Szkoła Bardzo Wieczorowa Radia Katowice

W latach 1945-1956 władze polskie i radzieckie prowadziły wobec mieszkańców Górnego  Śląska represyjne działania, obejmujące zbrodnie, gwałty, zabójstwa, dewastacje, rabunki oraz osa­dzenia ludności rodzimej w obozach pracy  czy internowania i deportacje części ludności autochtonicznej do ZSRR. Dziś mówimy o tym okresie, który rozpoczął się 80 lat temu ( ale czy nie było to tak nazywane wcześniej ) Tragedia Górnośląska.Ten czas w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem przypomni Sabina Waszut - pisarka, która o tym okresie napisała 2 książki : "Rozdroża" i "Ogrody na popiołach".Ona o tej Tragedii słyszała od swoich Czytelników, ale też od dziadków, których ta tragedia bezpośrednio dotykała.

Księżyc, wierny towarzysz Ziemi, będzie głównym aktorem Szkoły Bardzo Wieczorowej. Rozmawiać będą Łukasz Szwej i ekspert – astrofizyk, którego na pewno kojarzą Państwo z anteny Radia Katowice.

W Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek spotka się z profesorami  fizykami: Armandem Cholewką i Władkiem Borgiełem, żeby przypomnieć o tym, że żyjemy pomiędzy wymiarami. Będzie to prawdziwa podróż w głąb wymiarów, do różnych skal - od makro, poprzez mechanikę kwantową, do fento i dalej, głębiej. Takie podróże odbywamy codziennie, w każdej mikro sekundzie życia swojego i całego kosmosu. Ażeby się w tych wymiarach swobodnie poruszać nasz mózg aktywizuje wiedzę z fizyki oraz myślenie matematyką, nawet wtedy, kiedy nie jesteśmy tego świadomi. Zapraszamy na pełną dowcipu, a jednak bardzo poważną dawkę wiedzy o wymiarach i skalach.

Imię pozwala nas odróżnić od siebie. Imię nadaje tożsamość, ma również znaczenie kulturowe i społeczne. Imię to nie tylko etykieta. Może mieć znaczenie magiczne, determinować cechy osobowości i wpływać na postrzeganie jednostki. W Szkole Bardzo Wieczorowej zapraszamy na opowieść o roli imion w naszym życiu. Z językoznawczynią prof. Danutą Krzyżyk z Uniwersytetu Śląskiego rozmawia Iwona Kwaśny.

Umberto Boccioni bohater wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej był włoskim malarzem i rzeźbiarzem, jednym z twórców futuryzmu. W roku 1909 wraz Filippo Marinettim opublikował "Manifest futuryzmu".W rzeźbie futurystycznej  Boccioni był naprawdę mistrzem. O tym też  będzie ten wykład. Ale nie tylko o twórczości tego artysty opowiadać będzie Ewelina Sobczyk Podleszańska. Przybliży ona życie artysty, które nie było wcale banalne, a wręcz przeciwnie. Nasiąknięte wieloma wspaniałymi przeżyciami, w którch swój udział miały również kobiety kochane przez Boccioniego.Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Astronomia jest dziedziną nauki, której podstawą są obserwacje. W takim razie skąd wiemy, że Ziemia powstała akurat 4.5 mld lat temu? Przecież nigdy nie mogliśmy tego widzieć. A jednak wiemy. Wyjaśnia to nasz ekspert, astronom Tomasz Kisiel, rozmawia z nim Łukasz Szwej.

Wykład o braciach Brandysach wygłosi dr Anna Foltyniak-Pękala. Przypomni ich burzliwe losy – obaj początkowo wierzyli w nowy ustrój, wprowadzony przez Rosjan tuż po II wojnie światowej. Później jednak zwrócili się przeciwko niemu, stając się przeciwnikami władzy, choć niekoniecznie społeczeństwa. Byli wówczas niezwykle popularnymi pisarzami. Ich drogi potoczyły się odmiennie, a o tym wszystkim usłyszymy w wykładzie poświęconym Kazimierzowi i Marianowi Brandysom. Rozmowę przygotował Marek Mierzwiak.

Czy wiedzą Państwo, że przebywanie w zielonej przestrzeni natury może znacząco poprawić zdrowie psychiczne i fizyczne i może być przeciwwagą dla cyfrowego stylu życia? Profesor Magdalena Kraczla, psycholog zdrowia i psycholog biznesu opowiada o badaniach japońskich naukowców. Wyjaśni czym są natural killers oraz jak zmienia się podejście ludzi nauki do ekopsychologii. Nie zabraknie również zaproszeń na shinrin-yoku – japońską sztukę czerpania mocy z lasu. Zaprasza Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Tolerancja - to słowo robi ogromną furorę. Wszyscy w zasadzie mówią o tym powołując się właśnie na tolerancje względem osób, rzeczy, badż zjawisk. A czy Polacy to naród przyjazny i tolerancyjny? Na to pytanie trudno dać jednoznaczną odpowiedź. Ale tradycje tolerancji w Polsce są chlubne. „Państwo bez stosów” - to określenie przylgnęło do Rzeczypospolitej szlacheckiej, która zasłynęła jako najbezpieczniejszy azyl dla wszystkich  prześladowanych za odwagę myślenia. Z czasem to się znacznie zmieniło i dziś często słyszymy, że jesteśmy najbardziej nietolerancyjnym państwem nie tylko w Europie, ale i na świecie. Może jednak tak źle nie jest. O tym jak zmieniało się nasze spojrzenie na tolerancje przez wieki wykładać będzie historyk, dr Jacek Kurek. Rozmowę przygotował Marek Mierzwiak

Pragniemy, żeby nasze życie było kolorowe, czyli pełne dobrych wrażeń. Z tego względu często życzymy sobie tylko kolorowych dni. Kolory opowiadają też nasze historie. Każdy przecież jest na swój sposób kolorową osobowością. Są kolory, które lubimy i których unikamy. Żyjemy też w kolorach – niebo jest błękitne, słońce złote, walka – czerwona, a nadzieja – zielona. A co nauka mówi o tych stereotypach? Czy kolory określają jakość życia, są drogą do naszej duszy? O tym w Szkole Bardzo Wieczorowej opowie w rozmowie z Beatą Tomanek Sebastian Korfel – psycholog i psychoterapeuta, pracownik dydaktyczny uczelni SWPS w Warszawie i Humanitas w Sosnowcu.

Kto wie czy David Hockney nie należy do najlepszych współczesnych malarzy. Na pewno jest malarzem, którego płótna osiągają zawrotne ceny powyżej 90 milionów dolarów! Nie za galerię obrazów, ale za  jeden obraz. O jego życiu, które nie było usłane różami, a także o twórczości, którą dziś wszyscy zachwycają się, mówi profesorka Anna Adamus-Matuszyńska, z którą rozmawia Marek Mierzwiak. Sam Hockney tak mówi o tym co robi: "To bardzo dobra rada wierzyć tylko w to, co artysta robi, a nie to, co mówi o swojej pracy".

Odpowiedź na to pytanie już znamy. Nie wiemy W JAKI SPOSÓB i JAK BARDZO. Czy to dobrze, że sztuczna inteligencja ma coraz większy wpływ na nasze życie? Jak możemy wykorzystać AI, by usprawnić codzienne funkcjonowanie? Jakie są najważniejsze zagrożenia? Na te pytania odpowiada dr inż. Adrian Kapczyński z Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Rozmawia Łukasz Szwej.

Karol Wieczorek, malarz, grafik, uczeń krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Grafiki w Katowicach, związany ze śląskim środowiskiem artystycznym. Studiował w pracowni Tadeusza Grabowskiego i Andrzeja Pietscha, dyplom uzyskał w 1972. Brał udział w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, miał ok. 11 wystaw indywidualnych i uczestniczył w wielu wystawach grupowych. Jego twórczość należy do najbardziej oryginalnej twórczości jeśli chodzi o malarzy i grafików współczesnych. Mówi o tym w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem profesorka i krytyczka sztuki Irma Kozina.

Genius Loci czyli duch miejsca, niepowtarzalny, jedyny taki, pozostający w pamięci na zawsze. Każdy ulega jego czarowi. Każdy pragnie go poczuć. Zwłaszcza teraz, w czasie wakacji, kiedy zwiedzamy świat mamy okazję go poznać. Jednak na czym polega jego czar i czy duszę mogą mieć obiekty takie jak zabytki czy mury, ulice i skwery? – O tym w wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej opowiadają Beata Tomanek i jej gość - prof. Irma Kozina, historyk sztuki.

Od chwili napaści Rosji na Ukrainę, czyli rozpoczęcia pełnoskalowej wojny, Polska jako państwo oraz Polacy jako społeczeństwo pomagają ukraińskim uchodźcom – przyjmując ich pod swój dach i zapewniając im wsparcie. Jednak nad tymi działaniami coraz wyraźniej ciąży historia sprzed lat. Coraz częściej pojawiają się głosy, że pomoc dla Ukraińców powinna zostać wstrzymana, dopóki nie nastąpi rozliczenie zbrodni dokonanej na Wołyniu w 1943 roku. W związku z tym zarówno państwo polskie, jak i ukraińskie w ostatnim czasie zintensyfikowały działania zmierzające do ekshumacji ofiar zbrodni wołyńskiej, tysięcy zamordowanych Polaków oraz ich godnego pochówku. Tło tamtych wydarzeń było jednak równie tragiczne, co skomplikowane. Przypomni je w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem historyk dr Jacek Kurek.

Dlaczego w jednym krajach tabliczki zachęcają nas do chodzenia po trawie a w Polsce kosimy trawniki do gołej ziemi? Czy pięknie wyglądające orzechy są … chwastem? Jak rozpoznać działania, które szkodzą przyrodzie a jakie jej pomagają? Zapraszamy na bardzo edukacyjne spotkanie z przyrodnikiem. Wykładowcą SzBW jest dziś Maciej Siemaszko.

Lusitania była brytyjskim parowcem transatlantyckim. Szybkim, nowoczesnym, a według niektórych – niezatapialnym.Podobno! Bo jednak została zatopiona 7 maja 1915 roku, po storpedowaniu przez niemiecki okręt podwodny. Wokół tej tragedii zaczęły narastać pytania: dlaczego Lusitania w ogóle wypłynęła w swój ostatni rejs, mimo że nawet ambasada niemiecka ostrzegała o pływających u wybrzeży Anglii niemieckich U-Bootach? Co spowodowało drugi wybuch na pokładzie? Co naprawdę przewoziła Lusitania? Dlaczego zatonęła w zaledwie 18 minut od trafienia torpedą? I wreszcie – dlaczego, mimo że minęło już ponad 100 lat od katastrofy, wciąż nie można dokładnie zbadać wraku ani odtajnić wszystkich dokumentów związanych z tą tragedią? O tym wszystkim w Szkole Bardzo Wieczorowej Marek Mierzwiak rozmawiać będzie z Urszulą Pawlik.

Pod tym określeniem kryje się zarówno "Zagłada Żydów", "ofiara całopalna", jak i zniszczenie Europy – ludobójstwo i zmordowanie około 6 milionów europejskich Żydów, dokonane w czasie II wojny światowej przez niemiecką III Rzeszę. O tym wie cały świat a jednak są ludzie i to w Polsce, którzy podważają to co stało się w Oświęcimiu, czyli w Auschwitz, gdzie zginęło milion trzysta tysięcy ludzi. Że podobno tam nie było komór gazowych a to wszystko co się na ten temat mówi, to fejk, czyli kłamstwo. Kto kłamie? O tym w wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej mówi historyk dr Jacek Kurek. Rozmawia z nim Marek Mierzwiak.

Ogień to jeden z fascynujących żywiołów. Wiemy też, że jest groźny, bywa nieujarzmiony i niszczycielski. Kiedy chcemy zaznaczyć, że coś bezpowrotnie straciliśmy – mówimy ogień to strawił i poszło wszystko z dymem. Nikomu nie przyjdzie do głowy, że ogień może być skarbcem dla przeszłości, o której opowiada dymem.  Toteż w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i dr Andrzej Boczarowski, będą mówić o prehistorii utrwalonej w ogniu.

W Szkole Bardzo Wieczorowej historyk dr Jacek Kurek przypomni wszystko, co działo się przed sławetnym Marcem 68 roku, jak również i to, co zostało zgotowane obywatelom polskim żydowskiego pochodzenia, właśnie w Marcu 68 roku. Ta data kładzie się od lat cieniem na polskiej historii, gdyż skrupulatnie reżim komunistyczny doprowadził do zamieszek w marcu, a później, bez wahania zwalniano ludzi z pracy sugerując, że Polacy z takim rodowodem powinni z Polski wyjechać. Według różnych źródeł, w 1968 roku z Polski wyjechało od 13 do 20 tys. osób. Przez wiele lat nie można było ani o tym mówić, ani pisać. Szczęśliwie, lata cenzury już za nami.