ISVW podcast

Bart Geeraedts gaat in gesprek met Lotte van Etteren, docent Artificiële intelligentie aan de Radboud Universiteit. Ze stelde het boek IK, AI samen, dat binnenkort verschijnt bij ISVW Uitgevers, en geeft een lezing in de cursus Filosofie en AI. Van Elteren vertelt hoe AI en microtargeting onze wereld vormen, en welke filosofische vraagstukken daarbij komen kijken. De cursusweek Filosofie en AI vindt plaats van 20 t/m 24 oktober 2025. Tivadar Vervoort modereert. Met lezingen van Lotte van Elteren, Bas Haring, Pim Haselager, Jeroen Hopster, Julian van Vugt, Annemijn Kwikkers, Paulan Korenhof, Anco Peeters, Tim Christiaens, Ajuna Soerjadi, Sanaa Abrahams, Guido van der Knaap, Niek van de Pas en Adrienne de Ruiter.

Bart Geeraedts praat in deze podcast met Renate Schepen en Jacob Koolstra over onze nieuwe beroepsopleiding: interculturele filosofie voor schoolleiders. Wat gebeurt er als je niet het individu maar diens beweging centraal stelt, of als je een persoon niet los ziet van de context waarin het zich bevinden? Interculturele denktradities, zoals Afrikaans Ubuntu, Japanse Ba of Latijns-Amerikaanse filosofie, bieden radicaal andere inzichten in tijd, kennis en gemeenschap. Door denkkaders te verruimen en reflectie te stimuleren, ontstaat ruimte voor meer plezier en verbinding in het onderwijs, en leren leerlingen beter omgaan met de complexiteit van de maatschappij.  De beroepsopleiding Interculturele filosofie voor schoolleiders bestaat uit vijf tweedaagse bijeenkomsten en start op 12 januari 2026.

Dennis de Gruijter en Arthur Matien vertellen over de meerwaarde van stoïcijns coachen. Hoe moet je je verhouden tot de werkelijkheid? Komen je gedachten, ideeën en verwachtingen overeen met wat de natuur, waaronder de menselijke psyche, te bieden heeft? Dennis en Arthur leggen uit hoe je als coach praktische oefeningen kunt meegeven, waardoor mensen zich beter kunnen oriënteren op het grotere geheel en hun rol daarin.  De beroepsopleiding Stoïcijns coachen bestaat uit vijf tweedaagse bijeenkomsten en start op 28 oktober 2025.

Remco Liu-van Dorp vertelt over de basiscursus die hij doceert, De draak in de zuilengang. Een ontmoeting tussen dao en stoa. Deze cursus gaat over de twee levensfilosofieën die Remco heeft bestudeerd en toepast: het daoïsme en het stoïcisme. Beide streven ernaar te leven in harmonie met de natuur. Maar wat is dan die natuur, die werkelijkheid? In de podcast bespreekt Remco de overeenkomsten en verschillen tussen daoïsme en stoïcisme, en wat deze filosofieën hem in zijn eigen leven brengen. De basiscursus De draak in de zuilengang bestaat uit vijf weekenden, die ook los zijn te volgen. Met Remco Liu-van Dorp en gastdocenten Dennis de Gruijter, Benny Voncken, Jan Bor en Yuan Sun.

Henk Oosterling gaat in gesprek met Bart Geeraedts. Oosterling is ecosoof en houdt zich bezig met duurzaamheidsproblematiek. Hij doceerde filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De mens is gek op doemdenken, en dan vooral op ‘catastrofiel’ denken: we houden ervan te geloven dat ons grote catastrofen te wachten staan, en dat we zondig zijn en naar de hel gaan. Dit collectieve verlangen is op zichzelf terug aan het slaan, stelt Oosterling. Hij vraagt zich af of het doemdenken nog wel zo leuk is. We weten misschien te veel van de wereld en ons vermogen tot integraal denken, in termen van relaties en hele ecosystemen, ontmoedigt ons. Als alles zo complex samenhangt, hoe kunnen we dan het tij keren?  Is het mogelijk om verzet te bieden tegen het systeem? Oosterling gaat te rade bij het zogenaamde netwerkdenken. In de summerschool Ecosofie die Henk Oosterling geeft op 27 augustus tot 1 september 2025 gaat hij hier verder op in, en brengt hij de ecosofische traditie in kaart. 

Marli Huijer spreekt met Bart Geeraedts over de invloedrijke filosoof Michel Foucault. Marli is hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, voorzitter van de Maand van de filosofie en voormalig Denker des Vaderslands. Ze promoveerde op het denken van Michel Foucault. Foucaults boek Discipline, toezicht en straf gaat over hoe we onszelf ‘disciplineren’: ons op een bepaalde manier gedragen als gevolg van internalisering van toezicht en macht. Marli vertelt dat ze methadonarts was, drugsgebruikers registreerde  en ze methadon gaf om overlast te beperken. Ze kwam, geïnspireerd door Foucault, tot het inzicht dat dit een vorm is van disciplinering, en neemt ontslag. In het gesprek gaat Marli verder in op het denken van Foucault. Er komt bijvoorbeeld aan bod: hoe Foucault laat zien dat  het verleden het heden bepaalt, en we de grenzen van het verleden zouden kunnen overschrijven door er anders naar te kijken; hoe het model van het panopticon model is voor een gedisciplineerde samenleving; hoe we de moed kunnen hebben om ‘waar te spreken’ (parrhesia) en de grote risico’s daarvan; hoe we kunnen zorgen voor het ‘zelf’. Marli Huijer geeft samen met Valerie Granberg een summerschool over Foucault aan de ISVW, die plaatsvindt van 30 juli t/m 3 augustus 2025.

Lotte Spreeuwenberg vertelt over haar summerschool, die is gewijd aan feministische filosofie. Vijf dagen lezen, praten en discussiëren over thema’s als: de logica van misogynie, de heks en de huisvrouw, seks, schoonheid, en ook mannen. Wat is een vrouw, en wat is feministische filosofie? Lotte bespreekt in de podcast de verschillende feministische golven, en hoe die op elkaar reageerden. Zo ging de eerste golf over formele rechten, de tweede over sociale en economische rechten. Later werd de kritiek geuit, onder meer door Angela Davis, dat ook klasse en ras moeten worden meegenomen. Kan feministische filosofie iets toevoegen aan de filosofie? Volgens Lotte kan dat bijvoorbeeld door interventies te doen in bestaande disciplines en te onderzoeken hoe gender een rol speelt in deze domeinen. Daarnaast kunnen  ‘vergeten’ onderwerpen, zoals het vrouwelijk lichaam, zwangerschap en geboorte, filosofisch worden belicht. De summerschool Feministische filosofie vindt plaats van 16 t/m 20 juli 2025.

De Duitse filosoof Eva von Redecker pleit in Revolutie voor het leven. Een filosofie van nieuwe protestbewegingen (ISVW Uitgevers, 2025) voor een nieuwe manier van samenleven, waarin we delen in plaats van uitbuiten en redden in plaats van vernietigen. Ze vertelt erover in de podcast en laat zien wat we van protestbewegingen kunnen leren. 

Clinton Verdonschot, als filosoof gespecialiseerd in politieke theorie, vertelt Bart Geeraedts over zijn summerschool Het liberalisme is dood. Leven we in een postliberaal tijdperk? Clinton gaat na hoe het kan dat het liberalisme zo gemakkelijk plaatsmaakt voor het postliberale populisme. Ook denkt hij na over wat er na het liberalisme zou kunnen komen. Is er nog plek voor het liberale gedachtegoed in het postliberale tijdperk? De summerschool Het liberalisme is dood vindt plaats van 7 t/m 11 juli 2025.  

Marlou van Paridon vertelt over de beroepsopleiding Praktische filosofie - wijsheid aan het werk. Deze opleiding biedt praktische handvatten om meer wijsheid, betekenis en vrijheid in je werk te brengen, en je te behoeden voor vervreemding. Je leert in elf woensdagen relevante ideeën van klassieke en moderne filosofen. Met gastsprekers als Tinneke Beeckman, Paul van Tongeren, Dennis de Gruijter, Marthe Kerkwijk, Ronald van Raak en Laurens ten Kate. Praktische filosofie - wijsheid aan het werk start op 1 oktober 2025.   

Filosoof en muzikant Hein van Dongen spreekt met Bart Geeraedts over 'meervoudig denken'. Wat betekent het om andere perspectieven toe te laten in je eigen denken? Wat kunnen we winnen bij de ruimte die dan ontstaat? Hein schreef er het boek 'Denken in veelvoud' over, dat onlangs verscheen bij ISVW Uitgevers.  Op 28 en 29 juni 2025 geeft Hein van Dongen het filosofieweekend Denken in veelvoud.  

Luuk Stegmann en Jan Ewout Ruiter vertellen over Visieontwikkeling en rechtvaardig leiderschap. Deze beroepsopleiding is voor leiders die zien dat hun organisatie tekortschiet in rechtvaardig handelen en daar iets aan willen doen. Je oefent je in ethica en het onderzoeken van het goede leven, aan de hand van klassieke filosofie, mythologie en poëzie. Hierdoor ben je in staat een eigen visie te ontwikkelen en te onderbouwen, om zo je organisatie richting te geven.  De opleiding Visieontwikkeling en rechtvaardig leiderschap bestaat uit zeven tweedaagse bijeenkomsten, waarvan de eerste op 6 en 7 oktober 2025 plaatsvindt.

Jan-Hendrik Bakker spreekt met Bart Geeraedts over de cursusweek De filosofie van stilte en luisteren. Hij is daarin een van de gastsprekers. Jan-Hendrik schreef het boek In stilte. Een filosofie van de afzondering, waarin hij pleit voor een herwaardering van afzondering in stilte. Belangrijke schrijvers en filosofen als Kierkegaard, Nietzsche, Diogenes, Baudelaire, Merton en Thoreau zochten afzondering en stilte op om kracht uit te putten, om te protesteren tegen economische verspilling en weerwerk te leveren aan vervreemding en verlies van privacy. Je afzonderen is tegenwoordig moeilijker dan ooit, en daarom juist zo essentieel. Jan-Hendrik legt uit waarom afzondering dé manier is om onze individuele waarden te herijken. De filosofie van stilte en luisteren vindt plaats op 26 – 30 mei 2025. Anne-Mathije Bogerd modereert. Met bijdragen van Jan-Hendrik Bakker, Michel Dijkstra, Marlies De Munck, Pablo Lamberti, Miriam Rasch, Dianne Sommers, Martine Prange, Mark Reybrouck, Marthe Kerkwijk, Wendy Tollenaar en Naomi Kloosterboer.

Erno Eskens vertelt in deze podcast over zijn laatste boek Het zoölogisch manifest. Het wordt volgens hem tijd dat we dieren en andere wezens onderdeel maken van de democratie. Eskens vindt dat we de macht van koning-mens aan banden moeten leggen. Alles wat leeft verdient rechten: van mens en dier tot plant en bacterie. Er zou een geheel nieuw rechtsstelsel moeten komen, waarin alle levende wezens toegang hebben tot de rechtbank en vertegenwoordigd worden in de politiek. Op 10 & 11 mei 2025 geeft Erno Eskens het filosofieweekend Zoöpolitiek. Rechten voor alles wat leeft. Zijn boek Het zoölogisch manifest verscheen bij ISVW Uitgevers.

Valerie Granberg vertelt over zelfzorg. Voor sommigen heeft die term een negatieve bijklank. Maar de zorg voor zichzelf kent een lange filosofische traditie die een ander perspectief kan bieden. Audre Lorde ziet zelfzorg als politieke daad, volgens Hannah Proctor is zelfzorg noodzakelijk bij verzet tegen maatschappelijk onrecht, en Michel Foucault noemt zelfzorg het beheren van jezelf zodat je geen slaaf bent van je verlangens.  Leer meer over zelfzorg in de filosofieweek op 23 - 27 april 2025, die Valerie modereert. Met bijdragen van Marian Donner, Michel Dijkstra, Marli Huijer, Harriët Bergman, Dennis de Gruijter, Annette Nobuntu Mul, Lieke Knijnenburg, Marthe Kerkwijk, Dianne Sommers, Pablo Lamberti en Frank Meester.

Leontine van Hooft over Ubuntu voor bestuurders We hebben leiders nodig die verder kijken dan zichzelf en hun eigen organisatie: leiders die ook kijken naar de impact van hun organisatie op het milieu, die nadenken over wat goed bestuur is. Leontine van Hooft leefde en werkte tien jaar in Afrika en kwam daar in aanraking kwam met het Ubuntu gedachtegoed dat ze sindsdien inzet bij haar werk als inclusief ondernemer, spreker en docent.  "Ik ben, omdat wij zijn, om de aarde is." Dit is het credo van Ubuntu. We zijn altijd onderdeel van een groter geheel. Hoe geven we de wereld door aan onze kinderen? Hoe kun je besluiten nemen die breed gedragen worden? Waarbij ook de kleinste stem gehoord wordt? Wat betekent het als je bij besluitvorming nadenkt over welk effect dit besluit heeft over zeven generaties?  Luister naar een bevlogen en hoopvol verhaal van Leontine van Hooft in de nieuwste ISVW podcast.  Voor de ISVW verzorgt Leontine van Hooft op zaterdag 5 april de crash course: Ubuntu voor bestuurders.   

"Ik wil een filosofie waar je in kunt wonen." Iris Murdoch    "Filosofisch krabben is krabben dat jeuk teweeg brengt." Patricia de Martelaere   Carolien van Welij vertelt in de nieuwste ISVW podcast over haar basiscursus Doorleefde filosofie. Daarin behandelt ze filosofen die geen theoretisch luchtkastelen bouwen, maar voor wie filosofie altijd met het het leven zelf verbonden is. In de podcast bespreekt Van Welij in vogelvlucht het denken van Iris Murdoch, Simone Weil, Edith Stein, Lou Salomé en Patricia de Martelaere.    Op 22 & 23 februari is er weer een weekend van de basiscursus Doorleefde filosofie met als thema: Kijken zonder oordeel. Het denken van Edith Stein en Iris Murdoch zal aan bod komen. Gastspreker is Simone Schouten.  

Miriam Rasch vertelt in deze podcast over het dataïsme. Dit is het idee dat je door het verzamelen en analyseren van data een zo volledig mogelijk beeld van de werkelijkheid kunt krijgen en daarmee controle over de werkelijkheid. De mens verwordt daarmee tot een verzameling algoritmen. Maar kun je een mens wel reduceren tot een bundeltje data? Wat gebeurt er met de dingen die niet in data te vatten zijn?   Miriam Rasch won de Socratesbeker met haar boek Frictie: Ethiek in tijden van dataïsme. Ze is een van de sprekers in de cursus De ethiek van technologie, die op 17 februari van start gaat. 

Peter Huijzer, Marthe Kerkwijk en Valerie Granberg vertellen in deze podcast over de nieuwe basiscursus Grote denkers. De filosofische traditie staat bol van denkers aan wie we belangrijke ideeën te danken hebben. Aan de hand van thema's als zelf en ander, waarheid en leugen, goed en kwaad, mooi en lelijk, recht en onrecht bespreken de docenten samen met gastsprekers bekende en minder bekende denkers uit verschillende tijden en werelddelen.  De cursus Grote denkers omvat vijf weekenden die ook los te volgen zijn.  Het eerste weekend met als thema 'Zelf en ander' wordt gegeven door Peter Huijzer op 25 & 26 januari.  

Albert van der Schoot legt in deze podcast uit hoe het utoptisch denken in filosofie en kunst zich ontwikkeld heeft in de moderne tijd. In 1516 verscheen Thomas More’s Utopia, waar we ook de term utopie aan danken. Pogingen om een grootschalige utopie niet alleen theoretisch uit te denken, maar ook in praktijk te brengen, leiden vaak tot bloedvergieten, en grote teleurstelling – de Franse Revolutie is daarvan het klassieke voorbeeld. Op kleine schaal maken utopische alternatieven meer kans – soms als gedachte-experiment, soms ook in uitgewerkte vorm. Kunstenaar Constant Nieuwenhuijs ontwierp ’New Babylon en architect Oscar Niemeyer Brasilia. Hoe heeft het utopisch denken filosofen en kunstenaars door de tijd heen geïnspireerd?  Albert van der Schoot geeft samen met Karin Braamhorst en gastsprekers de cursus Utopie in filosofie en kunst van 24 t/m 28 februari.