Radio FMA

Technofeudalizm – tym razem nie w wykonaniu wielkich platform. Na styku dwóch kryzysów – kryzysu demokracji i kryzysu Web 2, rodzą się cyfrowe monarchie. Pozornie archaiczne idee takie jak feudalizm czy monarchizm rozwijają swoje neo formy w środowiskach nowych technologii. Jak działa Urbit, software, który ma być prototypem państwowości i nowym internetem? Kusząc niszowością i seksownymiinterfejsami urbitowy krąg wciągnął Grimes, cool kids z Brooklynu, w końcu wciągnął i mnie. Jak wygląda polityczny aspekt oprogramowań, jakie wartościowe elementy możemy w nim znaleźć i czemu feudalny futuryzm jest pociągający?Zapraszam na wild ride po technoreakcjonistycznej krainie (ʃƪ˘ﻬ˘) Kat Zavada – artystka, badaczka, naukowczyni i kuratorka sztuki cyfrowej, członkini cyberfeministycznego kolektywu Nerdka. Obecnie mieszka w Krakowie, gdzie pracuje nad doktoratem zatytułowanym „Technofeudalizm – kartografie monarchii cyfrowych” na ASP. Zavada, zafascynowana politycznym wymiarem oprogramowania, a także dynamiką władzy w zarządzaniu danymi i cyfrowymi tożsamościami, bada memy, newslettery i hierarchie świata online. Na bazie swoich badań tworzy eseje video, projekty naukowe, sztukę dźwiękową i performance, które prezentuje na wystąpieniach w całej Europie.

W dobie komputerów, gdy sztuka kochania zanikła, a narastający kryzys klimatyczny zamraża nas w niemocy, gdzie odnaleźć iskrę nadziei i motywacji do tworzenia przestrzeni cyfrowych, które wzmacniają pozytywnie, nie przyczyniając się jednocześnie do rabunkowej eksploatacji zasobów nautralnych? Czym oświetlać mroczne zakamarki serwerowni, nieustannie pracujących w ukryciu? Jak zerwać okowy bezmyślnego postępu technologicznego, którego symbolem stały się podwodne kable, zaciskające się niczym cierń na delikatnym ciele naszej planety?Podczas prezentacji zabiorę Cię w podróż do miejsc ponurych – technologicznych cmentarzysk, ale nie martw się, nie pozostaniemy tam na długo. Zachowując harmonię pomiędzy cyfrowym cieniem, a światłem innowacji, zasilę Cię nadzieją – alternatywami opartymi na gestach troski i solidarności, które stanowią klucz do regeneratywnej rewolucji cyfrowej. murzyn.asia (czytaj murzyn kropka asia) – Wyznaje i praktykuje etykę hakerską, która cechuje się zamiłowaniem do otwartych systemów, eksperymentów oraz swobodnego przepływu informacji w ramach zdecentralizowanych i lokalnych społeczności. Stawia aktywny opór i kwestionuje zastane paradygmaty technologicznej i przemysłowej dominacji nad naszym życiem społecznym, wyobraźnią i środowiskiem naturalnym. Czerpie inspiracje z teorii systemów cybernetycznych, które pozwalają jej propagować przyjazny sprzętom komputerowym sposób myślenia o ekologii, dążący do harmonizacji postępu technologicznego z rytmem życia organicznego. Projektuje edukacyjne doświadczenia, które zmieniają sposób, w jaki technologie postrzegane są przez społeczeństwo. Niektórzy nazywają to magią. Po godzinach poświęca się rozwojowi osobistemu, praktykom medytacyjnym oraz przeprogramowywaniu stanów świadomości.

Kultura, a szczególnie kultura popularna, pełna jest dystopii. Literatura, kino czy gry komputerowe nieustannie bombardują nas wizjami końca świata i zagłady ludzkości. Wiele z nich zakorzenionych jest w technologii, jak choćby narracje znane z Matrixa, Terminatora, Raportu mniejszości czy serii gier Horizon. Nie mamy natomiast właściwie w ogóle utopii, w których rozwój technologiczny tworzyłby warunki egzystencji lepszej pod względem zarówno materialnym, jak i społecznym.Tutaj na ratunek przychodzi nam Marks i zakorzeniona w jego myśleniu wizja w pełni zautomatyzowanego luksusowego komunizmu. Zdaniem autora Kapitału celem rozwoju cywilizacyjnego powinno być wyzwolenie człowieka spod przymusu pracy najemnej.Czas wolny, który byśmy w taki sposób uzyskali, służyć mógłby podejmowaniu dobrowolnych i sensownych aktywności, dzięki którym rozwijalibyśmy się i czułybyśmy się spełnione. Zamiast nas pracowałyby maszyny znajdujące się pod demokratyczną kontrolą, a owoc ich pracy byłby dystrybuowany w egalitarny i sprawiedliwy sposób wśród nas wszystkich. Jak daleko jesteśmy od spełnienia takiej wizji? Czy jest ona w ogóle technologicznie i politycznie możliwa? Wykład Jana Sowy odpowie na te i inne pytania związane z utopią świata bez pracy. Jan Sowa – dialektyczno-materialistyczny teoretyk i badacz społeczny. Studiował psychologię, literaturę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i na Uniwersytecie Paryż VIII w Saint-Denis. Doktor socjologii, habilitował się z kulturoznawstwa. Prowadził badania i wykładał w instytucjach akademickich w Polsce i za granicą, m.in. na Uniwersytecie SWPS w Warszawie, Uniwersytecie Sao Paulo, Akademii Sztuk Świata w Kolonii i w Instytucie Nauk o Człowieku w Wiedniu. Był członkiem Komitetu Nauk o Kulturze PAN oraz kuratorem programu dyskursywnego i badań Biennale Warszawa. Obecnie profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor wielu artykułów i książek, m.in. Fantomowe ciało króla (2012), Inna Rzeczpospolita jest możliwa (2015) oraz – wspólnie z Krzysztofem Wolańskim – Sport nie istnieje (2017). Ostatnio ukazał się zredagowany przez niego wspólnie z Ekateriną Degot i Davidem Riffem tom Perverse Decolonization? (Archive Books, Berlin 2021).

Francuski filozof Bernard Stiegler pisze, że „technika jest pogonią za życiem przy użyciu środków innych niż życie”. Dlaczego wraz z rozwojem techniki obliczeniowej potocznie nazywanej sztuczną inteligencją ta pogoń obraca się przeciwko życiu i grzęźnie w świecie nekrotechnologii? Jak uodpornić się na technobiznesowy storytelling, który stępia krytyczne myślenie, a w miejsce rozwoju kultury technicznej i różnorodnych form wiedzy proponuje zautomatyzowaną bezmyślność? Będę przekonywał, że źródłem problemów związanych z AI jest błędne rozumienie „technologii”, a błąd pochodzi z wypaczonej wizji życia, która wynaturza relację, jaka łączy ludzi z techniką, a poprzez technikę z przyrodą. Pokażę również, jak moglibyśmy z tego błędu wyjść. Michał Krzykawski – dr hab., prof. UŚ, filozof, pracownik naukowy na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie kieruje Centrum Badań Krytycznych nad Technologiami. Autor i współautor wielu prac z zakresu współczesnej filozofii francuskiej, filozofii techniki i filozofii społecznej. Członek Rady Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Wiceprezes Fundacji Pracownia Współtwórcza (https://wspoltworcza.org).

Rozróżnienie na to co normalne (wydaje się być normalne, ale czy rzeczywiście takie jest?) i patologiczne (alternatywnie – chore) jest fundamentem nauk medycznych. Anty-psychiatria postawiła to rozróżnienie na głowie – to, co typowe okazało się być patologiczne, a tzw. zaburzenia psychiczne stały się drogą do poznania świata i samego siebie. Dzisiaj z kolei coraz częściej staramy się myśleć w kategoriach neuroróżnorodności, choć podział na jednostki typowe i atypowe pozostaje nietknięty. Czy sztuczna inteligencja może nam pomóc rozwiązać zagadkę spektrum normy i patologii? Czy może sama jest jej ofiarą? (W końcu nie jest do końca „normalna”). Marcin Moskalewicz – lider zespołu badawczego Psychiatria i Fenomenologia Obliczeniowa w IDEAS NCBR w Warszawie, profesor w Instytucie Filozofii UMCS z Lublinie, kierownik Pracowni Filozofii Zdrowia Psychicznego na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu oraz kierownik sieci badawczej Phenomenology and Mental Health na Uniwersytecie w Oxfordzie.

Czy tego chcemy czy nie, sieci AI rozgościły się w naszej rzeczywistości – już w tej chwili zagrażając niektórym zawodom, a także utrudniając życie innym (co piszę jako wykładowca akademicki). Z wielu stron słychać zasadne zastrzeżenia, obawy, czy wręcz sprzeciw wobec stosowania oprogramowania sztucznej inteligencji oraz żądania precyzyjnych regulacji. Tymczasem ze strony środowisk okołomuzycznych płynną znacznie bardziej zniuansowane sygnały…Podczas krótkiego wykładu proponuję zagłębić się w konteksty dzisiejszego technooptymizmu różnych postaci muzyki współczesnej – od FKA Twigs czy Grimes po Holly Herndon, Jennifer Walshe i Johannesa Kreidlera. Punktem wyjścia będą dwa teksty, które zostały napisane przy okazji prac nad numerem #44 magazynu „Glissando” – Maximiliano Bobera oraz Magdaleny Krysztoforskiej. Antoni Michnik – doktor nauk humanistycznych (doktorat w Instytucie Sztuki PAN), badacz sound studies performer, kurator. Członek założyciel researchersko-performatywnej Grupy ETC. Od 2013 roku w redakcji magazynu „Glissando”. Współredaktor książek „Fluxus w trzech aktach. Narracje – estetyki – geografie” Grupy ETC (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014) oraz „Poza Rejestrem. Rozmowy o muzyce i prawie autorskim” (Fundacja Nowoczesna Polska, 2015). Obecnie zajmuje się przede wszystkim tematyką sound studies (zwłaszcza historycznych), z performatyką dźwięku na czele.

Toksyczność modelu biznesowego Big Tech i tworzonych przez niego rozwiązań cyfrowych jest już powszechnie znanym faktem. Jednak wciąż jesteśmy zależni od dostarczanej przez te korporacje infrastruktury życia. Jak zbudować alternatywne rozwiązania, które raz na zawsze zastąpią Big Tech? To nie jest teoria — to warsztat pracy ze spółdzielczą Platformą Lokalnych Zasobów i rozwiązywania prawdziwych dylematów. Jan Oleszczuk-Zygmuntowski – ekonomista i przedsiębiorca społeczny zainteresowany złożonymi systemami, ekonomią polityczną technologii oraz gospodarką cyfrową. Współprzewodniczący Polskiej Sieci Ekonomii i Prezes Zarządu PLZ Spółdzielni, operatora centrum technologii spółdzielczych CoopTech Hub. Doktorant Akademii Leona Koźmińskiego, wykładowca kierunku Zarządzanie i AI w Cyfrowym Społeczeństwie. Założyciel i w latach 2015-2020 prezes zarządu Fundacji Instrat, progresywnego think-tanku. Doświadczenie zdobywał m.in. w Polskim Funduszu Rozwoju. Absolwent Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, stypendysta G20 Global Solutions, British Council, Møller Institute, Open Future Foundation i FEPS. Autor „Kapitalizmu Sieci”, książki nominowanej do nagrody Economicus 2020. Ambasador DigitalEU.

„Co tu jest wyparte?” to pytanie o nieświadome aspekty każdej relacji, w tym z technologią. Według psychoanalizy podmiot nie istnieje bez tego, co pierwotnie wyparte. Poprowadzimy dyskusję o podobieństwach i różnicach między tym co ludzkie i sztuczne, zastanawiając się nad zasadnością tego podziału. Co tworzenie sztucznej inteligencji mówi o nas, naszych pragnieniach i lękach? Rozważymy kwestie intencjonalności, cielesności i narcyzmu w kontekście nowych technologii. Poszukamy miłości i etyki w interakcjach z maszynami. Zapraszamy do wspólnej refleksji nad tym, co wypieramy w erze SI. Marcin Klaus – prowadzi kolektyw badawczy Insight Shot, bada wpływ współczesnych zjawisk na jednostki i społeczeństwo. Używa SI do pracy i w życiu prywatnym. Współzałożyciel Forum Polskiego Pola Lacanowskiego. Marcin Koziej – technolog i aktywista zajmujący się domeną publiczną, prywatnością, wolnością prasy i politycznym organizowaniem się online. Amator Filozofii i Psychoanalizy. Członek Forum Polskiego Pola Lacanowskiego. Sara Rodowicz-Ślusarczyk – Współzałożycielka Forum Polskiego Pola Lacanowskiego, członkini Szkoły Psychoanalizy EPFCL-Francja. Dr psychopatologii i psychoanalizy (Universite de Paris VII). Prowadzi prywatną praktykę psychoanalityczną w Warszawie.

Wszyscy wiemy, że należy „wyjść poza antropocentryzm”, ale propozycje, jak to zrobić, jest wiele i często są one wzajemnie sprzeczne. Co więcej, po bliższym zbadaniu wiele z nich okazuje się znacznie mniej przydatnymi narzędziami, niż można było sądzić z początku. Dlatego dobrze byłoby wyjaśnić sobie pewne kwestie – być może tylko teoretyczne, ale mogące mieć praktyczne skutki. Czym różnią się humanizm, antropocentryzm i korelacjonizm? Dlaczego właściwie chcemy się ich pozbyć? Czy kategoria podmiotu jest nam nadal potrzebna i jak ma się zmienić, żeby objąć też podmioty nie-ludzkie? dr Joanna Bednarek – filozofka, pisarka, tłumaczka, członkini redakcji „Praktyki Teoretycznej”, publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Krytyce Politycznej” i „Czasie Kultury”. Autorka książek: „Polityka poza formą. Ontologiczne uwarunkowania poststrukturalistycznej filozofii polityki”, „Linie kobiecości. Jak różnica płciowa przekształciła literaturę i filozofię?”, „Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta” i powieści „O pochodzeniu rodziny” oraz „Próba”. Teksty literackie publikowała w „Czasie Kultury”, „Wakacie”, „FA-arcie” i „Trytyce”.

Celem wykładu jest przedstawienie wybranych koncepcji związanych z kwestią emancypacji w perspektywie współczesnej. Zasadniczo emancypacja jest procesem włączania do sfery równości osób lub z niej wykluczonych (z różnych względów). Wydaje się, że współcześnie problem braku emancypacji został zażegnany, a w każdym razie w krajach zachodnich. Tymczasem zagadnienia równości, uznania czy sprawiedliwości wciąż są aktualne i zdają się wymagać dalszego uzasadnienia i wsparcia. W trakcie wystąpienia poruszymy problemy związane z inkluzją mniejszości. Istotnym zagadnieniem, który należy podjąć w kontekście podejmowanego tematu, jest właściwy cel, który, siłą rzeczy, ma charakter „utopijny”, gdyż dotyczy przemyślenia właściwego stanu świata społeczno-politycznego. W związku z tym wykład będzie obejmował analizy koncepcji klasycznych, tj. Karla Mannheima, jak i współczesnych, tj. Nancy Fraser i Rebekki Solnit. dr Magdalena Gawin – adiunkt na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, jej zainteresowania koncentrują się wokół problematyki praw człowieka, faszyzmu, i myśli feministycznej.

Co właściwie leczy choroby psychiczne? Wyłącznie farmakoterapia? Jaką rolę w procesie zdrowienia mają oddziaływania psychospołeczne: miłość, rodzina, edukacja, ale też: pieniądze, klasa społeczna, kapitał? I czym właściwie jest „choroba psychiczna”? Jednostką biomedyczną, odstępstwem od normy, a może patologicznym przedłużeniem cech, które występują u każdego z nas? Jak odpowiedzialnie mierzyć się z chorobą jako tematem – nie będąc lekarką ani naukowczynią, tylko reporterką? Na te pytania próbowałam odpowiedzieć, pracując nad zbiorem reportaży „Choroba idzie ze mną. O psychiatrii poza szpitalem”. Musiałam też zmierzyć się z faktem, że choć wszyscy lubimy kategoryzować i etykietować, to nie ma tak naprawdę jednej schizofrenii, tak samo jak nie ma jednej depresji ani jednej choroby afektywnej dwubiegunowej. Nie ma też jednej właściwej reakcji człowieka, który towarzyszy bliskiej osobie w kryzysie, a medialne tezy o szkodliwości leków, przemocy psychiatrii, koszmarze szpitali i samego chorowania nieraz kruszą się w konfrontacji z pojedynczą opowieścią kogoś, kto doświadcza choroby na co dzień i od lat. Anna Kiedrzynek – dziennikarka, reporterka. Laureatka drugiej nagrody European Press Prize 2022 za materiał o kryzysie samobójczym wśród lekarzy weterynarii. Publikowała m.in. w Gazecie Wyborczej, Newsweeku, Tygodniku Powszechnym oraz miesięczniku Pismo. Laureatka Grand Prix Festiwalu Wrażliwego w Gdyni oraz zdobywczyni stypendium dziennikarskiego im. Mileny Jesenskiej przyznawanego przez Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu. W 2021 roku nominowana do nagrody Grand Press w kategorii reportaż prasowy/internetowy.

Utopie, jak wiadomo, są zarazem miejscami, które (jeszcze) nie istnieją, jak i miejscami dobrymi do życia – czymś jednocześnie abstrakcyjnym, odległym, zmyślonym i konkretnym, namacalnym, prozaicznym. Wydaje się zatem, że podmiot zdolny konstruować utopie powinien być w stanie rozgościć się we wpisanej w nie dwoistości – utopiach jako miejscach i jako nie-miejscach. W moim wykładzie podążę za tą intuicją i pokażę, jakiego rodzaju miejsca dobre do życia tworzą ci, którym odmówiono w społeczeństwie wszelkiego lokum. Mowa o grupach wywłaszczonych przez kapitał i popchniętych do luźnej egzystencji na marginesach systemu: lumpenproletariuszach, włóczęgach, piratach, zbiegłych niewolnikach, zbieraczach, pracownikach gospodarek nieformalnych. Twierdzę, że grupy te, zbiorczo określane w historii filozofii politycznej w sposób pogardliwy i demonizujący – jako motłoch – dysponują szczególnym potencjałem utopijnym właśnie dlatego, że są bezmiejscowe – atopos. Wyzucie z własności wymusza na podmiotach wywłaszczonych poszukiwanie dobrych miejsc poza jej horyzontem. „Atopiczne utopie” motłochu są tyleż ulotne, nieuchwytne i skryte, co bardzo przyziemne, obecne w zaułkach kapitalistycznych społeczeństw już teraz. W wystąpieniu przyjrzymy się, co leży u podstaw ich rozmaitych form – Libertalii, Kukanii, Rzecz-pospolitych, Komun, Bezpaństw, Pluriwersów – i na ile stanowią one zapowiedź świata postkapitalistycznego. Dziś, w rzeczywistości postępującego wywłaszczenia ze środków utrzymania, pracy, schronienia, wspólnoty, przyrody, przestrzeni czy wiedzy, utopie motłochu mogą stać się naszymi utopiami. dr Łukasz Moll – socjolog, filozof, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego i redaktor czasopisma naukowego „Praktyka Teoretyczna”. Jest autorem książki „Nomadyczna Europa. Poststrukturalistyczne granice europejskiego uniwersalizmu”. Jego obecne badania koncentrują się na dobrach wspólnych jako alternatywach dla kapitalizmu.

Ekosocjalizm to kierunek myślowy, który wyłamuje się z prostego podziału na to, co praktyczne i teoretyczne. I choć ma wiele obliczy, wszystkie postulują radykalną transformację społeczno-ekonomiczną i stworzenie alternatywnego modelu społecznego, który wyeliminuje ekonomiczną niesprawiedliwość i neokolonialną opresję oraz uwzględni troskę o planetę. Podczas spotkania skupimy się na marksistowskim obliczu ekosocjalizmu. Omówimy koncepcję „całości ekocentrycznej” J. Kovela, „rysy metabolicznej” J.B. Fostera oraz późno odkryty wymiar ekologiczny „Kapitału”. Zajmiemy się także ekosocjalistyczną praktyką polityczną. W Europie, ekosocjaliści_tki często angażują się w zaawansowane projekty transformacji energetycznej i ekonomicznej, wykorzystując rozwiniętą infrastrukturę i możliwości polityczne. W krajach peryferyjnych, takich jak kraje afrykańskie czy latynoamerykańskie, koncentrują się natomiast na lokalnych strategiach dostosowawczych, zapewniających przetrwanie społeczności w obliczu ekologicznych i społecznych wyzwań. Obie perspektywy mają wspólny cel, ale ich podejścia różnią się w zależności od kontekstu i priorytetów danego obszaru. Skupimy się na napięciu między globalnym i lokalnym wymiarem ekosocjalizmu, badając jego oddziaływanie w różnych częściach świata oraz adaptację do różnych kulturowych i ekologicznych kontekstów. Wydarzenie jest organizowane w ramach projektu w ramach realizacji projektu badawczego Idee postępu i rozwoju w kontekście kryzysu klimatycznego w filozofii peryferyjnej w XXI wieku, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, numer projektu: 2021/43/B/HS1/03354. Karolina Kulpa – doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UW, tłumaczka, pedagożka. Studiowała filologię polską i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim oraz filologię romańską na Université Bordeaux Montaigne. Jest wykonawczynią w projekcie NCN „Idee postępu i rozwoju w kontekście kryzysu klimatycznego w filozofii peryferyjnej w XXI wieku”, w ramach którego m.in. współorganizuje międzynarodowe seminarium „Philosophy and Social Movements”. Interesuje się filozofią społeczną i polityczną, teorią literatury, międzywojenną krytyką literacką oraz wszystkim, co wiąże się z nowoczesną edukacją. Współredaktorka serii „Parabaza” (WUW), współorganizatorka konferencji „Utopia i praktyka ekosocjalizmu”.

W tomie „Pawilony” (Wydawnictwo J) z 2019 roku Dominik Bielicki szukał znaków potencjalnych utopii we wczesnym kapitalizmie lat '90 i '00, gdzie „na obrzeżach utrzymuje się jeszcze / stan chwiejnej normalności”: w prostym designie etykiety keczupu Włocławek, wypożyczalni filmów Beverly Hills, pawilonami handlowymi. W swojej nowej książce „Wielki ping-pong” (Wydawnictwo J) poeta wykorzystuje obrazy ze swojego dzieciństwa, przeplatając je ze scenami współczesnymi: kupowaniem samochodu, międzynarodowym callem, remontami mieszkań. Połączenie specyficznej, niedającej się łatwo utowarowić tęsknoty z goryczą i rozczarowaniem pozwala zastanowić się, jak powinna wyglądać procedura tworzenia utopii – taka, która nie dokonuje redukcji przeszłości, zauważa jej niuanse i konfrontuje ją z realistyczną wizją teraźniejszości, a jednocześnie tworzy przestrzeń na projektowanie nowego. Jak pisze Andrij Mowczan w eseju „Pedagogika postępu”:„Nie chodzi o nostalgię za przeszłością, której powrót nie wchodzi w rachubę – nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki. Chodzi o to, że warto byłoby nakreślić szkice nowej nowoczesności, w której sieć współrzędnych znów stałaby się możliwa, a zatem możliwa stałaby się także sama idea postępu, perspektywa, dzięki której można się poruszać” Dominik Bielicki – autor książek z wierszami: Gruba tańczy (2008) oraz Pawilony (2017). Laureat Nagrody Literackiej Gdynia (2018). Debiutował w „Filipince”. Mieszka w Warszawie. „Mały Format” – cyfrowy magazyn krytycznoliteracki. Piszemy o literaturze oraz jej politycznych uwarunkowaniach. Tworzymy miejsce dla różnych nurtów krytyki literackiej, społecznej, materialistycznej. W równym stopniu interesuje nas polityczność dzieła literackiego, co tworzenie i rozbudowywanie instytucjonalnego zaplecza umożliwiającego uprawianie tego typu twórczości. Zajmujemy się zarówno bieżącą produkcją literacką, jak i zapomnianymi lub niedostatecznie rozpoznanymi zjawiskami literackimi z przeszłości. Stawiamy na dłuższe, wyczerpujące formy i wysoką jakość oprawy graficznej. Pismo ukazuje się nieprzerwanie od maja 2017 roku.

Temat spotkania będzie skupiał się na sposobie odniesienia do przyjemności i pragnienia kobiecego w ramach psychoanalizy freudowskiej. Psychoanaliza u swoich źródeł była przedsięwzięciem kobiecym. To kobiety powołały ją do życia: jako pacjentki, ale także pomysłodawczynie metody (Anna O. – Berta Pappenheim). I to one także stanowiły trzon pierwszego pokolenia terapeutów. Pytanie, jakie należy wobec tej historii psychoanalizy postawić, brzmi następująco: co robi psychoanaliza i z kobiecym pragnieniem, i z kobiecą przyjemnością? Emancypuje, dopuszcza do głosu czy też podporządkowuje i ucisza? Podczas spotkania porozmawiamy o jednej z bohaterek książki Catherine Malabou “Wymazana przyjemność”, Marii Bonaparte, jej niezwykłym życiu i twórczości. Postać tę potraktować zamierzam jako symbol niezrealizowanej możliwości w obrębie psychoanalizy oraz przykład, jak normalizowania były i głosy kobiece, a także kobieca przyjemność nawet w ramach tych ruchów, które mieniły się ich rzecznikami. dr hab. Urszula Zbrzeźniak – pracuje na Wydziale Filozofii UW. Zajmuje się współczesną filozofią kontynentalną. Autorka monografii „Michel Foucault. Ku krytycznej ontologii nas samych” i „Genealogia i emancypacja. Studia nad współczesną filozofią polityki”.

Przyjemność to od zawsze temat zapalny. Już od czasów starożytnych trwa wojna hedonistów z antyhedonistami, a także debata na temat tego, czym właściwie jest przyjemność, brakiem trosk czy taplaniem się w rozkoszy. Nowoczesną etyką jest post-epikurejska, hedonistyczna szkoła utylitaryzmu. Nowoczesność chciała uwolnić przyjemność i oddać ją podmiotowi w maksymalnym wymiarze, co jednak skończyło się konsumpcjonizmem i związaną z nim nadprodukcją dóbr, prowadzącą do przeeksploatowania planety. Dzisiaj wydaje się, że alternatywa na przyszłość to albo konsumpcjonizm reformowany albo jakaś neoasceza, w której odmawiamy sobie po prostu jakiejś części dotychczasowych dóbr. Pytanie o kształt naszych przyszłych przyjemności to pytanie o przyszłość człowieka. dr hab.Jacek Dobrowolski – filozof i pisarz, wykładowca na Wydziale Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii UW, doktor habilitowany filozofii, absolwent MISH UW; współredaktor filozoficzno-literackiego magazynu online „Nowa Orgia Myśli”. Autor monografii naukowych, esejów filozoficznych, powieści i wielu innych tekstów, m.in. „Filozofia głupoty” (PWN 2007), „Wzlot i upadek człowieka nowoczesnego” (PWN 2015), „Sztuka człowieka nowoczesnego” (NCK 2016), „Niewolnicy i panowie” (PWN 2017), „Czy wola jest wolna?” (Scholar 2022). Zwycięzca i wielokrotny finalista konkursu na esej filozoficzny Fundacji Barbary Skargi. Zajmuje się antropologią nowoczesności.

Czy możliwy jest świat, w którym Mick Jagger osiągnie wreszcie satysfakcję? Czy w rewolucji jest miejsce na przyjemność? Albo przyjemność jest właśnie jej celem i środkiem? Te pytania, bliskie kontrkulturze lat 60., warto zadać i dzisiaj. Być może nadszedł czas, by ostatecznie rozstać się z opisywanym przez Carlę Bergman i Nicka Montgomery’ego wzorcem rewolucjonisty jako “niewzruszonego radykała”, i postawić na radość, troskę o siebie i taniec na ulicach. dr Anna Winkler – doktor nauk społecznych, filozofka i politolożka. Zajmuje się historią intelektualną radykalnej lewicy, zwłaszcza francuskim goszyzmem lat 50. i 60. XX wieku. Uczy historii doktryn politycznych i prawnych na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. dr Xawery Stańczyk – badacz, poeta i redaktor. Doktor kulturoznawstwa, magister kulturoznawstwa i socjologii. Autor nominowanej do Nagrody Giedroycia monografii naukowej Macie swoją kulturę. Kultura alternatywna w Polsce 1978–1996 (2018). Autor tomów poetyckich: nominowanego do Nagrody Literackiej Nike Skarbu piratów (2013), Handluj z tym (2015) i Mowy nienawiści / Hate Speech (2021). dr Cezary Rudnicki - nomada i poganin; adiunkt w Zakładzie Filozofii Współczesnej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor eseju O przyjemności (2022) oraz monografii Etyka przeciwko moralności. Foucaultowskie studia nad starożytnością i wczesnym średniowieczem (w przygotowaniu). Aktualnie prowadzi studia nad epistemologiami usytuowanymi oraz tradycją spółdzielczą. Współzałożyciel Machiny Myśli (http://machinamysli.org/), internetowego czasopisma popularyzującego filozofię.

W etyce, przyjemność choć akceptowana rzadko traktowana jest jako poważna wartość moralna. Oprócz kilku chwalebnych wyjątków, filozofowie postrzegają przyjemność raczej jako dodatek do cnotliwego życia, niż jego sens. Postaramy się odczarować pojęcie przyjemności i zwrócić należyte miejsce temu jednemu z najwspanialszych i najważniejszych doświadczeń naszej egzystencji. dr Katarzyna de Lazari-Radek – Filozofka i etyczka, absolwentka Filologii Angielskiej i Filozofii na UŁ. Zajmuje się metaetyką, filozofią utylitarystyczną i problemami etyki praktycznej: bioetyką, prawami zwierząt, etycznymi aspektami nowych technologii. Od lat współpracuje z prof. Peterem Singerem z Princeton University, z którym napisała dwie książki: The Point of View of the Universe (Oxford University Press 2014) oraz Very Short Introduction: Utilitarianism (Oxford University Press 2017). W tej chwili studiuje zagadnienie dobrostanu, szczęścia i przyjemności. Autorka książki “Godny pożądania stan świadomości”.

Czymże jest nuda? Wszak człowiek i w nudzie niejedno przeżywa! Od dwóch i pół wieku mamy w świecie zachodnim boom na nudę, prawdziwą hossę: akcje nudy stoją coraz wyżej, ludzi znudzonych jest coraz więcej. Zarazem (od parudziesięciu zaledwie lat) trwa boom na badanie nudy. Wykład będzie o nudzie, jej symptomach, typach, podatności na nią, złych bądź dobrych skutkach nudy w perspektywie współczesnej psychologii. A także o pewnych interesujących sprawach znanych od dawien dawna filozofom i teologom. Koniec końców wszystko w nudzie sprowadza się do problemów z zaangażowaniem i z sensem. Prowadzący: Michał H. Chruszczewski – doktor habilitowany nauk społecznych z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie wykłada m.in. historię myśli psychologicznej. Naukowo interesuje się zjawiskiem nudy, a także psychologią twórczości, zdolności i osobowości ujmowanej w kategoriach cech.

Wyobraźnia robi z igły widły, a jak się uda, to robi i coś z niczego. Dlatego jest taka ważna, bo przecież niczego jest wokół wielokrotnie więcej niż czegoś. Świetnie wiedzieli o tym Themersonowie, a ich „Przygoda człowieka poczciwego”, o której będzie tu mowa, pozwala cokolwiek z pracy wyobraźni zrozumieć. Zrozumieniu sprzyja, jak się okaże, chodzenie tyłem, które wszystkim słuchającym będziemy zalecać – prowadząc wykład tyłem, a jakże. O awangardowych grach wyobraźni/z wyobraźnią także – konsekwentnie – opowiemy plecami do konwencjonalnych krajobrazów mentalnych. Bo wyobraźnia naprawdę mebluje nam świat, jakkolwiek nie namawiamy, by siadać na meblu jej produkcji. Mówi: dr Eliza Kącka – Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Współczesnej Kultury Literackiej i Artystycznej IKE PUNO oraz na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (Zakład Literatury i Kultury Drugiej Połowy XIX Wieku). Członkini Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Autorka książek naukowychStanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida (2012) oraz Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda (2017), a także tomów prozatorskich Elizje (2017) i po drugiej stronie siebie (2019).