Bureau Buitenland

(00:39) De Hongaarse premier Viktor Orbán claimt een financieel hulppakket van Donald Trump te hebben gekregen, bedoeld om Hongarije te beschermen tegen druk uit Brussel. Dat nieuws komt precies op het moment dat Orbán’s partij achterloopt in de peilingen en het land afstevent op verkiezingen. Wat weten we van die geheime deal tussen Washington en Boedapest? En hoe kijken Hongaren naar de Amerikaanse steun aan hun controversiële leider? NRC-correspondent Mark Middel praat ons bij.   (11:24) Teheran staat droog Als het de komende weken en maanden niet regent in de Iraanse hoofdstad Teheran, moeten de inwoners verregaande maatregelen nemen, waarschuwt president Masoud Pezeshkian. In het ergste scenario moet de stad worden ontruimd. Over de crisis in de Iraanse hoofdstad Iran-kenner en journalist Mina Etemad.   Presentatie: Laila Frank

In zijn nieuwe serie De verborgen strijd van Myanmar volgt VPRO-collega Ruben Terlou verzetsstrijders in de Myanmarese jungle tijdens hun bittere strijd voor vrijheid en tegen de militaire junta. Maar het lot van Myanmar wordt niet alleen in het land zelf bepaald. Op de achtergrond trekt een enorm machtige speler aan de touwtjes: China. Wat wil de Chinese regering in Myanmar? Daarover voormalig correspondent Garrie van Pinxteren.  (12:06) Einde shutdown in Amerika in zicht In de Verenigde Staten lijkt de langste shutdown in de Amerikaanse geschiedenis tot een einde te komen. De nationale overheid kwam stil te liggen omdat Democraten en Republikeinen het maar niet eens konden worden over de nieuwe begroting. Daardoor vielen overheidsdiensten stil, kregen ambtenaren geen loon. Daarover Casper Thomas, voormalig Amerika-correspondent en journalist bij De Groene Amsterdammer. Presentatie: Laila Frank

Het is nog altijd het meest gewilde waardepapier ter wereld: de Amerikaanse dollar. Maar waarom blijft die zo machtig? En moeten we ons in Europa niet eens losmaken van die Amerikaanse munt? We bespreken het met econoom Marieke Blom. Presentatie: Bram Vermeulen.

Russische soldaten zitten al in de strategische stad Pokrovsk in de Donbas, al doet het Oekraïense leger er alles aan om ze te verjagen. Er woedt al meer dan een jaar een bloedige strijd om deze plaats, die waarschijnlijk in de komende dagen of weken veroverd zal worden. Verslaggever Michiel Driebergen hierover. (11:47) In de huid van een jonge Taliban-soldaat In de bijzondere documentaire Kabul, Between Prayers neemt regisseur Aboozar Amini je mee in het leven van de 23-jarige Taliban-soldaat Samim. De observerende scènes van de film laten het sterke contrast zien tussen een jongeman die een fundamentalistische ideologie aanhangt, maar tegelijkertijd worstelt met menselijke problemen zoals een slecht huwelijk. Over deze bijzondere inkijk bij de Taliban vertelt Nathalie Paarlberg, die zelf acht jaar door Afghanistan trok en in Kaboel woonde. Presentatie: Chris Kijne

Maandag begint in Brazilië de wereldwijde klimaattop, waar landen gezamenlijk hun klimaatambities bespreken. Maar de twee belangrijkste spelers zorgen voor onrust: de VS trokken zich al terug uit het Parijsakkoord, en nu zwakt ook Europa haar klimaatdoelen af. Hoe relevant is de klimaattop nog in dat licht? Daarover spreken we met Hilde Stroot, Beleidsverantwoordelijke Klimaat bij Oxfam Novib. (12:08) Israëlische rechtsstaat onder druk  Israël is in de greep van een schandaal rond een uitgelekte video waarin te zien was dat vijf Israëlische reservisten een politieofficier van Hamas mishandelen. Terwijl de militaire aanklager die het filmpje lekte dit weekend werd opgepakt, zijn de vijf reservisten nog steeds op vrije voet. In hoeverre functioneert de Israëlische rechtsstaat nog als een onafhankelijke democratische institutie? Daarover Erella Grassiani, universitair hoofddocent antropologie aan de Universiteit van Amsterdam, die onderzoek heeft gedaan naar de militarisering van Israël. Presentatie: Chris Kijne

Dagen na de overname door rebellenleger RSF van de hoofdstad van Darfur in Soedan, wordt er gevreesd voor ongekende slachtofferaantallen in de stad. Een onderzoeker aan Yale vermoedt dat de paramilitairen nu massagraven graven, om de sporen van massamoord uit te wissen. De overgebleven mensen hebben te maken met honger, sommigen proberen te vluchten. Over de situatie ter plekke Derk Segaar van het Rode Kruis, die nog steeds in het gebied actief zijn. (10:51) Cheneys erfenis in Midden-Oosten Het overlijden van Dick Cheney, vice-president onder George W. Bush, maakt niet alleen in de VS veel los. In het Midden-Oosten is Cheney nog steeds berucht vanwege de oorlogen die hij ontketende in Irak en Afghanistan. Over de stempel die Cheney op de regio drukte, en de gevolgen die nog steeds voelbaar zijn, spreken we met historicus Peyman Jafari en Midden-Oostenkenner Koert Debeuf. Presentatie: Laila Frank

De aan al-Qaida gelieerde groepering JNIM heeft de Malinese hoofdstad Bamako omsingeld. Brandstof en voedsel worden er schaars. Een eventuele aanval op de hoofdstad kan tot enorme chaos en geweld leiden. Hoe heeft het zover kunnen komen? Daarover Kars de Bruijne van Instituut Clingendael. Zingen tegen het Kremlin Moedige en jonge Russische artiesten gaan de straat op en tarten met kritische liedjes het strenge regime van Poetin. Ondanks Poetins harde optreden tegen deze jonge muzikanten en hun publiek, raken anderen juist gemotiveerd om ook te protesteren. Over dit zeldzame protest journalist en Ruslandkenner Dénis van Vliet. Presentatie: Sophie Derkzen

In Nigeria worden christenen massaal afgeslacht door moslimextremisten, zo claimt Donald Trump. Volgens de Amerikaanse president is er een genocide gaande. Hij dreigt daarom niet alleen met een militaire aanval op Nigeria, maar ook met het stopzetten van alle hulp aan het land. Nigeriaanse autoriteiten spreken van een valse claim en ontkennen alle beschuldigingen. Daarover correspondent Femke van Zeijl. (11:32) VS speelt voor eigen rechter Sinds september voert de VS dodelijke aanvallen uit op vermeende drugsboten bij Zuid-Amerika. De Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth claimt dat de opvarenden drugs vervoerden, maar levert daar geen bewijs voor. In hoeverre kan de VS voor eigen rechter blijven spelen en wat zegt dit over het vermogen van internationale instituties om effectief grenzen te stellen aan machtige staten? Daarover jurist en Amerika-kenner Lou Errens.  Presentatie: Laila Frank

Trumps ‘war on drugs’ is in volle gang, de ene na de andere boot wordt getorpedeerd en de CIA heeft toestemming gekregen voor geheime operaties in Venezuela. Is drugsbestrijding wel het echte doel? Of gaat het om de gigantische oliereserves? Journalisten Jan Meeus en Edwin Koopman ontwarren de knoop. Presentatie: Sophie Derkzen.

Nu de stad El-Fasher in Soedan is ingenomen door de RSF-rebellen, komen berichten binnen over doelgerichte uithongering, moordpartijen en verkrachtingen. Onderzoeksinstituten waarschuwen dat er sprake is van een nieuwe genocide, terwijl de internationale gemeenschap opvallend stil blijft. Wat is er nodig om dit geweld te stoppen? Hierover Soedan-kenner Annette Hoffmann van Instituut Clingendael. (10:34) Bondskanselier Merz onder druk  Bij zijn aantreden beloofde de Duitse bondskanselier Friedrich Merz dat hij de economie uit het slop zou trekken. Daar lijkt nu, een halfjaar later, nog niet veel van terecht te komen. Intussen worstelt Merz met de vraag hoe om te gaan met de extreemrechtse Alternative für Deutschland en deed hij uitspraken over migranten die veel burgers in het verkeerde keelgat schoten. Met Marja Verburg van het Duitsland Instituut maken we de balans op van een halfjaar Merz.  Presentatie: Sophie Derkzen

Terwijl de laatste stemmen worden geteld, tekent een verkiezingsuitslag zich af met D66 en de PVV als grootste partijen: een uitgesproken pro- en een uitgesproken anti-Europese partij. Hoe wordt er in Brussel naar deze uitslag gekeken? Daarover correspondent Tijn Sadee en hoogleraar Europese politiek Theresa Kuhn.    (15:48): De EU in de schaduw van Xi en Trump Afgelopen nacht werden er belangrijke afspraken gemaakt tussen president Trump en president Xi Jinping over de handel in zeldzame aardmetalen. Niet alleen de VS, maar ook de EU maakt zich zorgen en wil in gesprek met China. Daarom wordt er vandaag ook onderhandeld in Brussel. Maar wordt de EU door China wel als gelijkwaardige gesprekspartner gezien? Daarover sinoloog aan de KU Leuven, Dorien Emmers.   Presentatie: Sophie Derkzen

Niet alleen Nederland gaat naar de stembus: volgende week vinden er verkiezingen in New York plaats, de grootste stad van de VS. Favoriet voor het burgemeesterschap is de charismatische 33-jarige Zohran Mamdani. Met een uitgesproken progressieve campagne waarin hij kinderopvang en bussen gratis wil maken, weet Mamdani een jong en breed publiek aan te spreken. Verslaggever Karlijn van Houwelingen zocht de ‘hot moms for Mamdani’ op, een groep moeders die zijn campagne steunt, en maakte daarover een reportage. Volgens tegenkandidaat Andrew Cuomo is Mamdani veel te ambitieus en radicaal. Is Mamdani te idealistisch of juist precies wat New York nodig heeft? (13:04) Bestand Gaza lijkt broos Israëlische gevechtsvliegtuigen hebben volgens lokale autoriteiten en ooggetuigen luchtaanvallen uitgevoerd op de Gazastrook. De aanvallen, met tientallen doden tot gevolg, komen kort nadat premier Benjamin Netanyahu 'onmiddellijke, krachtige' vergeldingsacties aankondigde na aanvallen op Israëlische soldaten. Temidden van het oplaaiende geweld rijst de vraag: zal het bestand houden? Daarover onderzoeker Peter Malcontent. Presentatie: Laila Frank

De Rapid Support Forces (RSF) hebben de Soedanese stad El Fasher in handen, de laatste stad in Darfur die nog niet onder hun controle stond. Volgens lokale bronnen worden vooral mannen die in de stad zijn achtergebleven massaal tegengehouden. Maar onafhankelijke informatie uit het gebied is nauwelijks meer beschikbaar, omdat communicatienetwerken zijn uitgevallen en journalisten worden opgepakt. Journalist Klaas van Dijken van Ligthouse Reports vertelt over de penibele situatie in de stad. (9:24) Frontlinie: Soldaten voor Israël In een nieuwe aflevering van Frontlinie is VPRO-collega en journalist Bram Vermeulen héél dicht bij Gaza gekomen. Daar wordt het internationale netwerk zichtbaar dat het Israëlische leger steunt, ondanks de oorlogsmisdaden die het pleegt in de Gazastrook. Hij kreeg uitzonderlijke toegang tot soldaten van het Israëlische leger, sprak spijtoptanten én ontmoette christenen die zich juist in willen zetten voor het lot van de Palestijnen. Presentatie: Laila Frank

(00:33) Na ruim 500 dagen belegering zegt de paramilitaire strijdgroep RSF de grootste legerbasis in El-Fasher ingenomen te hebben. Door deze inname heeft de RSF de hele regio Darfur in handen, die bekend staat om het vele goud in de bodem. Collega-redacteur Noëlle Habraken volgt de oorlog in Soedan op de voet. Dreigt een splitsing van het land, nu het regeringsleger uit het hele westen is verjaagd?   (09:27) Wint China de handelsoorlog van de VS? Al maanden zijn de twee economische reuzen op het wereldtoneel verwikkeld in een diepgaand handelsconflict. Maar vandaag spreken handelsdelegaties van beide landen elkaar en lijkt er een deal in de maak. Dit vormt de opmaat voor een geplande ontmoeting tussen Donald Trump en Xi Jinping later deze week in Zuid-Korea. Daarbij lijkt China economisch de beste troeven in handen te hebben. Hierover Garrie van Pinxteren, oud-correspondent China en Amerikanner Paul Verhagen.   Presentatie: Nadia Moussaid.

Meer grip op migratie: dat beloven alle partijen in Den Haag die woensdag meedoen aan de verkiezingen. Maar hoe pakken de maatregelen die zij voorstellen uit in de praktijk? Die vraag stellen we aan Journalist Romy van Baarsen, die langs de buitengrenzen van Fort Europa in beeld brengt waar al die Haagse plannen toe leiden. En migratieprofessor Leo Lucassen nam voor ons alle verkiezingsprogramma’s door en benoemt de zin en onzin van de plannen. Presentatie: Bram Vermeulen

Een belangrijke Europese wet, die bedrijven zou verplichten om misstanden in de productieketen te voorkomen, staat op de tocht. De VS en Qatar waarschuwen de EU dat, als die wet wordt doorgezet en de EU zo op mensenrechten blijft hameren, de energiezekerheid in gevaar komt. Europa is, sinds het geen Russische olie en gas meer wil afnemen, sterk afhankelijk van de VS en Qatar voor vloeibaar aardgas (LNG). Gerben-Jan Gerbrandy, Europarlementariër van D66, werkte mee aan de Europese wet. Oekraïne wacht moeilijkste seizoen sinds begin oorlog Terwijl de oorlog verder woedt, zetten de Russen volop in op het uitschakelen van de Oekraïense energievoorzieningen. Zelfs kerncentrale Tsjernobyl kwam tijdelijk zonder stroom te zitten en dat vormt een groot gevaar voor de nabijgelegen gebieden. Met de winter op komst maakt Oekraïne zich op voor “het moeilijkste seizoen sinds het begin van de oorlog.” Daarover Oekraïne verslaggever Michiel Driebergen.  Presentatie: Nadia Moussaid

(00:47) Vandaag is de nationale herdenkingsdag in Hongarije, maar ook het moment van politiek optreden. Viktor Orbán organiseert de ‘vredesmars’, terwijl de oppositieleider Péter Magyar met zijn rivaliserende partij TISZA met de ‘nationale mars’ door de straten van Boedapest marcheert. Voeren deze twee partijen een nek-aan-nek race? Europacorrespondent en Hongarijekenner Tijn Sadée over de strijd tussen Orbán en Magyar. (09:39) De buitenlandplannen van de rechtse partijen De afgelopen weken voerden wij gesprekken met Nederlandse politici over hun buitenlandse plannen. Van de zes partijen die bovenaan in de peilingen staan, wilden er drie niet komen: de PVV, VVD en JA21. Daarom nemen wij vandaag hun ideeën door met politiek journalist Sheila Sitalsing en Michel Kerres, geopolitiek redacteur en columnist voor NRC.    Presentatie: Nadia Moussaid.

Nu de ontmoeting tussen Trump en Zelensky is geklapt, bundelen Europa en Oekraïne de krachten samen. In aanloop naar de top morgen in Brussel komt de EU met een vredesvoorstel voor Oekraïne. Europese landen lijken nu ook op handen om de bevroren Russische tegoeden in te zetten als steun voor Oekraïne. Intussen vliegt NAVO-secretaris-generaal Rutte naar Washington in een poging om Trump weer in het kamp van Oekraïne te krijgen. Daarover defensie-expert aan de universiteit Gent Michelle Haas. (09:13) Loopt D66 vooruit op de Europese troepen?            In onze verkiezingsserie bespreken we de buitenlandse plannen van onze binnenlandse partijen. Vandaag is Jan Paternotte te gast, woordvoerder buitenland en Europa van D66. Zijn partij wil op alle fronten méér Europa. Maar tegen welke prijs?  Presentatie: Nadia Moussaid

En verder: hoe China, Rusland en de VS de VN naar hun hand zetten (00:37)Japans nieuwe premier voor het eerst in de geschiedenis heeft Japan een vrouwelijke premier: Sanae Takaichi. Ze staat bekend als conservatief en behoort tot de uiterst rechtse vleugel van de Japanse politiek. Toch spreekt ze opvallend openlijk over thema’s als vrouwenwelzijn en gezondheid. Wat betekent haar premierschap voor Japan, en welke koers kunnen we verwachten onder haar leiderschap? We bespreken het met Japanoloog Casper Wits. (09:28)Op pad met Servische studenten In Servië wordt door studenten al bijna een jaar gedemonstreerd tegen president Vučić. Een groep van die activistische studenten trekt nu langs verschillende dorpen in het land, in de hoop ook mensen op het platteland te overtuigen zich aan te sluiten bij hun protest. Want vooral buiten de grote steden is de aanhang van de demonstranten nog klein. Een reportage van Max Smedes, die met de studenten meeging. (20:06)Hoe China, Rusland en de VS de VN naar hun hand zetten Het machtige trio: China, Rusland en de VS, zet het van de Verenigde Naties onder druk. Daarmee komt de mensenrechtenorganisatie International Service for Human Rights vandaag met een nieuw rapport. De grote druk van deze drie landen, zorgt niet alleen dat de VN moet bezuinigen, maar ook de koers van de VN moet anders. Daarover journalist Eva Rammeloo.  Presentatie: Laila Frank

Vanaf vandaag vindt er in Beijing achter gesloten deuren een vierdaagse vergadering plaats. De regerende Chinese Communistische Partij buigt het hoofd over de toekomstplannen, het zogeheten vijfjarenplan. En dat staat voor grote uitdagingen. Met een kwakkelende binnenlandse economie en een handelsoorlog met de VS. Over de Chinese ambities spreken we sinoloog Ardi Bouwers. (10:47)Vrije pers niet meer vrij in Amerika  Het Pentagon heeft nieuwe richtlijnen ingevoerd die de bewegingsvrijheid van journalisten ernstig beperken. Volgens critici vormt dit een directe bedreiging voor de democratie. Maar president Trump noemt het juist noodzakelijk beleid voor de nationale veiligheid. Ondertussen stappen journalisten massaal op – een uitzonderlijke stap in een land dat ooit de bakermat was van vrije pers. Daarover oud-directeur van Free Press Unlimited, Leon Willems, en journalist en oud Amerika correspondent Marieke de Vries. Presentatie: Laila Frank