Koło Kina

„Od wegetarianizmu do kanibalizmu”. To jedno zdanie świetnie reklamuje film „Mięso” z 2016 roku w reżyserii Julii Ducournau. Za tym rewelacyjnym utworem stoi jednak nieco więcej niż widowiskowy „rozwój” bohaterki. W tej audycji dokładniej pochylimy się nad pełnometrażowym debiutem Julii Ducournau. Gościnnie Adam Sołtys, członek Koła Naukowego Filmoznawców UŁ, którego możecie znać z audycji „Gdzie dwóch się boi…” (którą gorąco polecam!). Wstęp – 0:00 – 4:59 Styl, techniki dystansacyjne – 5:00 – 16:34 Gatunkowość i horrorowa nowa fala  – 16:35 – 29:24 Justine – 29:25 – 35:46 Alexia, czyli drapieżnik (okazjonalnie siostra) – 35:57 – 42:37 Adrien i wizerunki męskości w filmach Ducournau – 42:38 – 50:38 Kanibalizm i jego filmowe portrety – 50:39 – 1:01:22 O mięsie w „Mięsie” w ramach mięsa: wegetarianizm i zwierzęta – 1:01:23 – 1:07:27 Charakterystyczne dla Ducournau sekwencje – 1:07:28 – 1:10:46 Wykorzystane materiały oraz teksty, do których warto zajrzeć: Dorota Jędrzejewska-Szpak, Zapisane na ciele. O nowej fali „kobiecego” horroru, „Ekrany”, 2022, nr 1 (61), s. 81. Julia Jatczak, Michael Haneke. Techniki dystansacyjne w: Autorzy kina europejskiego III, red. A. Helman, A. Pitrus, Kraków 2007 Piotr Kletowski, Porcille mundi – O Chlewie [w:] Pasolini: Tak pięknie jest śnić, red. Andrzej Pitrus, Rabid, Kraków 2002. Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, tłum. J. Mach, [w:]   L. Mulvey, Do utraty wzroku. Wybór tekstów, red. K. Kuc, L. Thompson, Kraków 2010. Łucja Demby, Efekt obcości, „Studia Filmoznawcze” XII, 1992 Murray Smith, Zaangażowanie widza w postać, tłum. J. Mach, [w:] Kognitywna teoria filmu. Antologia przekładów, red. J. Ostaszewski, Kraków 1999. Patrycja Włodek, Kobiece spojrzenia, chłopięce ciała – męskość w klasycznym kinie Hollywood, „Panoptikum” 2015, nr 14. Steve Rose, How post-horror movies are taking over cinemas, “The Guardian” - https://www.theguardian.com/film/2017/jul/06/post-horror-films-scary-movies-ghost-story-it-comes-at-night Julia Ducournau, Vincent Lindon & Agathe Rousselle on Titane | NYFF59 https://youtu.be/3OLncOz3lt0 Julia Ducournau Discusses "Raw" https://youtu.be/b62YWx8xy0w 'Raw' Q&A | Julia Ducournau & Garance Marillier | Rendez-Vous with French Cinema - https://www.youtube.com/watch?v=nz-jba7x_JE

Kiedy to Spike Lee nieco za szybko ogłosił „Titane” zwycięzcą Festiwalu w Cannes cały filmowy świat zwrócił ponownie oczy na nowy francuski ekstremizm i Julię Ducournau. Zanim na ekranach kin pojawili się razem Vincent Lindon i Agathe Rousselle mogliśmy oglądać wcześniejsze filmy Julii Ducournau. Jeden pamiętany nieco bardziej, reszta zdecydowanie mniej. W tej audycji nieco dokładniej pochylimy się nad całą twórczością Julii Ducournau oraz kontekstami, które pomogą pełniej cieszyć się z jej filmów. Wstęp – 0:00 – 1:20 Kim jest Julia Ducournau? – 1:21 – 4:22 Nowy Francuski Ekstremizm – 4:23 – 14:28 Body Horror – 14:29 – 18:04 Powiązania między filmami – 18:05 – 19:48 Junior (2011, reż. Julia Ducournau) – 19:49 – 25:21 Mange (2012, reż. Julia Ducournau) – 25:22 – 31:37 Wykorzystane materiały oraz teksty, do których warto zajrzeć: 1. Jakub Armata, Julia Ducournau: „Na miłość nie ma dobrych słów”. Rozmowa z reżyserką Titane. - Wywiad z Julią Ducournau dla „Przekroju”. https://przekroj.pl/kultura/rozmowa-z-laureatka-zlotej-palmy-rezyserka-julie-ducournau-jakub-armata 2. Philip Brophy, Horrality – The Textuality of the Contemporary Horror Films, “Art & Text” 1983 - http://www.philipbrophy.com/projects/chapters/horrality/chapter.html 3. James Quandt, Flesh & blood: sex and violence in recent French Cinema https://web.archive.org/web/20080429123646/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0268/is_6_42/ai_113389507/pg_2 4. Gerard Talon, Niepokoje ludzi w społeczeństwie, “Film na Świecie” 1987, nr 4 (236). 5. Krzysztof Loska, Salò, czyli estetyka potworności, w: Pasolini: tak pięknie jest śnić, red. Andrzej Pitrus, Rabid, Kraków 2002. Wspomniane filmy (je też warto obejrzeć!): 1. Junior, reż. Julia Ducournau, 2011 2. Mange, reż. Julia Ducournau, 2012 3. Mięso (Grave), reż. Julia Ducournau, 2016 4. Titane, reż. Julia Ducournau, 2021 5. Crash: Niebezpieczna prędkość (Crash), reż. David Cronenberg, 1996 6. Dwadzieścia dziewięć palm (Twentynine Palms), reż. Bruno Dumont, 2003 7. Głęboka czerwień (Profondo Rosso) reż. Dario Argento, 1975

Z Julią Palmowską przyglądamy się Kobiecie zamężnej (Une femme mariée), którą Godard zjednał sobie publiczność i krytykę po kilku wcześniejszych niepowodzeniach finansowych. Inspirowana myślą francuskich strukturalistów analiza społeczeństwa pogrążonego w konsumpcjonizmie była z jednej strony próbą odnalezienia winnego miłosnych niepowodzeń reżysera w kapitalistycznym systemie, a z drugiej trafną oceną alienujących i konserwatywnych wzorców płynących z prasy, radia i telewizji, które tylko pozornie zdają się leczyć chorego Erosa. Godard nie tylko otwarcie krytykuje otaczający go świat, ale rozpoczyna wieloletnią krucjatę historiozoficzną – tutaj zestawiając melodramat i beztroskę romansującej żony z tragedią Zagłady i procesami nazistowskich strażników. Poniżej umieszczam podział na segmenty tematyczne oraz wskazówki, gdzie szukać konkretnych wypowiedzi. Wstęp - 00:00 Szkic scenariusza i kącik porad magazynu Elle - 01:35 Madame Bovary na miarę Paryża lat 60., lingwistyczna analiza przestrzeni miejskiej, Sartre kontra Barthes - 06:22 Krytyka społeczeństwa jako lustrzane odbicie miłosnych niepowodzeń Godarda - 14:38 Fragmenty filmu nakręconego w 1964 i fragmenty podcastu nagranego w 2022, czyli dygresje prowadzącego na temat Strauba, Hamaguchiego, Antonioniego, Bardema, Jeana Racine'a, oraz adaptacji jego Bérénice w reżyserii Raúla Ruiza - 19:03 Gościni: Julia Palmowska i dyskusja na temat pierwszego seansu Kobiety zamężnej oraz portretu kobiety uwięzionej/wyzwolonej w teraźniejszości - 30:47 Banalność zła, Hanna Arendt, Auschwitz i procesy we Frankfurcie, Noc i mgła Alaina Resnais'go - 53:31 Premiera w Wenecji, Złoty Lew dla Czerwonej pustyni i uścisk dłoni Antonioniego - 01:08:45 Cenzura, zakaz wstępu do lat 18, przygotowanie do matury z języka francuskiego i różnica między rodzajnikiem określonym i nieokreślonym w kontekście przesłania Kobiety zamężnej - 01:12:50

Po dłuższej przerwie powracamy z podcastem "Gdzie dwóch się boi..." Tym razem odcinek historyczny zamykający i podsumowujący naszą dyskusję o kinie grozy w latach 20. Omówimy horrory niewpisujące się jednoznacznie w żaden z dotychczas omawianych przez nas nurtów. Jaki wpływ na kino światowe miały takie dzieła jak “Furman śmierci”, “Szalony Paź”, “Czarownice” i “Upadek domu Usherów”? Dlaczego po latach wciąż są świeże i zaskakują?

Tym razem przyglądam się Amatorskiemu gangowi (Bande à part), który większość kinofilów – nawet jeśli filmu nie widziała – kojarzy ze słynnej sceny tańca Madison w paryskiej kawiarni lub biegu przez korytarze Luwru, później skopiowanym w Marzycielach Bertolucciego. Szczerze mówiąc, staram się odejść od tych dwóch ikonicznych momentów i skupić się na innych elementach i motywach filmu, aczkolwiek i o nich wspominam. Poniżej umieszczam podział na segmenty tematyczne oraz wskazówki, gdzie szukać konkretnych wypowiedzi. Czasami dygresje sprowadzają mnie na boczne tory, więc znajdziecie w tym odcinku nawiązania zarówno do kina argentyńskiego lat 60., filmów Jean-Marie Strauba, eksperymentalnych dokumentów Raúla Ruiza, ale także do firmy produkcyjnej Quentina Tarantino i najnowszego dzieła Wesa Andersona (Kurier Francuski z Liberty, Kansas Evening Sun). 00:00 – Wstęp 03:36 – Najlepsze filmy 1964 roku 08:39 – Odwrót od amerykańskich wzorców, czyli Godard na rozdrożach 13:30 – Anouchka, czyli Godard-producent i kontrakt z Columbią 20:40 – Antypocztówkowy Paryż jak Francja z filmów Carné i muzyka Legranda 24:12 – Fabuła Amatorskiego gangu 26:10 – Choreografia i finałowa strzelanina 30:00 – Cudowne zmartwychwstanie, czyli ożywiona architektura 33:50 – Metro, symfonia miejskiej samotności i efekt Kuleszowa 38:08 – Madison dance, „paradoksalnie synchroniczny solipsyzm” 42:15 – Klucz autobiograficzny… znowu 47:18 – Recepcja w Europie i Stanach, Arthur Penn, Quentin Tarantino

W tym odcinku przyglądam się Pogardzie - filmowi, który był pierwszą i jedyną rzeczywistą próbą konfrontacji Godarda z wysokobudżetowym trybem produkcji i obsadzeniem głównej roli gwiazdą światowego formatu, jaką niewątpliwie jest Brigitte Bardot. Konflikty z obsadą, medialny zgiełk i ataki paparazzi nie były jedynymi bolączkami Francuza. Przewidywania reżysera odnośnie problemów z producentami spełniły się, co ostatecznie doprowadziło do rękoczynów na Polach Elizejskich. Wszystko z powodu pośladków Bardot… Poniżej znajdziecie podział na segmenty tematyczne oraz wskazówki, gdzie szukać konkretnych wypowiedzi. W trakcie audycji dołączył do dyskusji Janek Brzozowski z portalu film.org.pl, który Pogardzie poświęcił część pracy licencjackiej. Rozmawiamy na temat literackiego pierwowzoru Moravii, Odysei Homera, ciekawych zabiegów stylistycznych w filmie, oraz relacji z Truffaut. Udaje nam się znaleźć cechy wspólne Pogardy i Blade Runnera Ridleya Scotta, a także samego Godarda i Kapitan Marvel! 00:00 – Wstęp 00:06 – Rok 1963, ulubione filmy i schyłek Hollywood 00:13 – Godard kontra producenci 00:18 – Literacki pierwowzór, wielojęzyczność i ruchomych słów kilka o filmie Oliveiry 00:23 – Rossellini po raz kolejny i Podróż Pogardy do Włoch 00:27 – Przywitanie gościa (Janek Brzozowski), adaptacja tekstu Moravii i boski kompleks 00:36 – Dlaczego patrzy na nas Coutard? Rola widza 00:44 – Domowe przebieranki, Dean Martin w wannie i scena z lampą 00:49 – Godard i Homer, czyli symultaniczne warianty historii Odyseusza 01:01 – Kłótnia z Truffaut, pośmiertny rozejm i co ma do tego Bladerunner Ridleya Scotta 01:10 – Mecz bokserski na Polach Elizejskich, czyli Godard jako Kapitan Marvel 01:17 – Odbiór krytyki i publiczności oraz pochwała Aragona

Oto i kolejna nowość w ramach podcastu ,,Gdzie dwóch się boi..." - recenzja najnowszego horroru produkcji Netflixa w reżyserii Zacka Snydera: Armia umarłych.  Jakie były nasze oczekiwania względem filmu? Jak wypada on na tle innych produkcji o inwazji zombie? Czy jest to najlepszy film Zacka Snydera? Na te pytania odpowiadamy w odcinku. Planujemy, aby recenzje najciekawszych premier horrorowych ukazywały się od czasu do czasu jako urozmaicenie serii podcastowej. Gościnnie pojawił się: Filip Mańka (Łysy z Marvela | Facebook)

Z moją gościnią Martyną Gonciarz, koleżanką z KNF, rozmawiamy o Żyć własnym życiem – filmie Godarda, którym zaskoczył wszystkich. Chociaż z Wenecji wyjechał z Nagrodą Specjalną Jury, pierwszymi reakcjami były gwizdy. Radykalna zmiana estetyki, zupełnie nowe podejście filozoficzne do tworzenia filmu, które Rossellini pogardliwie skwituje „antonionizmem”, oraz pierwsza poważna, wielka, solowa rola Anny Kariny. Wędrujemy przez 12 ożywionych obrazów, niekoniecznie trzymając się chronologii, i staramy się z każdego z nich wyciągnąć dowody, jakby chciał tego sam Godard, na niesamowity postęp, jaki wymusiły na nim warunki pracy z nowym sprzętem oraz rola producenta. „Są filmy, które człowiek podziwia, ale w pewnym sensie zniechęcają do pracy: jaki jest sens kontynuowania po czymś takim. Te nie są najlepsze, ponieważ najlepsze dają poczucie otwartych drzwi, narodzin nowego kina, odrodzenia kina. Vivre sa vie jest właśnie takim filmem” – Francois Truffaut o Żyć własnym życiem

Drugi odcinek serii „Owoce rajskich filmów spożywamy” został poświęcony filmowi Věry Chytilovej, na którego cześć Martyna zdecydowała się nazwać swój cykl podcastowy. Prowadząca zwraca uwagę na podobieństwo produkcji z filmami eksperymentalnymi autorstwa Stana Brakhage’a, a także odnosi się do koncepcji taktylizmu w filmie, którą można odnaleźć w twórczości Jan Švankmajera. Słuchacze dowiedzą się także, dlaczego czeska reżyserka miała problemy z realizacją swoich późniejszych filmów, a przede wszystkim jak „Owoce rajskich drzew spożywamy” wpisują się w tendencję podejmowania tematyki erotycznej przez twórców okresu złotych lat sześćdziesiątych.

W kolejnym bonusowym odcinku podcastu Koło kina Adam Sołtys i Maciej Kujawski w towarzystwie Patryka Ostrowskiego komentują 93. galę oscarową. Dyskusja dotyczy organizacji wydarzenia, jego przebiegu, największych zaskoczeń i rozczarowań. Poruszone zostały również wątki oglądalności Oscarów, przewidywań i planów na przyszłość.

Odcinek specjalny podcastu Koło Kina - omówienie nominacji oscarowych za rok 2020 z udziałem dwójki prowadzących serię „Gdzie dwóch się boi…”: Adama Sołtysa i Macieja Kujawskiego, oraz zaproszonych gości: Alana Chrzana, czyli dyrektora Złotych Makflajów i współprowadzącego Nagrody Filmowe TV, oraz Filipa Mańki - analityka popkulturowego i twórcę fanpage'a Łysy z Marvela. Jak prezentują się filmy z listy? Kto został pominięty? Które mają największą szansę na wygraną, a które powinny wygrać? Na te pytania odpowiadają uczestnicy rozmowy. Gościnnie pojawili się: Alan McFly Chrzan - https://www.youtube.com/channel/UC54qYjr_rGGAXvKV1k3V-6g Filip Mańka - https://www.facebook.com/lysyzmarvela

Drugi odcinek historyczny podcastu Gdzie dwóch się boi to mający charakter immersyjny przegląd najciekawszych niemieckich filmów grozy z lat 20. Adam Sołtys i Maciej Kujawski w gościnnym towarzystwie Martyny Gonciarz wytłumaczą fenomen nurtu zwanego ekspresjonizmem, odnosząc się do takich klasyków jak Golem (1920), Gabinet doktora Caligari (1920) i Nosferatu – symfonia grozy (1922).

W tym odcinku rozmawiam z moją gościnią Julią Palmowską na temat trzeciego pełnometrażowego filmu Godarda – pierwszego w kolorze, pierwszego w Cinemascope, pierwszego z wykorzystaniem bezpośredniego dźwięku, czyli Kobieta jest kobietą, którego sukces na festiwalu w Berlinie przyczynił się do gwiazdorskiego statusu Anny Kariny. Przybliżamy kontekst historyczny, produkcyjny, analizujemy tekst pod kątem feministycznym, oceniamy eksperymenty w warstwie dźwiękowej i doszukujemy się podobieństw do filmów i twórców, którym Godard hołduje.

Cykl „Owoce rajskich filmów spożywamy” zostanie poświęcony kinematografii czechosłowackiej. Martyna Gonciarz wraz ze swoimi gośćmi postara się przedyskutować filmy powstałe w okresie Czechosłowackiej Nowej Fali. Nie zabraknie również rozmów na temat fenomenów kina po roku 1968, podobnie jak skupienia się na kinie gatunkowym, czy animacji. Pierwszy odcinek „Owoce rajskich filmów spożywamy” będzie syntetyczną podróżą po fenomenie Nowej Fali Czechosłowackiej. Prowadząca cykl przedstawi czynniki motywujące powstanie tego nurtu, jego przebieg i znaczenie dla kinematografii europejskiej. Ponadto wyjaśni, dlaczego w polszczyźnie pojawił się zwrot „nikt nic nie wie, czeski film”. Autorką grafik do cyklu jest Weronika Wasilewska (ig @miskoncepcje).

Pierwszy bonusowy odcinek cyklu „Gdzie dwóch się boi...”, powstały z okazji prima aprilis podejmuje temat niezwiązany z główną serią rozmów o historii horroru. Odcinek poboczny poświęcony jest fascynującemu podgatunkowi, zwanemu komedio-horrorem. Dyskusja dotyczy również tematu humoru w filmach grozy i tego jak dwie pozornie sprzeczne tendencje często znakomicie się uzupełniają. W celu obronienia tej tezy Adam Sołtys i Maciej Kujawski polecają swoje ulubione zabawne, szalone i dziwne produkcje z najróżniejszych epok i nurtów gatunku.

„Gdzie dwóch się boi…” to audycja podcastu Koło Kina. Adam Sołtys i Maciej Kujawski, członkowie koła naukowego filmoznawców Uniwersytetu Łódzkiego w formie swobodnych rozmów przybliżą zawiłą i fascynującą historię horroru filmowego. Zaczynając od samych początków X muzy, a kończąc na najnowszych produkcjach, omówią najważniejsze nurty i reżyserów kina grozy. Ocenią również wkład starszych produkcji na współczesne postrzeganie gatunku i jego cechy charakterystyczne. W pierwszym epizodzie podcastu „Gdzie dwóch się boi…” Adam Sołtys i Maciej Kujawski sięgną do trudnych do sklasyfikowania początków kina grozy i omówią lata 1895-1920. Przedyskutują jakość i znaczenie krótkometrażowych dzieł Georgesa Mélièsa, ale także nieco zapomnianych pełnometrażowych perełek pokroju Studenta z Pragi i Dante’s inferno.

W tym odcinku rozmawiam z moim gościem Adamem Krośnickim-Midonem na temat drugiego pełnometrażowego filmu Godarda, czyli Żołnierzyka, którego wejście do kin zablokowała francuska cenzura i wstrzymała jego premierę na najbliższe lata. Przybliżamy kontekst historyczny wojny o niepodległość Algierii oraz ataków terrorystycznych w Europie, analizujemy oryginalny sposób subiektywnej, bressonowskiej wręcz, narracji w filmie, szukamy podobieństw z bohaterami Wajdy i uniwersalnego wymiaru tego politycznie niepoprawnego filmu.

Drugi odcinek serii Jidysz kino, polskie kino przybliży słuchaczom dzieje kina jidysz w Polsce po przełomie dźwiękowym. Opowiem o najważniejszych dźwiękowych filmach jidysz nakręconych w Polsce, ich twórcach oraz wytwórniach, a także o tym jak odbierano owe filmy w kontekście narastającego w Europie lat 30. antysemityzmu. W audycji wykorzystano utwór „Goldenshteyn” (aut. Rozsa has become... Madárka, https://freemusicarchive.org/music/Szelrozsa/Szelrozsa_mp3s/).

W tym odcinku rozmawiam z moim gościem Maciejem Kujawskim na temat pełnometrażowego debiutu fabularnego Godarda, czyli Do utraty tchu. Przybliżamy kontekst historyczny i rolę Truffaut w powstaniu dzieła, analizujemy oryginalny sposób montażu i narracji w filmie i przyglądamy się m.in. motywowi śmierci i mitowi wolności, a także amerykańskim inspiracjom Francuza.

Pierwszy odcinek serii Jidysz kino, polskie kino wprowadzi słuchaczy do historii kina żydowskiego w Polsce i przybliży im okres filmu niemego – najważniejsze wytwórnie, filmy, ich twórcy oraz powiązania kina jidysz z teatrem żydowskim.  W audycji wykorzystano utwór „Goldenshteyn” (aut. Rozsa has become... Madárka, https://freemusicarchive.org/music/Szelrozsa/Szelrozsa_mp3s/ chusidlbb)