Bureau Buitenland

Voor Europese landen is het een schrikbeeld; dat Rusland en Amerika over het lot van Oekraïne zouden beschikken, zonder hen erbij te betrekken. Vanmiddag komen de ministers van Buitenlandse zaken van de Navo-landen bijeen in Brussel. Maar opvallend genoeg zónder de Amerikaanse minister Marco Rubio. Wat kan de Navo nog betekenen voor Oekraïne? Daarover defensiespecialist en voormalig luitenant-kolonel Patrick Bolder. (11:59) Frontlinie: Syrië In de VPRO-podcast Frontlinie spreekt Abdou Bouzerda met Midden-Oostenkenner Eline Derakshan.  (13:13) Meloni’s dubbelspel met migranten  De Italiaanse premier Giorgia Meloni staat bekend om haar harde anti-migratietaal. Maar achter die retoriek gaat een opvallende realiteit schuil: onder haar leiding is Italië uitgegroeid tot een van de grootste migratielanden van Europa. Sterker nog, de regering wil de komende drie jaar nog eens een half miljoen arbeidsmigranten aantrekken. Hoogleraar politicologie en Italië-kenner Catherine de Vries over het paradoxale migratiebeleid van Meloni.  Presentatie: Sophie Derkzen.

Het Verenigd Koninkrijk trekt ruim 1 miljard euro steun aan het grote LNG-project van TotalEnergies in Mozambique in, vanwege toegenomen veiligheidsrisico’s. Ook Nederland is bij het project betrokken. Waarom haken landen nu af, terwijl TotalEnergies juist wil herstarten? Met VPRO-journalist Bram Vermeulen en Anne de Jonghe van mensenrechtenorganisatie Both Ends Nieuwe extreemrechtse jongerenpartij in Duitsland De radicaal-rechtse AfD heeft een nieuwe jongerenorganisatie gelanceerd, nadat de eerdere jongerenafdeling Junge Alternative onder verscherpt toezicht werd geplaatst wegens extremistische uitingen en banden met mogelijk gewelddadige groeperingen. Om verdere reputatieschade te voorkomen, verbrak de partij formeel de banden. Met de nieuwe jongerenbeweging probeert de AfD een frisse start te presenteren,  maar is er werkelijk iets veranderd, of gaat het om dezelfde ideeën in een nieuw jasje . We vragen het aan Duitslandkenner Ulrike Nagel schuift aan. Presentatie: Sophie Derkzen

Het Amerikaanse Congres heeft een onderzoek aangekondigd naar minister van Defensie Pete Hegseth, naar aanleiding van onthullingen over raketaanvallen op Venezolaanse boten. Volgens The Washington Post zou Hegseth hebben bevolen alle opvarenden te doden, zelfs overlevenden. Zelf ontkent hij deze beschuldiging. Maar critici, waaronder Democraten en Republikeinen, waarschuwen dat dit mogelijk een oorlogsmisdaad is. Ook is het nog maar de vraag wat waar blijkt van de Amerikaanse drugsoorlogsretoriek. Bewijs voor de aanwezigheid van drugs op deze bootjes is bijvoorbeeld nooit geleverd door de regering Trump. Amerika-kenner en jurist Kenneth Manusama licht de zaak toe. (16:29) Finse en Zweedse weerbaarheid Het NAVO-bondgenootschap wankelt door de grillige opstelling van grote broer Amerika. En Europa maakt zich grote zorgen over de eigen veiligheid. In onze tv-uitzending ging het over de vraag wat Europese landen zelf kunnen doen. Wij zoomen in op de twee jongste NAVO-lidstaten: Zweden en Finland. Hoe wordt er in deze twee landen naar de veiligheid van Europa gekeken, en welke discussies spelen er daar op defensiegebied? Daarover correspondent Tjade Michels. Presentatie: Nadia Moussaid Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

Een boekje voor noodsituaties, drones boven vliegvelden en zorgen over de eenheid binnen de NAVO: Kan Europa zich in deze geopolitieke herfst-storm staande houden zonder de Amerikaanse paraplu?  Twee defensie-experts, oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif en onderzoeker Michelle Haas, vertellen over de militaire macht van Europa.

(00:43) Vanochtend zijn de Oekraïense anticorruptiediensten de ambtswoning van Andriy Yermak binnengevallen. Hij geldt als een van de machtigste figuren in het land en is hoofdonderhandelaar namens Oekraïne. De inval komt op een gevoelig moment, nu er onderhandelingen op hoog niveau plaatsvinden tussen de Amerikanen, Russen en Oekraïners. Daarover Verslaggever in Oekraïne Michiel Driebergen en Ruslandkenner Hubert Smeets. (11:04) Afghaanse vrouwen knokken door Presentator en journalist Hila Noorzai ging voor het eerst terug naar Afghanistan, het land dat haar ouders moesten ontvluchten toen zij een baby was. Ze is te gast over haar serie Hila voorbij de Taliban, waarin Afghaanse vrouwen haar vertellen over hun leven en hun dromen. Presentatie: Nadia Moussaid.

Het Israëlische leger is een grootschalige operatie begonnen in de Westelijke Jordaanoever en heeft verschillende steden en dorpen omsingeld. Israël spreekt van een ‘antiterroristische operatie’ waarbij Palestijnen uit hun huizen worden verdreven. De angst neemt toe dat de Westelijke Jordaanoever hetzelfde lot staat te wachten als Gaza. Daarbij rijst de vraag: Wat is de endgame van Israël? Daarover Conflict-analist bij Instituut Clingendael: Erwin van Veen.  Dichter aan het front: Maksym Poëzie is voor hen een middel om uit te drukken wat eigenlijk niet in woorden te zeggen valt: wat doet oorlog met een mens? Voor de nieuwe verhalende podcast "Dichter aan het front" zocht onze verslaggever Michiel Driebergen een aantal van deze dichtende soldaten op in de loopgraven. Presentatie: Nadia Moussaid

Bloed, zweet en tranen in de Britse politiek: vandaag presenteert de regering de nieuwe begrotingsplannen voor het komende jaar. Alle ogen zijn gericht op premier Starmer, die vorig jaar nog overtuigend de verkiezingen won, maar nu in zwaar weer verkeert. Daarover correspondent Anne Saenen en Casper Kirkels, politicoloog gespecialiseerd in het Verenigd Koninkrijk en verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. (15:41) Vredesvoorstel Soedan lijkt kansloos Een nieuw voorstel voor een vredesbestand in Soedan is door beide strijdende partijen vrijwel direct afgewezen. Toch kondigt Hemedti van de paramilitaire RSF nu een staakt-het-vuren aan. Hoe betrouwbaar is dat, zeker nu steeds meer duidelijk wordt over de oorlogsmisdaden die zijn gepleegd in El Fasher? Daarover analist en Soedan-kenner van Instituut Clingendael Anette Hoffmann. Presentatie: Nadia Moussaid Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

De regering Trump zet Nigeria onder druk na nieuw geweld en dreigt met militair ingrijpen. Achter de schermen moedigen vooral evangelische groepen Trump aan tot harder optreden, ondanks het feit dat het geweld in Nigeria zich niet alleen tegen christenen richt. Zij spreken zelfs over genocide tegen Nigeriaanse christenen. Amerikanist Manon Portos Minetti van de Universiteit Leiden over de invloed van de evangelisten op de Amerikaanse president. (14:55) Ook metaalmoeheid in Moskou Sinds de aankondiging van het nieuwe Amerikaans-Russische ‘vredesplan’ voor de oorlog in Oekraïne, zijn alle ogen gericht op Kyiv en de benarde positie van Zelensky. Maar volgens Rusland-deskundige Helga Salemon kampt ook het Kremlin met ‘metaalmoeheid’ door vier jaar oorlog. Wat gaat er niet goed aan Russische zijde en welke spanningen levert dat op voor het regime van president Poetin? Presentatie: Sophie Derkzen Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

De VS, Oekraïne en Europa zijn druk aan het onderhandelen over het ‘28-puntenplan’ dat moet leiden tot vrede in Oekraïne. Gisteren hebben Europese leiders in Genève een tegenvoorstel geformuleerd op het vredesplan van Donald Trump. Hoe kijken ze in Oekraïne naar de 28 punten? Daarover verslaggever Michiel Driebergen. (12:45)Wie bouwt Syrië weer op? Bijna een jaar na de val van het Syrische regime balanceert Syrië tussen hoop en instabiliteit. De wederopbouw verloopt moeizaam: de staatskas is leeg en zware internationale sancties remmen herstel. Ondertussen investeren landen als China, Rusland en de Golfstaten actief in het land. Maar wat zijn hun belangen? En laat Europa daardoor belangrijke kansen liggen? Midden-Oostenjournalist Eline Derakhshan. Presentatie: Sophie Derkzen Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

Een jaar na de val van de dictator Bashar al-Assad zijn wereldwijd miljoenen Syriërs bezig met dezelfde vraag: ga ik terug? In Bureau Buitenland kijken we deze week in wat voor land de terug-keerders terecht komen. Waar is veilig? En wie verdient er aan die wederbouw? Te gast  in Bureau Buitenland TV zijn Midden-Oost-kenner Abdou Bouzerda, net terug uit Syrië, en oud-diplomaat Petra Stienen.

In de eerste fase van de wapenstilstand tussen Israël en Hamas, stemde Israël ermee in zich terug te trekken tot een grens die zich ten noorden, zuiden en oosten van Gaza uitstrekte. Ondank duidelijke afspraken blijkt de grens, gemarkeerd met een “gele lijn”, al 300 meter te zijn opgeschoven richting het leefgebied van de Gazanen. Ook vinden er over en weer nog steeds bombardementen plaats, met hoge aantallen doden aan Palestijnse kant tot gevolg. Dit allemaal in de week dat de VN-resolutie over Gaza is aangenomen. Is er nog wel te spreken over een bestand? En zo ja, welke waarde heeft die? Daarover Peter Malcontent, onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht, gespecialiseerd in het Isarelisch Palestijnse conflict.  (11:13) Overal op zoek naar Suriname Volgende week viert Suriname 50 jaar onafhankelijkheid: een dag die ook bij de Nederlandse diaspora groot gevierd zal worden. Schrijver Raoul de Jong leerde het land van zijn vader pas als volwassene kennen. Zijn zoektocht naar zijn Surinaamse herkomst bracht hem niet alleen naar het land zelf. De afgelopen jaren vond hij verspreid over de hele wereld stukjes gedeelde geschiedenis. Ook op plekken waar je die niet zou verwachten.  Presentatie: Sophie Derkzen Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

Samen met Rusland werkt de VS aan een vredesplan voor Oekraïne. Veel eisen van Poetin zijn in dat plan verwerkt, dat verder helemaal zonder Oekraïense betrokkenheid ontwikkeld lijkt. Maar ook Europa staat erbij en kijkt ernaar. Wordt er zo ‘vrede’ over Oekraïne uitgerold? En wat kan Europa nog doen om te voorkomen dat de Russische invasie te veel beloond wordt? Daarover Bob Deen, Oost-Europa deskundige bij Instituut Clingendael. (11:31) Dichter aan het front Hoe kun je mens blijven te midden van oorlog? En, hoe vertel je over alle verschrikkelijke ervaringen, over de gevolgen van het geweld? Die vragen staan centraal in onze nieuwe podcast ‘Dichter aan het front’. Daarin wordt het antwoord op die vragen gezocht in de poëzie, want opvallend veel soldaten blijken te dichten. Maker Edwin Koopman over het ontstaan van deze nieuwe podcastserie. Presentatie: Sophie Derkzen  Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog (https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog)

Wat doet oorlog met je? Hoe kun je in de loopgraven van Oekraïne nog mens blijven? En, hoe vertel je over indringende ervaringen van het front: die ‘andere zone’ waar de wetten van het normale leven niet gelden? De vierdelige verhalende podcastserie Dichter aan het front zoekt het antwoord in de poëzie. Want opvallend veel Oekraïense soldaten blijken te dichten. Via hun gedichten en persoonlijke notities maken deze oorlogsdichters invoelbaar wat in gewone taal niet te vangen is. En proberen ze hun eigen menselijkheid te redden. Van de makers van de podcast Stad in oorlog: Michiel Driebergen, Edwin Koopman en Kateryna Shutalova. Een productie van VPRO’s Bureau Buitenland voor NPO Radio 1. Luister 'Dichter aan het front' via NPO Luister (https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog) of de andere podcastapps.

Het streng reguleren van grote techbedrijven was ooit de trots van Brusselse politici. Maar die aanpak lijkt te worden afgezwakt, met een voorstel van de Europese Commissie om regelgeving rond data en AI te versoepelen. Als belangrijkste reden wordt genoemd dat de positie van Europese bedrijven in het geding zou zijn, maar is dit niet ook een knieval voor Amerikaanse druk? Daarover Marietje Schaake, voormalig Europarlementariër voor D66 en expert techbeleid verbonden aan de Stanford Universiteit. (11:37) Achter de Frontlinie met Arnon Grunberg In een nieuwe aflevering van de VPRO-podcast achter de Frontlinie is Arnon Grunberg te gast.  (12:35) Stopzetten ontwikkelingshulp zal miljoenen levens kosten Terwijl landen als de VS, Duitsland, Frankrijk en Nederland flink snijden in ontwikkelingshulp, waarschuwt een nieuwe studie van het Global Health Institute voor de gevaren daarvan: bezuinigingen op ontwikkelingshulp kunnen tegen 2030 miljoenen levens kosten. Hoogleraar ontwikkelingshulp Sara Kinsbergen is net terug uit Kenia, waar de gevolgen al voelbaar zijn. Presentatie: Sophie Derkzen.

Na veel gesteggel wordt er vanavond in het Amerikaanse Congres tóch gestemd over het vrijgeven van de veelbesproken ‘Epstein-files’. Maar volgens criticasters van binnen zijn eigen partij, is Trump vooral bezig de aandacht af te leiden van waar het werkelijk over zou moeten gaan: America First. Voor het eerst in zijn presidentschap wordt duidelijk dat Trumps grip op de partij niet eeuwig zal duren, ziet VRT-correspondent Thomas De Graeve. (14:53) Polen slaat alarm over explosie aan het spoor Een ongeziene daad van sabotage, zo noemt de Poolse premier Donald Tusk de explosie bij een spoorlijn waarover goederen aan Oekraïne geleverd worden. Volgens Tusk zou er een buitenlandse inlichtingendienst achter zitten. Kan dit een verdere escalatie betekenen in de hybride oorlog van Rusland? En hoe zou een reactie eruit moeten zien? Daarover Koen Aartsma, specialist inlichtingen en veiligheid bij Instituut Clingendael. Presentatie: Sophie Derkzen

Morgen begint het cruciale driedaagse bezoek van kroonprins Mohammed bin Salman aan Donald Trump in het Witte Huis. Voor de Saoedische kroonprins is het de eerste ontmoeting met Trump in zeven jaar, en de agenda zit bomvol. Een van de belangrijkste onderwerpen is de toekomst van Gaza en de mogelijke toetreding van Saoedi-Arabië tot de Abraham-akkoorden. Arabist Leo Kwarten geeft duiding. (13:16) Dilemma rond zakendoen met de Taliban De Taliban maken stilletjes een opmars naar het wereldtoneel. Steeds meer landen zoeken toenadering tot het regime in Afghanistan en willen er economische relaties mee opbouwen. Wat betekent dat voor de Afghanen zelf, die leven onder een streng en repressief bewind? Journalist Saber Perzad, die vijf jaar geleden uit Afghanistan vluchtte, is te gast om dit te bespreken. Presentatie: Nadia Moussaid

Wat maakt dat Europese landen weer zaken doen met het Talibanregime? NRC-correspondent Lisa Dupuy legt het uit. Presentatie: Sophie Derkzen

Het Duitse parlement heeft een commissie van deskundigen benoemd die het handelsbeleid ten opzichte van China moet heroverwegen. Dit besluit volgt op recente exportbeperkingen vanuit China, die Duitse industrieën kwetsbaar maken. Hoe is het zover gekomen dat Duitsland zo afhankelijk is geworden van China? En wat betekent het als een van de grootste economieën van Europa de hete adem van China niet meer lijkt te kunnen weerstaan? Hierover Duitslandverslaggever Jeroen Reygaert. (09:42): Het nieuwe Syrië Terwijl de Syrische president goede sier maakte op het wereldtoneel door een bezoek aan onder meer Saoedi-Arabië en de VS, reisde VPRO-collega en Midden-Oostenkenner Abdou Bouzerda door het land. Wat is er overgebleven van de feestvreugde na de val van Assad? En hebben de Syriërs hoop op een beter toekomst nu hun staatshoofd goede zaken lijkt te doen in het buitenland? Presentatie: Nadia Moussaid.

Twee ministers moesten inmiddels vertrekken, maar het corruptieschandaal binnen de energiesector in Oekraïne krijgt nog een staart: ook militairen uiten nu hun woede over de verdwenen miljoenen. In hoeverre raakt het schandaal de positie van president Zelensky, is de vraag aan Michiel Driebergen. (09:48) Europa Draait Door Kysia Hekster is te gast in onze podcast Europa Draait Door.  (11:31) Anti-feminisme is springlevend 'Je vrouw is niet je vriend, maar je ondergeschikte', zei de uiterst-rechtse Amerikaanse commentator Nick Fuentes deze week. Het is maar één voorbeeld van het antifeministische geluid dat aan kracht wint in de VS en daarbuiten. Eva Hofman, onderzoeksjournalist van De Groene Amsterdammer, dook voor haar nieuwe boek Man neemt vrouw in deze conservatieve beweging, die de pijlen ook op Europa gericht heeft. Presentatie: Nadia Moussaid.

De spanningen tussen India en Pakistan hebben een nieuw hoogtepunt bereikt nu er ook bloedige aanslagen op de hoofdsteden New Delhi en Islamabad zijn uitgevoerd. Hoewel de onderzoeken nog lopen is het grote vingerwijzen al begonnen en heeft Pakistan een ‘staat van oorlog’ uitgeroepen. Over de escalatie spreken we met Pakistankenner Suzanna Koster en Lisa Dupuy, correspondent India bij NRC.  (12:48) De stille helden van Soedan Hoe bouw je een toekomst op als je land al 2,5 jaar lang wordt verwoest door oorlog? In Soedan zorgen lokale organisaties via gaarkeukens ervoor dat de bewoners, ondanks alle obstakels en gevaren, toch hulp krijgen. Maar sinds de steun van de Amerikaanse overheid is weggevallen en het geweld blijft aanhouden, dreigt dit netwerk van gaarkeukens in te storten. Daarover Collega-redacteur Noëlle Habraken. Presentatie: Laila Frank