De Dag

Donald Trump heeft onder druk van het Congres getekend voor vrijgave van de Epstein-files en de eerste twintigduizend documenten staan inmiddels online. Amerika-correspondent Sjoerd Den Daas wierp er een blik in en vond heel veel interessante én heel veel oninteressante informatie.  In deze podcast vertelt Sjoerd hoe het Google Docs-bestand waarin alles is verzameld is opgebouwd en hoe hij daarin zoekt. In eerste instantie richtte hij zich op Nederlandse connecties en kwam er zo achter dat Epstein naar Nieuwsuur had gekeken en zich interesseerde in Geert Wilders en Mark Rutte.   Komende maand komt er nog 300 gigabyte aan informatie vrij. Dan volgt mogelijk deel twee van Sjoerds zoektocht in The Epstein Files.  Reageren? mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

President Zelensky noemt het een van de moeilijkste momenten in de geschiedenis van Oekraïne. Hij moet beslissen of hij een 28-punten-plan van de Amerikaanse president Trump accepteert. Volgens Zelensky is het een keuze tussen de VS als bondgenoot of de waardigheid van zijn land. Van Europese zijde ligt er nu een tegenvoorstel, daarin staat onder meer dat grenzen niet met geweld kunnen worden verlegd. Podcast De Dag bespreekt met Ruslandkenner Hubert Smeets wat er precies op tafel ligt. En wat de 28 punten van Trump en de plannen van Europa voor de toekomst van Oekraïne betekenen.   Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: IJsbrand Terpstra

De COP30 is een klimaattop onder een slecht gesternte, met veel kritiek over bijvoorbeeld de locatie - midden in het regenwoud- en over de afwezigheid van de VS. En dan brak er ook nog eens brand uit. Maar er zijn ook veel mensen aanwezig die positief gestemd zijn.  Thomas Spekschoor en Sven Schaap van de NOS-klimaatredactie zochten voor deze podcast verschillende kampen op de top op die hard bezig zijn de wereld vooruit te helpen. En soms met succes.  Zo is er een Amerikaanse zogenoemde 'coalition of the willing', met als uithangbord de gouverneur van Californië Gavin Newsom. Daarnaast wordt er hard gewerkt om de regenwouden en de inheemse bevolking van Amazone-landen te beschermen. En heeft een coalitie van tachtig landen, waaronder veel Europese, afgesproken om een routekaart te maken over hoe ze 'weg gaan bewegen van fossiele brandstoffen'.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

We vieren vandaag een jubileum: dit is de 2000e aflevering van podcast De Dag. Om die mijlpaal te vieren, hebben we wat mensen uitgenodigd op ons feestje. Samen met een groep studenten journalistiek van de Hogeschool Utrecht interviewen we politiek journalisten Nouschka van der Meijden van de NOS en Floor Bremer van RTL Nieuws. En het gaat over misschien wel het moeilijkste type interview: het politieke interview. In deze aflevering vertellen Van der Meijden en Bremer over de omstandigheden in Den Haag. Ze staan met steeds meer camera's politici op te wachten en vaak met dezelfde vraag. Die politici staan ondertussen meer en meer geharnast door mediatraining voor de microfoons. Hoe breek je daar doorheen?  En beiden nemen een voor hen groot voorbeeld mee, iemand die een meester is in het politieke interview. Voor Floor Bremer is dat Tim Russert, presentator van het Amerikaanse programma Meet the Press. Nouschka van der Meijden kijkt met veel weemoed terug naar de interviews van Ischa Meijer, die onvoorbereid een écht gesprek voerde met politici. In deze tijd een zeldzaamheid. Reageren? mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl). Presentatie & montage: Elisabeth Steinz & Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek & Rosanne Sies

Het vertrek van Hans Wijers als informateur, nadat via een lek bekend werd dat hij VVD-leider Yesilgöz een feeks noemde, maakt veel los. Lekken gebeurt veel in politiek Den Haag. Wanneer gebruikt de politiek het? Wanneer werkt het? En hoe ga je daarmee om als journalist? Volgens Julia Wouters, voormalig politiek adviseur van PVDA-minister Lodewijk Asscher, zit er altijd strategie achter lekken. Mensen in de politiek gebruiken journalisten en hun mediums heel doelbewust, volgens Wouters, om hun verhaal het beste naar voren te brengen. Er werd in de jaren dat Ron Fresen politiek verslaggever was bij de NOS ook regelmatig naar hem gelekt. Maar volgens hem komen de beste lekken naar boven, door hard werken van Haagse journalisten. En wie denkt dat dat allemaal in donkere parkeergarages gebeurt, komt bedrogen uit. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Twee mannen uit Limburg runden jarenlang een webshop waar je namaakmedicijnen en designer drugs kon kopen. Pillen en poeders die waarschijnlijk vervuild waren, waardoor ze én sterk verslavend waren én zeer gevaarlijk. Volgens het Openbaar Ministerie zijn de verdachten verantwoordelijk voor de dood van mogelijk 49 mensen. Lydia Bottenburg verloor haar zoon Mathias nadat hij kalmeringsmiddelen van Funcaps had genomen. Ze vertelt in deze podcast beeldend en openhartig over de nacht waarop er plotseling twee agenten voor de deur stonden, hoe daarna haar zoektocht begon naar wat er gebeurd kon zijn en hoe ze luistert naar de argumenten die de advocaat van de eigenaren van Funcaps gisteren in de pro-formazitting al naar voren bracht.  Op de zogenoemde 'research chemicals' die Funcaps verkocht, stond de tekst 'not for human consumption'. Tegelijkertijd werden deze producten wel aan mensen aangeboden. De vraag is: wie is er dan verantwoordelijk voor de gevolgen?  'Uiteindelijk is het natuurlijk stom geweest,' zegt Lydia over de beslissing van haar zoon en zijn vriendin om deze middelen te nemen. Maar dat neemt volgens haar niet weg dat de verkopers zelf, en de nederlandse overheid die pas dit jaar de opiumwet heeft aangescherpt, ook een rol spelen in dit drama.  Lydia Bottenburg schreef, voordat bekend werd dat er veel meer jongeren zijn omgekomen na het gebruik van middelen die ze op Funcaps.nl kochten, over de dood van haar zoon het boek Aan het einde van de regenboog. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie, montage en redactie: Elisabeth Steinz

Het grootste vliegdekschip, 16.000 militairen en aanvallen op vermeende drugsbootjes: de Amerikaanse president Trump voert de druk op Venezuela op. Ook vannacht werd nog zo'n bootje aangevallen, daarmee staat het totale dodental van de aanvallen op 83. De VS is een oorlog tegen narcoterroristen, zoals zij ze noemen, begonnen zonder bewijs voor deze aanvallen aan te leveren.  Maar dat maakt eigenlijk ook niks uit, ziet correspondent Rudy Bouma. Er is geen uitleg, maar de president zit comfortabel aan de macht en kan z'n gang gaan. Vanaf de eerste termijn van Trump is hij al gefocust op Venezuela en de dictator daar Maduro. Eerst ging het om democratie, toen om olie en nu zijn drugs de reden om het land aan te pakken. Nu het vliegdekschip USS Gerald R. Ford voor de kust van Venezuela ligt is de vraag: wat wil Trump nou met het land? Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl). Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Marco Geijtenbeek

Twee Nederlandse mannen die zich aansloten bij het Oekraiense leger vertellen hoe zij aan het front bij de stad Pokrovsk belandden.  Nieuwsuur-verslaggever Gert-Jan Dennekamp kwam afgelopen maand in contact met twee Nederlanders die als dronepiloten werkten aan het front bij de Oost-Oekraiense stad Pokrovsk, momenteel het belangrijkste slagveld in de oorlog. In deze podcast hoor je hoe ze vertellen dat zij de oorlog in korte tijd drastisch zagen veranderen. 'Het was gekkenwerk'. Aanvankelen dachten de mannen dat ze relatief veilig konden blijven door zich bij een drone-eenheid aan te sluiten. Op dat moment liep Oekraine nog voorop in de drone-technologie, maar dat veranderde snel. De situatie werd voor hen zo gevaarlijk dat ze besloten om terug te keren. Maar dat was geen gemakkelijke beslissing.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Koning

D66 en het CDA gaan de komende drie weken praten onder leiding van informateurs Hans Weijer (D66) en Sybrand Buma (CDA). Dat moet een positieve agenda opleveren, waarna andere partijen aan kunnen sluiten. En zo belandt de formatie, zo hoopt verkenner Wouter Koolmees, niet direct in een impasse. Rob Jetten en Henri Bontenbal gaan het hebben over de vijf thema's waar rap iets aan moet gebeuren: wonen, stikstof, asiel, defensie en de economie. D66-watcher Lars Geerts en CDA-watcher Roel Bolsius vertellen in podcast De Dag waar de twee partijen het in al die thema's al wel over eens zijn. Zo tekenen de contouren van een kabinet met de tandem Jetten-Bontenbal af. Hoe willen zij omgaan met boeren uitkopen? Komen er nationale asielmaatregelen? En wat gaat er gebeuren met de hypotheekrenteaftrek? Eerder maakten we in deze formatie afleveringen over hoe GroenLinks/PVDA samen zou kunnen werken met de VVD (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-dag/132786/1988-vvd-gl-pvda-niet-zo-ingewikkeld) en welke dilemma's een coalitie tussen D66 met JA21 zouden opleveren (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-dag/132993/1991-d66-en-ja21-kan-het-wel). Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings & Judith van de Hulsbeek

De Britten discussiëren volop over de publieke omroep, de BBC. Dit weekend stapten de directeur en hoofdredacteur van het nieuws op. In een uitgezonden documentaire waren twee uitspraken in een speech van de Amerikaanse president Trump tegen elkaar aangezet, wat de indruk kon wekken dat hij opriep tot geweld. In werkelijkheid zaten er tientallen minuten tussen die twee uitspraken en is door het knip- en plakwerk de uitspraak uit context gehaald. Correspondent Arjen van der Horst ziet wat de rel losmaakt. De BBC is een speelbal geworden in de steeds heftiger geworden cultuurstrijd in het Verenigd Koninkrijk. Rechtse politici vinden de BBC te links en linkse politici vinden de BBC te rechts. De neutrale status van de BBC ligt daarmee onder een enorm vergrootglas. En elk incident de afgelopen jaren gaf dat opnieuw een zwengel. Hoe moet de BBC verder, na deze rel? Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings & Judith van de Hulsbeek

In Duitsland woedt een hoogoplopende discussie over de dienstplicht. Om aan de NAVO-norm te voldoen moeten er snel tachtigduizend militairen bij, maar jongeren verplichten - dat ligt gevoelig. En dus wordt er nagedacht over een systeem waarbij er geloot wordt om te bepalen welke jongeren in dienst gaan en welke niet. Voor deze podcast legden we contact met Duitse jongeren die bijna 18 worden om aan hen te vragen wat zij daarvan vinden. "Ik vind dat jonge mensen veel te weinig betrokken worden bij deze discussie," zegt Eddie. "Dat vind ik echt heel erg, dat de mensen die het land zouden moeten verdedigen, niet worden gevraagd hoe ze dat voor zich zien." Tilda vindt een systeem waarbij geloot wordt 'mensonterend'. "Dat je nadenkt: kan ik mijn leven zo verder leven? En mijn vrienden? Moet mijn vriendin dan ineens weg en ik hoef niet?" Duitsland-correspondent Charlotte Waaijers vertelt hoe de Duitse politiek worstelt met dit thema en hoe het komt dat er nu serieus over dit soort draconische maatregelen wordt nagedacht. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel

De eerste twee dagen van de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak over de mishandeling van het Vlaardingse pleegmeisje waren voor iedereen loodzwaar. De biologische moeder van het meisje verliet op een zeker moment de zaal, terwijl de rechter de details besprak - zelf ook zichtbaar geëmotioneerd. Morgen gaat de zaak verder.  Maartje Kamphuis volgt voor een EO-documentaire die eind deze maand op NPO Start verschijnt samen met haar collega Dirk Mostert al maanden de biologische moeder van het meisje. En was erbij in de rechtszaal. Ze vertelt in deze podcast hoe de zittingsdagen verliepen en hoe de biologische moeder zich ondanks alles staande weet te houden. 'Ik was trots op haar.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel

Hoe (on)waarschijnlijk is het dat deze twee partijen hun verschillen kunnen overbruggen? Verkenner Wouter Koolmees wil vaart maken met de kabinetsformatie en praat vandaag in koppeltjes met tegenpolen VVD en GL-PvdA, en met D66 en JA21 om te horen hoe groot hun onderlinge verschillen nou écht zijn. Om een kabinet te vormen zijn er compromissen nodig, zegt hij. Dus of VVD moet de blokkade tegen links opheffen of D66 moet onderzoeken of samenwerking met JA21 mogelijk is. Ook al ziet Rob Jetten dat niet snel gebeuren. In deze podcast vertellen D66-watcher Lars Geerts en JA21-watcher Ewoud Kieviet over de afstand tussen de partijen en de vraag of die misschien tóch overbrugd kan worden. In de podcast van dinsdag legden VVD-watcher Wilma Borgman en GL-PvdA-watcher Wilco Boom de inhoudelijke verschillen tussen die partijen al onder de loep. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

De Franse buitenlandminister Barrot wil EU-sancties tegen de Chinese fast fashion webshop Shein. Het overtreedt regels zegt hij nadat wapens en sekspoppen van kinderen aangeboden werden. Brussel zegt de zorgen over Shein te herkennen en te kijken naar nieuwe stappen. Het is een nieuw hoofdstuk in het verzet tegen de winkel, die deze week voor het eerst een fysieke winkel in modehoofdstad Parijs opende. Frankrijk-correspondent Frank Renout zag hoe die openingsdag een dag vol protest werd. De Franse regering probeert Shein aan te pakken met boetes en dreigingen om de site offline te halen, maar de winkel is desondanks razend populair onder Fransen. 25 van de ongeveer 68 miljoen Fransen hebben weleens iets besteld bij Shein. En dat laat zien hoe succesvol de tactiek van de webshop is, constateert China-correspondent Laura van Megen. Ze werken op een hele andere manier dan de grote modemerken in Europa en daardoor kunnen ze razendsnel inspelen op de nieuwste trends. Shein groeit als kool en de fabrieken die kleding maken voor de webshop zeggen dat ze zich altijd aan zullen passen aan nieuwe regels. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

De verhalen uit Sudan zijn nauwelijks te bevatten. Massamoorden, honger, etnisch geweld, verkrachtingen en miljoenen mensen op de vlucht. Wat begon als een machtsstrijd tussen twee militaire leiders is uitgegroeid tot een van de dodelijkste conflicten van dit moment. Toch lijkt de wereld nauwelijks te reageren. Er is geen internationale coalitie, geen vredesmissie, nauwelijks diplomatieke druk. En terwijl hulporganisaties waarschuwen voor een nieuwe genocide, blijven de gruwelijkheden doorgaan. In deze aflevering hoor je waarom het geweld in Sudan zo uit de hand is gelopen, waarom ingrijpen politiek zo ingewikkeld is en wat er nog te redden valt in een land dat al twee jaar in oorlog is. Afrika-correspondent Elles van Gelder is net terug uit Sudan. Zij sprak met families die alles zijn kwijtgeraakt. En we spreken Amna Nagi, woordvoerder van de Soedanese gemeenschap in Nederland. Zij vertelt over de machteloosheid van de diaspora, en de angst dat de wereld opnieuw wegkijkt, zoals twintig jaar geleden in Darfur gebeurde. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Rosanne Sies & Ivo Talsma

Hoe ver liggen deze partijen uit elkaar en wat leren eerdere formatie(pogingen) ons daarover? Nu ook bekend is hoe de restzetels verdeeld worden en met het aanwijzen van een verkenner, begint vandaag de weg naar de formatie van een nieuw kabinet. D66 wil het liefst een breed middenkabinet samen met VVD, CDA en GroenLinks-Pvda. Die combinatie lijkt ook het meest voor de hand te liggen, omdat uit de restzetelverdeling blijkt dat er geen meerderheid is voor een combinatie met JA21.  Maar er blijft één groot struikelblok: de VVD wil niet met GroenLinks-PvdA. Waarom eigenlijk niet? In deze podcast leggen VVD-watcher Wilma Borgman en GL-PvdA-watcher Wilco Boom uit hoe ver de partijen nou echt uit elkaar liggen en wat eerdere formaties en formatiepogingen (in 2010, 2012 en 2017) ons over hun huidige relatiestatus vertellen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek en Rosanne Sies

De gedoodverfde winnaar van de burgermeestersverkiezing in New York is 34 jaar oud, geboren in Oeganda, moslim en, voor veel Amerikanen misschien nog wel het ergste, een socialistische Democraat. En toch slaat hij 'soort van' aan, zegt president Trump vol ongeloof. Mamdani is in korte tijd zo populair geworden dat hij morgen de grootste kans maakt om de nieuwe burgemeester van New York te worden. In internationale media trekt hij de aandacht als de nieuwe belofte binnen de Democratische partij. In deze podcast schetst correspondent Rudy Bouma een profiel van deze a-typische rijzende ster aan het Democratische firmament. Waar staat hij voor en hoe heeft hij, met zijn profiel, zoveel mensen achter zich weten te scharen? Zohran Mamdani 'spreekt als ultieme 'anti-Trump' veel mensen aan, vertelt Rudy, maar hij is óók een ideaal doelwit voor de president. En zijn populariteit kan grote negatieve gevolgen hebben voor zowel de stad New York als voor de Democratische partij. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

D66 is niet meer door de PVV in te halen en is dus als eerste aan zet in de komende formatie. Het maakt de weg vrij voor een eerste premier van D66-huize: Rob Jetten. In deze podcast een uitgebreid profiel van hem. Hoe is hij hier beland?  Het is 2008 als de jonge Rob Jetten voor het eerst in de politieke actualiteitenrubrieken begint te verschijnen. Hij is dan begin twintig en voorzitter van Jonge Democraten, de jongerenafdeling van D66.  'Als ik eerlijk ben, had ik niet meteen een positieve indruk van hem,' vertelt Roy Kramer in de podcast. Hij zag als D66-campagnestrateeg en politiek adviseur van Alexander Pechtold hoe Jetten pijlsnel opklom in de partij. 'Ik dacht niet meteen: dit wordt een hele goeie.' Maar toen Pechtold zijn pupil Jetten een aantal moeilijke dossiers toeworp en hem op de proef stelde, werd voor iedereen in de partij al snel duidelijk dat ze met een groot talent te maken hadden.  Jetten profileerde zich aanvankelijk met een relatief links verhaal. Maar in de laatste campagne benadrukte hij juist dat hij niets moet hebben van de scheidslijnen tussen links en rechts. Hij wil 'een middenkabinet'. Maar wat betekent dat?  Politiek verslaggever en D66-watcher Lars Geerts vertelt over de strategieën die in aanloop naar de formatie een rol spelen. 'Formeren is elimineren,' legt hij uit. Het zal interessant worden om te zien met welke partijen D66 als eerste aan tafel gaat, en die dus mogelijk als eerst uitgesloten worden. 'Maar er is altijd het risico dat het opeens 'per ongeluk' lukt met een partij die je eigenlijk niet wil. En hoe leg je dat dan uit aan je achterban?' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel en Judith van de Hulsbeek

D66 is de grootste partij geworden bij de Tweede Kamerverkiezingen, volgens de laatste exitpoll. Gevolgd door PVV, VVD, GroenLinks-PVDA en CDA. Hoe verliep de verkiezingsavond- en nacht? Podcast De Dag was bij de uitzendingen van de NOS en doet verslag. Daarin hoor je presentatoren Rob Trip en Albert Bos over de voorbereidingen net voor de uitzending en politiek duiders Marleen de Rooy en Arjan Noorlander. Ook analyseren universitair docent politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam Rachid Azrout en politicoloog Tom van der Meer de uitslag, naar aanleiding van de exitpolls. Het laatste nieuws vind je natuurlijk op nos.nl of in onze app. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek en Ulrike Nagel

De stembussen zijn open, de verkiezingsdag is in volle gang en vanavond weten we welke politieke partij de grootste is in de Tweede Kamer. In deze aflevering een overzicht van de campagne in audio. Wat voor campagne hebben we gezien? Politiek duider van Nieuwsuur Arjan Noorlander noemt 'm verwarrend en dat zorgde voor heel veel zwevende kiezers. Er was geen duidelijk overheersend verkiezingsthema, de zittend premier deed niet mee en door het uitsluiten van de PVV ging de strijd om het torentje om plek 2. Noorlander merkte daardoor verwarring bij de lijsttrekkers: waar moet deze campagne over gaan en hoe zorgen wij ervoor dat die zwevende kiezers bij ons landen.  Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek, Ulrike Nagel, Lisa Konings, IJsbrand Terpstra, Rosanne Sies