصله بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ نوشته شده‌اند.آقای نوش آذر در مقدمه کتاب تأکید می‌کند که این داستان‌ها به لحاظ «شخصی» برایش اهمیت دارند. او در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه درباره این داستانها توضیح می دهد.

پیتر هاندکه، نویسنده اتریشی آلمانی زبان برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۹ شد. علی اصغر حداد، مترجم آثار این نویسنده به زبان فارسی درباره این آثار توضیح می دهد.

اهمیت جایزه نوبل ادبیات در میان جوایز ادبی دیگر چیست؟ محمود حسینی زاد، مترجم و نویسنده درباره جایزه نوبل ادبیات توضیح می دهد.

این روزها فشار بر فعالان زن در ایران از همیشه بیشتر است. همچنین با خودسوزی و درگذشت «دختر آبی»، دختری که قصد داشت به عنوان تماشاچی به ورزشگاه برود، بازتاب جهانی پیدا کرد. اما مبارزات زنان برای دستیابی به حقوقشان در ایران سابقه ای طولانی دارد. این مبارزات چگونه در ادبیات این کشور بازتاب داده شده است؟شهلا شفیق، نویسنده و جامعه شناس در این زمینه به پرسش های بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه پاسخ می دهد.

رمان «پیش از تردید» نوشته فهیمه فرسایی، نویسنده و منقد ادبی ایرانی ساکن آلمان منتشر شده است. این رمان، داستان نوجوانی را بازگو می‌کند که در هرج و مرج پس از انقلاب ایران، در پی یافتن خود و خوشبختی از دست رفته خود است.این کتاب که در ابتدا به زبان آلمانی منتشر شد، نظر منتقدان آلمان را نیز به خود جلب کرد. کلنراشتات آنسایگه درباره این کتاب نوشته است: «فرسایی در این رمان نه تنها رشد و تکامل شخصیتی یک جوان حساس را با زبانی شاعرانه به تصویر می کشد، بلکه خواننده را به ژرفای جامعه و زندگی روزمره دوران انقلاب ایران نیز می برد.»اسد سیف، منتقد ایرانی ساکن آلمان هم درباره این کتاب نوشته است: پیش از تردید، داستان گریز است؛ گریزی ناگزیر از کشور. اگر بمانی به بند و شکنجه گرفتار می‌آیی و در این راه اگر شانس بیاوری و کشته نشوی، شاید تا پایان عمر در زندان بمانی.او اضافه می کند: عنوان فارسی کتاب اما شاید در تردیدی نهفته باشد که راوی در پایان داستان بدان گرفتار آمده است؛ رفتن و یا ماندن؟ جاوید و یا مهتاب؟فهیمه فرسایی در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه درباره این کتاب توضیح می دهد

رمان «وصیت‌ها» نوشته مارگارت اتوود، نویسنده بزرگ کانادایی، به تازگی منتشر شد و این نویسنده برای رونمایی از این کتاب به لندن رفت. این رمان ادامه رمان معروف «سرگذشت ندیمه» است. آتوود در زندگی حرفه‌ای‌اش بیش از ۵۵ جایزهٔ ملی و بین‌المللی کسب کرده‌، از جمله جایزه معتبر بوکر برای رمان «آدمکش کور». او همچنین نامی آشنا برای خوانندگان فارسی زبان است.آزیتا همپارتیان، مترجم و کارشناس ادبیات جهان درباره جهان داستانی مارگرات اتوود به بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه توضیح می دهد.