گنج‌نامه

شاه طهماسب پس از جنگ های طولانی با عثمانی تصمیم گرفت با فرش کردن مسجد تازه تاسیس سلیمانیه مراودات سیاسی‌اش را با همسایه غربی ایران بهبود بخشد. حالا یکی از همین فرش‌ها سر از موزه برلین درآورده است. داستان این فرش را از زبان نسیم حسنی پژوهشگر هنر اسلامی میشنویم و با محمد صفدرزاده حقیقی کارگردان هنری فرش گفتگو خواهیم کرد.

خبر پیدا شدن ظرف نقره‌ای مربوط به دوره ساسانی در مجموعه وایکینگ‌ها هفته گذشته خبر ساز شد. در پادکست «گنج‌نامه» از سری پادکست‌های رادیو فردا با شروین وکیلی پژوشگر تاریخ همراه می‌شویم تا داستان این ظرف را بشنویم. تهیه و اجرا: هستی پودفروش، کتابی که شروین وکیلی به آن اشاره می‌کند در لینک زیر موجود است: https://t.me/SherwinVakiliArt

خلخالی می‌خواست تخت جمشید را ویران کند. این روایتی است که ۴۵ سال است می‌شنویم. حالا در پادکست گنج‌نامه با هوشنگ رسولی مدیر پایگاه میراث فرهنگی تخت جمشید در زمان حضور خلخالی در این اثر تاریخی همراه شدیم تا روایت تازه‌ای از این ماجرا بشنویم روایتی که حالا تاریخ را تغییر می‌دهد. آقای رسولی از تلاش انقلابیون برای ویران کردن تخت‌جمشید می‌گوید و از حضور خلخالی برای دیدار از تخت جمشید. تهیه و اجرا: هستی پودفروش

داستان کاسه زرین‌فام کاشان ما ادامه دارد. این بار از گودی این کاسه به خنیاگر و سازش می‌پزدازیم. عود سازی ایرانی است. سازی مهجور و مغفول که زمانی تا دوره صفویه یکی از سازهای اصلی ایرانیان بود. پس از اسلام مسلمانان عرب آن را با خود به اروپا می‌برند و اروپاییان لوتش می‌نامند. حالا پایه ثابت موسیقی عربی و ترکی است در حالی که نامی از آن در ایران کمتر شنیده می‌شود. در «گنج‌نامه» این هفته با فرشاد توکلی پژوهشگر موسیقی همراه می‌شویم و داستان غربت این ساز را می‌شنویم. تهیه و اجرا: هستی پودفروش

سفال زرین‌فام کاشان نمونه‌ای بارز از هنر سفال‌گری ایرانی است که بعد از حمله ترکان به ایران به شعر و اندام انسانی مزین شد. در پادکست «گنج نامه» این هفته همراه با نسیم حسنی، پژوهشگر حوزه مطالعات ادیان و هنر اسلامی به سراغ یکی از این سفال‌های زرین‌فام در موزه متروپولیتن نیویورک رفتیم. ظرفی نیم متری که اشعار فارسی و عربی دارد و دو خنیاگر در میانه آن دیده می‌شوند. برای دیدن این سفال به لینک زیر مراجعه کنید: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/448672

درخت سرو نماد جاودانگی و آزادگی است و حضور نمادین آن در فرهنگ و تاربخ ایران ریشه‌ای قدیمی‌تر از تمدن بشری دارد. یکی از نمونه‌های این سرو، سرو ابرکوه یا ابرقوست. سروی که عده‌‌ای عمرش را ۸ هزار سال می‌دانند. در پادکست «گنج‌نامه» به سراغ سرو ابرکوه و البته نماد سرو در دین زرتشتی، دوره هخامنشی و پس از ورود اعراب می‌رویم. تهیه واجرا:‌ هستی پودفروش

افتتاحیه بازی‌های المپیک امسال یکی از جنجال‌‌برانگیزتربن افتتاحیه‌های مسابقات جهانی بود. از نمایش و موسیقی گرفته تا نقاشی‌هایی که با حضور نمادهای دگرباشان جنسیتی رنگ و بوی دیگری پیدا کرد.  حتی از نمادهای دگرباشی جنسیتی تاریخی ایرانیان هم استفاده شد اما کمتر کسی به آن توجه نشان داد.  تصویر معاشقه و شراب‌خواری شاه عباس یکم با یه پسر جوان. «گنج‌نامه» در این قسمت به این نقاشی که در موزه لوور پاریس است می‌پردازد و با کیانوش معتقدی از پژوهشگران هنر ایرانی و محمد مهدی صفدرزاده حقیقی قالیباف صحبت کرده است. تهیه و اجرا:‌ هستی پودفروش

تیمره نام بزرگترین محوطه سنگ‌نگاره‌ای ایران است که در حال نابودیست. ده‌ها هزار سنگ‌نگاره‌هایی که به تعبیری ۴۰ تا ۱۰ هزار سال قدمت دارند و در وسعتی چند صد هکتاری در سه استان اصفهان مرکزی و لرستان زیر باد و باران و معادن طبیعی رو به تخریبند. تیمره سال‌هاست با بی‌توجهی مسئولان مواجه و در حال نابودی است این در حالی است که جای تحقیقات و پژوهش‌های تاریخی نیز در این محوطه خالی است. پادکست «گنج نامه» از سری پادکست‌های رادیو فردا میزبان رسول مجیدی مدیر انجمن دوستداران تیمره شهرستان گلپایگان است. تهیه و اجرا: هستی پودفروش

اگر به تایلند سفر کردید سری هم به کشتی به گل نشسته ساسانی بزنید. در این قسمت پادکست «گنج‌نامه» از این کشتی و پیشینه ایرانیان در دریانوردی گفته‌ایم. تهیه و اجرا: هستی پودفروش

اگر ناصرالدین شاه عاشق عکاسی نمی‌شد حالا آلبوم‌خانه کاخ گلستان دومین مجموعه گرانبهای عکس در دنیا نمی‌بود. مجموعه‌ای که هر چند وقت یکبار صدر خبرها می‌شود از گم شدن آلبوم عکس قاجاری تا منتشر شدن عکس‌های با کیفیت توسط فردی ناشناس. امروز همراه با کیانوش معتقدی، پژوهشگر، مترجم و نویسنده دوره قاجاری و حسن سربخشیان، عکاس و خبرنگار رهسپار آلبوم خانه کاخ گلستان می‌شویم. تهیه واجرا:‌ هستی پودفروش

درپادکست «گنجنامه» این هفته به جای شیء باستانی به جستجوی میراث معنوی باستانی رفته‌ایم. چه بسا مهمترین میراث باستانی ایرانیان: فره‌ایزدی. به این پرداخته‌ایم که آیا این میراث را باید در مذهب شیعه جستجو کرد. به بهانه اننخابات در ایران، به دنبال پاسخ به این سؤالیم که آیا همین فره‌ایزدی است که ایرانیان را از رسیدن به دموکراسی بازداشته است؟ تهیه واجرا: هستی پودفروش

شکم درد بانوی ۱۰ هزار ساله هرسینی؛ یک زن در گنج دره کرمانشاه دچار نارسایی لاکتوز است. یعنی معده‌اش تحمل لاکتوز شیر را ندارد. البته این زن هزاران سال پیش مرده است. گنج دره یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های انسان در ایران است. نخستین جایی که مردمانش بز را اهلی کرده‌اند. در «گنج‌نامه» این هفته با هم به گنج دره می‌رویم. تهیه و اجرا:‌ هستی پودفروش

گفتگو با سرپرست گروه باستان‌شناسی؛ دهم اردیبهشت سال ۱۴۰۳، شهرداری همدان تصمیم گرفت بخشی از خیابان باباطاهر را  پیاده‌‌راه کند. عملیات عمرانی آغاز شد اما در ۱۶ اردیبهشت، دیواره‌ای تاریخی از زیر آسفالت بیرون زد. در پادکست «گنج نامه» این هفته با محمد شعبانی سرپرست گروه باستان‌شناسی خیابان بابا طاهر همدان صحبت کردیم، کسی که اعتقاد دارد در لایه‌های زیرین احتمال یافتن آثاری از دوره ماد وجود دارد. تهیه و اجرا:‌هستی پودفروش

روایت رسمی جمهوری اسلامی از زنان دوره باستان، روایتی است که زنان را محجبه معرفی کرده و از آنها تصویری مبتنی بر سیاست‌های خود ساخته‌اند. این در حالی است که یافته‌های باستان‌شناسی و تاریخی منطبق بر این روایت نیست و حکایت از قدرت اقتصادی و اجتماعی زنان در دوره هخامنشی دارد. در «گنج‌نامه» این هفته به لباس زنان دوره هخامنشی خواهیم پرداخت و حتی خواهیم دید آرایش موی آنها چگونه بوده است. گنج‌نامه با تهیه واجرای هستی پودفروش را می‌توانید در پادگیرها از جمله کست‌باکس و کانال تلگرام «فردا پادکست» گوش کنید.

روایت تاریخی حمله اعراب و کشت و کشتار ایرانیان چقدر با واقعیت تاریخی هم‌خوانی دارد؟ شرایط اقتصادی مردم در اواخر دوره ساسانی دلیلی بر همراهی و همدلی مردم با اعراب مهاجم بود؟ یافته‌های جدید باستان‌شناسی می‌گوید حمله اعراب به ایران به یک‌باره اتفاق نیفتاده و برخلاف روایت‌های پیشین حاکمان محلی در شرایط مساعد اقتصادی و خزانه لبریز با مهاجمان وارد مذاکره شدند. تهیه و اجرا: هستی پودفروش