خداحافظ آفریقا

در اپیزود شماره چهارده خداحافظ آفریقا به فلات ایران می‌رسیم. دکتر حامد وحدتی‌نسب اعتقاد دارد، ایران پل عبور بوده است! در این صورت چرا هنوز در جغرافیای ایران امروز نشانه‌های بارز مانند سنگواره جمجمه یا اسکلتی از مسافران آفریقا نیافتیم؟ در این اپیزود با این انسان‌دیرین‌شناس، ردپای انسان در فلات ایران را بررسی می‌کنیم و او از کاوش‌های خود و دیگر همکارانش برای کشف بقایای انسان کهن در ایران می‌گوید.تهیه کننده : سیاوش صفاریان پورتدوین مروا کاظم زادهگرافیک خورشید آزادی با سپاس از احسان مهرجو

از انسان هوشمند‌هوشمند پیکرک‌های مادینه (ونوس‌ها) ودست‌ساخته‌های شگفت‌انگیز دیگری بدست آمده است که سرنخ‌هایی از نگرش و رفتار آنها به ما می‌دهد. مخصوصا پیکرک‌های تلفیقی که نشان می‌دهد این گروه انسان‌ها به مرزی از توانایی رسیدند که چیزهایی بسازند که هرگز وجود نداشته است! بنابراین ما با موجودی رو‌به‌رو هستیم که میتواند تجسم کند و آن خیال را به شکل مجسمه‌هایی بسازد و یا نقاشی کند. پیکرک‌ «شیر‌مرد اشتادِل»، یکی از این نمونه‌ها است. اما عصر پارینه سنگی جدید اتفاقات مهم دیگری هم دارد. به‌غیر از توان ساختن تیر‌ و کمان و نیزه‌‌های تیز و نافذ، انسان‌های هوشمندِ هوشمند چيزى برای موفقیت در شكار يافتند كه دسترسی غذایی آنها را کمی آسان‌ کرد. این اتفاق بزرگ را انقلاب سَم می‌دانیم! آنها به تدریج دریافتند چه چیزهایی در طبیعت سمی و کشنده است. بدین ترتیب سم ساخته شد، و سرنیزه‌های آغشته به سم شانس از پا در آوردن شکار را به مراتب امکان‌پذیرتر کرد. باافزایش نرخ شکار، تغذیه انسان‌های هوشمند‌هوشمند بهتر شد و در ادامه مسیر به زادآوری بیشتر و افزایش جمعت آنها انجامید. اما اتفاق مهم دیگر در تغییر عملکرد مغز چیزی به اسم «جهش بزرگ رو به جلو» است. در این جهش چه رخ داد؟ گرگ خاکستری در این تغییرات بنیادی زیست انسان چه نقشی داشت؟ چرا بجای گرگ [سگ]، همزیستی موجودات دیگر مثل خرس یا گربه‌سانان در کنار انسان جور نشد؟ در اپیزود شماره سیزده پادکست «خداحافظ آفریقا» همراه با دکتر حامد وحدتی‌نسب به این پرسش‌ها می‌پردازیم. تهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: مروا کاظم‌زادهگرافیک: خورشید آزادی

در عمق غارهای تاریک نقاشی‌هایی از انسان بر دیوار غارها پیدا شده است که پرسشی مهم را پیش می‌آورد، این نقاشی‌های انتزاعی چطور و چگونه چنین شگفت‌انگیز شده است؟ در این اپیزود پادکست «خداحافظ آفریقا» به دوره پارینه سنگی جدید می‌رسیم.تکرار این موضوع لازم است که ما به یکباره دست به این کوچ بزرگ ‌و پراکنده شدن در سیاره زمین نزدیم. انسان دست‌کم شش بار با آفریقا خداحافظی کرده است و هر بار گروهی از نسل انسان در تلاش برای کشف زیستگاه‌های دیگر پیش‌رفته است. اما حدود چهل تا هفتاد هزار سال پیش آخرین خداحافظی با آفریقا توسط انسان هوشمندِهوشمند رخ داد! امروز می‌دانیم حدود ۴۵ هزارسال پیش گروههایی از انسان هوشمندهوشمند با عبور از منطقه زاگرس مهاجرتی گسترده به گوشه کنار جهان را تجربه کرده است، بدین ترتیب نسل‌ پس از نسل، دامنه این پیشروی گسترده شده است! اما انسان هوشمند هوشمند چه شکلی بوده ؟ چقدر به ما شباهت داشته ؟ فرم جمجمه متفاوت آنها نسبت به باقی انسان‌ها چه معنایی دارد؟ بر سر مغز انسان هوشمند‌هوشمند چه آمد؟پاسخ کوتاه اینکه، آنها خود ما هستیم! اما اصلی ترین اتفاق در تفاوت ما با دیگر گونه‌های انسانی رخدادی بزرگ و استثنایی بود، چیزی که در دو کلمه معرفی می‌شود:انقلاب شناختیبا حضور دکتر حامد وحدتی‌نسب، انسان دیرینه‌شناستهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: مروا کاظم زادهگرافیک: خورشید آزادی

اگر همه ما از آفریقا سر برآورده‌ایم چرا چهره‌ و ظاهر متفاوتی داریم؟ چه شد که انسان هوشمند‌هوشمند تنها حکمران نسل انسان در این سیاره شد؟ آیا اجداد ما ساپینس‌ها، نئاندرتال‌ها منقرض کرده‌اند؟ مرور ردپای انسان و روند پراکنش آن در قاره‌های مختلف چه حقیقتی را روشن می‌کند؟ و پرسش مهمتر، چه چیز برتری نژادی در میان انسان‌ها را سبب می‌شود؟ آیا انسان‌شناسان تاکنون نشانی از نژاد برتر یافته‌اند؟ در اپیزود شماره یازده پادکست خداحافظ آفریقا دکتر حامد وحدتی نسب این پرسشها را بررسی می‌کند. تهیه کننده : سیاوش صفاریان‌پور تدوین : احسان مهرجو گرافیک : خورشید آزادی

این اپیزود ماجرای انسان هوشمند هوشمند و دوستی سرنوست‌ساز با گرگ‌هاست.با حضور دکتر حامد وحدتی‌نسب، انسان‌دیرین‌شناستهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگرافیک: خورشید آزادی

در اين اپيزود خداحافظ آفريقا به «مرد اژدها» میرسیم! یکی از کامل ترین جمجمه های انسان که در سال ۱۹۳۳ در چین پیدا شد ولی خیلی توجه کاشفان را جلب نکرد. در این جمجمه ۱۴۶ هزار ساله یک دندان آسیاب، معادلات را به هم زد. این دندان خیلی شبیه دندان انسان "دنیسووا" بود، در حالی که جمعمه و پیشانی آن به نئاندرتال‌ها نزدیک بود و حجم مغزی‌اش از حد معمول بزرگتر بود، تقریبا به اندازه مغز انسان هوشمند‌هوشمند! آیا با گونه تازه‌ای رو‌به‌رو هستیم؟ چینی‌ها آن را "هومو لونگی" اسم گذاشتند. اما باید ببینیم ادامه این رازگشایی ما را به کجا میرساند! شاید به انسان "نِشِر راملا!" در این اپیزود دکتر حامد وحدتی نسب در ادامه این داستان هیجان انگیز از پشت پرده کار دیرین‌انسان شناسان برای ما بیشتر می‌گوید! او برای ما خواهد گفت چگونه دانشمندان با «بازسنجی» که بخش مهمی از روش‌علمی است پیوسته دانسته های ما را پیش میبرند. #Dragon_man#Nesher_ramlaتهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پور تدوین: احسان مهرجو

گونه‌های مختلفی از انسان‌ در کنار ما و نئاندرتال‌ها می‌زیستند! انسان “دنیسووا” که بود؟ چه شواهدی از حضور همزمان آنها با ما وجود دارد؟ انسان هیبریدی چگونه انسانی است؟ دانش و فناوری ژنتیک از اسرار انسان در مسیر خروج ازآفریقا و پراکنده شدن در سراسر زمین پرده برمی‌دارد! دکتر حامد ‌وحدتی‌نسب، دیرین‌انسان‌شناس در این اپیزود خداحافظ آفریقا از این رمزگشایی می‌گوید.تهیه کننده : سیاوش صفاریان‌پورندوین :احسان مهرجوگرافیک : خورشید آزادی

نئاندرتال‌ها چگونه منقرض شدند؟آیا انسان هوشمندِ هوشمند آنها را از زمین حذف کرد یا عاملی دیگر سبب انقراض‌شان شد؟آمیزش انسان هوشمندِ هوشمند و انسان نئاندرتال ساختار ژنتیکی ما را چگونه دگرگون کرد؟پاسخ این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر درباره ما و نئاندرتال‌ها در اپیزود شماره هفت پادکست «خداحافظ آفریقا» بررسی می‌شود.با حضور دکتر حامد وحدتی‌نسب، انسان‌دیرین‌شناستهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگرافیک: خورشید آزادی

در ادامه ادیسه‌ی انسان در هجرت از آفریقا و پراکنده شدن در جای‌جای زمین، همراه با دکتر حامد وحدتی‌نسب انسان دیرین‌شناس، به #نئاندرتال‌ها می‌رسیم.ماجرای حضور یکصد و پنجاه هزار ساله آنها در زمین و هم‌زمانی مجاورت اجداد ما با آنها و این حقیقت مهم که آنها تمام نشده‌اند، رد نئاندرتال‌ها در ساختار ژنی ما باقیست.تهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگرافیک: خورشید آزادی

در مسیر سفر انسان از آفریقا و پراکنده شدن در فراسوی این قاره به نئاندرتال‌ها می‌رسیم و داستان #داروین که چهره به چهره با این گونه‌ی انسان شد ولی پی نبرد که این جمجمه‌ی منحصربفرد متعلق به یک #نئاندرتال است.اسماعیل میرفخرایی در گفت‌وگو با دکتر حامد وحدتی‌نسب قدم به قدم این مسیر را روایت می‌کنند.تهیه‌کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگفتار تیتراژ آغاز: نرگس فیض‌بخشگرافیک: خورشید آزادی

در اپیزود شماره چهار، در ادامه خداحافظی انسان از آفریقا و پراکنده شدن ما در گوشه کنار جهان به انسان هایدلبرگ میرسیم که با سه کلمه کلیدی آتش، گوارش و مغز موجودی متفاوت از دیگر انسان‌ها شد! با تغییر شیوه تغذیه، فرم صورت ‌و دندان‌هایش تغییر کرد. دستیابی به آتش، امنیتی فراهم‌ کرد تا به شکل حیرت انگیزی سبب ارتقا مغز انسان شد! اسماعیل میرفخرایی ژورنالیست پرسابقه رادیو تلویزیون و حامد وحدتی‌نسب متخصص دیرین انسان شناس، قدم به قدم ردپای انسان در طول تاریخ را پیش گرفته‌اند و این تازه آغاز ماجراست!تهیه کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگرافیک: خورشید آزادی

در اپیزود‌ شماره سه خداحافظ آفریقا به هومو ارگاستر و هومو ارکتوس میرسیم و ماجرای کشف تاریخ‌ساز اوژن دوبوآ ! او ادعا کرد حلقه مفقود بین میمون و انسان امروزی را پیدا کرده است. گرچه دوبوا ابتدا با مخالفت جامعه علمی زمان خود رو‌به‌رو شد اما مطالعات او دروازه مکاشفات بعدی را گشود. در مسیر خروج انسان از آفریقا، از اندونزی به غار اژدها در چین میرسیم و جمجمه‌ مرد ‌پکنی که در میانه جنگ جهانی ناپدید شد. ولی آن هم پرده‌ای دیگر از مسیر انسان راست قامت کنار زد!اسماعیل میرفخرایی، ژورنالیست پرسابقه رادیو و تلویزیون و حامد وحدتی‌نسب، دانشمند دیرینه انسان‌شناس قدم به قدم ما را در مسیر خروج انسان از آفریقا پیش می‌برند.تهیه کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگرافیک: خورشید آزادی

در اپیزود شماره دو‌ از هوموهابیلیس به پیدایش هومو ارکتوس يا انسان راست قامت ميرسم و درمیابیم که حجم مغزى آنها از حدود ٦٠٠ گرم به ۱۱۰۰ گرم افزایش یافت! پرسش اساسی این است که چگونه انسان آن دوران توانست انرژى مورد نياز براى این مغز بزرگتر را تامين مى‌کند؟ پاسخ را در نوع تغذیه و ابزاری سرنوشت ساز به نام‌ آشولی میابیم.اسماعیل میرفخرایی، ژورنالیست پرسابقه رادیو و تلویزیون و حامد وحدتی‌نسب، دانشمند دیرینه انسان‌شناس قدم به قدم ما را در مسیر خروج انسان از آفریقا پیش می‌برند.تهیه کننده: سیاوش صفاریان‌پورتدوین: احسان مهرجوگرافیک: خورشید آزادی

ما چگونه چنین شدیم؟در اپیزود شماره یک خداحافظ آفریقا اسماعیل میرفخرایی با این پرسش این پادکست را آغاز می کند که ما چطور به متفاوت ترین گونه جانوری بر این سیاره تبدیل شدیم؟برنامه ای از اسماعیل میرفخراییبا حضور دکتر حامد وحدتی نسب انسان دیرینه شناستهیه کننده سیاوش صفاریان پور