Wiersz na poniedziałek

Ten poniedziałek jest szczególny. Nie tylko dlatego, że – jak podliczył realizujący ten podcast Jakub Dowgird – to trzysetny odcinek, który dla Was przygotowałam. Tym smutniej, że akurat przy takiej okazji muszę podzielić się z Wami informacją, że ten miesiąc jest ostatnim, w którym przychodzić do Was będę z poniedziałkowymi wierszami.Z uwagi na ograniczone środki, jakimi w „Piśmie” dysponujemy, musimy w nowym roku ograniczyć niektóre nasze projekty, a Wiersz na poniedziałek jest jednym z nich, by w pierwszej kolejności zadbać o to, co jest podstawą naszej działalności – miesięcznik. Bardzo trudno mi jest po tylu latach żegnać się z czymś tak bliskim. Zanim jednak powiem Wam „do widzenia”, mamy jeszcze trzy poniedziałkowe wiersze. W tym dzisiejszy, autorstwa Urszuli Zajączkowskiej, której poezja gościła tu bardzo często. Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Wykup dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-roczny/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Dzisiejszy odcinek przyniosło nieoczekiwane spotkanie. W zeszłym tygodniu, m.in. w związku z odebraniem nagrody„Rzeczypospolitej”im. J. Giedroycia, w Warszawie był Serhij Żadan, ukraiński poeta, pisarz, muzyk i żołnierz walczący o niepodległość Ukrainy, a przez to i o nasze bezpieczeństwo. I tak się złożyło, że tuż po środowej Premierze Pisma natknęłam się na niego. Dobrze było widzieć go całego i zdrowego, zamienić parę słów i wyrazić wdzięczność za tak wiele. I to dlatego dziś przychodzę do Was z wierszem właśnie tego poety (w przekładzie Bohdana Zadury) z tomu „Skrypnykówka”, który ukazał się nakładem Biura Literackiego.Posłuchajcie!Magdalena Kicińskahttps://www.biuroliterackie.pl/ksiazki/skrypnykowka/---Wykup dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-roczny/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Do poezji Piotra Sommera wracam często. I z podobną częstotliwością zapraszam Was do jej lektury. Jego wiersze wysysają z codziennych rozmów, scen i detali to, co cenne i warte bliższego przyjrzenia się. Ze zwykłych szczegółów tworzą nieoczywiste obrazy, które utrwalają to, co najbardziej istotne. Tak jak przybiurkowe obserwacje.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Wykup dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-roczny/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Dziś mam dla Was dwa zaproszenia. Pierwsze – do świata poetyckiego Sylwii Chutnik, a drugie – na spotkanie promujące jej debiutancki tom – „Pobite gary”, który ukazuje się nakładem wydawnictwa Girls and Queers to the Front. Chutnik jako poetka przedstawiła się czytelnikom i subskrybentkom „Pisma” już kilka lat temu, a ja jestem jeszcze bardziej ciekawa, co i jak opowiada w swoich wierszach nasyconych jej wyjątkową wrażliwością. Jeśli i w Was jest ta ciekawość, sięgnijcie do jej tekstów, a jeśli możecie – przyjdźcie na warszawską premierę. Szczegóły wydarzenia:https://www.facebook.com/events/824713833873779Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Dzisiejszy odcinek powstał z niespodzianki. Takiej, która przyszła na naszą redakcyjną skrzynkę. Jej autorem był Michał Kłobukowski, tłumacz literatury amerykańskiej i angielskiej oraz poeta, choć w tej drugiej roli występuje zdecydowanie rzadziej. Kiedy więc przeczytałam jego wiersze, zachwyciłam się nową dla mnie odsłoną talentu autora. I podjęłam grę z opowieścią w przesłanym wierszu – i do tej zabawy dziś również Was zapraszam. Na przekór mrokom tej pory roku. Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

W przeddzień Święta Niepodległości przychodzę do Was z dwoma tekstami, Juliana Tuwima i Wisławy Szymborskiej, które oddają moje rozumienie wielkich, ważnych słów: patriotyzmu, ojczyzny-matczyzny i Polski. Mam nadzieję, że i w Was skłonią do refleksji nad tym, co dla każdego, każdej znaczą.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

W tych dniach, w których pewnie częściej niż w innych momentach roku przychodzą myśli o stracie, przychodzę do Was z wierszem o tym, co jest. O bezpiecznej bazie dla każdego – domu. Wiersz o tym tytule napisała Inga Gaile, a przetłumaczyła Agnieszka Smarzewska. Pochodzi z tomu Wielkanoc, który przed pięciu laty znalazł się w finale konkursu Europejski Poeta Wolności. Samą poetkę możecie też znać jako autorkę powieści Skarbeniek (wyd. Marpress), dla której inspirację stanowiły monologi ze słynnego łotewskiego „Stand-upu kobiet”, którego Gaile jest współzałożycielką. Polecam Wam obie te pozycje – idealne na początek listopadowych, długich wieczorów.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Dzisiejszy wiersz przywiozłam z Wrocławia, gdzie w poprzedni weekend rozdano tegoroczną Nagrodę Poetycką Silesius: nagrodę za książkę roku odebrał Marcin Czerkasow za tom Belgijskie rozwiązania, Silesiusa za całokształt twórczości dostał Kacper Bartczak, a najlepszym tomem debiutanckim okazał się Kink-meme Dominiki Parszewskiej. Z poetką i pozostałymi nominowanymi – Karolem Płatkiem i Adrianną Olejarką – miałam okazję porozmawiać podczas silesiusowego weekendu, a do wszystkich tomów, bardzo od siebie różnych i bardzo ciekawych, Was zapraszam. Dziś zaś szczególnie do tego nagrodzonego, z którego wybrałam wiersz na ten poniedziałek. I do śledzenia tego, co w poezji robi – i zrobi w przyszłości – Dominika Parszewska.Posłuchajcie!Magdalena Kicińskahttps://www.facebook.com/reel/1370582301168445---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

O tej porze roku po Juliana Tuwima sięgam częściej niż zwykle. Nie ma jesieni, której nie zainaugurowałabym słuchaniem „Wspomnienia” w wykonaniu Niemena. A inne wiersze poety, poświęcone tym miesiącom, które teraz są dla mnie idealną ścieżką tekstową dla trwającego wciąż Konkursu Chopinowskiego. Podobna nostalgia: u Tuwima w słowach, u Chopina w dźwiękach. Zasłuchuję się w nich i do tego Was dzisiaj zapraszam.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

W dzisiejszym odcinku zabieram Was do wiersza z październikowego numeru naszego miesięcznika. Jego autorką jest Luljeta Lleshanaku, albańska poetka, która w 2022 roku została (razem z Marianną Kijanowską, bo w tamtej edycji nagrodzono dwie poetki) laureatką Nagrody Europejski Poeta Wolności. Tekst pochodzi z tomu Woda i węgiel (tłumaczyła Dorota Horodyska). Wybrałam go na dziś chyba dlatego, bo usłyszałam głos bohaterki tej poetyckiej sceny i zastanawiałam się, co i jak krzyczałaby do nas dzisiaj, tu i teraz, jesienią 2025 roku. I czy ten głos w ogóle byśmy usłyszeli w zgiełku, który nas otacza. Jak myślicie, udałoby się?Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Inspiracja do dzisiejszego odcinka wzięła się z obrazów. Grafiki Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, prezentowane przez Jetline w ramach „Wystawy, której nie było” pokazały inny wymiar wrażliwości poety, który zginął w pierwszych dniach powstania warszawskiego. Jeśli nie trafiliście na nie w ostatnich tygodniach, niech to będzie inspiracja do nowych poszukiwań – można je zobaczyć w archiwach Polony. I niech tym spojrzeniom towarzyszą wiersze.Posłuchajcie!Magdalena Kicińskahttps://jetline.pl/na-ekranach-more-wystawa-ktorej-nie-bylo/---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wchodząc w najbardziej, podobno, poetycką porę roku przychodzę do Was z na wskroś jesiennym poetą. Wierszy o tej porze roku napisał kilka, a melancholia tego czasu obecna była w zasadzie w całej jego twórczości, przedwcześnie, we wrześniu 1939 przerwanej. Józef Czechowicz, autor z Lublina, napisał tekst, którego recytacji uczyłam się w dzieciństwie, a który zaczynał się od słów: Szumiał las, śpiewał las/ gubił złote liście... Znacie? A może Wasze dzieci dziś się go uczą? Dołączam do niego jeszcze jeden, również bardzo na teraz (i na zbieranie ostatnich kasztanów).Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Gościnią dzisiejszego odcinka jest Julia Fiedorczuk i poezja, którą tworzy. Poetka, pisarka, eseistka, tłumaczka i profesorka na Uniwersytecie Warszawskim, laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej, nominowana do najważniejszych wyróżnień, regularnie przynosi czytającym kolejne teksty (jak powieść „Dom Oriona” z 2023 czy najnowszy tom poetycki „Glif” sprzed roku). Na naszych łamach pojawia się z dużą regularnością, ostatnio – w bieżącym, wrześniowym numerze. I zabiera nas do jaskini, w której to, co zapamiętane.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Dzisiaj zabieram Was w podróż w czasie, do sierpniowego poranka, kiedy razem z Anną Dudzińską, dziennikarką radiowej Trójki i autorką naszego audioserialu o Saamach, prowadziłyśmy festiwalową audycję radiową – Ptasie Radio w ramach Literackiego Sopotu. Naszych gości i gościnie poprosiłam, by przynieśli na nasze spotkanie wiersz. Z jakiegoś powodu ważny. Opowieści, jakie przy tej okazji usłyszałyśmy, są od niedawna do odsłuchania wraz z zapisem audycji. A ja dziś, zainspirowana nimi, przychodzę do Was z wierszem, który, mam nadzieję, również zabierze Was w nieoczekiwaną podróż. Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Gościnią dzisiejszego odcinka jest Ewelina Kuśka i jej wiersz. Autorka jest laureatką 13. edycji Konkursu Poetyckiego Fundacji Duży Format w kategorii „po debiucie”. A tekst, który wybrałam do wrześniowego numeru powoli wita nas ze schyłkiem lata i początkiem najbardziej poetyckiej z pór roku. Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

W dzisiejszym odcinku, u progu nowego miesiąca i roku szkolnego, mam dla Was wiersz z sierpniowego numeru (na chwilę przed premierą wrześniowego). Jego autorka, Paulina Janssen, została laureatką 14. edycji konkursu Fundacji Duży Format – w kategorii przed debiutem. I to z zestawu jej niepublikowanych dotąd tekstów wybrałam dla Was taki, dla którego dzisiejsza data może – choć wcale nie musi – stanowić kolejną ramę interpretacyjną.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Chociaż 14.edycja Literackiego Sopotu zakończyła się wczoraj, postanowiłam ją przedłużyć, zostając dziś w kręgu rumuńskiej literatury. A z Sopotu do Bukaresztu robiąc przystanek w Gdańsku. Jak? Dzięki poezji Nory Iugi, rumuńskiej poetki, finalistki nagrody Europejski Poeta Wolności 2026. Już niedługo będziemy mogli czytać – w przekładzie Enormiego Stationisa – jej tom, ale zanim, to przedpremierowo, proponuję Państwu jeden z wierszy, który się w nim znajdzie. I gorąco zachęcam do podróży w rumuńską literaturę, tak bogatą i zaskakującą.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

W sierpniu często wracam do tomu „Budowałam barykadę” Anny Świrszczyńskiej, jednej z najważniejszych książek, jaka ukazała się we współczesnej polszczyźnie, lektury koniecznej do zrozumienia, że obok wielkiej Historii toczą się te pojedyncze zapisy cierpienia, bólu, strat. I ceny, jaką płacą za nieswoje decyzje ci, o których podręczniki milczą. Dziś, kiedy czyta się te wiersze, nie sposób nie czytać wielu wersów przez pryzmat współczesności, gruzów – syryjskich, ukraińskich, gazańskich miast, widzieć w osobach opisywanych przez poetkę dzisiejsze ofiary wojen, zbrodni, ludobójstw. W jednym z tekstów tego tomu Świrszczyńska pisała, że nie była bohaterką, ale widziała bohaterów i dlatego musi o nich zaświadczyć, opowiedzieć. Poezja to tarcza, którą odpiera zapomnienie.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz, który wybrałam do dzisiejszego odcinka, pochodzi z tomu „tykot”, najnowszego w dorobku Krzysztofa Czyżewskiego, człowieka pogranicza – dosłownie i w przenośni, wielu przenośniach. Od lat praktykuje kulturę – teatr, ideę, literaturę – w działaniach Fundacji Pogranicze w Sejnach, a także Międzynarodowego Centrum Dialogu w Krasnogrudzie, w dworku rodziny Miłoszów, jest też przewodniczącym jury nagrody Europejskiego Poety Wolności. A „tykot” to książka utkana z subtelności, intymnego spojrzenia na sprawy ostateczne i przedwieczne, traktowane delikatnie, z łagodnym uśmiechem i spokojem odpowiadającym na wszechobecne rozedrganie i rwetes.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Inspiracja do dzisiejszego odcinka przyszła nie wprost z poezji, a z reportażu. A konkretnie – z biografii. Otóż ukazał się niedawno Zgiełk serca. Opowieść o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej autorstwa Małgorzaty Czyńskiej, który to tekst pozwolił mi poznać na nowo poetkę-bohaterkę i jej wiersze. Przyznam – dotąd czytane przeze mnie niezbyt często i chyba niesprawiedliwie. Dzięki Czyńskiej wróciłam do twórczości autorki, która traktowana była przez sobie współczesnych protekcjonalnie, a jej wiersze – nierzadko pogardliwie etykietowane, jako „tkliwie kobiece pisanie”, niepoważne, błahe. I z większą uwagą i otwartością pozwoliłam sobie samej zachwycić się bogactwem poezji Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.Posłuchajcie!Magdalena Kicińska---Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.