Claim OwnershipAbecadło Etnografa
Subscribed: 2Played: 36
Subscribe
© Copyright Polskie Radio S.A.
Description
Tradycja, post, gościnność, autentyczność, magia. Między innymi te pojęcia tłumaczą etnografia i antropologia, dziedziny nauki opisujące kulturę ludową i grupy etniczne, a przede wszystkim - człowieka. Nasza współczesna i dawna rzeczywistość to nie tylko kalendarz obrzędowy, a w nim Adwent, Zielone Świątki i karnawał, czy pojęcia takie jak obcość, tożsamość i tabu, ale i drzewa, słońce, ptaki, pory roku. Dzięki opowieściom antropologów i etnografów oraz sięgnięciu do ich prac, możemy poznać podstawowe pojęcia tworzące te dwie nauki. To okazja, żeby poznać nasz świat z trochę innej perspektywy. Prowadzi Hanna Szczęśniak.
63 Episodes
Reverse
- Odpowiedź na pytanie, kim jest etnograf, wcale nie jest taka oczywista - w "Abecadle etnografa" zastanawiała się dr Maria Małanicz-Przybylska.
- Najważniejszym momentem recepcyjnym w życiu dziecka i niemowlęcia był obrzęd kościelny chrztu - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Barbara Ogrodowska. - Dopiero wtedy dziecko zostawało przyjęte w świetle prawa zwyczajowego i kościelnego oraz przyjętego obyczaju do społeczności.
Dziecko było radością, dumą i szczęściem swoich rodziców - mówiła z okazji Dnia Dziecka w "Abecadle etnografa" dr Barbara Ogrodowska. - Jego narodziny jako akt biologiczny wskazywały na trwałość całej rodziny i społeczności.
- Duchy, jak wierzono w wielu regionach naszego kraju to bezcielesne i niewidzialne istoty, które najczęściej z boskiej woli penetrowały świat ludzi aby go porządkować - nie zawsze zgodnie z interesami jego mieszkańców - pisała w książce "Świętowania polskie. Przewodnik po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska. Czytała Marzena Trybała.
- Szamanizmem nazywa się zespół praktyk i wierzeń, które charakteryzują się tym, że praktykujący je szaman wchodzi w odmienny stan świadomości - w "Abecadle etnografa" tłumaczyła dr Ewa Klekot.
- Słowo dyskurs nie jest wyłączną własnością etnologii. Korzystają z niego przedstawiciele nauk społecznych, humanistycznych, studiów kulturowych i językoznawcy - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Maria Małanicz-Przybylska. - Słowo to pojawia się w publicystyce i języku potocznym. W ramach tych różnych dyscyplin używane jest w różnych znaczeniach.
- Cultus po łacinie oznacza cześć, hołd, uwielbienie przedmiotu kultu. Pokazuje to relacje podmiotowo-przedmiotową, czyli jest ktoś lub coś, co jest przedmiotem kultu i musi być ktoś, kto jest podmiotem ten kult uprawiającym - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot.
- Dzień ten to przedświecie Wielkanocy, Wigilia Paschalna - ma ona bardzo bogatą obrzędowość. W Polsce jest to dzień błogosławieństw - mówiła dr Barbara Ogrodowska. - W Wielką Sobotę święci się wodę, ogień, ciernie - ważne symbole męki i chwalebnego zmartwychwstania Chrystusa. Święci się również pokarmy.
Niedziela Palmowa w Polsce jest nazywana Niedzielą Kwietną albo Wierzbną i jest bardzo uroczystą niedzielą Wielkiego Postu, obchodzoną na tydzień przed Wielkanocą - tłumaczyła dr Barbara Ogrodowska.
- Bardzo długo w antropologii mówiono o zjawisku, które nazywano wartościami kulturowymi. Oznaczały one wartości współdzielone przez grupę, oznaczały również wartości zewnętrzne w stosunku do ludzi - mówiła w "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot.
- Kosmos postrzegano w opozycji do świata ludzi: tego, co nieskończone, bezkresne, wobec tego, co skończone, ograniczone - pisała w swoim "Przewodniku po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska.
- Zima była dawniej bardzo trudna do przeżycia nawet dla zamożnych, bo mróz, brak żywności żywności i choroby zbierały wtedy swoje żniwo - mówiła dr Barbara Ogrodowska.
- Czym jest płeć w sensie biologicznym wszyscy wiemy. Każdy z nas ma swoją płeć. Rodzimy się najczęściej jako kobiety lub mężczyźni i różnimy się między sobą pod względem anatomicznym, to kwestia bezsprzeczna i uniwersalna - tłumaczyła dr Maria Małanicz-Przybylska.
Kobieta - jednocześnie symbol obcości i swojskości, zagrożenia i bezpieczeństwa - zajmuje szczególne miejsce w ludowych mitach i przekonaniach - pisała prof. Anna Zadrożyńska.
Kiedyś karnawał, czyli czas między Bożym Narodzeniem a Wielkim Postem, był czasem niezwykłym, w całej Europie upływał pod znakiem zabaw, wesołości, uczt - tłumaczyła w "Abecadle Etnografa" dr Barbara Ogrodowska.
- Księżyc to dziwaczny wędrowiec po nocnym niebie o zmiennym obliczu i niepokojącym, zimnym świetle, wkradający się podstępnie do ludzkich domostw. Budził więc dwojakie uczucia - pisała w książce "Świętowania polskie. Przewodnik po tradycji" prof. Anna Zadrożyńska.
- Emic i etic to para terminów, która podkreśla podejście badawcze, ale też sposób analizy i interpretacji wybrany przez badacza kultury. Terminy te wywodzą się z językoznawstwa, w latach 50. XX wieku stworzył je amerykański lingwista Kenneth Picke - tłumaczyła dr Maria Małanicz-Przybylska.
- Ruch jest dla człowieka czymś naturalnym. Taniec to też ruch, ale jednak niecodzienny, specyficzny - opowiadała w "Abecadle etnografa" dr Ewa Klekot.
- W tradycji ludowej gromnica bronić miała ludzi i ich domostwa przed groźnymi żywiołami, a przede wszystkim przed burzą, uderzeniem pioruna i ogniem - opowiadała dr Barbara Ogrodowska. - Uważano, że posiada moc odwracania gromów i błyskawic i stąd wzięła się jej ludowa nazwa.
To, że kobieta zachodzi w ciążę, to ewidentny dowód na to, że zadała się z zaświatami, bo życia człowiek nie moża stworzyć, a tylko je odnowić - mówiła w "Abecadle etnografa" prof. Anna Zadrożyńska.
Comments
Download from Google Play
Download from App Store
United States