Duurzaam | BNR
Subscribed: 811Played: 12,527
Subscribe
© 2025 BNR Nieuwsradio
Description
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.
De presentator
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
310 Episodes
Reverse
De ThermalPod is een batterij gevuld met gesmolten zout. Die zet duurzame energie om in hitte en kan zo fabrieken laten draaien, ook als de zon niet schijnt.Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe de ThermalPod werkt en waarom gesmolten zout nu wél door kan breken☑️ De voordelen van warmteopslag voor fabrieken én het elektriciteitsnet☑️ Een impactpuim voor het team van CarbyonGesmolten zout als warmteopslag klinkt misschien futuristisch, maar de technologie bestaat al decennialang. Toch brak het tot nu toe niet op heel grote schaal door. Thomas Stroes is de oprichter van Saltes en legt uit dat dit te maken heeft met corrosieproblemen en hoge temperatuurvereisten. Deze uitdagingen heeft Saltes nu opgelost met een nieuw zoutmengsel en slimme materiaalkeuze. Het resultaat? Een systeem dat energie met een efficiëntie van 90 tot 95 procent opslaat en teruggeeft.🎧 Luister ook | CO2 onder de zeebodem: doorbraak of tijdelijke uitwegDe voordelen zijn minder afhankelijkheid van gas, lagere piekbelasting op het elektriciteitsnet en meer ruimte voor hernieuwbare energie. Na een succesvolle pilot in Zuid-Afrika is Saltes nu klaar voor de marktintroductie. ‘Met terugverdientijden van vier tot zeven jaar kan de businesscase voor veel fabrieken interessant zijn’, aldus Stroes. Hij verwacht dat deze technologie de komende jaren een belangrijke rol kan gaan spelen in het halen van de klimaatdoelen en het ontlasten van het volle elektriciteitsnet.🎧 Luister ook | Deze CO2-stofzuiger lost klimaatprobleem deels opOns groene geweten Klaske Kruk deelt een impactpluim uit aan Hans de Neeve en zijn team van Carbyon. Zij presenteerden afgelopen week in Eindhoven de eerste demonstratie van hun Direct Air Capture-machine. Dat is een soort CO2-stofzuiger die historische uitstoot rechtstreeks uit de lucht haalt. Carbyon zegt dit sneller en efficiënter te kunnen doen dan wie dan ook wereldwijd. ‘En dat is precies de doorbraak die de wereld keihard nodig heeft’, aldus Klaske.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Minder vlees en vaker de fiets. Het klinkt als klein bier, maar leefstijlverandering kan tot zeker een kwart van de uitstootreductie opleverenDeze aflevering in het kort:☑️ Leefstijlverandering kan tot 24% van de CO2-reductie opleveren☑️ Voorbeelden van succesvolle gedragsinterventies die verschil maken☑️ Impactpluim is voor Jessica den Outer van Rechten voor de NatuurIn de strijd tegen klimaatverandering richten we ons vaak op techniek. Van zonnepanelen tot warmtepompen en windmolens. Maar uit een rapport van TNO blijkt dat we daarmee nog een krachtige troef vergeten: ons eigen gedrag. Leefstijlverandering - minder vlees, bewuster reizen, zuiniger wonen - kan tot 24% bijdragen aan de emissiereductie die we in Nederland nodig hebben tot 2050. En dat maakt het klimaatbeleid niet alleen effectiever, maar ook goedkoper. In deze aflevering vertelt Geertje Paradies van TNO hoe dat precies werkt en wat de grootste knoppen zijn om aan te draaien.🎧 Luister ook | Deze Nederlandse uitvinding helpt tegen waterschaarsteGedrag veranderen is niet eenvoudig, maar wel mogelijk. Dat blijkt uit succesvolle voorbeelden als statiegeld op blikjes, het verbod op gratis plastic tassen en de fiscale stimulering van elektrische auto’s. In deze aflevering bespreken we wat werkt, wat schuurt en welke rol bedrijven en overheden spelen in de leefstijltransitie. Paradies benadrukt dat mensen bereid zijn hun gedrag aan te passen, mits het eerlijk is en ze aantrekkelijke alternatieven krijgen. Wil je weten hoe je als consument, bedrijf of beleidsmaker écht impact kunt maken? Luister dan naar deze aflevering van BNR Duurzaam.🎧 Luister ook | Hittestress! Binnensteden veranderen in bakovensDe impactpluim gaat deze keer naar Jessica den Outer van de stichting Rechten van de Natuur. Zij sprak dit jaar de Duurzame Troonrede uit op Duurzame Dinsdag. Het idee is dat rivieren, bossen en dieren eigen juridische rechten krijgen, net als mensen. Zo krijgt ook de natuur een stem in de rechtszaal. In 2022 won ze al een Duurzame Dinsdag-prijs voor haar baanbrekende werk.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Noorwegen start met het opslaan van miljoenen tonnen CO2 onder de zeebodem. Ook Nederland zet miljarden in op deze technologie. Maar is dit dé oplossing?Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom Noorwegen met Northern Lights internationaal als voorbeeld geldt☑️ Wat de plannen van Porthos betekenen voor Nederland☑️ De impactpluim is voor Danielle de Nie van Wij.land en Aardpeer In Noorwegen is met het Northern Lights-project het grootste Europese initiatief voor CO2-opslag van start gegaan. Afgevangen uitstoot wordt in lege gasvelden onder de zeebodem geïnjecteerd. Het project geldt internationaal als toonbeeld: schaalbaar, commercieel haalbaar en met brede steun van industrie en overheid. Ook Nederland werkt intussen aan eigen grootschalige projecten. In de Rotterdamse haven moet Porthos de komende jaren miljoenen tonnen CO2 gaan opslaan en zo een cruciale bijdrage leveren aan de klimaatdoelen voor 2030.🎧 Luister ook | Zomercolumn Klaske Kruk: Grondstoffen, punt!Toch zijn er hobbels. De techniek is kostbaar en roept vragen op over veiligheid, lange termijn-effecten en politieke steun. Bovendien blijft de kritiek dat CO2-opslag slechts een dure tussenstap is, terwijl echte verduurzaming van de industrie achterwege blijft. Hoe groot is de belofte van deze technologie en hoe afhankelijk is ze van subsidies? In deze aflevering spreekt Harm met Hans Meeuwsen, directeur van Porthos. Hij vertelt over de stand van de Nederlandse projecten, de technische uitdagingen en welke rol CO2-opslag kan spelen in ons klimaatbeleid.🎧 Luister ook | Zomercolumn Yvette Watson: de rijkdom van genoegDe impactpluim is deze keer voor Danielle de Nie, oprichter van Wij.land en Aardpeer, zet zich in voor de transitie van landbouw en natuur. Met Wij.land werkt ze in het 125.000 hectare grote veenweidegebied rond Amsterdam en Utrecht, samen met 400 boeren en experts. Daar bewijst ze dat duurzaam ondernemen loont. Via Aardpeer zorgt ze voor betaalbare grond: essentieel om natuurinclusieve landbouw mogelijk te maken en boeren letterlijk grond, tijd en geld te geven voor verandering.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wereldwijd breken de investeringen in hernieuwbare energie opnieuw records. Maar kunnen we dit tempo volhouden?Deze aflevering in het kort:☑️ Wereldwijde investeringen in hernieuwbare energie bereiken records☑️ Kleinschalige zonneprojecten blijken de motor achter de groei☑️ Impactpluim voor World Youth 4 Climate JusticeDe energietransitie draait op volle toeren. In de eerste helft van 2025 werd wereldwijd maar liefst 386 miljard dollar geïnvesteerd in hernieuwbare energie, een stijging van 10 procent vergeleken met vorig jaar. Vooral kleinschalige zonneprojecten jagen die groei aan. Ze zijn snel te realiseren en leveren relatief snel rendement op, wat ze aantrekkelijk maakt voor zowel investeerders als lokale gemeenschappen. China verdubbelde zelfs de investeringen in deze categorie. Tegelijkertijd blijft offshore wind sterk groeien, met ruim 33 miljard dollar aan nieuwe projecten.🎧 Luister ook | De zomercolumn: grondstoffen, punt!Toch zijn er ook uitdagingen. In Europa stegen de investeringen met maar liefst 63 procent, mede dankzij stimulerend beleid en een aantrekkelijk klimaat voor duurzame financiering. In de Verenigde Staten daarentegen daalde het kapitaal voor hernieuwbaar met 36 procent – een signaal dat politieke keuzes direct invloed hebben op investeringsstromen. En dan zijn er de knelpunten: netcongestie, negatieve stroomprijzen en het trage tempo van grootschalige projecten. Hoe lossen we dat op? In deze aflevering van spreken we over deze kwesties met Adriaan Kamp van Energy for One World.🎧Luister ook | De zomercolumn: onzichtbaar gif in je lijfOns groene geweten Nikki Trip deelt een impactpluim uit aan de jongeren van World Youth 4 Climate Justice. Zij startten drie jaar geleden met een idee op eilandstaten als Vanuatu en Fiji en groeiden uit tot een internationale coalitie, met ook een sterke Nederlandse inbreng. Dankzij hun inzet vroeg de VN om een historische uitspraak van het International Court of Justice in Den Haag. Die was unaniem: landen kunnen juridisch verantwoordelijk worden gehouden voor klimaatverandering. Een krachtig precedent en - terecht - een impact-pluim.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Deze zomer laaiden op tal van plekken in Zuid-Europa natuurbranden op. Van Griekenland tot Frankrijk en nu weer in Spanje. Wat zijn de gevolgen van al dat vuur?Deze aflevering in het kort:☑️ De impact van zoveel grote bosbranden in Zuid-Europa☑️ Plastictop in Genève mislukt, een terugblik☑️ KnopOm wil einde maken aan energiearmoedeDuizenden hectaren bos gingen de afgelopen maanden in vlammen op, dorpen werden geëvacueerd en het brandseizoen lijkt elk jaar langer te worden. Wat maakt deze branden zo heftig en wat betekenen ze voor ons klimaat? In deze aflevering spreken we met Guido van der Werf, hoogleraar mondiale koolstofcyclus en landgebruik aan Wageningen University & Research. Hij onderzoekt al jaren hoe natuurbranden ontstaan, wat hun impact is op ecosystemen en hoeveel CO2 ze wereldwijd uitstoten.🎧 Luister ook | Zomercolumn Klaske Kruk: Grondstoffen, punt!We bespreken de rol van klimaatverandering, maar ook van menselijk handelen. Want waarom zien we tegenwoordig branden buiten het traditionele zomerseizoen? En hoe lang duurt het voordat natuur zich herstelt? En kunnen we grote branden überhaupt voorkomen? Van der Werf legt uit hoe branden de mondiale koolstofcyclus beïnvloeden en waarom preventie minstens zo belangrijk is als blussen. Daarnaast kijken we dichter bij huis. Want ook in Nederland neemt het risico toe, bijvoorbeeld op de Veluwe en in droge duingebieden.🎧 Luister ook | Zomercolumn Yvette Watson: de rijkdom van genoegDeze week zet ons groene geweten Suze Gehem Roebyem Anders in het zonnetje. Als sociale ondernemer strijdt ze tegen energiearmoede, een probleem dat in 2024 ruim 510.000 huishoudens raakte. Bekend van zonnepanelenbedrijf Sungevity, richt Roebyem zich nu met haar initiatief KnopOm op woningcorporaties. Met innovatieve oplossingen zoals de ‘Warme Flat’, warmtepompen, zonnepanelen en een AI-model van TNO helpt ze woningen verduurzamen. Zo maakt ze duurzame energie bereikbaar voor iedereen en dus niet alleen voor mensen met een dikke portemonnee. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Mensen kunnen veel leren van de distelvlinder, betoogt Aniek Moonen in haar zomercolumn. Deze gevleugelde wereldreiziger legt jaarlijks een migratiereis van 15.000 kilometer af, verspreid over tien generaties. De Amerikaanse fotograaf Lucas Foglia trok drie jaar met entomologen op om dit wonder vast te leggen en ontdekte hoe de route van de vlinder overlapt met die van menselijke migranten. Zijn werk laat zien hoe mens en natuur in beweging blijven, afhankelijk van samenwerking en bereidheid tot verandering. Deze maand maak je trouwens een goeie kans om de distelvlinder in jouw eigen buurt op een bloem te spotten. See omnystudio.com/listener for privacy information.
De zomer is het perfecte moment om je keuzes eens vanuit een ander perspectief te bekijken. Nikki Trip geeft daarvoor de handvatten in haar zomercolumn.Stel je voor dat je niet wist of je arm of rijk bent, jong of oud, gezond of ziek. Zou je dan dezelfde keuzes maken? Deze gedachte van filosoof John Rawls helpt om eerlijker en duurzamer te denken over beleid, investeringen en de toekomst. Juist nu, in een tijd van verkiezingen en verandering, is het volges Trip goed om jezelf deze vraag te stellen. Het kan het begin zijn van beter en rechtvaardiger handelen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
1Altijd meer die drang naar meer, meer, meer? Het is tijd om onze groeiverslaving los te laten en te kiezen voor échte rijkdom.We hebben genoeg om iedereen te voeden en de wereld mooier te maken. Toch blijven we streven naar groei, vanuit angst en gewoonte. Yvette Watson pleit in haar zomercolumn voor een andere mindset: niet meer winst of spullen, maar meer welzijn, creativiteit en verbinding. Bedrijven én mensen kunnen kiezen voor kwaliteit boven kwantiteit. Zo ontstaat er een economie die groeit in wat écht telt: geluk, natuur en betekenisvolle relaties.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Grondstoffen zijn de vergeten sleutel tot veiligheid, klimaatbeleid én migratievraagstukken. Tijd om dit eindelijk serieus te nemen.Dat stelt Klaske Kruk in haar zomercolumn. Grondstoffen bepalen anno 2025 onze veiligheid, onafhankelijkheid en geopolitieke positie. Minder verspillen en meer hergebruiken maakt Nederland minder kwetsbaar voor oorlog, migratie en schaarste. Slimme circulaire keuzes dragen niet alleen bij aan klimaatoplossingen, maar zorgen ook voor minder conflicten en minder migratiedruk. Dus aan alle verkiezingsprogramma-schrijvers: vergeet de korte slogans en zet gewoon op die poster wat echt telt. Grondstoffen. Punt.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Wat je koopt en eet maakt uit. Suze Gehem waarschuwt in haar zomercolumn voor de chemische indringers die overal in ons leven zitten.PFAS zitten in zonnebrand, pannen, regenjassen en zelfs pizzadozen. Deze ‘forever chemicals’ breken nauwelijks af en stapelen zich op in ons lichaam. Suze Gehem liet haar bloed testen en wat bleek? Net als vrijwel alle Nederlanders zat dat vol met deze schadelijke stoffen. PFAS kan het milieuschandaal van deze eeuw worden. De oplossing is wat haar betreft een algemeen verbod en werken aan alternatieven. Tot die tijd: let op wat je koopt, eet en smeert.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Bedrijven draaien op winst en technologie, maar vergeten vaak hun grootste levenslijn: gezonde natuur en ecosystemen.Zonder schone lucht, vruchtbare bodem en voldoende water is ondernemen onmogelijk. Toch bedreigt natuurverlies wereldwijd meer dan de helft van onze economie. Muriel Arts pleit in haar column daarom voor Nature-Based Solutions: investeringen die natuur herstellen én bedrijven beschermen tegen risico’s als overstromingen, oogstverlies en stijgende kosten. Bedrijven zijn geen buitenstaanders, maar medespelers. Wie natuurverlies aanpakt, bouwt volgens haar tegelijk aan een toekomstbestendige economie.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De Hortus Botanicus in Amsterdam heeft een nieuwe klimaatkas geopend. Een plek waar tropisch regenwoud, subtropisch gebied en droge woestijn samenkomen. Wat vertelt dit ons over klimaatverandering, biodiversiteit en over onszelf?Deze aflevering in het kort:☑️ De Hortus Botanicus opent een volledig duurzame klimaatkas☑️ Hoe biodiversiteit onder druk staat en wat wij daaraan kunnen doen☑️ Meer klimaatrechtszaken, maar ook méér verzet tegen streng beleid In de nieuwe kas zijn drie klimaatzones ingericht: tropisch, subtropisch en woestijn. Bezoekers maken een reis langs planten uit verschillende ecosystemen die elk hun eigen manier hebben gevonden om te overleven in een veranderend klimaat. “Van reuzenlelies tot cactussen: de kas laat zien hoe planten reageren op hitte, droogte of juist overvloedige regenval. En dat is meer dan interessant, het is ook relevant. Want als planten verdwijnen, verdwijnt ook de basis van ons bestaan”, aldus Carlien Blok. Ze is directeur van Hortus Botanicus.🎧 Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenBlok legt uit hoe de kas niet alleen een visueel spektakel is, maar ook een bewustwordingsmachine. De biodiversiteit op aarde staat immers onder druk, met een miljoen soorten die mogelijk verdwijnen. Dat raakt ons voedsel, medicijnen en leefomgeving. Toch blijft het onderwerp vaak onder de radar. Waarom is dat eigenlijk? En hoe schud je mensen wakker zonder doemverhalen? Zelf iets doen tegen het verlies van biodiversiteit kan natuurlijk ook. Planten in plaats van stenen in de tuin, geen bestrijdingsmiddelen meer gebruiken, inheemse soorten kiezen en lokale natuurorganisaties steunen bijvoorbeeld.🎧 Luister ook | Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieDaarnaast duiken we in de wereld van klimaatrechtszaken. Het Britse Grantham Instituut telde wereldwijd bijna 300 nieuwe rechtszaken in tien jaar tijd – vaak aangespannen door burgers tegen hun overheid. Maar er is ook een nieuwe trend: rechtszaken tégen strenger klimaatbeleid. Vooral in de VS proberen sommige staten klimaatactie juist terug te draaien. Wat zegt dit over het spanningsveld tussen politiek, recht en klimaat?See omnystudio.com/listener for privacy information.
De temperatuur stijgt en dat merken we vooral in de stad. Waar steen, beton en asfalt overheersen, wordt het op dagen als deze snikheet. Hoe houden we onze steden leefbaar, gezond en koel?Deze aflevering in het kort:☑️ Hittestress: waarom steden veranderen in bakovens☑️ Wat het Binnenhof leert over hittebestrijding☑️ Klimaatverandering maakt koffie (en meer) flink duurderIn deze aflevering duiken we in het groeiende probleem van hittestress. Op zomerse dagen lopen de gevoelstemperaturen in binnensteden op tot boven de 45 graden. Dat zorgt niet alleen voor een onprettige leefomgeving, maar vormt ook een reëel gevaar voor de volksgezondheid. Ouderen, jonge kinderen en chronisch zieken lopen het meeste risico, vertelt Frank Del Gatto van NL Greenlabel. Hij legt uit hoe gebieden als Nijmegen en Amsterdam-Zuidoost al werken aan groene, verkoelende oplossingen en hoe het Binnenhof zelf een testcase is geworden.🎧 Luister ook: koraal in crisis: kunnen we het nog redden?De oorzaak van het probleem ligt deels bij onszelf: we hebben onze steden volgestort met steen, asfalt en beton. En hoewel de overheid inmiddels werkt aan een ‘Hitte-aanpak’, mist het volgens hem nog aan daadkracht en uitvoering. “Met satellietdata en hittestressmetingen is vandaag al inzichtelijk te maken waar het misgaat en waar vergroening direct verschil maakt”, aldus Del Gatto. Zo is er nu ook de Nationale Dashboard Toekomstbestendige Leefomgeving: een digitaal platform dat gemeenten en provincies in Nederland helpt de staat van hun leefomgeving te monitoren en verbeteren.🎧 Luister ook: scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalenNaast hittestress raakt klimaatverandering ook direct ons bord én ons kopje koffie. Grote koffieproducenten verhogen hun prijzen door mislukte oogsten in landen als Brazilië en Vietnam. Droogte, hitte en extreme weersomstandigheden maken de koffieteelt namelijk steeds risicovoller. En het blijft niet bij koffie, vertelt ons groene geweten Aniek Moonen. Ook cacao, rijst, avocado’s en plantaardige oliën worden getroffen. “Klimaatverandering is dus niet alleen een verhaal over de toekomst, het zit inmiddels gewoon in ons boodschappenmandje.”See omnystudio.com/listener for privacy information.
Nederland is in de ban van de NAVO-top. Moet je als duurzame belegger nu geld steken in wapens om de ruziemakers in de wereld af te schrikken? Deze aflevering in het kort:☑️ Kun je als groene belegger investeren in wapens?☑️ Hoe voorkom je greenwashing duurzame beleggingen?☑️ Van olie plastic maken, met de inzet van luchtDe oorlogsdreiging in Europa groeit, het defensiebudget stijgt en steeds meer landen kiezen voor militaire afschrikking. Maar hoe verhoudt zich dat tot duurzaam beleggen? Moet je als groene belegger de wapenindustrie toch maar gaan omarmen of zak je daarmee door een morele ondergrens? In deze aflevering gaan we hierover in gesprek met Hadewych Kuiper van Triodos Investment Management. Volgens haar is het geen investeringsvraagstuk, omdat er voldoende geld is. Het gaat de wapenindustrie vooral om langetermijncontracten en die zekerheid kan enkel de overheid geven. 🎧 Luister ook | Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieBij Triodos beleggen ze dus principieel niet in wapens. Ook niet nu de roep om veiligheid luider klinkt dan ooit. Al was het alleen al, omdat deze industrie één van de meest vervuilende is die je je maar kunt voorstellen. Maar waar ligt de grens als het gaat om technologie met een ‘dual use’, zoals satellietsystemen of communicatietechnologie? Verder legt Kuiper uit hoe je maatschappelijke waarde kunt meten en waarom impact belangrijker is dan alleen ESG-scores.🎧 Luister ook | Zeewier als messtof voor de landbouwIn Colorado hebben wetenschappers een manier gevonden om olie om te zetten in plastic, met niets anders dan zichtbaar licht. “Het klinkt als science fiction, maar het gebeurt echt”, vertelt Suze Gehem. “Bij kamertemperatuur, zonder oven of extra energie. Ze gebruiken daarvoor fotokatalyse, een proces dat lijkt op fotosynthese, waarbij licht moleculen herordent. Dat maakt het schoner en energiezuiniger dan traditionele methoden. Vooral bij plastic en medicijnen kan dit een enorme stap zijn richting een duurzamere chemische industrie.”See omnystudio.com/listener for privacy information.
Mei was een van de droogste maanden sinds 1976. En volgens de Europese klimaatdienst Copernicus is dit geen uitzondering meer, maar het nieuwe normaal. Deze aflevering in het kort:☑️ Water recyclen met de Hydraloop, oplossing tegen watertekort ☑️ Earth Overshoot valt dit jaar op 24 juli☑️ Jongeren maken zich minder druk om het klimaatNederland staat bekend om zijn watermanagement, maar focust vooral op overstromingen. Ondertussen groeit een minstens zo groot probleem: waterschaarste. De gevolgen zijn nu al merkbaar – van lage grondwaterstanden en sproeiverboden tot druk op drinkwatervoorzieningen. In deze aflevering spreken we met Arthur Valkieser, oprichter van Hydraloop. Zijn innovatieve systeem maakt het mogelijk om tot wel 45% van je huishoudelijke watergebruik te hergebruiken. Douchewater dat je toilet doorspoelt of je wasmachine voedt, zonder gedoe met filters of chemicaliën. 🎧 Luister ook: Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieHydraloop is compact, plug & play, en geschikt voor nieuwbouw én bestaande woningen. We bespreken de impact van droogte op huishoudens, de rol van overheidsbeleid, en waarom Nederland achterloopt op het gebied van waterrecycling. Ook kijken we naar andere landen, zoals in het Midden-Oosten, waar dit soort oplossingen al breder worden toegepast. Welke rol zouden gemeenten en projectontwikkelaars hierin kunnen spelen? En wat is er nodig om deze technologie op grote schaal door te laten breken? 🎧 Luister ook: Zeewier als messtofOns groene geweten is deze keer Klaske Kruk van Circularities. Zij haalt een onderzoek aan van Ipsos I&O. Daaruit blijkt dat hun zorgen over klimaatverandering afnemen. Jongeren voelen zich vaak machteloos en schuiven het onderwerp naar de achtergrond. Terwijl hun bewustzijn over duurzame keuzes toeneemt, daalt hun gedrag juist: ze vliegen meer, douchen langer en eten vaker vlees. Ook vinden steeds minder jongeren dat de overheid meer moet doen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Een nieuwe raffinaderij in Beverwijk maakt meststof van zeewier. Het klinkt exotisch, maar is bloedserieus. Holdfast and Stipe komt hiermee met een plantaardig alternatief voor kunstmest.Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom zeewier een duurzaam alternatief kan worden voor kunstmest☑️ Hoe boeren hogere opbrengsten kunnen behalen met minder impact☑️ Nog steeds zit er PFAS op onze groenten en fruitIn deze aflevering onderzoeken we de impact van deze innovatie. Die moet een oplossing bieden voor problemen van boeren. Zij moeten vergroenen, maar stuiten op stikstofregels, bodemuitputting en hoge kosten. Holdfast and Stipe biedt ze een 100% plantaardige meststof op basis van zeewier. Gemaakt in een eigen raffinaderij in Beverwijk, zonder chemische bewerking en met een reeks wetenschappelijk onderbouwde voordelen voor gewas, bodem en klimaat.🎧 Luister ook: Hoe bouwen we een economie zonder afval?Nikki Spil vertelt hoe haar meststof zorgt voor gezondere bodems en sterkere planten. Ook het milieu vaart er wel bij: de ecologische voetafdruk is 50 procent kleiner dan die van kunstmest en de koolstofopslag in de bodem neemt toe. Daarnaast staan we stil bij de opschaling. Want hoe krijg je dit type innovatie echt de landbouw in? Boeren reageren in eerste instantie enthousiast, maar het bedrijf heeft nog wel een lange weg te gaan voordat er op grote schaal impact gemaakt kan worden.🎧 Luister ook: schoon water als Nederlands exportproductHarm komt met schokkende cijfers over groentepestidicen Op meer dan de helft van onze kropsla, druiven en aardbeien zitten resten van PFAS-bestrijdingsmiddelen. Dat blijkt uit onderzoek door PAN NL - Pesticide Action Network Netherlands. ‘In de Europese Unie zijn nog steeds meer dan 30 soorten PFAS-pesticiden toegestaan en het heeft er alle schijn van dat die kankerverwekkend zijn, je hormoonhuishouding verstoren, je vruchtbaarheid aantasten of heel giftig zijn voor het waterleven. Laten we dit soort gif alsjeblieft uitbannen.”See omnystudio.com/listener for privacy information.
Er moet iets veranderen aan onze manier van leven. Maar waarom doen we het dan niet? Kunstenaar en programmamaker Lucas De Man schreef er een boek over. “We zitten niet alleen in een klimaatcrisis, maar vooral in een waardencrisis.”Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom het oude verhaal van winst en ego niet meer werkt☑️ Verduurzamen van Tata Steel kost Nederland miljarden euro’s☑️ Herbewapening bedreigt klimaatdoelenWe leven in een tijd vol crises - van klimaat tot mentaal welzijn - en steeds meer mensen vragen zich af: waar gaat het heen met de wereld? En belangrijker nog: wat kan ík doen? Lucas De Man zoekt in zijn nieuwste boek naar antwoorden op deze grote vragen. Hij pleit in zijn boek voor een andere kijk op vooruitgang en een ander toekomstverhaal. Volgens hem is het dominante verhaal van individualisme, efficiëntie en winst uitgewerkt.🎧 Luister ook: koraal in crisis: kunnen we het nog redden?Een term die hij in zijn boek beschrijft is eco-elitisme. Het is het verwijt dat duurzaamheid vooral een hobby of overtuiging is van hoogopgeleide, welgestelde mensen die zich zonnepanelen, elektrische auto’s, biologische voeding of een CO2-compensatie kunnen permitteren. “Dat is op zich niet erg, maar het wordt wél een probleem als die groep vooral op zichzelf focust, kritiek uit op anderen en zich moreel verheven voelt”, aldus De Man. Zo is hij bijvoorbeeld erg kritisch op historicus Rutger Bregman. “Niet om zijn optimisme, maar om zijn stelligheid. Zijn waarheid is wéér een waarheid van bovenaf.” Volgens Lucas De Man hebben we geen nieuwe goeroes nodig, maar gedeelde verhalen die ontstaan vanuit diversiteit, twijfel en samenwerking.🎧 Luister ook: Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economie Harm windt zich intussen op over de nieuwe wapenwedloop in de wereld. Deze wereldwijde ontwikkeling noemt hij een grote bedreiging voor de klimaatdoelen. “Alleen al de herbewapening van de Navo zorgt voor 200 miljoen ton extra broeikasgassen per jaar. En elke dollar die naar wapens gaat, gaat niet naar een echte veilige toekomst”, aldus Harm. Hij refereert daarbij aan onderzoeker Ellie Kinney van het Conflict and Environment Observatory. Zij schreef een rapport dat werd aangehaald in The Guardian. “We investeren nu in militaire veiligheid, verhogen daardoor de wereldwijde uitstoot en verergeren de klimaatcrisis op de lange termijn.”See omnystudio.com/listener for privacy information.
Van bakfiets tot mobiliteitsbudget. Voor veel mkb’ers is het verduurzamen van hun mobiliteit een flinke uitdaging. Deze aflevering in het kort:☑️ Wat mkb’ers nú al kunnen doen om hun mobiliteit te verduurzamen☑️ De impact van milieuzones op ondernemers in de binnenstad☑️ Hoe gedragsverandering net zo belangrijk is als techniekBestelbusjes en leaseauto’s zorgen voor een groot deel van de uitstoot, maar hoe maak je daarin slimme én haalbare keuzes? In deze aflevering hoor je hoe je als ondernemer stappen zet zonder je bedrijf stil te zetten. Te gast is Walther Ploos van Amstel, mobiliteitsexpert en lector City Logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij vertelt dat elektrisch rijden voor mkb’ers nu al voordeliger is, niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de eigen bedrijfskas. Verder gaat het onder meer nog over elektrische bakfietsen, mobiliteitsbudgetten, thuiswerken en het belang van gedragsverandering. 🎧 Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieOok bespreken we met hem de impact van milieuzones in steden. Sinds januari zijn dieselbusjes op veel plekken niet meer welkom in de binnenstad. Dat wordt op gehandhaafd, vertelt hij. “In Rotterdam zijn er al 8000 waarschuwingen uitgedeeld. Vanaf 1 juli blijft het daar niet bij, dan leidt het tot een boete van 140 euro.” Ondernemers die moeten leveren of bouwen in de stad moeten zich dus aanpassen. En dat doen ze volgens Ploos van Amstel dan ook.🎧 Koraal in crisis, kunnen we het nog redden?Harm windt zich op over een bericht over groene beleggingsfondsen. Die blijken namelijk voor meer dan 33 miljard dollar te hebben geïnvesteerd in olie- en gas. “Fondsen met klinkende namen als Sustainable Global Stars en Europe Climate Pathway stoppen veel geld in Shell, BP, TotalEnergies, ExxonMobil en Chevron. Het argument is dat ze via aandelen invloed kunnen uitoefenen op de verduurzaming van deze fossiele bedrijven. Maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Ik weet niet precies wie wie nu voor de gek aan het houden is.”See omnystudio.com/listener for privacy information.
De wereld zoals we die kennen stort onvermijdelijk in. Het is de confronterende openingszin van Ecoliberalisme, het nieuwe boek van betekeniseconoom Kees Klomp.Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom Kees Klomp denkt dat het kapitalisme fundamenteel faalt☑️ Wat ecoliberalisme precies inhoudt en hoe het kan werken☑️ Waarom de natuur steeds slechter in staat is om CO2 op te nemenIn deze aflevering van BNR Duurzaam staat het fundamentele systeemfalen van het kapitalisme centraal. Kees Klomp draagt in zijn boek alternatieven aan. Volgens hem hebben we niet alleen een ecologische, maar ook een psychologische, sociale én economische crisis te pakken. Dat is allemaal terug te voeren op een economie die draait op begeerte in plaats van behoefte.🎧 Luister ook: koraal in crisis: kunnen we het nog redden?Met het begrip ecoliberalisme presenteert Klomp een nieuwe manier van denken: vrijheid en gelijkwaardigheid, maar dan voor alle levensvormen en dus niet alleen de mens. Het is een pleidooi voor een economie waarin zorg voor elkaar en voor de aarde centraal staan. Geen winstmaximalisatie, maar welzijn. Geen groei om de groei, maar productie binnen planetaire grenzen. In het gesprek legt Klomp uit hoe zo’n systeem eruit kan zien, waarom het onvermijdelijk is dat de oude wereld crasht en hoe we nú al stappen kunnen zetten richting een economie van betekenis.🎧 Luister ook: scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalenMaar terwijl er nieuwe economische denkrichtingen opstaan, blijkt ook dat de natuur ons steeds minder kan helpen bij het dempen van de schade. Uit recente metingen blijkt dat bossen en oceanen - tot nu toe onze belangrijkste CO2-opslag - minder goed functioneren door droogte, hittegolven en bosbranden. De jaarlijkse CO2-stijging is bijna verdubbeld. Dat betekent dat zelfs als wij minder uitstoten, de natuur zélf inmiddels meer CO2 terug de atmosfeer in pompt. Een zorgwekkende ontwikkeling, die de urgentie van systemische verandering nog eens onderstreept.See omnystudio.com/listener for privacy information.
In Frankrijk is een enorme ondergrondse voorraad witte waterstof ontdekt. Schoon, overvloedig en zó uit de grond: wordt dit de onverwachte sleutel tot een fossielvrije toekomst?Deze aflevering in het kort:☑️ Wat is witte waterstof en waarom is de vondst in Frankrijk zo bijzonder?☑️ De kansen én technische uitdagingen van natuurlijke waterstofwinning☑️ Britse overheid financiert geo-engineering projectenDe witte waterstof ligt opgeslagen in de bodem van Lotharingen. Deze koolstofvrije energiebron ontstaat zonder menselijke tussenkomst door geologische processen, zoals de interactie van water met ijzerrijk gesteente. Volgens wetenschappers kan witte waterstof een betaalbaar en schoon alternatief worden voor fossiele brandstoffen én zelfs voor groene waterstof. Er komt immers geen CO2 vrij bij de winning en energie-intensieve elektrolyse is niet nodig. 🎧 Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2120Is dit een stille revolutie of een hype met haken en ogen? En zo zijn er meer vragen. Want hoe makkelijk win je deze ondergrondse brandstof eigenlijk? En wat moet er nú gebeuren om witte waterstof snel een plek te geven in onze energiemix? We vragen het aan Maarten Steinbuch, hoogleraar aan de TU Eindhoven. Hij legt uit hoe de Fransen deze bel hebben ontdekt en waarom de vondst wereldwijd veel aandacht krijgt. Wel waakt Steinbuch ervoor om witte waterstof nu te bestempelen als dé toekomst van onze energievoorziening. Daarvoor zijn er te veel onzekerheden.🎧 Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanDe Britse overheid gaat experimenten met geo-enginering financieren. Het gaat onder meer om zonlicht weerkaatsende deeltjes in de atmosfeer, wolken reflectiever maken door middel van vernevelde zoutkristallen uit zeewater en het pompen van water op zee-ijs om het te verdikken. ‘Zo kunnen we de aarde afkoelen en tijd kopen om de energietransitie wat rustiger te kunnen laten verlopen - zonder wereldwijde catastrofes’, aldus Harm. Het gaat om een kapitaalinjectie van tientallen miljoenen euro’s.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Download from Google Play
Download from App Store
United States
Dankjewel voor deze podcast. Een paar jaar geleden ben ik samen met mijn vrouw heel bewust plastic uit ons huis gaan bannen. Denk hierbij aan katoenen broodzakken, shampoo bars, allerlei navullingen voor handzeep, allesreiniger etc... boodschappen doen op de markt, bij afvalvrije supermarkten etc....etc... We zijn nu een paar jaar bezig en er zijn nog steeds terreinen waar we plastic vervangen door duurzame oplossingen.
I