De Indische Podcast

Gerda Kanselaar werd in 1947 in Surabaya geboren uit het huwelijk van Frans Kanselaar en Jojo Lumanauw. Vader was als oorlogsvrijwilliger naar Indië gegaan. Het jonge gezin komt in 1948 in Rotterdam aan. Vervolgens begint het moeizame proces van inburgering, in Nijmegen waar vader oorspronkelijk vandaan kwam. Vooral moeder krijgt het vanwege haar kleur zwaar te verduren; racistische scheldpartijen, stenen en kluiten naar de kinderwagen. Gerda herinnert zich het geroep van de buurtkinderen: Inda pinda poepchinees! Lange tijd bleef het familieverhaal sluimeren, bijna verborgen. Maar in 2024 volgde ze een schrijfcursus en maakte ter afronding een boekje getiteld ‘Vertel me over jouw moeder’ waarin het familieverhaal wordt verteld. Het Indisch ontluiken begon voor Gerda pas recentelijk, maar ze geniet nu met volle teugen van de Indische activiteiten in Nijmegen. 

Er verschijnen nog veel Indische boeken. Ook steeds vaker in eigen beheer uitgegeven. Meestal zijn het familiekronieken geschreven op basis van dagboeken, doorgegeven verhalen, foto’s en andere documenten. Indië is en blijft een inspiratiebron voor velen, de koloniale tijd leeft voort in talloze romans en non—fictie boeken. Niet elk manuscript wordt door een uitgever geaccepteerd. Dan blijft in eigen beheer uitbrengen over, al dan niet ondersteunt door publicatieplatforms als Brave New Books en Boekscout. Elly Doornbosch (1963) ging het avontuur aan. Bij Boekscout 2024 verscheen 'Een djongos weet alles!' In het dagelijks leven is Elly werkzaam in het basisonderwijs waar ze ook graag vertelt van Indië. Bij wijze van voorwerk deed ze archieven aan, bezocht musea en las boeken. De Indische tak van haar familie verbleef al voor de oorlog in Indonesië maar ze beperkt het verhaal tot de periode 1942-1952. Het wordt verteld door een fictieve figuur, een Javaanse bediende oftewel en djongos, genaamd Ayo. Het voorwoord wordt door Elly gelezen. Daarna een vraaggesprek.

Indische Podcast ‘live’Op 16 augustus vond het Sama Nimma Festival* plaats op het Mariënburgplein in Nijmegen. Dit ter gelegenheid van de afsluiting van het jubileumjaar ‘80 Jaar Vrijheid’ en 20 jaar Indië-herdenking Nijmegen. De Indische Literaire Salon werd daarom eenmalig gehouden in de Centrale Biblioheek aan het plein. Te gast waren Ernst Jansz en Lara Nuberg, die door Peter van Riel over hun favoriete boeken werden bevraagd. Van Ernst Jansz is bekend dat hij bewonderaar is van Frans Lopulalan, de te vroeg overleden Molukse schrijver van Onder de sneeuw een Indisch graf. Lara Nuberg is groot fan van Alfred Birney (De tolk van Java) en Pramoedya Ananta Toer (Aarde der mensen). Deze en andere boeken kwamen aan bod in deze bijzondere aflevering van de salon. Het geluid is niet optimaal.Van de gasten verschenen onder meer:Ernst Jansz 'Gideons Droom'Ernst Jansz 'Een liefdeslied'Ernst Jansz 'De overkant'Lara Nuberg 'In haar voetsporen'Lara Nuberg 'De mooiste brieven van Kartini'*https://ap.lc/mJJJO

Ulbe Bosma ‘Leven op een vulkaan. Franz Junghuhn – Een biografie' Uitgeverij Athenaeum. In deze aflevering bespreken we een mooie biografie over de beroemde Duits-Nederlandse natuurwetenschapper Franz Junghuhn die medio 19e eeuw baanbrekend werk verrichtte op Java. Als geen ander kende hij de vulkanen van dit eiland, hij beklom ze allemaal, legde vast wat vast viel te leggen, en ging het gevecht aan met de academische wereld en het gouvernement. Biograaf Ulbe Bosma (hoogleraar VU Amsterdam) leest voor. Alexander Reeuwijk (Azië Magazine) beschouwt de figuur Junghuhn, Peter van Riel recenseert het boek.

In deze podcast weer een aflevering Indisch Inburgeren. We praten met Ralph Voorsmit (Batavia, 1941). Ralph is gepensioneerd kaakchirurg aan het Radboud UMC en tot op de dag van vandaag actief voor ouderen in Nijmegen. De opname is gemaakt in het Oud Burgeren Gasthuis waar Ralph bestuurstaken verrichtte. Onlangs gaf hij een mooie voordracht met beelden in de Indische Salon getiteld ‘het koffertje van mijn moeder’. Hij vertelt over zijn jeugd in Indië, de buitenkampperiode, de Bersiaptijd  en de reis naar Nederland in 1946. Andermaal de terugkeer naar Indië en vervolgens weer de reis naar Nederland. Ralph werd bij zijn grootouders in Groningen ondergebracht want moeder en vader keerden terug naar Indonesië; een traumatische ervaring voor de kleine Ralph. Hij vertelt over de schooltijd - hoe hij zijn Indisch accent moest afleren - zijn eerste baan en hoe hij zich als Indo een plaats wist te veroveren in de Nederlandse samenleving. Wilt u een opname meemaken in de Indische Salon of zelf uw verhaal vertellen. Mail naar indischesalon@gmail.com

De Indische Podcast & het VfondsTussen 2023 en 2025 maakte de Indische Podcast drie series over Indisch inburgeren, zowel in Nederland als in de Verenigde Staten. Met een bijdrage van het Vfonds kon apparatuur worden aangeschaft en een deel van de onkosten gedekt. Dank hiervoor! In deze podcast een aantal geluidsfragmenten uit de shows, bij wijze van trailer. Scroll door de pagina’s en beluister alle afleveringen, in totaal zijn het er maar liefst 30! Wil je ons live aan het werk zien, kom dan eens naar de Indische Salon in het OBG Nijmegen. Als je een mooi verhaal hebt houden we ons aanbevolen. Aanmelden via indischesalon@gmail.com

‘Old soldiers never die’…voor Hendrik Hansen leek dat lang te gelden. Hij overleefde de Birma-Siam spoorlijn, de oorlog in Indonesië en andere missies. Hij dacht misschien het eeuwige leven te hebben. Maar kort na zijn honderdste verjaardag viel het doek dan toch voor deze taaie veteraan die in zijn nadagen de landelijke pers nog wist te halen. De Indische Podcast sprak hem in 2023. De opnames werden niet eerder gepubliceerd.

Dit is geen Indisch boek, al doen titel, omslag en flaptekst anders vermoeden. Het gaat ook niet over Indisch ‘zwijgen’. Nee, het is een indringend boek over een familiegeheim. De schrijfster is Indisch, dat wel, en er komen onmiskenbaar elementen in voor die je ‘Indisch’ zou kunnen noemen. Maar Aisha Dutrieux (1983) ontstijgt dit op een bijzondere manier. Ze schreef eerder romans die goed werden ontvangen en heeft columns in de Volkskrant. Bovendien was ze rechter van beroep. Aisha Dutrieux'Wat wij verzwijgen'Spectrum, ISBN 9789000388035, Euro 21,99

Boekbespreking en fragmenten voorgelezen door de schrijver. Het omslag spreekt van ‘Indisch zwijgen doorbroken’. Een versleten thema, zo lijkt het. Maar Maddy Stolk benadert het op eigen wijze. En Ik moet toegeven deze roman (inmiddels zevende druk) met plezier te heb gelezen. 'Soedah, laat maar. Een Indische familiegeschiedenis' Ambo|Anthos, ISBN 9789026364129, Euro 23,99

Het boek ‘Een adres. De geschiedenis van de joodse onderduik’ van Michal Citroen geeft een ontluisterend beeld van de houding van veel Nederlanders ten opzichte van joodse landgenoten op zoek naar een onderduikadres. Michal Citroen houdt de lezer ook een spiegel voor die vandaag de dag actueel is: zou ik zo iemand zijn geweest die onderduikers opnam tijdens de bezetting? Of: bij wie zou ik kunnen onderduiken?  ‘Een adres. De geschiedenis van de joodse onderduik’  is genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs 2024.

Indisch inburgeren in Amerika (slot). Aflevering 8 en tevens slot van de serie Inburgeren in Amerika. In 2023 reisden we af naar Californië en Oregon om kennis te maken met een aantal Indische emigranten van het eerste uur. Onder hen Max Lokollo (Batavia, 1936), hij woont nu in Ripon, nabij Sacramento.

In de serie Indisch inburgeren in Amerika volgen we enkele emigranten van het eerste uur: Eric Schreuders, Benjamin Willemsz, Marcus Lokollo, Jane Vogel en in deze aflevering Winnyfred Alberts. In 1962 vertrokken haar ouders vanuit Nederland naar de VS waar ze in Oakland, Californië, een huis kochten. Winnyfred reisde pas enige tijd later naar Amerika.

Benjamin Willemsz-Geeroms werd op 22 juni 1930 in Magelang, Midden-Java geboren. In 1953 vertrok hij naar Nederland om in Delft te gaan studeren. Hij werd chemisch ingenieur en emigreerde in 1961 naar Amerika waar hij vanwege zijn vak direct een verblijfsvergunning en werk kreeg bij Chevron in Richmond, Californie. Zijn sponsor was een professor in Berkeley.

Jane Vogel Mantiri (Jakarta, 1953) is psycholoog, acteur en schrijver. Zij woont in Portland, Oregon. Door de toen nog geldende ban op Aziatische immigranten moest het gezin bijna zes jaar in Nederland wachten op vertrek naar de VS. In deze aflevering vertelt zij over de overtocht met de Grote Beer in 1960, de aankomst in New York en het vertrek naar Milwaukee waar de kerkelijke sponsor hen opving. Ze verbaasde zich over de enorme Chevrolets Impala, leerde 'Thanks, I’m fine' zeggen, genoot van het uitzicht op de perfecte nieuwbouwwijk, de bungalows met geschoren gazons, auto’s op elke oprit. Maar er waren geen cowboys en indianen waar ze zo naar had verlangd. En toen begon het inburgeren. Jane publiceerde onlangs haar levensverhaal getiteld 'See Jane Run. A Primer on Love, Resilience, and the American Indo Dream'. Deze aflevering bevat indringende fragmenten

In aflevering 2 van de serie Indisch inburgeren in Amerika spreek ik met professor dr. Jeroen Dewulf (1972), directeur van het Dutch Studies Program aan de Universiteit van Californië, Berkeley. Onder meer over de Indische cultuur in Amerika, Tjalie Robinson en hybride identiteiten.

Dit is de eerste aflevering van een serie over Indische Nederlanders die in de jaren zestig van de vorige eeuw naar Amerika emigreerden. Jane Vogel Mantiri (Jakarta, 1953) is psycholoog, acteur en schrijver. Zij woont in Portland, Oregon, waar ze een eigen praktijk begon. Haar ouders waren van Indische origine. Vader voelde na de onafhankelijkheid niets voor repatriëring naar Nederland en wilde het liefst naar Amerika. 

Schrijver Hans Vervoort werd geboren op 22 april 1939 in Magelang op Java. Zijn vader was KNIL-militair. De kleine Hans onderging Japanse internering en maakte de gewelddadige Bersiaptijd mee. Het gezin repatrieerde pas laat naar Nederland, in 1953, en streek eerst neer in het Brabantse Oss en later in Tuindorp (Amsterdam). Over onder meer de aankomst en aanpassing in het voor hem vreemde vaderland schreef Vervoort in 'Kind van de Oost'. Fragmenten uit dit boek leest hij voor in de Indische Podcast.

Schrijver Hans Vervoort werd geboren op 22 april 1939 in Magelang op Java. Zijn vader was KNIL-militair. De kleine Hans onderging Japanse internering en maakte de gewelddadige Bersiaptijd mee. Het gezin repatrieerde pas laat naar Nederland, in 1953, en streek eerst neer in het Brabantse Oss en later in Tuindorp (Amsterdam). Over onder meer de aankomst en aanpassing in het voor hem vreemde vaderland schreef Vervoort in 'Kind van de Oost'. Fragmenten uit dit boek leest hij voor in de Indische Podcast.

Schrijver Hans Vervoort werd geboren op 22 april 1939 in Magelang op Java. Zijn vader was KNIL-militair. De kleine Hans onderging Japanse internering en maakte de gewelddadige Bersiaptijd mee. Het gezin repatrieerde pas laat naar Nederland, in 1953, en streek eerst neer in het Brabantse Oss en later in Tuindorp (Amsterdam). Over onder meer de aankomst en aanpassing in het voor hem vreemde vaderland schreef Vervoort in 'Kind van de Oost'. Fragmenten uit dit boek leest hij voor in de Indische Podcast.

Schrijver Hans Vervoort werd geboren op 22 april 1939 in Magelang op Java. Zijn vader was KNIL-militair. De kleine Hans onderging Japanse internering en maakte de gewelddadige Bersiaptijd mee. Het gezin repatrieerde pas laat naar Nederland, in 1953, en streek eerst neer in het Brabantse Oss en later in Tuindorp (Amsterdam). Over onder meer de aankomst en aanpassing in het voor hem vreemde vaderland schreef Vervoort in 'Kind van de Oost'. Fragmenten uit dit boek leest hij voor in de Indische Podcast.