Tạp chí đặc biệt

Dầu mỏ của Nga là trọng tâm của cuộc họp thượng đỉnh hôm 05/12 giữa thủ tướng Ấn Độ, Narendra Modi, và tổng thống Nga, Vladimir Putin. New Delhi đang mắc kẹt giữa nhu cầu mua dầu lửa giá rẻ của Nga và các lệnh trừng phạt của Mỹ, đồng thời phải khẳng định nguyên tắc tự chủ chiến lược. Để bảo vệ đối tác - đồng minh Ấn Độ, TT Nga Putin đã không ngần ngại « chĩa mũi dùi » vào Mỹ, đẩy chính quyền của TT Donald Trump vào cảnh « gậy ông đập lưng ông ». Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri cho biết thêm : « Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã chờ đón tổng thống Nga Vladimir Putin ngay dưới chân máy bay. Theo truyền thông Nga, đây là một sự chào đón bất ngờ. Và thêm một sự chế giễu đối với chuyến đi gây tranh cãi trên xe của tổng thống Mỹ Donald Trump khi tổng thống Nga Vladimir Putin đến Alaska hồi tháng 08 vừa qua : vẫn theo truyền thông Nga, ông Putin đã di chuyển bằng xe của thủ tướng Ấn Độ cùng với ông Modi mà không có phiên dịch viên đi cùng. Ngay sau khi đến, ông Putin đã cho thấy một bầu không khí nồng nhiệt. Kênh truyền hình Ấn Độ « India Today » phát một cuộc phỏng vấn nguyên thủ quốc gia Nga, trong đó có thông điệp ủng hộ New Delhi, với bản dịch của kênh truyền hình này. Ông Putin nói : « Về việc Ấn Độ mua các nguồn năng lượng từ Nga, tôi muốn lưu ý rằng chính Hoa Kỳ là nước luôn mua nhiên liệu hạt nhân của chúng tôi cho các nhà máy điện của họ. Đó cũng là năng lượng. Đó là uranium cho các lò phản ứng điện hạt nhân đang hoạt động tại Hoa Kỳ. Nếu Hoa Kỳ có quyền mua năng lượng của chúng tôi, tại sao Ấn Độ lại không có quyền tương tự ? Câu hỏi này cần được xem xét kỹ lưỡng, và chúng tôi sẵn sàng thảo luận về điều này, kể cả với tổng thống Donald Trump ». Lời lẽ ủng hộ này rõ ràng cũng là một sự chế giễu nhắm vào Hoa Kỳ. Washington đã áp đặt lệnh cấm vận đối với uranium làm giàu của Nga hồi tháng 08/2024, nhưng sau đó do lệ thuộc vào nguyên liệu của Nga nên chính quyền Mỹ đã cấp phép đặc biệt để nhập khẩu uranium của Nga cho đến năm 2028. Theo dữ liệu do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế IAEA công bố vào cuối tháng 09 vừa qua, 20% uranium làm giàu được sử dụng trong các lò phản ứng dân sự của Mỹ có xuất xứ từ Nga ». Chiến tranh Ukraina : Ngoại giao không đạt kết quả, căng thẳng leo thang ở Hắc Hải Trước khi công du Ấn Độ, tổng thống Nga Vladimir Putin đã đón tiếp tại điện Kremlin phái đoàn đàm phán của Mỹ, trong đó có đặc sứ Steve Witkoff của tổng thống Mỹ, và Jared Kushner, con rể của ông Trump. Các cuộc thảo luận tìm lối thoát cho chiến tranh Ukraina đã kéo dài tới 5 giờ đồng hồ, nhưng không đạt được kết quả cụ thể nào, cho dù được Matxcơva và Washington đánh giá là « hữu ích », « mang tính xây dựng » và « có hiệu quả ». Trở về từ Nga, đặc sứ Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể của tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 04/12 đã có cuộc trao đổi với Rustem Umerov, nhà đàm phán chính của Ukraina, tại Florida. Trong khi các hoạt động ngoại giao liên tục diễn ra, tình hình bất ngờ nóng lên tại Hắc Hải, liên quan đến các vụ Urkaina tấn công vào tàu chở hàng của Nga, trong đó có các tàu chở dầu. Đáp lại, các lực lượng Nga tăng cường oanh tạc Odessa, nơi có cảng biển quan trọng nhất của Ukraina nhìn ra Hắc Hải.   Từ Odessa, thông tín viên Théo Renaudon giải thích tình hình : « Một câu nói ngắn gọn của tổng thống Nga Vladimir Putin được đưa ra tối thứ Ba (02/12) nhưng hầu như không mấy được chú ý. Ông cáo buộc hải quân Ukraina có các hành vi tấn công tàu biển và đe dọa : « Giải pháp triệt để nhất là cắt đứt Ukraina khỏi biển. Về nguyên tắc, làm được như vậy thì Ukraina sẽ không còn có thể tấn công các tàu ». Các cảng biển của Ukraina hiện đang bị quân đội Nga nhắm mục tiêu. Mỗi ngày, hàng chục drone Shahed nhắm bắn vào các cảng ở Odessa, nơi ngũ cốc và khoáng sản được xếp lên tàu biển và được vận chuyển, mang lại nguồn thu cho Kiev để hỗ trợ nỗ lực chiến tranh. Drone và tên lửa được lực lượng Nga phóng đi từ bán đảo Crimée đã chiếm của Ukraina. Chỉ mất vài phút để drone và tên lửa phóng đến mục tiêu, tấn công cơ sở hạ tầng của Ukraina. Các vụ oanh tạc khiến nhiều nhân viên bốc dỡ hàng hóa bị thương, đôi khi là tử vong. Nhưng mỗi lần như vậy, phía Ukraina đều xây dựng lại cơ sở hạ tầng bị hư hại trong thời gian ngắn kỷ lục. Và những cần cẩu khổng lồ của Odessa vẫn tiếp tục bốc xếp hàng hóa lên các tàu chở hàng sẽ đi qua Thổ Nhĩ Kỳ. Năm ngoái, các cảng biển của Ukraina đã xuất khẩu gần 100 triệu tấn hàng hóa : một con số cao kỷ lục ». Tập Cận Bình từ chối để bị lôi kéo trách nhiệm vào việc chấm dứt chiến tranh Ukraina Trong khi tổng thống Nga Putin công du Ấn Độ, thì nguyên thủ Pháp có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Trung Quốc. Cùng với thương mại, chiến tranh Ukraina là 1 trong 2 trọng tâm của cuộc họp thượng đỉnh Pháp - Trung. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Năm 04/12 đã thúc giục chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dùng ảnh hưởng đối với Matxcơva để chấm dứt chiến tranh Ukraina. Tuy nhiên, theo đặc phái viên RFI Nathanael Vittrant từ Bắc Kinh, ông Tập đã « phản đối mọi ý đồ muốn quy trách nhiệm cho người khác ». Trung Quốc luôn tuyên bố mong muốn hòa bình, nhưng một số nước châu Âu cáo buộc Trung Quốc cung cấp linh kiện, thiết bị quân sự cho Nga. Vậy lập trường thực sự của Bắc Kinh về cuộc chiến ở Ukraina là gì ? Trả lời RFI Pháp ngữ ngày 04/12, nhà địa lý học Emmanuel Véron, chuyên gia về Trung Quốc đương đại, nhà nguyên cứu hợp tác với Viện Inalco, thành viên của Viện nguyên cứu của Pháp về Đông Á (IFRAE), phân tích : « Cho đến nay, tức là tính đến tháng 12/2025, Bắc Kinh chưa bao giờ lên án chiến tranh và hành động xâm lược của Nga ở Ukraina. Đó là điểm đầu tiên. Và điểm thứ hai là giờ đây, chúng ta có thể dễ dàng nói ra điều sau đây, bởi vì có một số tài liệu nguồn mở cho thấy, rõ ràng là Trung Quốc hỗ trợ rất nhiều cho ngành công nghiệp quốc phòng của Nga. Nhìn chung thì nền kinh tế Nga, trong đó có tài chính của Nga, tạo ra doanh thu cho phép Nga duy trì mức độ hoạt động công nghiệp và kinh tế nhất định trong bối cảnh chiến tranh với Ukraina. Hiện tại, ở cấp độ chiến lược và quốc tế, rõ ràng là giới ngoại giao Pháp, ít nhất là từ phía tổng thống Macron, có mong muốn đưa Trung Quốc vào các cuộc đàm phán liên quan đến một triển vọng hòa giải hoặc hòa bình cho xung đột ở Ukraina. Thế nhưng, cố gắng lôi kéo Trung Quốc vào đối thoại để tách Bắc Kinh ra khỏi mối quan hệ song phương rất chặt chẽ với Nga, việc này đã không phát huy tác dụng. Nhìn vào các cuộc gặp ngoại giao từ năm 2022 - 2023 đến nay, cái gọi là kế hoạch hòa bình nổi tiếng của Trung Quốc, hay thậm chí là từ « hòa bình », còn không xuất hiện ở đâu cả. Đó là một logic về sự hòa giải, chứ không phải hòa bình. Chúng ta có thể thấy rõ ràng là chúng ta đã thất bại hết lần này đến lần khác ». Năng lượng mặt trời : Trung Quốc và tham vọng biến sa mạc Sahara thành trung tâm công nghiệp toàn cầu  Về chuyển đổi năng lượng, Trung Quốc mới đây đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực năng lượng mặt trời : Hơn 1,1 terawatt điện mặt trời đã được lắp đặt và 220 gigawatt được bổ sung chỉ trong vòng 7 tháng - nhanh hơn gấp 5 lần so với điện than. Tham vọng của Bắc Kinh là biến Trung Quốc thành trung tâm của quá trình chuyển đổi năng lượng và biến chuyển đổi năng lượng thành đòn bẩy để tạo ảnh hưởng toàn cầu. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst ngày 03/12 cho biết thêm : « Chỉ riêng công nghệ quang điện của Trung Quốc cũng có thể giúp hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C. Đây là điều mà Giang Khả Quân (Jiang Kejun), một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Năng lượng, khẳng định. Chuyên gia Giang Khả Quân cho biết : « Nhờ công nghệ quang điện của Trung Quốc, hiện đang có giá thấp ở mức khó có thể thấp hơn nữa, nhiên liệu hóa thạch gần như có thể biến mất khỏi bức tranh năng lượng. Ngày nay, đầu tư vào năng lượng mặt trời hoặc năng lượng phi carbon đã rẻ hơn nhiều so với sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch ». Ông nhắc lại là 60% công suất điện quang điện mới của thế giới trong năm nay được lắp đặt tại Trung Quốc. Nhà nghiên cứu này tin rằng điều đó sẽ có thể gây ra « những cú sốc rất đáng kể » cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch trong những năm tới. Ông Giang Khả Quân cũng cho rằng đối với Bắc Kinh, lợi ích sẽ vượt xa biên giới quốc gia. Trung Quốc có thể sẽ là « một trong những lựa chọn duy nhất » để các nước đạt được các mục tiêu về khí hậu, đặc biệt là ở nam bán cầu (các nước đang phát triển), nơi các tấm pin mặt trời của Trung Quốc vẫn duy trì vị thế vượt trội về giá cả. Ông nói : « Bất chấp những rào cản do Hoa Kỳ và Châu Âu dựng lên đối với các sản phẩm quang điện của Trung Quốc, không có lý do gì phải lo lắng. Nhu cầu trên thế giới là vô cùng lớn, và Bắc Kinh hiện giờ tập trung vào các thị trường không đóng cửa với Trung Quốc ». Bắc Kinh còn đi xa hơn nữa : họ đang nghiên cứu liệu sa mạc Sahara có thể trở thành một trung tâm công nghiệp trong tương lai của thế giới, mà năng lượng được cung cấp không phải nhờ công nghệ phương Tây mà là từ điện mặt trời của Trung Quốc, hay không ».

Thời sự quốc tế tuần qua nổi bật với sự kiện « tối hậu thư » về hòa bình cho Ukraina, của tổng thống Mỹ Donald Trump, buộc chính quyền Kiev phải trả lời trước dịp lễ Tạ Ơn, ngày 27/11/2025. Nhiều hoạt động ngoại giao dồn dập diễn ra đặc biệt tại châu Âu sau « tối hậu thư » của tổng thống Mỹ. Sự kiện nói trên diễn ra đúng vào lúc mâu thuẫn gia tăng trong nội bộ phe cầm quyền của tổng thống Trump. Tối hậu thư về chiến tranh Ukraina của tổng thống Mỹ được tung ra đúng vào dịp diễn ra thượng đỉnh của nhóm G20, gồm 19 nền kinh tế lớn nhất thế giới, cùng Liên Hiệp Châu Âu (và Liên Hiệp Châu Phi, mới gia nhập từ năm 2023). Washington tẩy chay thượng đỉnh G20 tại Nam Phi. G20 ra tuyên bố chung bất chấp phản đối của Mỹ. Tối hậu thư của tổng thống Mỹ cũng được đưa ra đúng vào giai đoạn chót đầy căng thẳng của Hội nghị Khí hậu COP30 của Liên Hiệp Quốc tại Brazil, khi cộng đồng quốc tế, bị chia rẽ về vấn đề lộ trình từ bỏ năng lượng hóa thạch, có nguy cơ không ra được Tuyên bố chung. COP30 rút cục tái khẳng định Hiệp định Paris 2015 là kim chỉ nam trong hành động Khí hậu, « ngọn hải đăng » của cộng đồng quốc tế trong công cuộc chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh. Đọc thêm - Hành động Khí hậu – Công lý Khí hậu : Vì sao ví Hiệp định Paris 2015 như « Ngọn hải đăng » ? (Phần đóng khung trong bài) Giáo hoàng Lêô XIV dành chuyến công du quốc tế đầu tiên cho Thổ Nhĩ Kỳ, cũng là nơi diễn ra dịp kỉ niệm 1.700 năm Công đồng Nicea I, một thời điểm quan trọng bậc nhất trong lịch sử đạo Thiên Chúa. Trên đây là các chủ đề chính của Tạp chí Thế giới Đó đây tuần này. Kế hoạch cho Ukraina tiếp theo kế hoạch Gaza Kế hoạch hòa bình cho Gaza theo đề xuất của chính quyền Mỹ được Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc thông qua ngày 17/11/2025. Ít ngày sau, chính quyền Trump tung ra kế hoạch hòa bình 28 điểm cho Ukraina, mà nhiều nhà quan sát coi là thiên hẳn về lợi ích của điện Kremlin. Cá nhân tổng thống Trump công khai gây áp lực, và thậm chí buộc Kiev phải trả lời trong ít ngày, và đe dọa nếu bác bỏ, Ukraina sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Phía Nga ngay lập tức hoan nghênh sáng kiến 28 điểm của Mỹ. Tổng thống Ukraina một mặt tỏ ra hưởng ứng, mặt khác báo động trước toàn dân về nguy cơ phải lựa chọn, hoặc chấp nhận  mất chủ quyền, rơi vào thân phận chư hầu của Nga, hoặc bị mất đi một « đồng minh lớn », ngụ ý chỉ Mỹ. Các nước châu Âu đồng minh chủ chốt của Ukraina nỗ lực tìm kiếm một giải pháp ngoại giao để hóa giải áp lực của tổng thống Mỹ. Đọc thêm - Chiến tranh Ukraina: Châu Âu hóa giải kế hoạch "hòa bình" áp đặt của Mỹ như thế nào « Hỏa mù » tối hậu thư Ukraina: Một « vở bi hài kịch » ? Chính quyền Trump ngay sau đó đã tỏ ra xuống nước, chấp thuận nhiều sửa đổi từ phía Ukraina, và hoan nghênh các đóng góp của châu Âu. Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát về chính trị quốc tế, những gì diễn ra nói trên trên thực tế có thể chỉ là một vở kịch trên truyền thông, không hứa hẹn mang lại giải pháp cho chiến tranh Ukraina. Quan điểm sau đây của nhà báo đài Pháp France Inter, Bertrand Gallicher, trong một cuộc trả lời đài TF1, ngày 24/11, được nhiều nhà quan sát chia sẻ: « Kế hoạch hòa bình này ngày càng giống một vở kịch tồi, mà chúng ta không biết liệu đó là một vở hài kịch bi đát hay một bi kịch, bởi vì dĩ nhiên chiến tranh vẫn tiếp tục trong thời gian này. Chúng ta không biết tác giả của vở kịch này là ai, không biết tác giả của kế hoạch hòa bình này là ai. Là Donald Trump hay Vladimir Putin? Chúng ta cũng không thực sự biết kết thúc của vở kịch này là gì, có thể nó chỉ đơn giản là một lời mời tham dự một hội nghị hòa bình mới. Tất cả những gì chúng ta biết là có những diễn viên, đó là những người tham gia các đoàn đàm phán đã có mặt hôm qua tại Geneva. Nhưng về bản chất, vẫn còn rất nhiều câu hỏi chưa có lời giải. Có lẽ ngoại trừ ý chí của tổng thống Nga Vladimir Putin không muốn đạt được kết quả. Người ta có thể hình dung rằng kế hoạch hòa bình này, trong tình hình hiện tại, chắc chắn sẽ thất bại. Cần phải thay đổi triệt để để thành công, nhưng đây là điều cực kỳ khó xảy ra. » Kế hoạch hòa bình của Mỹ cho Ukraina thực hư ra sao là câu chuyện còn để ngỏ, trước chuyến công du Matxcơva của đặc sứ của tổng thống Trump, nhưng màn tối hậu thư tỏ rõ là một hỏa mù. Phe của tổng thống Trump: Mâu thuẫn nội bộ chưa từng có Điểm ít được chú hơn trong vụ tối hậu thư Ukraina là sáng kiến ngoại giao này được tung ra đúng vào lúc nội bộ phe Cộng hòa của tổng thống Trump rơi vào mâu thuẫn nội bộ chưa từng có, kể từ khi ông Trump trở lại nắm quyền. Nhà báo Lê Ngọc từ Washington cho biết cụ thể : « Khó ai có thể nghĩ rằng nhà lãnh đạo uy quyền nhất trong đảng Cộng Hòa kể từ thời cố tổng thống Ronald Reagan lại bị chính các thành viên trong đảng chống đối. Đầu tháng này, gần như đa số các dân biểu Cộng hòa đã cùng với các dân biểu Dân chủ bỏ phiếu đòi công khai hồ sơ Epstein, tội phạm tình dục, đã bị kết án, bất chấp phản đối quyết liệt của ông Trump lúc đầu. Chính trong bối cảnh này, chính quyền Trump đã đưa cho tổng thống Volodymyr Zelenskyy bản kế hoạch hòa bình 28 điểm. Bản kế hoạch, mà theo đó Ukraina buộc phải nhường lãnh thổ cho Nga, hạn chế quy mô quân đội và không được gia nhập NATO, đã vấp phải sự phản đối dữ dội từ nhiều thành viên Cộng Hòa. Mitch McConnell, cựu lãnh đạo phe Cộng Hòa tại Thượng viện, thành viên Cộng hòa có ảnh hưởng, phẫn nộ về việc tổng thống Trump để ‘‘uy tín chúng ta bị đe dọa. Các đồng minh và đối thủ đang nhìn: Liệu Mỹ sẽ kiên quyết phản đối xâm lược hay sẽ tưởng thưởng kẻ xâm lược ?" Chưa kể đến ‘‘sự cố rò rỉ đoạn ghi âm’’ của Steve Witkoff, đặc phái viên của ông Trump về Ukraina. Dân biểu Cộng Hòa Don Bacon xem Steve Witcoff không khác nào một điệp viên Nga, và kêu gọi không để Witkoff dẫn dắt các đàm phán. Kế hoạch cho Ukraina và việc công bố hồ sơ Epstein chỉ là hai trong một loạt sự việc, như đòi hỏi của ông Trump, trong vụ ‘‘shutdown’’, bãi bỏ “filibuster”, tức quy định lâu đời về việc cần phải có 60/100 phiếu để một dự luật được đưa ra biểu quyết ở Thượng viện, cho đến ý tưởng cho mỗi người dân 2.000 đô la lấy từ tiền thu thuế quan... Một liên minh các dân biểu Cộng Hòa ở Hạ Viện, do dân biểu Brian Fitzpatrick đứng đầu, yêu cầu bỏ phiếu ở Hạ Viện dự luật trừng phạt Nga ngay sau Lễ Tạ Ơn ngày 27/11, bất chấp kế hoạch 28 điểm. Tóm lại, phản đối mạnh trong nội bộ cũng như từ các đồng minh châu Âu khiến khả năng kế hoạch hòa bình 28 điểm cho Ukraina của tổng thống Trump được thông qua, mà không có sửa đổi đáng kể, gần như là điều bất khả. » Mâu thuẫn giữa chính quyền Trump và châu Âu có còn là chuyện « nội bộ » phương Tây ? Thái độ nhiều phần đứng hẳn về phía điện Kremlin của chính quyền Trump, nhất quán từ khi lên nắm quyền đến nay, ngày càng đặt ra vấn đề : Liệu các mâu thuẫn giữa Washington và các đồng minh châu Âu của Ukraina có còn là chuyện « nội bộ » của phương Tây ?   Giới chuyên gia phương Tây dường như đang bị chia rẽ triệt để trong cách hiểu về vấn đề này. Tiêu biểu cho quan điểm coi đây là chuyện « nội bộ » của phương Tây là ý kiến của các chuyên gia như Natasha Lindstaedt, Đại học Essex (Anh Quốc). Trong cuộc trả lời đài France 24, bà Natasha Lindstaedt nhận định : « thế nào thì Putin cũng đều thắng : hoặc Ukraina chấp nhận kế hoạch ban đầu thiên về có lợi cho phía Nga, hoặc Zelensky từ chối và Matxcơva có thể chứng tỏ mình là bên bị cản trở thúc đẩy hòa bình, đồng thời gieo rắc chia rẽ giữa Mỹ và châu Âu ». Đọc thêm - Kế hoạch hòa bình cho Ukraina: Sự hỗn loạn ngoại giao của phương Tây có lợi cho Nga Ngược lại, nhà cựu ngoại giao Pháp Michel Duclos, chuyên gia địa chính trị Viện Montaigne, khẳng định kế hoạch 28 điểm cho Ukraina mà phe cầm quyền tại Mỹ bàn thảo với Nga, cho thấy tổng thống Donald Trump đã « lộ rõ bộ mặt thật », đặc biệt với điều khoản thứ tư, khi Hoa Kỳ tự đặt mình ra ngoài hệ thống bảo vệ an ninh châu Âu, « các nước châu Âu không còn thực sự là các đồng minh » của nước Mỹ thời Donald Trump. Nói mâu thuẫn nội bộ giữa Mỹ và châu Âu chỉ đúng với những ai còn đặt niềm tin vào chính quyền Trump. Nhà báo Pierre Haski, đài Radio France, mới đây đưa ra diễn đạt « jeux des dupes » để nói về quan hệ Mỹ - Âu (tạm dịch là : « một trò lừa nhau giữa các bên, nhưng ai cũng giả vờ như không biết »). Châu Âu phụ thuộc nhiều vào Mỹ về mặt an ninh, và bị nước Mỹ của Donald Trump đe dọa về nhiều phương diện. Vừa phải cố gắng để không bị Mỹ ngoảnh mặt, vừa không để bị Mỹ thao túng là thách thức với châu Âu, như nhận định của Michel Duclos.  Thượng đỉnh G20 ở Nam Phi ra tuyên bố chung bất chấp Mỹ: Thắng lợi của hợp tác đa phương ? Hội nghị thượng đỉnh G20 họp tại Johannesburg, Nam Phi, bế mạc ngày 23/11/2025, đúng vào ngày Mỹ đàm phán với các nước châu Âu về kế hoạch 28 điểm cho Ukraina tại Genève, đã ra một Tuyên bố chung, với nội dung chính là kêu gọi thúc đẩy hợp tác đa phương, để chung tay hóa giải các thách thức toàn cầu, đặc biệt là bảo vệ hòa bình, giải quyết khủng hoảng khí hậu. Bất chấp phản đối của Mỹ, quốc gia tẩy chay thượng đỉnh, Tuyên bố chung đã được thông qua. Nước chủ nhà Nam Phi xem đây là một chiến thắng của hợp tác đa phương, và đặc biệt là của các nước phương Nam. Nam Phi, Trung Quốc siết chặt quan hệ Cũng trong dịp thượng đỉnh này, Trung Quốc tuyên bố đẩy mạnh hợp tác với Nam Phi. Thông tín viên Clea Broadhurst tường trình từ Johannesburg : « Tại Johannesburg, thủ tướng Trung Quốc đã tuyên bố đẩy mạnh quan hệ đối tác với Nam Phi, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng mới, xe ô tô điện, y tế, kỹ thuật số và cơ sở hạ tầng. Bắc Kinh cũng hứa sẽ mở cửa thị trường rộng hơn cho các sản phẩm của Nam Phi. Đây là một hỗ trợ quan trọng đối với chính quyền Pretoria đang tìm cách nâng cao chất lượng sản phẩm, và giảm sự phụ thuộc vào việc bán nguyên liệu thô. Động thái này không phải là đơn lẻ, mà nằm trong chiến lược tăng cường ngoại giao với các nước thuộc Nam Bán cầu do Trung Quốc chủ trương. Trước các cạnh tranh gay gắt từ Mỹ và Liên Hiệp Châu Âu, Bắc Kinh đặt cược vào Nam Phi, một thành viên có ảnh hưởng của nhóm các cường quốc đang trỗi dậy BRICS, để củng cố sự hiện diện kinh tế

Hôm 20/11/2025, một phái đoàn của Mỹ đến Kiev để thảo luận về kế hoạch của chính quyền Donald Trump nhằm chấm dứt chiến tranh Ukraina. Kế hoạch vãn hồi hòa bình gọi là « mới » của Mỹ gồm 28 điểm, từ lực lượng vũ trang, lãnh thổ, đến tôn giáo, ngôn ngữ … Trong 28 điểm đó, có yêu sách Kiev nhượng bộ lãnh thổ cho Nga, Ukraina phải cắt giảm 50% quân số, binh sĩ nước ngoài không được triển khai tại Ukraina, Kiev từng bước bị Mỹ cắt giảm viện trợ - bắt đầu từ vũ khí tầm xa có khả năng tấn công sang lãnh thổ Nga ; tiếng Nga thành ngôn ngữ chính thức của Ukraina, giáo hội Chính thống giáo Nga được công nhận hợp pháp tại Ukraina … Dù Mỹ gọi là kế hoạch để vãn hồi hòa bình cho Ukraina, nhưng nhìn từ Kiev, đây chẳng khác nào yêu sách đòi Ukraina đầu hàng kẻ xâm lược trên nhiều phương diện, sau gần 4 năm chịu nhiều tổn thất lớn về nhân mạng, cơ sở hạ tầng. Kế hoạch mà Mỹ đề xuất liệu có thể khả thi ? Trên đài RFI ngày 20/11, Peer de Jong, cựu đại tá thủy quân lục chiến - phó chủ tịch Viện đào tạo Themiis về an ninh - quốc phòng, nhận định kế hoạch mới này không có bất kỳ cải tiến lớn nào và với tình hình hiện nay thì có rất ít khả năng thành công : « Tổng thống Mỹ Donald Trump mở rộng các đề xuất mà ông ấy đã từng đưa ra ngay từ đầu, bao gồm : thứ nhất là đóng băng mặt trận, thứ hai là khả năng chấp nhận việc Ukraina mất Donbas và Crimée, điều mà Nga xem là điều kiện tối thiểu. Và còn một khía cạnh thứ ba, rất quan trọng, đó là một kiểu trung lập hóa Ukraina, có nghĩa là Ukraina sẽ không thể trở thành thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO, và dĩ nhiên là Ukraina sẽ phải chấp nhận những điều kiện gắt gao. Thế nên, hiện giờ quả bóng đang ở trên sân của tổng thống Ukraina Zelensky, nhưng tôi không nghĩ là Ukraina sẽ chấp nhận đề xuất này của Mỹ, điều mà họ đã bác bỏ ngay từ đầu. Và cũng phải nhắc lại là Mỹ vẫn còn đang tham gia cuộc chơi bởi vì kế hoạch của họ dĩ nhiên là bán vũ khí cho Liên Hiệp Châu Âu, và sau đó để Liên Âu cấp cho Ukraina ». Về phía Ukraina, trên đài RFI ngày 19/11, giáo sư Tetyana Ogarkova, trưởng bộ phận Quốc tế của tổ chức phi chính phủ Ukraine Crisis Media Center, nhấn mạnh cho dù đây là thời điểm rất khó khăn của Kiev, nhưng Ukraina sẽ không dễ dàng chấp nhập thất bại như vậy : « Hiện giờ, đây là thời điểm tồi tệ nhất đối với Ukraina, bởi họ đang phải hứng chịu vụ bê bối tham nhũng nghiêm trọng. Ngay từ đầu, tổng thống Mỹ Donald Trump đã tìm cách chấm dứt cuộc chiến này nhưng theo cách đứng trên lưng Ukraina, có phải vậy không nhỉ ? Thế nên, đây không phải điều khiến chúng ta ngạc nhiên. Ukraina đã không nhượng bộ hồi tháng 02/2025. Đã từng có một cảnh tượng diễn ra tại Phòng Bầu Dục và trở nên nổi tiếng. Cũng đã có những thời điểm khó khăn khác. Có lúc, Ukraina đã nhượng bộ trước những yêu sách của Nga, mà thực ra lại là những yêu cầu của Mỹ. Vì vậy, giờ đây, họ lại tìm cách thử lại vào thời điểm khó khăn hơn một chút cho Ukraina, nhưng đây sẽ có thể là một thất bại ». Khủng hoảng ngoại giao Tokyo - Bắc Kinh xen vào đời sống người dân Trung Quốc Quan hệ Trung - Nhật trong tuần qua vẫn chưa được cải thiện. Căng thẳng dấy lên trở lại sau phát biểu của thủ tướng Nhật Sanae Takaichi trước Quốc Hội hôm 07/11, rằng nếu Bắc Kinh thôn tính Đài Loan bằng sức mạnh quân sự, thì đây có thể được xem là một yếu tố đe dọa đến « sự tồn vong » của Nhật Bản, nên Tokyo có thể sẽ tính đến một giải pháp quân sự để phòng vệ.  Không chỉ muốn thủ tướng Nhật Sanae Takaichi rút lại tuyên bố, qua các đòn đáp trả Tokyo, Bắc Kinh còn muốn đe nẹt, ngăn cản các nước khác bày tỏ sự ủng hộ đối với Đài Loan mà Bắc Kinh luôn xem là một phần lãnh thổ của Trung Quốc. Những ngày qua Trung Quốc liên tục gây sức ép đối với Tokyo : từ khuyến cáo người dân Trung Quốc tránh đến du lịch ở Nhật Bản, hoãn cho trình chiếu tại Trung Quốc 2 bộ phim của Nhật, tạm đình chỉ nhập khẩu hải sản của Nhật, ngừng thương lượng về việc nhập khẩu trở lại thịt bò của Nhật. Nhìn từ Trung Quốc, người dân nhìn nhận thế nào về những quyết định nói trên của chính quyền. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst gửi về bài phóng sự : « Các chuyến bay bị hủy, những bộ phim bị tẩy chay, căng thẳng giữa Bắc Kinh và Tokyo đã leo thang trong những ngày gần đây. Đối với người đàn ông tên là Đường này, việc đến Nhật Bản bây giờ là điều không thể. Ông nói : « Tôi sẽ không đi. Không phải là vào lúc này. Nếu chính sách của họ là thù địch với Trung Quốc, thì làm sao mà tôi có thể đến đó mà tiêu tiền được cơ chứ ? Đi mua sắm, chi tiền cho một quốc gia không tôn trọng đất nước chúng tôi thì cũng giống như chấp nhận một sự xúc phạm vậy ». Quan điểm này lan truyền trên mạng xã hội, trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao leo thang. Nhưng cũng có những người tỏ ra chừng mực hơn, ví dụ cô Lý, một người thường xuyên đi du lịch. Cô chia sẻ : « Tôi sẽ không thay đổi kế hoạch ngay lập tức chỉ vì diễn biến thời sự. Nhưng nếu đi du lịch, tôi sẽ chờ đợi thêm chút thời gian rồi mới đi. Tôi sẽ tìm hiểu các khuyến cáo chính thức, diễn biến dư luận ra sao để xem liệu có tác động thực sự nào không ». Cuối cùng, một số người từ chối để chính trị chi phối đời sống văn hóa của họ, như trường hợp của Nhạc, một người khoảng 40 tuổi, mê phim ảnh. Anh nói : « Nếu chúng tôi phải điều chỉnh lựa chọn văn hóa của mình cho phù hợp với từng phát ngôn chính trị, thì chúng tôi sẽ chẳng còn có thể xem bất cứ bộ phim nào nữa. Điều quan trọng nhất là duy trì sự độc lập trong tâm trí. Chính trị là chính trị, và cuộc sống là cuộc sống ». Tẩy chay, thận trọng hay xa lánh : cuộc khủng hoảng Trung - Nhật đang xen vào cuộc sống thường nhật của người dân Trung Quốc, nhưng mỗi người tự quyết định để cuộc khủng hoảng tác động vào đời sống của mình ở mức nào ». Thông qua luật mới về tỵ nạn, chính phủ Anh vấp phải nhiều phản đối Chính phủ Anh, qua lời bộ trưởng Nội Vụ, bà Shabana Mahmood, hồi đầu tuần đã công bố những thay đổi lớn nhất từ 40 năm qua với luật tỵ nạn, áp đặt nhiều điều khoản gắt gao hơn trước, gây ra phản đối của không ít nghị sĩ của đảng cầm quyền và đối lập, trừ đảng cánh hữu dân túy Reform. Từ Luân Đôn, thông tín viên Nguyễn Giang tường thuật : « Kế hoạch có tên “Phục hồi Trật tự và Kiểm soát” (Restoring Order and Control) được công bố hôm đầu tuần qua, trước khi bà Mahmood giới thiệu nội dung tại nghị trường hôm thứ Ba 18/11, làm bùng lên nhiều chỉ trích. Về định hướng mới cho chính sách nhận tỵ nạn, bộ trưởng Mahmood nói rõ lý do kinh tế là quan trọng. Theo bà, hiện Anh quốc đang phải “dùng tiền của người đóng thuế để nuôi trên 100.000 người xin tỵ nạn, và nhiều người đã và sẽ trở thành thất nghiệp một số năm sau khi nhận quy chế tỵ nạn”. Họ sẽ tiếp tục dựa vào các khoản trợ cấp an sinh xã hội (benefits) mà nước Anh phải chi ra. Đây là điều “bất công cho người dân” và cần được chấm dứt. Một trong những điểm chính của kế hoạch là bỏ quy chế cấp quyền ở lại Anh vĩnh viễn cho người được công nhận tỵ nạn. Thay vào đó, chính phủ chỉ cấp giấy phép tạm cư cho họ có hạn 2 năm rưỡi và sẽ đánh giá lại sau 30 tháng. Những người vào Anh dạng di cư bất hợp pháp thì phải đợi 20 năm mới có quyền xin định cư, và phải đạt các tiêu chuẩn như thu nhập và đạt trình độ tiếng Anh cao hơn trước ». Việc cấp nhà ở miễn phí cho người tỵ nạn sẽ được siết chặt để đi tới chỗ chấm dứt. Chuyện dùng khách sạn làm chỗ tạm cư cho người xin tỵ nạn tiếp tục gây bức xúc trong nhiều cộng đồng dân cư bản địa. Thông tín viên Nguyễn Giang cho biết thêm : « Bà Mahmood lý giải những thay đổi này nhằm cải tổ hệ thống nhập cư và tỵ nạn vượt khỏi tầm kiểm soát và trở nên bất công (out of control and unfair) đối với người dân Anh. Bà nêu ví dụ có người tỵ nạn đi xe Audi, mà vẫn được cấp 800 bảng Anh một tháng và chẳng làm gì. Anh cũng sẽ dùng công nghệ AI (trí năng nhân tạo) để xác định tuổi thật của người xin tỵ nạn xưng là trẻ em, vốn là nhóm được bảo vệ ngay lập tức. Gần đây, các báo cánh hữu ở Anh thường đăng các bài họ nói là về những trường hợp đàn ông có râu ria đầy đủ, đầu đã hói nhưng vẫn được toà án công nhận là thiếu niên, để nhận quyền tỵ nạn. Tòa án được bộ Nội Vụ yêu cần đánh giá lại cách diễn giải luật tỵ nạn, sao cho chặt hơn. Một điểm nữa theo đề xuất mới : quốc gia xuất xứ nào được cho là đã an toàn, thì Anh sẽ cho người tỵ nạn đến từ nước đó hồi hương. Họ được khuyến khích nhận tiền trợ cấp để về quê hương cũ, nhưng nếu không đồng ý với “phương án mềm” thì sẽ bị trục xuất cưỡng bức. Biện pháp này sẽ được áp dụng cả với các gia đình bị bác đơn tỵ nạn có trẻ em dưới 18 tuổi. Hiện nay, gần như đa số các trường hợp, gồm cả người Việt Nam, được chấp nhận tỵ nạn hoặc tạm cư nếu người mẹ đang xin tỵ nạn sinh con ở Anh, hoặc tới Anh cùng con nhỏ ». Anh cũng dọa sẽ cấm visa với công dân, doanh nhân Namibia, Angola và CH Dân chủ Congo nếu họ không nhận lại người tỵ nạn đến từ các nước này. Điều này ngay lập tức bị các báo cánh hữu ở Anh hỏi vì sao không có tên các nước như Pakistan và Nigeria, vốn đang có đông nhất số công dân xin tỵ nạn hoặc vượt biên vào Anh ». Các đảng phái trong Nghị viện phản ứng ra sao ? Thông tín viên Nguyên Giang tường trình : « Dù đây là đề xuất của chính phủ, đã có hơn 20 nghị sĩ, cùng đảng Lao Động đang cầm quyền với bà Mahmood, đã lên tiếng phản đối kế hoạch cải tổ, gọi đó là “đánh vào quyền con người” của những người trải qua đau khổ nên mới phải tới Anh. Đảng Dân chủ - Tự do (LibDem) thì phê phán bài phát biểu của bà Mahmood là “dùng ngôn từ tích tụ căng thẳng, không giúp gì cho quốc gia”. Đảng Xanh thì lên tiếng gọi những đề xuất của bà “còn nặng tay” hơn cả diễn ngôn của đảng thiên hữu dân túy Reform, và rằng bộ trưởng Nội Vụ đang dùng “lời lẽ phân biệt chủng tộc, đổ lỗi hết cho người tỵ nạn”. Điều oái oăm nhất là đảng Reform coi rằng bà Mahmood nay đã “đủ tiêu chuẩn gia nhập hàng ngũ” của họ và nhận định đảng Lao Động nay đã “nói giống như Reform”. Dường như chính phủ Anh đã tiếp thu “bài học Đan Mạch”. Thông tín viên Nguyễn Giang cho biết thêm : « Về mặt pháp lý, có vẻ như chính phủ Anh muốn tìm ra cách diễn giải riêng, khắt khe hơn khi vẫn áp dụng (về mặt hình thức) Điều 8 là điều khoản bảo vệ

Nửa đầu tháng 11/2025 là một thời điểm đặc biệt. Mỹ, Nga đe dọa nối lại thử hạt nhân, lần đầu tiên kể từ hơn 30 năm. Cuộc đấu khẩu Mỹ - Nga, gợi lại không khí chạy đua hạt nhân thời Chiến tranh Lạnh, diễn ra đúng lúc cộng đồng quốc tế họp tại rừng Amazon, Brazil, bàn giải pháp đối phó với đại khủng hoảng khí hậu, đe dọa hàng tỉ dân cư. Trump rút Mỹ khỏi hiệp định bảo vệ khí hậu, nước Nga Putin sống dựa vào dầu. Kẻ đe dọa hạt nhân cũng là kẻ cổ vũ cho năng lượng hóa thạch. Tổng thống Hàn Quốc công bố 6 cuộc đại cải cách để thúc đẩy kinh tế, đúng vào lúc Seoul và Washington đạt thỏa thuận đầu tư hàng trăm tỉ đô la, đặc biệt đáng chú ý là cải cách lớn về bộ máy nhà nước. Tại Mỹ, ngày 12/11, « shutdown » (tức tê liệt ngân sách liên bang) chấm dứt. Thời gian shutdown kéo dài hơn 40 ngày là điều chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ. Tại COP30, việc xác lập lộ trình từ bỏ than-dầu-khí được hàng chục nước đặt trở lại bàn đàm phán, đang vấp phải nhiều phản đối quyết liệt. Mặt trận chống tin giả, tin sai lệch về biến đổi khí hậu lần đầu tiên được xác lập tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc về khí hậu, với Tuyên bố bảo vệ thông tin trung thực. Quỹ Thế giới vì Thông tin Trung thực về Biến đổi Khí hậu (The Global Fund for Information Integrity on Climate Change) tính đến nay đã nhận được hơn 400 sáng kiến triển khai, từ gần 100 nước. Trên đây là các chủ đề chính của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này. Vở diễn Trump – Putin: Đòn giương oai hù dọa có thể biến thành ác mộng Hơn 30 năm kể từ các vụ thử hạt nhân cuối cùng tại sa mạc Nevada, tổng thống Mỹ Donald Trump – người tự khẳng định xứng đáng được trao giải Nobel Hòa bình – tuyên bố sẽ nối lại các vụ thử hạt nhân, để trả đũa Nga thử nghiệm vũ khí có thể mang đầu đạn hạt nhân, « không thể bị đánh chặn ». Tuyên bố được đưa ra ngay trước cuộc gặp Trump - Tập Cận Bình ngày 30/10. Cấp dưới cho biết sẵn sàng triển khai thượng lệnh. Ít ngày sau, để trả đũa Mỹ, điện Kremlin ra lệnh nối lại các vụ thử. Tình hình dường như chỉ tạm lắng lại sau khi ngoại trưởng Nga ngày 11/11 yêu cầu Mỹ giải thích rõ về quyết định nói trên, và « sẵn sàng thảo luận các ngờ vực » về cáo buộc Nga bí mật thử vũ khí nguyên tử. 30 năm nay, thế giới ngừng thử bom nguyên tử (ngoại trừ Bắc Triều Tiên). Vũ khí hạt nhân được coi là vũ khí « răn đe », tức không để đem ra sử dụng. Mỹ và Nga, với hơn 10.000 đầu đạn hạt nhân, đã quá đủ để đẩy nhân loại vào ngày Tận Thế. Vậy vì sao Trump và Putin đe dọa thử lại vũ khí nguyên tử lúc này ? Nhà báo Pháp Pierre Haski, chuyên về chính trị quốc tế, trên đài France Inter, ghi nhận các đe dọa hạt nhân của lãnh đạo Mỹ, Nga, trước hết là để hù dọa, nhưng đồng thời cảnh báo nguy cơ: « … Tất cả những động thái này chủ yếu mang tính tâm lý. Putin phô trương mối đe dọa hạt nhân để hù dọa người châu Âu, và lãnh đạo Nga không thiếu đồng minh chính trị ở châu Âu để góp phần thổi bùng nỗi sợ hãi này. Trump, trong mối quan hệ mập mờ với Putin, cố tỏ ra như một nhà lãnh đạo thời chiến, trong lúc vẫn luôn tự nhận mình xứng đáng đoạt giải Nobel Hòa bình và thường xuyên ủng hộ việc loại bỏ vũ khí hạt nhân. Rốt cục, mỗi người theo cách riêng của mình đều đang diễn kịch. Thế nhưng không thể bỏ qua nguy cơ thường trực là một ngày nào đó vở kịch hù dọa của họ biến thành hiện thực. » Vào lúc Trump và Putin làm dấy lên bóng ma ngày tận thế hạt nhân như hơn nửa thế kỷ trước, tại thành phố Belem, rừng Amazon, Brazi, cộng đồng quốc tế họp hội nghị thường niên về biến đổi khí hậu, được coi là hiểm họa nhãn tiền đe dọa vận mệnh của nhân loại, nếu không hành động khẩn cấp. Hội nghị trong rừng già Brazil: Hy vọng từ bỏ năng lượng hóa thạch dấy lên trở lại Khi chọn rừng Amazon làm nơi tổ chức COP30, về mặt chính thức, tổng thống Brazil Lula da Silva muốn đặt việc vào bảo vệ rừng vào tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế. Tuy nhiên, đe dọa chính với khí hậu không phải là nạn phá rừng, mà là các năng lượng hóa thạch, thủ phạm số một. Trả lời RFI, nhà môi trường Arnaldo Carneiro, kỹ sư nông học và nhà địa chất người Brazil nhận định : « Tất nhiên, Brazil phải chấm dứt nạn phá rừng, nhưng đến năm 2035, chúng ta vẫn sẽ phải gánh chịu khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ Bắc Bán Cầu. Các quốc gia Bắc Bán Cầu cũng phải hành động, bất luận là Mỹ, Châu Âu, Trung Quốc hay Nga. Phải nói rằng nạn phá rừng hiện chỉ chiếm chưa đến 2% tổng lượng khí nhà kính toàn cầu. Ở cấp độ khu vực, nó có thể gây ra tác động rất đáng kể, như trường hợp ở rừng Amazon, nhưng trên phạm vi toàn cầu, đây không phải là vấn đề lớn. » Tại thượng đỉnh các lãnh đạo thế giới, tổ chức ngay trước thềm Hội nghị COP30, tổng thống Brazil đã bất ngờ kêu gọi cộng đồng quốc tế nhanh chóng « xác lập lộ trình » thoát khỏi năng lượng hóa thạch. Theo một nguồn tin từ phái đoàn Pháp, được AFP thuật lại, lập trường của lãnh đạo Brazil làm dấy lên hy vọng.  Khoảng 50 quốc gia đang hợp sức để thúc đẩy việc xác lập lộ trình nói trên ngay tại hội nghị này, dựa trên tuyên bố chung của cộng đồng quốc tế đã được trong gang tấc 2 năm về trước, về việc « dần dần rời bỏ các năng lượng hóa thạch ». Điều hoàn toàn không dễ dàng bởi sự phản đối của khối quốc gia dầu mỏ, chưa kể đến nước Mỹ của Donald Trump sẵn sàng chọc gậy bánh xe, dù đã tuyên bố rút khỏi Hiệp định Khí hậu. Hàn Quốc : « Đại cải cách » hành chính, sẵn sàng cho các thay đổi lớn Hàn Quốc đang đứng trước biến chuyển lớn. Hôm 12/11/2025, tổng thống Lee Jae-myung đã đưa ra 6 đại cải cách, gồm các cải cách về quy định quản lý, về tài chính, về khu vực công, về lương hưu, giáo dục và lao động, thành chương trình trọng tâm ngay trong năm thứ hai của nhiệm kỳ, thay vì chọn đây là giai đoạn để « ổn định chính trị » như thông lệ. Trong sáu lĩnh vực, khu vực hành chính công là « chiến trường » quyết liệt nhất. Từ Seoul, thông tín viên Trần Công cho biết cụ thể : « Tại cuộc họp tháng 8/2025, ông Lee từng yêu cầu “hợp nhất và tinh giản những cơ quan nhiều đến mức không thể đếm nổi”, đồng thời cắt giảm mạnh số ghế lãnh đạo không còn giá trị thực. Điều này đồng nghĩa hàng loạt vị trí vụ trưởng, cục trưởng, giám đốc… có thể biến mất, kéo theo sự thu hẹp của các mạng lưới quyền lực mềm gắn với ngân sách, nhân sự và dự án. Tổng thống khẳng định mục tiêu là cắt giảm lãng phí, chuyển các chương trình phúc lợi từ cơ chế “xin–cho” sang cấp phát tự động, xóa bỏ tầng lớp trung gian hành chính tiêu tốn nguồn lực. Cải cách này dự kiến sẽ gặp phản ứng dữ dội và âm thầm từ tầng lớp lãnh đạo thượng tầng – những người có nhiều thứ để mất nhất khi bộ máy bị thu hẹp. Câu nói “cải cách luôn đi kèm đau đớn và phản kháng” không chỉ là cảnh báo, mà còn là lời cam kết về một cuộc tái cấu trúc chính sách quy mô lớn. Điểm đáng chú ý là tổng thống Lee Jae-myung chọn khởi động “6 đại cải cách” ngay từ đầu nhiệm kỳ, khi quyền lực hành pháp đang ở mức mạnh nhất. Đây là thời điểm mà các chính phủ thường ưu tiên ổn định chính trị, nhưng ông Lee lại lựa chọn con đường đối đầu trực diện với những cấu trúc lợi ích lâu năm. Đây được xem là bước đi táo bạo nhằm tận dụng thời điểm quyền lực mạnh nhất để tạo đột phá. Quyết định của Tổng thống Lee Jae-myung công bố 6 đại cải cách ngay trong năm thứ hai nhiệm kỳ không chỉ mang tính táo bạo, mà còn diễn ra tại một thời điểm có tính bước ngoặt. Chỉ một ngày trước, Hàn Quốc và Mỹ đã ký Joint Fact Sheet trị giá 350 tỷ USD,  thỏa thuận thương mại – an ninh lớn nhất trong nhiều năm, mở ra một thời kỳ mới cho kinh tế và quốc phòng Hàn Quốc. Một điểm then chốt khác: Tổng thống Lee đồng thời quyết định đưa Phủ Tổng thống quay lại Nhà Xanh, chấm dứt hơn ba năm vận hành quyền lực tại Yongsan dưới thời chính phủ tiền nhiệm. Đây là một động tác mạnh về mặt biểu tượng: Đó là khôi phục trung tâm quyền lực truyền thống, tái lập cấu trúc điều hành quốc gia. Chọn công bố “6 đại cải cách” ngay giai đoạn này, Tổng thống Lee đã gửi đi một tín hiệu rất rõ: Đó là để hấp thụ lượng vốn khổng lồ, tái cấu trúc ngành công nghiệp và nâng cấp an ninh, Hàn Quốc buộc phải cải cách sâu rộng trong nội bộ trước khi thay đổi lớn ập đến. Thành công hay thất bại của kế hoạch này sẽ định đoạt hướng đi của Hàn Quốc trong thập kỷ tới. » Mỹ : « Shutdown » kỷ lục và những hứa hẹn của Trump về « sức mua » Tại Mỹ, shutdown chấm dứt, sau kỉ lục hơn 40 ngày chính phủ liên bang tê liệt. Hai phe Cộng Hòa và Dân Chủ hưu chiến trong gần ba tháng để thương lượng tìm giải pháp. Trong lúc nội bộ phe Dân Chủ có nhiều chỉ trích nhắm vào 8 thượng nghị sĩ Dân Chủ, bị lên án là « đầu hàng », khi chấp nhận thỏa hiệp để ngừng shutdown, để thắng lợi thuộc về phía tổng thống Trump, nhiều nhà quan sát cho rằng cuộc chiến chưa ngã ngũ. Giai đoạn « shutdown » kéo dài làm lộ rõ nhược điểm của Donald Trump. Đặc phái viên Vincent Souriau từ Washington giải thích : « Có một bài học khác từ các diễn biến này, thực sự vượt ra ngoài việc đóng cửa chính phủ, đó là Donald Trump, đã hứa sẽ là người mang lại sức mua cho người dân, cho đến nay vẫn chưa thành công. Ông Trump có thể nói rằng các số liệu về kinh tế rất ấn tượng, rằng chính sách thuế quan sẽ giúp tạo ra việc làm. Nhưng trên thực tế, không có bằng chứng cụ thể nào. Trong cuộc bầu cử hồi tuần trước, phe Dân Chủ đã giành chiến thắng chính xác là nhờ chuyện sức mua. Phải thừa nhận rằng, đây không phải là các khu vực thành trì truyền thống của đảng Cộng hòa. Nhưng hãy chú ý, đây là lời cảnh báo đối với ông Donald Trump về cuộc bầu cử Quốc Hội giữa nhiệm kỳ vào năm tới. » Khí hậu: Thiết lập mặt trận chống tin giả tại Liên Hiệp Quốc  Trở lại với hội nghị khí hậu của Liên Hiệp Quốc tại Brazil. Nỗ lực tranh đấu vì khí hậu có thêm một hậu thuẫn lớn : Lần đầu tiên, việc bảo vệ thông tin trung thực về khí hậu, chống tin giả, tin bóp méo được ghi vào lịch trình chính thức của Hội nghị Liên Hiệp Quốc. Ngày 12/11, Sáng kiến Thế giới vì thông tin trung thực về biến đổi khí hậu đã ra một Tuyên bố chung cổ vũ cho các hợp tác quốc tế, trước mắt đã có 10 quốc gia ký tên, gồm Brazil, Canada, Chilê, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Uruguay. Quỹ bảo vệ thông tin trung thực, chống tin giả, thông tin bóp méo, ra mắt từ mùa hè

Không chờ châu Âu, Ba Lan tự dựng “tường chống drone” Nga trong bối cảnh Matxcơva gia tăng oanh kích Ukraina, tìm cách chiếm Pokrovsk, “nút giao thông chiến lược”, để định hình cục diện chiến trường miền Đông ; Bầu một người nhập cư trẻ làm thị trưởng New York, làn sóng cử tri trẻ Dân Chủ muốn gạt thế hệ cũ sang một bên ; Liên Âu không “tay trắng” đến dự COP30 ; Phe của thủ tướng Hungary mua lại Blikk, báo điều tra nổi tiếng. Trên đây là một số chủ đề chính của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này. Không chờ châu Âu, Ba Lan tự dựng “tường chống drone” Nga Bộ Quốc Phòng Ba Lan muốn triển khai một hệ thống phát hiện, theo dõi và tiêu diệt drone vào cuối năm 2027. Nằm sát Ukraina và đã bị hơn 20 drone Nga xâm nhập tháng 09/2025, Ba Lan không thể chờ Liên Hiệp Châu Âu thực hiện kế hoạch chung, được thông qua vào tháng 10. Hệ thống riêng của Vacxava, được nghiên cứu trong những tháng tới, sẽ gồm drone và cả trực thăng, tên lửa hành trình để chống mọi mối đe dọa trên không. Trả lời trang Bloomberg ngày 04/11, thứ trưởng Quốc Phòng Cezary Tomczyk khẳng định dự án của Ba Lan về sau có thể tích hợp với “bức tường chống drone” của Liên Hiệp Châu Âu. Theo kế hoạch, những phương tiện đầu tiên ​​sẽ đi vào hoạt động trong vòng ba tháng kể từ khi dự án khởi động, và toàn bộ hệ thống sẽ được hoàn thành trong vòng hai năm, có nghĩa là năm 2027. Đọc thêmĐối phó với drone Nga : Châu Âu đi tìm một giải pháp Để thực hiện kế hoạch, chính quyền Vacxava dự định sẽ vay trong ngân sách 150 tỷ euro của chương trình Hành động An ninh cho châu Âu - SAFE, được Liên Âu phê duyệt tháng 05/2025. Khoảng 50 triệu euro sẽ được giải ngân bắt đầu từ năm 2026, chủ yếu hỗ trợ các công ty Ba Lan. Hơn 20 drone thâm nhập không phận Ba Lan trong tháng 09 cho thấy điểm yếu của hệ thống phòng không của nước này. Cho nên, theo thứ trưởng Quốc Phòng Cezary Tomczyk, các hoạt động chống drone hiện là ưu tiên hàng đầu của lực lượng vũ trang Ba Lan, đặc biệt trong bối cảnh Nga gia tăng oanh kích Ukraina trong tháng 10. Nga phóng 270 tên lửa sang Ukraina chỉ trong tháng 10 : Kỷ lục từ năm 2023 Chỉ trong một tháng Ukraina hứng chịu 270 tên lửa Nga và không biết bao nhiêu drone, tăng 50% so với tháng 09/2025 và là mức kỷ lục tính từ đầu năm 2023. Những vụ oanh kích chủ yếu diễn ra ban đêm và nhắm vào các công trình năng lượng. Tại sao Nga lại gia tăng sử dụng tên lửa ? Tướng Dominique Trinquand, nguyên trưởng phái đoàn quân sự Pháp tại Liên Hiệp Quốc, giải thích với RFI : “Tên lửa gây ra thiệt hại đáng kể, trong khi drone chủ yếu để “nhử” hệ thống phòng không Ukraina. Mỗi mùa thu, Nga lại tăng cường tấn công nhằm làm tê liệt nguồn năng lượng của Ukraina và biến mùa đông thành nỗi kinh hoàng cho người dân Ukraina. Năm nay còn đặc biệt hơn, bởi vì ông Putin hoàn toàn muốn giành chiến thắng để tạo đòn bẩy trong mọi cuộc đàm phán có thể có với ông Trump. Và Nga thực sự muốn giáng một đòn mạnh vào thời điểm dường như ông Trump đang thay đổi lập trường, đang thiên về phía Ukraina và ít nhân nhượng hơn với lập trường của Nga”. “Chảo lửa” Pokrovsk định hình cục diện chiến trường miền Đông Để chiếm ưu thế trên chiến trường, Nga quyết tâm chiếm thành phố Pokrovsk, nơi có khoảng 60.000 dân trước chiến tranh. Được coi là “nút giao thông chiến lược”, cho nên nếu để mất, chuỗi tiếp vận cho mặt trận của Ukraina tại tỉnh Donetsk có thể bị chia cắt. Theo bộ Quốc Phòng Ukraina, Nga huy động hơn 100.000 quân tham gia bao vây Pokrovsk. Hai bên liên tục đưa ra thông tin trái ngược về việc Pokrovsk thất thủ. Trả lời RFI, cựu tướng Pháp Olivier Kempf cho rằng việc Ukraina phải rút lui có thể sẽ gây những hệ quả nặng nề cho diễn biến tiếp theo của cuộc chiến : “Pokrovsk là một khu vực kiên cố vì có rất nhiều tòa nhà, hầm, đường hầm hoặc tương tự như thế nên dễ phòng thủ hơn. Vấn đề là phía sau Pokrovsk lại chỉ có cánh đồng, cho nên không phải chỉ nhờ vài chiến hào và một ít dây thép gai mà có thể kháng cự được lâu dài như ở một thành phố lớn. Đọc thêmChiến sự ác liệt tại Pokrovsk, quân đội Ukraina đối mặt với tình trạng thiếu binh sĩ Điều đáng lo ngại nhất không phải chỉ là tỉnh Donetsk bởi vì chắc chắn quân Ukraina sẽ bám trụ, cố gắng cầm cự càng lâu càng tốt. Điều đáng lo ngại nhất là ở phía tây, tức là hai tỉnh ngăn cách sông Dniepr, chảy từ Kiev ra Biển Đen. Ở đó không có đồi núi, cũng không còn những khu đô thị lớn để quân Ukraina có thể ẩn nấp. Cho nên, quân Nga sẽ phần nào được tự do hành động giữa việc tiếp tục gây sức ép ở phía bắc, Kramatorsk (tỉnh Donetsk), nơi giao tranh diễn ra ác liệt, và tiếp tục tiến về phía tây, theo hướng sông Dniepr để giành thêm đất”. Mỹ : Làn sóng cử tri trẻ Dân Chủ muốn gạt thế hệ cũ sang một bên Ngày 04/11, lần đầu tiên, cử tri của thành phố kinh tế và tài chính lớn nhất Hoa Kỳ đã bỏ phiếu cho một ứng viên theo đạo Hồi, gốc Nam Á, sinh ra ở châu Phi. Và lần đầu tiên, kể từ năm 1982, New York có một thị trưởng trẻ nhất, mới 34 tuổi. Lá phiếu cho ông Zohran Mamdani còn được coi là nguyện vọng của một thế hệ cử tri trẻ theo đảng Dân Chủ, “muốn gạt thế hệ cũ sang một bên”, những người như “mất phương hướng, không chương trình, không lãnh đạo trong khi chỉ còn một năm trước cuộc bầu cử giữa kỳ”, theo nhận định với RFI của giáo sư lịch sử đương đại Serge Jaumain, Đại học Tự do Bruxelles (Bỉ), đồng giám đốc Trung tâm nghiên cứu liên ngành về Châu Mỹ (AmericaS) : “Bối cảnh hiện nay ở Mỹ khá đặc biệt. Chúng ta thấy trong đảng Dân Chủ, mà thực ra không chỉ có đảng này, có một kiểu chế độ lão trị, nơi những người tương đối cao tuổi vẫn tiếp tục giữ vai trò quan trọng. Có thể nghĩ đến bà Nancy Pelosi, mặc dù bà không còn là lãnh đạo của đảng Dân Chủ tại Hạ Viện, cũng đã 85 tuổi. Ngoài ra còn có nhiều nhân vật rất quan trọng khác trong đảng Dân Chủ nhưng họ cũng bắt đầu có tuổi. Người ta có cảm giác là trong giới trẻ Dân Chủ đang có trào lưu muốn gạt những người này ra bên lề, điều này được thể hiện qua các ứng cử viên, đặc biệt là ở New York, với Zohran Mamdani mới 34 tuổi, thực sự là rất trẻ”. Ngày 06/11, dân biểu đảng Dân Chủ Nancy Pelosi thông báo sẽ nghỉ hưu vào tháng 01/2027, khi hết nhiệm kỳ. Đọc thêmBầu cử thị trưởng New York : Thắng lợi vẻ vang của ứng viên đảng Dân Chủ Zohran Mamdani Chính sách thuế quan bị “soi” ở Tòa Án Tối Cao : Thách thức công tâm cho các thẩm phán thân Trump Ngày 05/11, Tòa Án Tối Cao Mỹ xét đơn kiện của nhiều bang Mỹ, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chống lại các biện pháp thuế quan được tổng thống Donald Trump ban hành bằng sắc lệnh vào tháng Tư, viện dẫn đạo luật 1977 về tình trạng khẩn cấp quốc tế. Và nếu đúng là thuế, phải chăng Nhà Trắng đang lấn quyền của Quốc Hội, vốn được Hiến Pháp bảo vệ ? Sau ba giờ nghe điều trần từ các luật sư của hai phía, nhiều thẩm phán của Tòa Án Tối Cao tỏ hoài nghi về “tính hợp pháp” của sắc lệnh này. Trả lời đài RFI ngày 06/11, giáo sư danh dự Anne Deysine, Đại học Paris Nanterre, chuyên gia về các vấn đề chính trị và tư pháp ở Mỹ nhận định “đây là lần đầu tiên, Tòa Án Tối Cao có một phán quyết thực chất” : “Cả 8 thẩm phán, trừ một người là bà Kagan, đều làm việc trong chính phủ, vì vậy họ muốn một tổng thống mạnh mẽ và nhất là cho đến nay, trong tất cả các phán quyết khẩn cấp, Tòa đều chấp thuận những yêu cầu của ông Trump. Và đây là lần đầu tiên, một phán quyết có giá trị thực chất. Cho nên đây là một thời điểm quan trọng. Đúng là sự phân chia quyền lực, sự kết thúc của kiểu chế độ tổng thống hành pháp, chế độ tổng thống trị… đang bị thách thức. Liệu cuối cùng Tòa có quyết định thực hiện công việc của mình hay không, tức là đảm nhận vai trò được Hiến Pháp giao phó: là người bảo đảm Hiến Pháp, là người bảo đảm sự phân chia quyền lực và là người bảo đảm các quyền và tự do ? Nhưng giả sử Tòa Án Tối Cao ra phán quyết chống lại Trump, tổng thống sẽ phản ứng sẽ như thế nào ? Và liệu chính quyền Trump có tuân thủ phán quyết của Tòa không ?” Đọc thêmTối Cao Pháp Viện xem xét chính sách thuế quan, đe dọa công cụ ngoại giao của Trump Liên Âu không đến dự COP30 về khí hậu với “bàn tay trắng” Liên Hiệp Châu Âu đã không "tay trắng" đến dự Hội nghị Khí hậu COP30 tại Brazil. Một ngày trước khi khai mạc thượng đỉnh (06-07/11) và trước khi bắt đầu tuần lễ Hội nghị, khối 27 nước đã đạt được thỏa thuận vào phút chót về các mục tiêu khí hậu cho giai đoạn 2035 và 2040 : Duy trì mục tiêu giảm 90% lượng khí thải nhà kính vào năm 2040 so với năm 1990, trao thêm quyền tự do cho các quốc gia. Tuy nhiên, mục tiêu năm 2035 vẫn mơ hồ : Giảm 66,25% đến 72,5% lượng khí thải (so với năm 1990). Trả lời đài RFI ngày 05/11, ông Neil Makaroff, chủ tịch tổ chức tư vấn Strategic Perspectives, cho biết trong quá trình đàm phán, nhiều nhượng bộ khác đã được đưa ra nhưng nếu tiếp tục, sẽ khó đạt được các mục tiêu đề ra : “Nhìn từ góc độ công nghiệp, châu Âu cần ưu tiên các ngành công nghiệp xanh để cạnh tranh với Trung Quốc. Các nước cũng yêu cầu hoãn ít nhất một năm đối với thị trường carbon cho hệ thống sưởi ấm và giao thông để tránh phải triển khai ngay năm 2027, điều này có thể gây ra tác động xã hội đáng kể. Họ cũng yêu cầu được linh hoạt, đặc biệt liên quan đến lộ trình điện khí hóa phương tiện trên quy mô châu lục, cho nên, đã có một số nhân nhượng. Nhưng cũng cần phải nhớ rằng tấn công hoặc thắc mắc về các luật trong Thỏa thuận Xanh châu Âu sẽ không giúp chúng ta đạt được mục tiêu. Có thể cho một số lĩnh vực được linh hoạt nhưng trên thực tế, vẫn phải duy trì một lộ trình và mức độ nhất quán nhất định trong các luật của Thỏa thuận Xanh. Nếu không, sẽ rất khó để đạt được mục tiêu đề ra, nhất là sự cạnh tranh ngày nay phụ thuộc rất lớn vào kỷ nguyên công nghiệp mới, đó là kỷ nguyên của các công nghệ xanh như xe điện, tua-bin gió, hay pin chẳng hạn”. Đọc thêmThành bại của COP30: Vì sao cam kết cắt giảm khí thải vào năm 2035 là quan trọng ? Hungary: Phe Viktor Orban nắm quyền kiểm soát báo Blikk nổi tiếng Sau khi nắm quyền kiểm soát các đài truyền hình công và khoảng 500 cơ quan truyền thông tư nhân, thủ tướng Viktor Orban vừa mua lại nhật báo Blikk từ tập đoàn Thụy Sĩ Ringier, thông qua một người thân cận. Là tờ báo lớn nhất Hung

Sự kiện tuần qua thu hút sự chú ý của quốc tế là cuộc họp thượng đỉnh của tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 30/10/2025, bên lề thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương - APEC tại Hàn Quốc. Tổng thống Mỹ liên tục đưa ra nhiều tuyến bố với các « mỹ từ », ca ngợi « thành công vẻ vang », « kết quả tốt đẹp », nhưng theo nhiều chuyên gia, Trung Quốc mới là bên « thắng thế ». Đúng là cuộc họp giữa hai nhà lãnh đạo đã mang lại một số kết quả, ví dụ Bắc Kinh đồng ý hoãn trong một năm việc triển khai lệnh hạn chế xuất khẩu đất hiếm, khởi động lại việc mua nông sản của Hoa Kỳ, nhất là đậu nành, cam kết hợp tác chặt chẽ hơn với Washington để ngăn chặn ma túy fentanyl tràn vào Hoa Kỳ. Phía Mỹ giảm thuế quan đánh vào hàng Trung Quốc từ 57% xuống còn 47%. Trên đài RFI ngày 30/10, giáo sư kinh tế Jean-François Huchet, đứng đầu Viện Ngôn ngữ và Văn minh Phương Đông - INALCO tại Paris, phân tích : « Đây giống như một sự tạm dừng leo thang căng thẳng hơn là một thỏa thuận thực sự giữa hai bên, bởi vì các vấn đề còn tồn đọng ở cả hai phía vẫn còn vô cùng lớn. Tôi nghĩ rằng điều mà cả chính quyền Mỹ và chính phủ Trung Quốc mong muốn là tránh tái diễn tình trạng leo thang vốn đã được dự đoán phần nào trong những tuần gần đây sau khi cả hai bên nối lại các lệnh trừng phạt. Chúng ta đã chứng kiến ​​sự hạ nhiệt trong cuộc xung đột thương mại này, vốn thường được mô tả là một cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc kinh tế của thế giới. Hẳn quý vị còn nhớ, Donald Trump từng đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ, quyết liệt - rằng ông sẽ buộc Trung Quốc phải nhượng bộ. Tuy nhiên, sau gần 9 tháng, ông Trump đã nhận ra rằng Trung Quốc có những con bài chiến lược rất quan trọng. Chúng ta đã thấy ví dụ việc mua đậu nành của Mỹ, và đặc biệt là vấn đề đất hiếm, vốn dĩ có thể làm tê liệt hoàn toàn ngành công nghiệp của Mỹ và cả châu Âu. Xin nhắc lại là châu Âu cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề. Chính vì thế, hiện nay, Trung Quốc dường như thắng thế hơn hẳn, bởi vì Trung Quốc đã không chịu khuất phục trước áp lực của Mỹ. Trung Quốc gần như là nước duy nhất không lùi bước trước những vấn đề này. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng dù mức thuế nhập khẩu đã giảm từ 57% xuống 47%, nhưng đây vẫn là mức rất cao. Và tất cả các biện pháp trừng phạt khác giữa hai nước, được áp dụng từ thời chính quyền Trump nhiệm kỳ 1, thậm chí từ trước đó, từ thời tổng thống Obama, vẫn còn hiệu lực. Như vậy, đây vẫn chỉ là một sự cân bằng rất mong manh. Đọc thêmĐối thoại Mỹ-Trung : Trung Quốc « đánh phủ đầu » trước khi đàm phán, theo đúng cách của Trump (…) Tôi nghĩ rằng dẫu sao, phía Trung Quốc cũng không muốn ký kết một thỏa thuận khiến họ chịu quá nhiều ràng buộc, hạn chế và họ muốn có thể gia hạn một thỏa thuận về vấn đề này, xét cho cùng, đó là lợi thế chiến lược của họ. Về phía Mỹ, đó là thẻ bán dẫn, nhất là các bộ vi xử lý rất cao cấp, cho phép đạt nhiều bước tiến về trí tuệ nhân tạo. Vì vậy, tôi cho rằng không bên nào muốn thỏa hiệp quá lâu và họ đều muốn mình có thể chơi lại vài quân bài mà không bị cáo buộc vi phạm một thỏa thuận đã được ký kết và kéo dài (…) Tôi tin rằng cả 2 gã khổng lồ (Mỹ - Trung) sẽ tiếp tục quan sát nhau. Và dĩ nhiên chúng ta sẽ không tránh khỏi việc căng thẳng sẽ còn leo thang nhiều ». Thế giới đối mặt với cuộc chạy đua hạt nhân giữa Putin và Trump ? Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 30/10/2025 bất ngờ ra lệnh cho Lầu Năm Góc cho thử nghiệm trở lại ngay lập tức vũ khí hạt nhân, lần đầu tiên tính từ hơn 30 năm trở lại đây. Lý giải cho quyết định này, ông Trump cho rằng đây là cách đáp trả tương xứng với việc một số nước tiến hành các vụ thử nghiệm. Tuyên bố của nguyên thủ Mỹ được đưa ra ngay sau khi điện Kremlin thông báo về vụ thử nghiệm hệ thống phóng drone ngầm Poseidon, có khả năng di chuyển dưới nước, ở độ sâu 1.000 mét, có thể mang đầu đạn hạt nhân và « không thể bị đánh chặn ». Trước đó vài ngày, hôm 27/10, tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo Matxcơva đã thử thành công Burevestnik, tên lửa hành trình mới chạy bằng năng lượng hạt nhân. Loại tên lửa này được chủ nhân điện Kremlin ca ngợi là vũ khí hạt nhân duy nhất trên thế giới có tầm bắn không giới hạn. Về phản ứng của Nga sau tuyên bố nối lại hoạt động thử nghiệm hạt nhân của Mỹ, thông tín viên RFI Anissa El Jabri tại Matxcơva cho biết điện Kremlin ngay trong ngày thứ Năm 30/10 đã hạ thấp tầm quan trọng của các thông báo gần đây liên quan đến các cuộc thử nghiệm drone ngầm Poseidon và tên lửa Burevestnik có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, nhấn mạnh rằng đây không phải là « các cuộc thử nghiệm hạt nhân » thực chất. Đọc thêmVới thông báo của Trump và Putin, cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được khởi động ? Trên đài RFI, tướng Dominique Trinquand, chuyên gia về các vấn đề địa-chiến lược, nguyên trưởng phái đoàn quân sự Pháp tại Liên Hiệp Quốc, hôm 31/10 nhận định các tuyên bố của phía Mỹ về việc nối lại thử nghiệm hạt nhân còn rất mơ hồ, chủ yếu mang tính khoa trương : « Nói một cách hơi thô thì đây chỉ như là trò đọ cơ bắp giữa ông Putin và Trump. Ông Putin tuyên bố về những vũ khí mới đặc biệt mà chỉ nước Nga mới có. Đây dĩ nhiên là chiêu trò tuyên truyền, mặc dù cũng có thể là đúng. Đó là sự tuyên truyền nhắm vào nhân dân Nga, và ông Trump, như thường lệ, đáp trả rằng ông là người mạnh nhất. Còn về phía ông Putin, ông ấy làm vậy đơn giản là vì ông ấy đang ở thế yếu. Bởi vì tất cả mọi người đều rất lo lắng mỗi nghe nói tới vũ khí hạt nhân, nên tôi chỉ muốn nhắc lại rằng vũ khí hạt nhân đã không còn được sử dụng kể từ năm 1945. Chúng đã từng được sử dụng vào thời điểm đó vì khi đó Mỹ là nước duy nhất sở hữu vũ khí hạt nhân. Ngày nay, không ai muốn mạo hiểm sử dụng vũ khí nguyên tử vì chúng ta đều biết rằng một cuộc trả đũa hạt nhân có thể xảy ra ngay lập tức ». Chiến tranh Ukraina : Thanh niên Ấn Độ, nạn nhân liên đới Số phận của những thanh niên Ấn Độ bị quân đội Nga cưỡng ép tòng quân và đưa ra tiền tuyến chiến đấu chống Ukraina ngày càng gây lo ngại cho chính quyền New Delhi. Thông tin được công bố về cái chết của 2 thanh niên Ấn Độ trên mặt trận ở Ukraina hồi nửa cuối tháng 10 khiến yêu cầu hồi hương hàng trăm công dân bị Nga đẩy sang Ukraina tham chiến càng thêm cấp bách. Họ là những thanh niên bị lừa bởi những lời hứa hẹn được làm công việc trả lương cao tại Nga. Từ New Delhi, thông tín viên Abdoollah Earally ngày 26/10 cho biết thêm : « 126 người Ấn Độ đã bị bắt gia nhập quân đội Nga. 16 người vẫn còn mất tích. Đằng sau những con số chính thức này là những phận người tan vỡ : những thanh niên Ấn Độ sang Nga du học hoặc làm việc nay thấy mình phải ra trận tại Ukraina. Trong tháng 10 vừa qua, video về Sahil Majothi, 22 tuổi, đã lan truyền trên các phương tiện truyền thông Ấn Độ. Thanh niên này, đến từ Gujarat, sang Nga để du học, khẳng định mình đã bị bắt ép tòng quân sau đó đã bị bắt làm tù binh ở Ukraina. Mẹ của anh nói với báo chí Ấn Độ : « Con trai tôi đã bị họ gài bẫy. Rồi ngày mai sẽ lại đến lượt những thanh niên khác thôi. Điều này phải chấm dứt. Tôi kêu gọi thủ tướng hành động kiên quyết ». Một binh sĩ Ấn Độ khẳng định rằng anh trai mình là Sandeep, 23 tuổi, đã bị ép buộc phải đi chiến đấu ở biên giới Nga-Ukraina. Thảm kịch này không còn là trường hợp cá biệt nữa, kể từ tháng 09, có ít nhất 2 người Ấn Độ khác đã thiệt mạng khi tham chiến. Hài cốt của một trong số họ đã được đưa về Ấn Độ ngày 18 tháng 10. Tình cảnh của những thanh niên Ấn Độ này đang khiến xã hội và chính quyền New Delhi lo ngại. Tại Quốc Hội, ngoại trưởng Ấn Độ cho biết New Delhi đã yêu cầu Matxcơva, kể cả ở cấp cao nhất, chấm dứt việc tuyển mộ người Ấn Độ kiểu này và trả tự do cho những công dân Ấn Độ đã bị bắt tòng quân ». Đọc thêmẤn Độ và Nepal triệt phá mạng lưới tuyển lính cho Nga Donald Trump : Lý do khiến nhiều công dân Mỹ di cư sang Ireland Ireland là vùng đất hứa mới cho những người Mỹ phản đối các chính sách của tổng thống Donald Trump, người đã trở lại nắm quyền lãnh đạo Hoa Kỳ vào đầu năm nay. Theo Cơ quan thống kê trung ương, số người rời khỏi Hoa Kỳ để sang định cư tại Ireland đã tăng 96% : từ 5.000 vào tháng 04/2024 lên thành 9.600 người tính đến tháng 04/2025. Lý do: mối lo ngại ngày càng gia tăng về các chính sách của Donald Trump. Từ Dublin, thông tín viên Clémence Pénard ngày 30/10 gửi về bài tường trình : « Ông bà Kim và Richard nằm trong số gần 9.600 công dân Mỹ đã quyết định rời Hoa Kỳ. Cả hai đều rời Florida vào tháng 6 vừa qua để đoàn tụ với cô con gái 22 tuổi, một sinh viên đang theo học tại Dublin. Bà Kim chia sẻ : « Chúng tôi có một cô con gái chuyển giới, vì sự an toàn của con bé, chúng tôi đã rời khỏi đất nước ». Ở Florida, những cuộc tấn công nhắm vào cộng đồng LGBTQ+ đã trở nên kinh khủng : họ sơn lại vạch kẻ đường màu cầu vồng, gỡ bỏ loại sách giáo khoa gọi là "hòa nhập" khỏi các trường công lập … Thật đáng buồn và đáng sợ ». Anh ngữ là động lực cuối cùng để họ đến sống ở Ireland. Bà Kim tâm sự tiếp : « Ban đầu thì tôi thích được đến sống ở nước Pháp cơ. Nhưng rào cản ngôn ngữ có thể khiến cuộc sống hàng ngày phức tạp hơn ». Ông Kim thì cho biết thêm : « Đến sống ở đây là một khởi đầu suôn sẻ. Chúng tôi lẽ ra đã phải làm điều này từ nhiều năm trước rồi ». Liz O'Kane là nhân viên môi giới bất động sản. Bà xác nhận là ngày càng có thêm nhiều khách hàng là người Mỹ. Bà giải thích : « Những người rời khỏi Mỹ trước hết là những người có khả năng tài chính. Cũng giống như trong chiến tranh thôi, ngay cả khi đây không phải là chiến tranh thực sự, chỉ những người giàu có mới có điều kiện ra đi ». Cũng giống như Richard, có 3 trong số các ông bà nội ngoại là người Ireland, có đến 1/10 dân Mỹ khẳng định có gốc gác Ireland. Điều này nuôi dưỡng ước mơ của một số người về một khởi đầu mới ở bên này Đại Tây Dương, ý nói tới châu Âu ».

Liên Âu tiến thêm một bước đến việc ngưng nhập khẩu khí đốt từ Nga; Căng thẳng gia tăng giữa Colombia và Hoa Kỳ do cuộc chiến chống ma túy;  Hệ thống an ninh của bảo tàng Louvre đã không ngăn chận được “vụ trộm của thế kỷ”; Việc bảo vệ an ninh cho cựu tổng thống Pháp trong tù gây tranh cãi. Đó là những chủ đề chính trong tạp chí Thế giới đó đây tuần này.  Liên Âu tiến đến việc ngưng nhập khẩu khí đốt từ Nga Hôm thứ Hai, 20/10/2025, Liên Hiệp Châu Âu đã có một bước tiến lớn trong nỗ lực làm cạn kiệt cỗ máy chiến tranh của Nga, với việc đa số các quốc gia thành viên tán thành nguyên tắc cấm nhập khẩu khí đốt tự nhiên của Nga từ đây đến cuối năm 2027. Biện pháp chủ chốt này, được Ủy Ban Châu Âu đề xuất vào mùa xuân năm nay, đã được sự ủng hộ của phần lớn các bộ trưởng Năng Lượng Châu Âu họp tại Luxembourg. Chỉ có Slovakia và Hungary, hai quốc gia phụ thuộc nhiều vào nguồn dầu khí của Nga, là đã phản đối lệnh cấm. Biện pháp còn phải được đàm phán với Nghị Viện Châu Âu trước khi được thông qua. Từ Bruxelles, thông tín viên Pierre Benazet gởi về bài tường trình ngày 20/10:  “Những người ủng hộ lệnh cấm nghĩ rằng nên làm càng sớm càng tốt, vì Liên Hiệp Châu Âu vẫn nhập khẩu 52 tỷ mét khối khí đốt của Nga vào năm ngoái, chiếm 19% lượng nhập khẩu của khối 27 nước, tức là gần bằng một phần năm. Các bộ trưởng Năng Lượng đã thông qua kế hoạch này với đa số phiếu thuận, tức là 55% số quốc gia thành viên đại diện cho 65% dân số. Các quốc gia Trung Âu phụ thuộc nhiều nhất vào khí đốt của Nga, cụ thể là Hungary và Slovakia, chỉ là thiểu số. Slovakia thậm chí còn đe dọa sẽ chống lại các lệnh trừng phạt đối với Nga nếu nước này bị cắt nguồn cung khí đốt.  Kế hoạch ban đầu bao gồm lệnh cấm tất cả các hợp đồng mới bắt đầu từ ngày 01/01. Sau đó, kể từ ngày 17/06, việc nhập khẩu theo hợp đồng ngắn hạn sẽ bị cấm. Bước cuối cùng sẽ là lệnh cấm nhập khẩu theo hợp đồng dài hạn. Hạn chót được ấn định là cuối năm 2027, nhưng Ủy Ban Châu Âu đã đề xuất đẩy nhanh hơn một năm như một phần của gói trừng phạt thứ 19 đối với Nga. Nghị Viện Châu Âu thì muốn tiến xa hơn: Thứ năm tuần trước, Ủy ban Thương mại và Công nghiệp của Nghị Viện đã đề xuất lệnh cấm có hiệu lực ngay từ ngày 01/01 năm tới.” Ngoài biện pháp nói trên, hôm thứ Tư 22/10, Liên Âu cũng đã đạt được thỏa thuận về tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với ngành dầu khí của Nga. Thỏa thuận này nằm trong khuôn khổ gói trừng phạt thứ 19 được thông qua tại thượng đỉnh Liên Âu ở Bruxelles hôm thứ Năm 23/10.  Nhưng đáng chú ý hơn cả đó là lần đầu tiên chính quyền Donald Trump đã quyết định trừng phạt hai tập đoàn dầu khí của Nga là Rosneft et Lukoil. Phát biểu tại thượng đỉnh Liên Hiệp Châu Âu ở Bruxelles ngày 23/10, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã hoan nghênh hành động này của Washington:  “Tôi cho rằng đây là một bước ngoặt. Hoa Kỳ đã quyết định các trừng phạt nặng nề đối với hai tác nhân quan trọng trong ngành dầu khí của Nga. Cho tới nay, Hoa Kỳ vẫn từ chối làm như thế. Như vậy, đây là một đòn rất nặng đánh vào nỗ lực chiến tranh của Nga vào lúc mà lần đầu tiên kể từ khi nổ ra cuộc xung đột, nền kinh tế của Nga bắt đầu bị ảnh hưởng nặng nề hơn. Đây thật sự là một bước ngoặt, kết hợp với các trừng phạt mà chúng tôi vừa ban hành cũng như với những áp lực đối với những tác nhân khác, sẽ có những tác động to lớn.” Belarus tìm cách liên lạc với các nước châu Âu Hai nhà báo bị giam giữ tại Belarus và Gruzia, Andrzej Poczobut và Mzia Amaghlobeli, đã được trao Giải thưởng Sakharov về Tự do Tư tưởng vào ngày 22/10. Andrzej Poczobut, khi đó là phóng viên tại Minsk của tờ báo Ba Lan Gazeta Wyborcza và là một nhà hoạt động vì quyền của người thiểu số Ba Lan, đã bị bắt vào đầu năm 2021, trong bối cảnh chính quyền Belarus đàn áp các cơ quan truyền thông chỉ trích chính phủ. Trả lời hãng tin AFP, ban biên tập của tờ Gazeta Wyborcza hy vọng là nhờ giải thưởng này, Andrzej Poczobut sẽ được trả tự do. Thực tế đúng là chính phủ Belarus đã tìm cách đối thoại với phương Tây trong nhiều tháng qua trên cơ sở trả tự do cho những tù nhân chính trị để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.  Thông tín viên trong khu vực  Anissa el Jabri từ Matxcơva gởi về bài tường trình ngày 22/10/2025: “Nhờ 52 tù nhân được trả tự do mà lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với hãng hàng không quốc gia Belavia của Belarus đã được dỡ bỏ. Sự kiện đó diễn ra vào ngày 11/09. Chiến lược của nhà lãnh đạo độc tài Belarus đã bắt đầu mang lại kết quả. Alexander Lukashenko đã tái lập quan hệ với Washington từ nhiều tháng trước. Trên cơ sở này, Minsk hiện đang đặc biệt hy vọng lệnh trừng phạt sẽ được dỡ bỏ đối với một công ty lớn khác, đó là Belaruskali, tập đoàn quốc gia chuyên về khai thác kali. Không chỉ hướng đến bên kia Đại Tây Dương, Belarus nay còn nhắm tới các nước láng giềng châu Âu. Hãng tin Reuters tuần trước cho biết, chính quyền Belarus hiện đang tìm cách liên lạc với các nước châu Âu. Theo hãng tin này, vào cuối tháng 9, đại sứ quán Belarus đã gửi thư cho một số nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu, đề xuất một cuộc gặp với đại sứ Belarus tại Vatican, cũng như với đại diện của nước này tại UNESCO. Một số nước châu  đã chấp nhận cuộc gặp.  Minsk đang tìm cách thoát khỏi sự cô lập, đồng thời khẳng định mình là một bên trung gian trong các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraina, cũng như trong các cuộc đàm phán có thể diễn ra trong tương lai về an ninh châu Âu.” Căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bogota  Hôm thứ Hai 20/10/2025, Colombia đã triệu hồi đại sứ tại Hoa Kỳ  sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra lời đe dọa can thiệp quân sự nếu Colombia không chấm dứt sản xuất ma túy. Không những thế, hôm thứ Tư, ông Trump còn đe dọa trực tiếp tổng thống Colombia Gustavo Petro, mà ông gọi là một “trùm ma túy”. Vị tổng thống cánh tả của Colombia đã đáp trả với thông báo kiện ông Trump về tội vu khống trước một tòa án ở Mỹ.  Bằng cách gia tăng những lời đe dọa kiểu này đối với các nước châu Mỹ Latinh và cũng như gia các hoạt động quân sự ở vùng Caribê, tổng thống Donald Trump coi như đang khôi phục chính sách của một số người tiền nhiệm. Liệu Mỹ có sẽ quay lại với chính sách can thiệp mạnh mẽ vào châu Mỹ Latinh,  thậm chí là can thiệp để thay đổi chế độ? Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki gởi về bài tường trình ngày 20/10:  “Từ nhiều thập niên qua, chưa bao giờ sự hiện diện quân sự của Mỹ ở vùng Caribê đạt được mức độ đáng kể như vậy, với hơn 10.000 quân và hàng chục tàu chiến và máy bay được triển khai. Về mặt chính thức, Nhà Trắng giải thích rằng ông Donald Trump đã vận động tranh cử với lời hứa tiêu diệt các băng đảng ma túy và ông sẽ làm mọi cách có thể để ngăn chặn ma túy xâm nhập vào đất Mỹ. Tuy nhiên, một số người lo ngại rằng các chính sách hiện tại của tổng thống Mỹ sẽ làm bùng phát căng thẳng trong khu vực. Trước khi có những cuộc đấu khẩu căng thẳng với tổng thống Colombia, Donald Trump đã gây áp lực lên nhà lãnh đạo Venezuela. Quân đội Mỹ đã thực hiện ít nhất một chục cuộc tấn công vào các tàu nhỏ bị cáo buộc vận chuyển ma túy. Nhưng thực tế, vấn đề chính của Hoa Kỳ là fentanyl, loại ma túy được đưa vào nước Mỹ bằng đường bộ qua biên giới phía Nam.  Qua việc Donald Trump cho phép CIA tiến hành các hoạt động bí mật ở Venezuela, đồng thời không ngần ngại thảo luận về việc can thiệp quân sự vào Colombia, một số nhà quan sát coi đây là mong muốn thay đổi chế độ ở những nước này, điều mà trong quá khứ Washington đã từng dàn dựng trong khu vực và ở các nơi khác. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, Donald Trump đã cố lật đổ Nicolas Maduro nhưng không thành công.” Không chỉ ở vùng Caribê, trong tuần này, chính quyền Trump còn mở rộng cuộc chiến chống ma túy sang vùng Thái Bình Dương, oanh kích trong hai ngày liên tiếp vào hai tàu bị tình nghi vận chuyển ma túy, khiến tổng cộng 5 người chết. Bảo tàng Louvre đã không ngăn được “vụ trộm của thế kỷ” Hôm Chủ nhật 19/10/2025, cả nước Pháp chấn động khi nghe tin sáng hôm đó những kẻ trộm đã đột nhập bảo tàng Louvre ở Paris, đánh cắp 8 báu vật hoàng gia vô giá. Đối với nước Pháp, vốn tự hào về lịch sử và văn hóa, sự kiện mà một số người gọi là “vụ trộm của thế kỹ” là một nỗi nhục của quốc gia. Vụ này đã gây nhiều tranh cãi về vấn đề bảo vệ an ninh cho một viện bảo tàng được coi là lớn nhất thế giới.  Thượng Viện Pháp ngày 22/10/2025 đã mở phiên điều trần để tìm hiểu vì sao bọn trộm đã có thể cướp đi các báu vật đó một cách dễ dàng ngay giữa ban ngày như vậy, Phiên điều trần bắt đầu bằng một bản tường trình chi tiết của Chủ tịch kiêm Giám đốc Bảo tàng Louvre, bà Laurence des Cars, về vụ việc chỉ diễn trong vòng chưa đầy mười phút: Hôm đó, ngay sau khi bảo tàng mở cửa, một chiếc xe tải được trang bị bệ nâng đã dừng lại lúc 9 giờ 30 sáng dọc theo dọc theo bảo tàng ở phía Quai de Seine. Bà Laurence des Cars nhấn mạnh rằng tất cả các chuông báo động đều hoạt động, bao gồm cả chuông báo động trên cửa sổ và trên hai tủ trưng bày bị bọn trộm phá bằng máy mài góc. Một nhân viên an ninh  tại bảo tàng đã liên lạc với sở chỉ huy của bảo tàng để báo cáo vụ đột nhập, được phát hiện lúc 9 giờ 34. Lúc 9 giờ 35, vài giây sau, giám đốc điều hành bảo tàng báo động cho đồn cảnh sát quận 1. Bà Laurence des Cars cho biết thêm, hệ thống an ninh Ramsès, kết nối bảo tàng Louvre với Bộ Nội vụ, đã được một đội trưởng kích hoạt từ sở chỉ huy trung tâm lúc 9 giờ 36. Các nhân viên an ninh đã chạy đến ngay, khiến bốn tên cướp đã vội vã tẩu thoát.  Ngay trước phiên điều trần này, Bộ trưởng Văn hóa Rachida Dati đã khẳng định tại phòng họp Thượng Viện rằng "các biện pháp an ninh nội bộ của Bảo tàng Louvre" đã "chứng tỏ hiệu quả". Tuy nhiên, Laurence des Cars cho rằng bảo tàng đã không "phát hiện ra sự xuất hiện của bọn trộm đủ sớm". Trong cuộc điều trần ở Thượng Viện, Chủ tịch kiêm Giám đốc Bảo tàng Louvre cũng khẳng định "quy trình an ninh đã được tuân thủ nghiêm ngặt". Tuy nhiên bà Laurence des Cars nhìn nhận điểm yếu trong hệ thống an ninh của viện bảo tàng, đã không "phát hiện sự xuất hiện của bọn trộm đủ sớm", vì các camera an ninh bên ngoài không bao phủ toàn bộ mặt tiền của bảo tàng. Tranh cãi về bảo vệ an ninh

Giải thưởng Nobel Hòa Bình được trao cho nhà lãnh đạo đối lập Venezuela gây nhiều phản ứng trái ngược. Kế hoạch hòa bình bất ngờ cho Gaza của tổng thống Mỹ Donald Trump, giúp đình chỉ cuộc chiến kéo dài hơn 2 năm nay, dấy lên nhiều hy vọng về một nền hòa bình lâu dài tại khu vực. Tuy nhiên « thắng lợi ngoại giao » dựa trên sức mạnh của tổng thống Trump, được quảng bá rầm rộ, có nguy cơ che lấp đóng góp ngoại giao của Pháp và các nước Ả Rập. Tại Pháp, chính phủ của thủ tướng Sébastien Lecornu vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đầu tiên tại Quốc Hội, sau khi đình chỉ dự luật cải cách hưu trí, theo đòi hỏi của đối lập. Chính quyền Hàn Quốc bị chỉ trích mạnh trong nước vì phản ứng chậm trễ trước việc cả ngàn công dân bị các tổ chức lừa đảo giam giữ tại Cam Bốt. Ca khúc chống chiến tranh Ukraina, bị chính quyền Nga cấm, được hàng trăm thanh niên Nga hát vang trên đường phố St Petersburg. Giải thưởng Nobel Y học vinh danh tế bào « T – điều hòa », được mệnh danh là người bảo vệ sự cân bằng của hệ miễn dịch. Trên đây là các chủ đề chính Tạp chí Thế giới Đó đây tuần này. Nobel cho « Maria Corina » : Niềm vui tràn ngập khu phố Caracas Ngày 10/10/2025, bà Maria Corina Machado, lãnh đạo đối lập Venezuela, 58 tuổi, được trao tặng giải Nobel Hòa Bình. Thông tin về giải thưởng gây phấn chấn với nhiều người tại Venezuela, đặc biệt tại một khu phố sang trọng ở thủ đô. Thông tín viên Alice Campagnol tường trình từ Caracas : « Phản ứng đầu tiên trên đường phố Caracas là sự ngạc nhiên. ‘‘Thật sự thế à ! Ôi, thật bất ngờ ! Thật vậy sao? Khi nào vậy ?’’. Trong bối cảnh truyền thông bị kiểm duyệt, người dân Venezuela không còn mấy quan tâm đến tin tức nữa. Khi ngạc nhiên qua đi, người qua đường đều vui mừng trước tin này. ‘‘Tuyệt vời, bà ấy thật xứng đáng !’’, ‘‘Thật may mắn khi bà ấy được trao giải thưởng rất lớn này !’’  Đọc thêm : Nobel Hòa Bình 2025 vinh danh Maria Corina Machado, lãnh đạo đối lập Venezuela Ở khu vực sang trọng này của thủ đô Venezuela, người ta không ngừng ca ngợi ‘‘Maria Corina’’, như bà được gọi một cách trìu mến ở đây. Một người nói : ‘‘Bà ấy thật dũng cảm ! Không phải ai cũng làm được những gì bà ấy đã làm ! Toàn thể người dân đều ủng hộ bà ấy. Không còn nghi ngờ gì nữa ! Tôi thực sự ngưỡng mộ bà ấy ! Với cuộc đấu tranh mà bà ấy đã tiến hành ở đất nước này, bà ấy thực sự là một người phụ nữ tốt. Bà ấy thực sự đại diện cho hy vọng thay đổi ở một đất nước đã bị điều hành bởi cùng một khuynh hướng chính trị trong suốt 25 năm nay.’’ Nhưng liệu giải thưởng này, dù có danh giá đến đâu, có thể thay đổi được tình hình ở Venezuela hay không, nơi đàn áp đã trở thành chuyện thường ngày ? Đây là điều không có gì là chắc chắn. » Đằng sau những cuộc tranh cãi hỏa mù...  Giải thưởng cho nhà đối lập Venezuela bị phủ bóng bởi những tuyên tuyền rầm rộ của tổng thống Mỹ Donald Trump và những người ủng hộ việc tổng thống Trump xứng đáng được trao giải Nobel do thành tích giúp cho Israel và tổ chức Hamas chấp nhận ngừng bắn tại Gaza. Chính quyền Trump chỉ trích việc trao giải thưởng cho nhà đối lập Venezuela, và khẳng định Ủy ban Nobel đặt « chính trị » lên trên « hòa bình ». Tuy nhiên, các tuyên bố rầm rộ của chính quyền Trump, và những phản bác mạnh mẽ của nhiều người chống Trump, có nguy cơ làm lu mờ đi một thực tế là, nhà đối lập Venezuela Machado vốn thân cận với tổng thống Mỹ, và những người cùng phe của ông Trump, như tổng thống cực hữu Achentina, Javier Milei. Trên thực tế, chính quyền Trump chắc chắn coi hòa bình là chính trị : « Áp đặt hòa bình bằng sức mạnh » (Peace Through Strength) là lập trường chính thức của Nhà Trắng (Tuyên bố ngày 4/3/2025). Ngay sau công bố Nobel Hòa Bình, nhà đối lập long trọng tuyên bố cảm ơn tổng thống Mỹ, và khẳng định tổng thống Trump xứng đáng là người nhận giải. Trang mạng The Conversation, có bài của chuyên gia Thomas Posdado, Đại học Rouen (Pháp), cho rằng việc Ủy ban Nobel trao giải cho bà Machado là « một cách để gián tiếp khen thưởng Donald Trump », ngầm ủng hộ việc thay đổi chế độ tại Venezuela. Nobel Hòa bình giúp tránh bạo lực hay góp phần thổi bùng ngọn lửa chiến tranh ? Vào lúc tàu chiến Mỹ áp sát Venezuela, và tổng thống Mỹ đe dọa can thiệp, bà Machado tuyên bố tin tưởng vào sự hỗ trợ của ông Trump để Venezuela được giải phóng khỏi chế độ độc tài, trong lúc theo viện thăm dò dư luận Datanalisis, được báo Le Monde dẫn lại, chỉ có 3% người dân nước này ủng hộ Mỹ can thiệp quân sự. Báo chí nhiều nước châu Âu lo ngại, giải Nobel Hòa Bình có thể trở thành tác nhân làm căng thẳng gia tăng, thậm chí thúc đẩy chiến tranh bùng phát. Báo Bỉ RTBF có bài « Trump, Maduro và giải Nobel bất hòa : Venezuela bên bờ bão tố ». Đài Pháp France Culture : « Từ Nobel Hòa bình đến bóng ma chiến tranh ? ».  Đọc thêm : Tại sao Donald Trump gia tăng áp lực chống Venezuela vào lúc này ? Theo Ủy Ban Nobel, giải Nobel Hòa Bình được trao cho bà Maria Corina Machado, « một gương mặt chủ chốt làm nên sự thống nhất của các lực lượng đối lập Venezuela », vì các nỗ lực thúc đẩy « tiến trình chuyển đổi từ chế độ độc tài sang nền dân chủ một cách công bằng và ôn hòa ». Liên Hiệp Quốc thừa nhận việc trao giải cho lãnh đạo đối lập Venezuela phản ánh khát vọng của người dân Venezuela « được bầu cử tự do và công bằng », « các quyền dân sự và chính trị được tôn trọng ». Cựu ứng cử viên tổng thống đối lập Eglée Gonzalez, một đồng chí của bà Machado, đặt niềm tin vào là « việc trao giải Nobel Hòa Bình sẽ khuyến khích chính trị gia này lựa chọn con đường đối thoại để tìm lối thoát cho khủng hoảng chính trị ». Tuần báo Pháp Le Nouvel Obs cũng bày tỏ hy vọng « giải Nobel Hòa Bình nhắc nhở chúng ta rằng lòng dũng cảm của một người phụ nữ có sức nặng hơn cả một chế độ độc tài vũ trang. Hy vọng thông điệp này không bị hiểu lầm là sự khích lệ đối với những người, một lần nữa, mơ ước cứu châu Mỹ Latinh bằng cách gửi tàu chiến đến nơi đây. » Kế hoạch Gaza « của Trump » và đóng góp ngoại giao của Pháp - Ả Rập Xê Út Việc tổng thống Trump tung ra Kế hoạch 20 điểm về hòa bình cho Gaza, cuối tháng 9, chỉ ít ngày sau đó, đã được Israel và Hamas, hai bên xung đột chấp thuận, và bắt đầu triển khai giai đoạn một với việc trả tự do cho tất cả con tin Israel và khoảng 2000 tù nhân Palestine, Israel ngừng bắn và bắt đầu rút quân. Việc đình chiến diễn ra chỉ ít tuần sau khi Israel oanh kích Qatar, quốc gia trung gian đàm phán, giết chết nhiều đại diện của Hamas, đã được coi là một thắng lợi ngoại giao ngoạn mục của tổng thống Mỹ.  Đọc thêm - Hòa bình cho Gaza và lợi ích của gia đình Trump : Một công đôi việc Tuy nhiên, thắng lợi ngoại giao được quảng bá rầm rộ của tổng thống Mỹ, và người con rể Jared Kuchner, đã gần như che khuất các đóng góp ngoại giao không nhỏ của tổng thống Pháp Emmanuel Macron, cùng các nước Ả Rập. Theo nhà báo Liza Rozovsky của tờ Haaretz, một nhật báo có đông bạn đọc hàng đầu tại Israel, thì tại quốc gia này, sáng kiến của tổng thống Pháp bị chỉ trích nặng nề và coi là xa rời thực tế. Trên thực tế, nhà báo Israel cảnh báo, hãy còn quá sớm để nói rằng cuộc chiến tại Gaza sắp kết thúc, và cần phải « bày tỏ lòng kính trọng đối với một nhà lãnh đạo (tổng thống Pháp Emmanuel Macron), người đã bị chỉ trích rộng rãi ở Israel, và kể cả bởi chính bản thân ông ». Đọc thêm : Giải pháp hai Nhà nước Palestine – Israel và cuộc đối thoại “của những người điếc”’ (nhân cuộc vận động ngoại giao của Pháp - Ả Rập Xê Út về Gaza)  Sáng kiến ​​Pháp-Ả Rập Xê Út được khởi xướng vào cuối tháng 9 ban đầu có vẻ hụt hơi, và xa rời với thực tế. Tuy nhiên, chính sách ngoại giao mạnh mẽ của Pháp, cả trước công chúng lẫn hậu trường, cuối cùng đã góp phần mang lại kết quả. Trước khi ông Trump đưa ra kế hoạch 20 điểm, áp lực quốc tế đã gia tăng lên mức chưa từng có, với việc có thêm hơn chục quốc gia, dẫn đầu là Pháp, công nhận Nhà nước Palestine. Khi phương châm « áp đặt hòa bình bằng sức mạnh » gặp giới hạn…. Sáng kiến ​​Pháp-Ả Rập Xê Út, với Tuyên bố New York, đã khiến tổng thống Mỹ « phải thay đổi lập trường ». Kế hoạch của ông Trump dựa nhiều vào Tuyên bố này. Theo nhà nghiên cứu Muriel Asseburg, chuyên về Trung Đông, Viện Đức về Quan hệ Quốc tế và An ninh (The German Institute for International and Security Affairs - SWP), được báo Israel dẫn lại, sáng kiến này đã góp phần làm thay đổi lập trường của chính quyền Mỹ, khi đoàn kết các nước Ả Rập đi theo một lập trường thống nhất, khẳng định tương lai của Palestine « không có Hamas ». Tổng thống Trump đã phải từ bỏ kế hoạch ảo tưởng về việc trục xuất người dân Palestine khỏi Gaza, để biến nơi đây thành khu nghỉ dưỡng sang trọng. « Thành công lớn nhất » của tổng thống Macron, theo báo Israel, là đã buộc tổng thống Mỹ đưa việc công nhận Nhà nước Palestine vào kế hoạch 20 điểm (điểm thứ 19). Đọc thêm - Tái thiết Gaza : Khối Ả Rập họp bàn cách chống lại kế hoạch di dân Palestine của Trump Phương châm « áp đặt hòa bình bằng sức mạnh » của tổng thống Mỹ khi đối diện với thực tế vấp phải những giới hạn. Chính sách ngoại giao của Trump, muốn đạt thành quả trong các hồ sơ phức tạp, không tránh khỏi phải tích hợp đóng góp của các đối tác. Pháp: Người vừa đoạt giải Nobel kinh tế kêu gọi « dừng đồng hồ » cải tổ hưu trí để hòa dịu xã hội Tại Pháp, bài diễn văn của thủ tướng Sébastian Lecornu trước Quốc Hội ngày 14/10, chấp nhận đình chỉ cuộc cải tổ hưu trí, để đổi lại việc không bị đảng Xã hội bỏ phiếu bất tín nhiệm cùng các đảng phái đối lập khác. Quyết định của thủ tướng Lecornu tránh cho Quốc Hội Pháp phải giải tán, mà theo nhiều nhà quan sát có thể đưa nước Pháp lún sâu vào khủng hoảng chính trị trầm trọng. Có lẽ ít người để ý là, kêu gọi đình chỉ cuộc cải tổ hưu trí là nội dung chính của một trong những phát biểu đầu tiên của người đồng đoạt giải Nobel kinh tế Pháp Philippe Aghion, 69 tuổi, tối ngày thứ Hai, 13/10, trên đài France 2, một ngày trước diễn văn rất được trông đợi của thủ tướng: « Tôi không biết từ đình chỉ có đáng sợ không, nhưng rõ ràng là chúng ta phải làm điều đó. Đó là cách để làm tình hình dịu lại ! Chúng ta phải dừng ‘‘đồng hồ’’ ngay bây giờ cho đến cuộc bầu cử tổng thống.

Nước Pháp lại thay thủ tướng. Thế giới thở phào nhẹ nhõm nhờ thỏa thuận giữa Hamas và Israel tại Gaza ;Tuần lễ giải Nobel danh giá và cái kết đắng trắng tay của Donald Trump, là một số chủ đề chính của Tạp Chí Thế Giới Đó Đây tuần này. Trong tuần vừa qua, diễn biến chính trị tại Pháp lại được theo dõi chặt chẽ, sau khi tân thủ tướng Sébastien Lecornu từ chức vào thứ Hai, và tân nội các với 18 bộ trưởng chỉ tồn tại có 14 giờ. Đây là lần thứ năm trong vòng chưa đầy hai năm, Pháp thay đổi thủ tướng, phản ánh tình trạng bất ổn chính trị kéo dài. Trên kênh truyền hình France 2, tối thứ Tư ông Lecornu giải thích : « Tối nay, nhiệm vụ của tôi chấm dứt. Tôi từ chức vì không đáp ứng được những điều kiện đặt ra, và tôi cũng không chạy theo chức vụ thủ tướng.. Theo tôi, nội các mới sẽ phải chịu trách nhiệm trong tương lai, bất kể là ai, thì sẽ phải là một đội ngũ hoàn toàn không có tham vọng tranh cử tổng thống năm 2027. » Thủ tướng từ nhiệm cũng loại bỏ khả năng giải tán Quốc Hội, và  khẳng định rằng « đây không phải là thời điểm để thay đổi tổng thống ». Chiều thứ Sáu, tổng thống Emmanuel Macron gặp lãnh đạo các chính đảng, ngoại trừ hai đảng cực hữu Tập Hợp Dân Tộc và đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất, để tham vấn. Theo điện Elysée cuộc họp này mang tính quyết định vì lãnh đạo Pháp đã hứa bổ nhiệm thủ tướng trong vài giờ sau đó…. ( à mis à jour) Cuộc khủng hoảng chính trị này không chỉ gây lo ngại trong nước mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực đồng euro. Những bế tắc chính trị và thâm hụt ngân sách tại Pháp đang làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Paris trong Liên Hiệp Châu Âu. Tin tức về thỏa thuận giữa Hamas và Israel được đưa ra sáng thứ Năm, 09/10/2025, đã « khiến cả thế giới nhẹ nhõm », theo như nhận định của thủ tướng Anh Keir Starmer. Theo kế hoạch hòa bình ở Gaza do tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất, hai bên đã đồng ý thực hiện giai đoạn đầu tiên, tức là trao trả 20 con tin bị Hamas bắt giữ còn sống sót, đổi lại Israel trả tự do cho hơn 2000 tù nhân Palestine. Nhà Nước Do Thái đã chính thức xác nhận thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực kể từ 12 giờ trưa thứ Sáu (giờ Israel), và lực lượng Israel bắt đầu rút quân ở Gaza, rời về một đường biên đã được thỏa thuận. Hình ảnh của hãng tin Reuters cho thấy những chiếc xe tải được Israel huy động để di chuyển các xe tăng ở dải Gaza. Nhiều quốc gia đã bày tỏ ý định sẵn sàng hỗ trợ, viện trợ nhân đạo, tái thiết dải Gaza đã bị tàn phá sau hai năm chiến tranh.  Thỏa thuận mở đường cho việc chấm dứt cuộc chiến khiến 60 000 người Palestine thiệt mạng, do Israel khởi xướng để trả đũa Hamas sau vụ tấn công khủng bố 07/10/2023, lấy đi sinh mạng của 1200 người và hơn 200 người bị bắt giữ làm con tin. Liệu Hamas có chịu giải giáp ? Tuy nhiên, nhiều điểm trong kế hoạch hòa bình do tổng thống Trump đưa ra vẫn còn mơ hồ, đặc biệt là việc giải giáp Hamas, và bằng cách nào ? Điều này được coi là « thách thức lớn nhất vì nếu không, sẽ khó có khả năng Israel rút quân hoàn toàn và quốc tế cũng sẽ khó chấp thuận rót hàng tỷ đô la để tái thiết Gaza », theo nhận định của giáo sư Jonathan Rynhold, trưởng khoa chính trị tại đại học Bar Ilan, ở Israel, được Reuters trích dẫn. Đây cũng là điều kiện mà Nhà nước Do Thái nhiều lần đưa ra, và Hamas đã từng công khai bác bỏ. Theo trang Al Jazeera, được cho là thân cận với phong trào Palestine, rất khó để Hamas chấp nhận giải giáp, vì vũ khí là “lá bài mặc cả” của Hamas trong các cuộc đàm phán và là biểu tượng cho sự kháng cự của họ trước Israel, và tự đặt mình vào thế yếu. Một số nhà phân tích trả lời báo Qatar cho rằng Hamas sẽ không tự nguyện giao nộp vũ khí nếu không đạt được các nhượng bộ lớn từ Israel và cộng đồng quốc tế, chẳng hạn như chấm dứt phong tỏa Gaza, bảo đảm an ninh cho người Palestine, hoặc thành lập một Nhà nước Palestine độc lập. Nếu giao nộp vũ khí, Hamas sẽ mất đi uy tín đối với những người ủng hộ ở Gaza vì mất đi vai trò bảo vệ. Tuy nhiên, vẫn có khả năng Hamas có thể đồng ý bàn giao một phần vũ khí hoặc giải tán một số lực lượng, để đổi lấy nhượng bộ về kinh tế, thay vì giải trừ hoàn toàn. Do đó thỏa thuận ngừng bắn này có thể rất mong manh, và chỉ mang tính chất tạm thời, chỉ giảm leo thang. Theo hãng tin AP, mặc dù tối qua, văn phòng chính phủ Israel đã thông qua giai đoạn đầu của thỏa thuận, nhưng sáng nay, nhiều vụ pháo kích vẫn diễn ra vào sáng sớm nay tại dải Gaza. Theo một nguồn tin ẩn danh từ Israel, quân đội Nhà nước Do Thái sẽ vẫn kiểm soát 50 % dải Gaza, ngay cả khi rút quân. Dù không rõ liệu lệnh ngừng bắn có được duy trì dài lâu, nhưng niềm vui đã lan tỏa khắp dải Gaza khi thông tin này được đưa ra. Sáng nay, theo AP, hàng ngàn người Gaza đã bắt đầu đi bộ, trở về nhà, tại những nơi mà quân đội Israel rút quân. Tình hình tại Gaza cũng là chủ đề đáng chú trong liên hoan phim về phóng viên chiến trường được tổ chức ở Pháp. Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới ước tính 220 nhà báo đã thiệt mạng trong các vụ oanh kích của Israel tại dải đất bị cô lập này. Hành trình đưa tin chết chóc của các phóng viên được mô tả trong bộ phim tài liệu Inside Gaza, do Hélène LÂM TRỌNG thực hiện, và được trình chiếu vào tối thứ Năm, 09/10/2025, trong khuôn khổ chương trình Giải thưởng vinh danh các phóng viên chiến trường của thành phố Bayeux vùng Calvados-Normandie. Những tiếng nói của người dân Palestine Từ hai năm qua, không một nhà báo quốc tế nào được vào Gaza tác nghiệp, Hélène LÂM TRỌNG trong cuộc phỏng vấn, trả lời RFI tiếng Việt, cô giới thiệu về bộ phim và ý nghĩa từ việc nhường lời cho các phóng viên của hãng thông tấn Pháp AFP, những người trong cuộc chứng kiến những thay đổi đột ngột trong đời sống của 2 triệu dân Gaza chỉ sau có 1 đêm bị cuốn vào chiến tranh. Cô nói :  « Tất cả các nhà báo quốc tế hoàn toàn bất lực vì phóng viên quốc tế bị cấm đến Gaza tác nghiệp. Chỉ còn lại các nhà báo của AFP tại Gaza. Họ làm việc trong những điều kiện vô cùng khó khăn. Phim tài liệu này trước hết là để vinh danh công sức của họ, để nhắc nhở rằng công việc của các phóng viên Palestine vô cùng quan trọng. Có thể nói đây là một bộ phim tôi đã thực hiện cùng với hãng thông tấn Pháp AFP. May mắn ở đây là tất cả các nhân vật trong phim đều là các nhà báo đã thu thập được rất, rất nhiều thông tin, hình ảnh, video. Từ những tài liệu đó tôi đã hình thành dự án để đưa được Inside Gaza đến với khán giả. Thực ra, ngay sau loạt khủng bố 7/10/2023 không mấy ai muốn xem kiểu phim này, không mấy ai muốn biết quan điểm của người Palestine về những gì vừa xảy ra. Nhưng theo tôi tiếng nói của người Palestine hết sức quan trọng, bởi vì chất lượng thông tin chính là ở điểm, tin tức phải được xử lý một cách cân bằng. Cần quan tâm đến lập trường của người Palestine và các nhà báo của tại Gaza là những nhà quan sát có vị trí tốt nhất, để tường thuật một cách chi tiết sống trong một cuộc xung đột khắc nghiệt như ở Gaza và hơn thế nữa làm thế nào để các nhà báo tác nghiệp, đưa tin trong môi trường bất thuận lợi đó ».   Tuần lễ Nobel 2025  Tuần vừa qua cũng được gọi là tuần lễ Nobel 2025 làm nổi bật những công trình đột phá khoa học cũng như những tiếng nói đấu tranh vì tự do dân chủ. Mở đầu là giải Y học, trao cho Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi vì phát hiện vai trò then chốt của các tế bào T điều hòa trong “miễn dịch ngoại vi”. Tiếp đó, ngày 7/10, giải Vật lý vinh danh John Clarke, Michel Devoret và John Martinis với các thí nghiệm xác thực hiệu ứng cơ lượng tử trên hệ thống có kích thước vĩ mô (mạch siêu dẫn, hiệu ứng Josephson…), mở đường cho các ứng dụng trong điện toán lượng tử. Ngày 8/10, giải Hóa học được trao cho Susumu Kitagawa, Richard Robson và Omar Yaghi nhờ phát triển “khung kim loại – hữu cơ” (MOF) vật liệu có cấu trúc lỗ rỗng lớn, giúp thu nước từ không khí, hấp thụ CO₂ và lưu giữ các chất khí độc hại. Ngày 9/10, giải Văn học thuộc về nhà văn Hungary László Krasznahorkai với các tác phẩm và phong cách sáng tác lạ thường, đầy ám ảnh, được đánh giá là « tái khẳng định sức mạnh của nghệ thuật giữa cơn hoảng loạn tận thế ». Một số độc giả Việt Nam có lẽ đã biết đến nhà văn qua tác phẩm đầu tay của ông, Satantango, được chuyển thể sang tiếng Việt bởi dịch giả Giáp Văn Chung thực hiện. Từ Budapest, dịch giả cho biết thêm : « Từ lâu tôi đã dự báo là ông Krasznahorkai sớm muộn cũng nhận được giải Nobel. Do đó, tôi đã bỏ nhiều công sức dịch ra tiếng Việt hai tác phẩm có thể nói là quan trọng bậc nhất của ông tiểu thuyết Satan Tango – Vũ Điệu Quỷ Satan do Nhã Nam ân hành năm 2022 và tiểu thuyết Chiến tranh và Chiến tranh cũng do Nhã Nam và Nhà xuất bản văn học ấn hành năm 2017. Đây là các tác phẩm hậu hiện đại nặng ký và khẽ khá kén bạn đọc. Xin trân trọng giới thiệu để bạn đọc trong nước có thể tiếp cận với một tác giả được coi là quái kiệt của văn học Hungary. Ông được xem là nhà văn hậu hiện đại với chủ đề u tối và bi quan, khám phá sự khủng hoảng tâm linh, sự sụp đổ xã hội, sự cô đơn, văn phong của ông mang nhiều tính cô đơn, trừu tượng, nhiều khi không tưởng. Câu văn ông thường dài lê thê, nhiều mệnh đề dồn dập trùng lấp lên nhau, có cấu trúc phức tạp tạo cảm giác dồn nén liên tục u ám có tính nội tâm mạnh.  Được coi là cây bút lớn đặc sắc của văn học Trung Âu đương đại, đặc biệt cách nhìn vào sự sụp đổ hỗn loạn của xã hội và tính cách của con người trong những bối cảnh khắc nghiệt. Văn phong độc đáo của ông ảnh hưởng mạnh đến cách người đọc cảm nhận thời gian, không gian và tâm trạng gây thách thức nhưng cũng rất sâu sắc trong trải nghiệm văn học. Các tác phẩm của ông còn mang tính dự báo tiên tri về tương lai của thế giới và xã hội. Các nhà phê bình coi ông sánh ngang với với các tác giả lớn của thế kỷ 20 như Kafka, Thomas Bernhard, Herman Melville nhưng ông vẫn giữ được đặc trưng và cá tính riêng biệt. Do đó ông có sức ảnh hưởng lớn tới các tác giả nhất là các tác giả trẻ đặc biệt ở các nước phương Tây. » Tuần lễ Nobel khép lại với giải Nobel Hòa bình được trao cho bà Maria Corina Machado, chính trị gia thuộc phe đối lập của Venezuela. Bà được vinh danh vì đã kiên trì đấu tranh cho dân chủ giữa áp lực đàn áp chính quyền. Việc trao giải

Phong trào phản kháng của “Gen Z” từ châu Á lan sang Madagascar và Maroc ; Cháy trung tâm dữ liệu quốc gia và những hậu quả chưa từng có với hệ thống hành chính của Hàn Quốc ; Phần Lan tích cực chuẩn bị để sẵn sàng đối phó với nguy cơ bị Nga tấn công ; Matxcơva chuẩn bị trả đũa nếu Liên Âu dùng tài sản phong tỏa của Nga để cho Ukraina vay. Trên đây là những chủ đề chính trong tạp chí Thế giới đó đây tuần này. Phong trào phản kháng của « Gen Z » từ châu Á lan sang Madagascar và Maroc Sau Sri Lanka, Bangladesh, gần đây là Népal, Philippines, và vào cuối tháng 9/2025, đến lượt giới trẻ - thế hệ « Gen Z » ở Madagascar và Maroc phát động phong trào phản kháng xã hội, đòi cải thiện quyền lợi xã hội, đòi lật đổ chính phủ. Cụm từ « Gen Z » vốn là tên gọi những thanh niên sinh từ khoảng năm 1997 đến 2012. Gen Z là thế hệ lớn lên và có cuộc sống gắn với mạng internet, nên phong trào phản kháng xã hội của thế hệ này đều xuất phát từ internet, từ các mạng xã hội.   Trong năm 2022, giới trẻ Sri Lanka đã phát động và thành công trong phong trào lật đổ gia tộc Rajapaksa, nắm quyền trong gần 20 năm. Đến năm 2024, chỉ sau 6 tuần, phong trào của giới trẻ Bangladesh buộc thủ tướng Sheikh Hasina phải ra đi sau 15 năm lãnh đạo. Nhanh hơn nhiều, giới trẻ Nepal chỉ mất có ít ngày trong tháng 9 để khiến chính phủ « thất thủ ». Rồi sau đó là đến Madagascar, quốc đảo Ấn Độ Dương, phía đông nam châu Phi.  Xuất phát từ sự bất bình vì liên tục bị cúp điện và nước, từ cuối tháng 09/2025, thế hệ Z phát động phong trào phản kháng, bạo động nổ ra. Theo AFP, hôm 29/09, tổng thống Andry Rajoelina buộc phải giải tán chính phủ sau khi có 22 người thiệt mạng trong các vụ đụng độ. Nhìn sang Bắc Phi, tại Maroc, xuất phát từ các mạng xã hội, phong trào phản kháng của giới trẻ lan xuống đường phố từ cuối tuần trước. Đây được xem như phong trào phản kháng xã hội lớn mạnh nhất tính từ nhiều năm qua ở Maroc. Liên tiếp các tối trong suốt tuần này, theo lời kêu gọi của tổ chức GenZ 212 (212 là mã quốc gia của Maroc), đông đảo thanh niên tập hợp ở nhiều thành phố trong cả nước, từ Rabat, Casablanca, Fès, cho đến Tanger …. Từ Casablanca, thông tín viên Matthias Raynal hôm 02/10 gửi về bài phóng sự : « Người biểu tình hẹn tập trung ở Bernoussi, ngoại ô phía đông bắc Casablanca. Một thanh niên tên là Mohammed đã tham gia tất cả các cuộc biểu tình suốt 5 ngày trước đó. Mohammed cho biết : "Bộ Nội Vụ đã ra chỉ thị không đàn áp người biểu tình ôn hòa".   Tối qua không xảy ra các vụ bắt giữ, trái với các buổi tối trước đó. Cảnh sát chỉ theo dõi, giám sát cuộc tuần hành. Người biểu tình giương biểu ngữ : "Nhân dân muốn nạn tham nhũng chấm dứt". Một cô gái giải thích : "Các đòi hỏi xã hội đã đưa chúng tôi đến đây : Sức khỏe, giáo dục, nhân phẩm. Giới trẻ chúng tôi không thể chịu đựng hơn nữa tình trạng thất nghiệp. Chúng tôi cũng lên án sự trấn áp, cách thức duy trì an ninh này chỉ khiến mọi việc thêm nghiêm trọng".     Một phụ nữ tên là Fatima, 64 tuổi, đứng nhìn đám đông đi qua. Bà bày tỏ thiện cảm với phong trào này. Bà Fatima chia sẻ : "Tôi muốn họ giúp đỡ những thanh niên nghèo khó này. Nếu họ xuống đường, đó là vì họ đã lâm cảnh tồi tệ nhất, đã rơi vào tuyệt vọng, không tìm thấy lối thoát. Tôi hy vọng chính phủ sẽ đối thoại với họ, điều này có thể giúp họ bình tĩnh lại". Tại Bernoussi, hôm qua (tức 01/10), các thanh niên trong tổ chức GenZ 212 đã kêu gọi thủ tướng Aziz Akhannouch từ chức. » Ban đầu diễn ra ôn hòa, các thanh niên đòi cải thiện hệ thống giáo dục và dịch vụ y tế công, nhưng dần dần bạo lực đã bùng phát, đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát đã xảy ra. Tối thứ Tư 01/10, ba người biểu tình đã thiệt mạng vì bị cảnh sát đàn áp. Đến đêm 02 rạng sáng 03/10, tổ chức GenZ 212 ra thông cáo đòi Quốc vương can thiệp, giải tán chính phủ. Cháy trung tâm dữ liệu quốc gia : Hậu quả chưa từng có với hệ thống hành chính Hàn Quốc Vụ cháy xảy ra ngày 26/9 tại Trung tâm Quản lý Tài nguyên Thông tin Quốc gia (국정자원) ở Daejeon đã gây ra một cuộc khủng hoảng diện rộng đối với hệ thống hành chính công của Hàn Quốc. Ngọn lửa bùng phát tại phòng máy 7-1 tầng 5, nơi đặt các hệ thống thông tin trọng yếu cấp 1 và 2 (cấp cao nhất), đã thiêu rụi toàn bộ 96 hệ thống. Từ Seoul, thông tín viên Trần Công tường thuật : « Cảnh sát xác định, ngọn lửa có thể xuất phát từ pin lithium-ion của hệ thống UPS. Sáu khối pin nghi vấn đã được di chuyển khỏi hiện trường, trong đó ba khối đã gửi tới Viện Khoa học Hình sự Quốc gia để giám định. Khả năng pin quá niên hạn, thao tác di chuyển thiếu an toàn hoặc chập điện được xem là nguyên nhân chính. Ngay sau vụ cháy, 647 dịch vụ hành chính đồng loạt gián đoạn, trong đó có những dịch vụ gắn liền trực tiếp với đời sống người dân như Chính phủ24, cổng thông tín thuế HomeTax, cổng thông tin pháp luật, dịch vụ bảo hiểm, cấp hộ chiếu và bưu chính. Người dân không thể làm thủ tục hành chính online, buộc phải nộp giấy tờ trực tiếp, trong khi các doanh nghiệp nhỏ rơi vào cảnh đình trệ hồ sơ xin hỗ trợ kinh doanh. Dịch vụ bưu điện quốc gia đặc biệt bị ảnh hưởng. Do tổn thất dữ liệu địa chỉ khách hàng nhiều tiểu thương đã không nhận gửi hàng tươi sống và hàng trả phí sau, giao hàng chậm trễ tại nhiều khu vực. Tiểu thương ở các chợ truyền thống tại Suwon, Anseong lo ngại hàng sẽ đến tay khách sau cả Tết Trung thu – thời điểm tiêu thụ cao nhất trong năm. Mất sạch dữ liệu công vụ trên G-Drive. Nghiêm trọng hơn, hệ thống G-Drive – kho lưu trữ trực tuyến cho công chức trung ương - tại phòng máy một phòng máy – đã bị thiêu hủy hoàn toàn. Đây là nền tảng bắt buộc công chức lưu trữ tài liệu thay vì giữ trong máy tính cá nhân, theo quy định từ năm 2018.  Theo Bộ Hành chính & An toàn, 74 cơ quan trung ương với 191.000 công chức sử dụng G-Drive, dung lượng lưu trữ tính đến tháng 8/2025 đạt 858 TB, tương đương 2,23 nghìn tỷ trang A4. Tất cả dữ liệu này đã bốc hơi vĩnh viễn do hệ thống không có cơ chế sao lưu ngoài. Một số cơ quan, như Cơ quan Nhân sự – vốn yêu cầu bắt buộc toàn bộ tài liệu phải lưu trên G-Drive – chịu thiệt hại nặng nề nhất. Nguy cơ an ninh mạng Sự cố cháy không chỉ khiến dữ liệu mất sạch mà còn mở ra “khoảng trống nguy hiểm” cho tấn công mạng. Ngày 29/9, Cơ quan Tình báo Quốc gia đã nâng mức cảnh báo an ninh mạng từ “quan tâm” lên “cảnh giác”, yêu cầu toàn bộ cơ quan hành chính, doanh nghiệp nhà nước tăng cường giám sát và báo cáo khẩn khi có bất thường. Chính phủ dự kiến cần ít nhất 4 tuần để khôi phục hệ thống tại trung tâm dự phòng ở Daegu, đồng nghĩa với một tháng tiềm ẩn rủi ro lớn về an ninh thông tin. Sự bất tiện dây chuyền và Tổn thất chưa từng có Doanh nghiệp nhỏ gặp khó khi không thể nộp hồ sơ hỗ trợ trực tuyến. Các cơ quan hỗ trợ buộc phải chuyển sang tiếp nhận giấy tờ thủ công, khiến tiến độ xử lý chậm đáng kể. Người dân bức xúc vì các dịch vụ thiết yếu bị gián đoạn đúng vào dịp lễ. Vụ cháy tại Trung Tâm Dữ Liệu không chỉ làm tê liệt hệ thống dịch vụ công mà còn gây ra thảm họa mất dữ liệu quốc gia chưa từng có trong lịch sử Hàn Quốc. Hàng trăm nghìn công chức mất sạch tài liệu công vụ nhiều năm qua, người dân và doanh nghiệp đối diện với ách tắc thủ tục, còn hệ thống hạ tầng số quốc gia lộ rõ những lỗ hổng nghiêm trọng trong quản trị, sao lưu và ứng phó sự cố. » Phần Lan sẵn sàng đối phó với nguy cơ bị Nga tấn công Phần Lan không tỏ ra nao núng trước những nỗ lực gây bất ổn của láng giềng Nga, dù là nhắm vào chính họ hay phần còn lại của châu Âu, theo khẳng định của bộ trưởng Quốc Phòng Phần Lan hôm 30/09. Tình báo Phần Lan coi Nga là mối đe dọa chính đối với an ninh quốc gia. Từ Stockholm, thông tín viên trong khu vực, Ottilia Ferey, hôm 02/10/2025 cho biết thêm : « Phần Lan là một trong những nước châu Âu được chuẩn bị tốt nhất để đối phó với Nga. Ngân sách quốc phòng của Phần Lan tăng không ngừng và dự kiến ​​sẽ vượt quá 3% GDP vào năm 2029. Phần Lan được xem là nước đầu tiên bị nhắm tới trong cuộc chiến tranh hỗn hợp mà Nga tiến hành, nhưng kịch bản về một cuộc tấn công xâm lược trên bộ hiện giờ là không thể xảy ra. Tuy nhiên, nếu điều đó xảy ra, thì người Phần Lan cũng đã sẵn sàng, ví dụ như Aleksi, 30 tuổi, chủ tịch một câu lạc bộ lính dự bị ở Helsinki, người mỗi tuần tập bắn ít nhất 3 lần. Aleksi nói : "Chúng tôi muốn có khả năng bắn tốt hơn láng giềng (người Nga). Các thành viên trong câu lạc bộ của chúng tôi đều biết cách bắn vào một tấm bia có kích cỡ chỉ 20 cm ở khoảng cách 150 mét. Chính vì thế, tôi đã có thể yên tâm ngủ ngon giấc ! Tôi tin tưởng vào Nhà nước, vào quân đội, vào những người lính dự bị của chúng tôi. Nếu đến lúc phải chiến đấu thì tôi sẵn sàng. Họ (tức là người Nga) đã không cho ông của tôi được trở về nhà. Ông tôi đã hy sinh khi chiến đấu trong Cuộc chiến Mùa đông (tức là chiến tranh Nga - Phần Lan trong Đệ nhị Thế chiến), vì vậy mà tôi có cảm giác nước Nga còn nợ tôi". Biên giới Phần Lan - Nga dài hơn 1.300 km. Đây là biên giới dài nhất của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO với Nga. Tại đó, quốc gia Bắc Âu này đã bắt đầu xây dựng một hàng rào biên giới với tường rào và camera, bởi vì hồi tháng 05/2024, các hình ảnh vệ tinh cho thấy có nhiều hoạt động quân sự diễn ra ở phía bên kia biên giới, trên lãnh thổ Nga. Nhà phân tích quân sự Emil Kastehelmi của Phần Lan theo dõi sát sao những hoạt động này, cho biết : "Chúng tôi đã quan sát thấy có sự gia tăng các hoạt động tập luyện. Tình hình giống với những gì chúng tôi đã trải qua trong Chiến tranh Lạnh. Đó là cách họ chứng minh sự hiện diện và năng lực của mình." Kế hoạch xây dựng một căn cứ đồng minh gần biên giới của Phần Lan, một thành viên mới của NATO kể từ năm 2023, cũng đã được dự kiến. » Litva đẩy mạnh xây hầm trú ẩn Lo sợ bị Nga tấn công diện rộng, trong bối cảnh gần đây có nhiều vụ xâm nhập drone được cho là của Nga nhắm vào Litva và các nước láng giềng khác ở châu Âu, quốc gia vùng Baltic này đang thúc đẩy việc xây thêm hầm tránh bom. AFP nhắc lại là hồi tháng 6/2025, chính quyền Vilnus thông báo 6.453 hầm tránh bom ở Litva có khả năng làm nơi trú ẩn cho khoảng 1,5 triệu người, tương đương 54% dân số đất nước. Riêng chính quyền thành phố Vilnius cho biế

Thời sự quốc tế trong tuần tập trung cả tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York : Pháp cùng Ả Rập Xê Út đồng chủ trì một cuộc họp đặc biệt và đưa ra bản « thông cáo công nhận Nhà nước Palestine ». Paris tạo đà : hàng chục quốc gia khác tán thành giải pháp « hai nà nước Israel và Palestine » chung sống trong hòa bình. Tổng thống Hoa Kỳ kịch liệt đả kích Liên Hiệp Quốc « bất tài, vô dụng » và tạo bất ngờ tuyên bố « thất vọng về Nga », khen Ukraina kiên cường chiến đấu nhưng chỉ là để chuẩn bị « phủi tay ».  Donald Trump đến New York dự khóa họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lần thứ 80 và phái đoàn hùng hậu tháp tùng tổng thống Mỹ đã gây không ít rắc rối giao thông. Đoàn xe của tổng thống Pháp và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã bị chận để « nhường đường » cho chủ nhà. Ở bên trong tòa nhà của Liên Hiệp Quốc, thang máy cuốn bị hỏng đúng vào lúc thổng thống Mỹ và phu nhân sử dụng. Máy nhắc chữ ông cần dùng khi phát biểu trên khán đài cũng bị kẹt. Những sự cố kỹ thuật đó khiến nguyên thủ Mỹ phẫn nộ và cho rằng đã có những hành động « phá hoại » nhắm vào ông. Nhưng thang cuốn và máy nhắc chữ hỏng đã thể hiện sự rệu rã của một cỗ máy cồng kềnh như Liên Hiệp Quốc. Khoe thành tích để tự đánh bóng và đả kích Liên Hiệp Quốc Trong diễn văn dài hơn một tiềng hồ hôm 23/09/2025 Donald Trump cực lực chĩa mũi dùi vào Liên Hiệp Quốc : một định chế mà theo ông là bất tài và vô dụng, để rồi « đáng buồn thay » ông đã phải can thiệp và đã đạt được kỳ tích mà chưa ai làm được từ trước đến nay : dập tắt được bảy cuộc xung đột vũ trang trên thế giới trong hơn nửa năm cầm quyền.   « Thật đáng tiếc khi tôi phải làm những việc này thay cho Liên Hiệp Quốc  và thật buồn là trong tất cả các trường hợp đó, Liên Hiệp Quốc thậm chí còn không cố gắng giúp đỡ. Tôi đã kết thúc bảy cuộc chiến, làm việc với các lãnh đạo của từng quốc gia trong số đó. Tôi chưa từng nhận được một cuộc gọi nào từ Liên Hiệp Quốc đề nghị giúp hoàn tất thỏa thuận. Tất cả những gì tôi nhận được từ Liên Hiệp Quốc chỉ là một thang cuốn mà khi lên đến giữa chừng thì dừng lại. Nếu đệ nhất phu nhân không khỏe, bà ấy đã ngã, nhưng bà ấy rất khỏe. Chúng tôi đều khỏe, tất cả chúng tôi đều đứng vững. Rồi một máy nhắc chữ thì hỏng. Đó là hai thứ tôi nhận được từ Liên Hiệp Quốc: một thang cuốn hỏng và một máy nhắc chữ hỏng. (…) Tôi nhận ra rằng Liên Hiệp Quốc đã không ở bên chúng ta. (…). Nếu vậy thì mục đích của Liên Hiệp Quốc là gì? Liên Hiệp Quốc có tiềm năng rất lớn. Tôi luôn nói vậy. Nhưng hầu như chưa thể hiện được tiềm năng đó, ít nhất là cho tới lúc này. Điều duy nhất họ dường như làm là đã có những tuyên bố rất mạnh mẽ về mặt ngôn từ, để rồi sau đó không bao giờ có những bước kế tiếp hay thực hiện những gì họ cam kết. Đó là những lời nói suông không giải quyết được chiến tranh ». Mỹ đổi ý về Ukraina ? Trong danh sách 7 cuộc xung đột tổng thống Hoa Kỳ đã « xử lý tốt » không có Ukraina. Trong thời gian có mặt tại Liên Hiệp Quốc ông Trump đã có một loạt các hoạt động ngoại giao và một trong những cuộc họp được chú ý nhất là với tổng thống Volodymyr Zelensky cùng ngày 23/09/2025 và sau đó ông dường như đã « hoàn toàn thay đổi thái độ » trên vấn đề Ukraina. Donald Trump đánh giá Ukraina có khả năng giành lại lãnh thổ như trước khi xảy ra chiến tranh và « thậm chí là còn đi xa hơn thế nữa » trong cuộc đọ sức với Nga. Nước Nga của tổng thống Vladimir Putin bất ngờ bị chủ nhân Nhà Trắng gọi là một con « cọp giấy ». « Putin và Nga đang gặp nhiều vấn đề LỚN về kinh tế và đây là thời điểm để Ukraina hành động ». Nước Nga trong mắt ông Trump không là một « cường quốc quân sự » của thế giới, bởi « một cường quốc quân sự THỰC THỤ sẽ giành được chiến thắng trong chưa đầy một tuần lễ » mà nước Nga sau hơn 3 năm rưỡi khởi động chiến tranh Ukraina vẫn đang bị sa lầy. Nhưng quan trọng hơn cả là dòng tin nhắn trên mạng xã hội cá nhân, Donald Trump viết « trong mọi trường hợp, cầu chúc những gì tốt đẹp nhất cho hai quốc gia này (Nga và Ukraina). Mỹ tiếp tục cung cấp vũ khí cho NATO để liên minh này tùy nghi sử dụng. Chúc tất cả may mắn ! » Giới phân tích chốt lại : đây là cách Hoa Kỳ phủi tay không chỉ với Ukraina và cả với an ninh của châu Âu. Gấu thật hay Hổ giấy ? Về phía Matxcơva, ngay sau bị Trump gọi là « con hổ giấy » kinh tế đang kiệt quệ, không đủ sức đài thọ chiến tranh Ukraina một cách lâu dài, điện Kremlin đã lập tức lên tiếng. Thông tín viên RFI từ Matxcơva, Anissa El Jabri sáng Thứ Tư 24/09/2025 tường thuật : « Nga đã phản ứng ngay lập tức. Điều hiếm thấy này phản ánh tầm quan trọng từ phát biểu của tổng thống Donald Trump. Không đợi đến buổi họp báo giữa ngày, phát ngôn viên điện Kremlin đã trả lời phỏng vấn dài trên đài phát thanh vào buổi sáng. Dmitri Peskov phản bác cụm từ "con hổ giấy" Donald Trump đã dùng để chỉ Nga và nền kinh tế của nước này. Ông nói “Nga chắc chắn không phải là con hổ, mà là con gấu. Và không có con gấu nào làm bằng giấy cả. Nga thậm chí là một con gấu thật" Dmitri Peskov cũng phê phán đề nghị tổng thống Mỹ đã nhiều lần nhắc tới liên quan đến cuộc gặp giữa Putin và Zelensky. Nhà Trắng coi thượng đỉnh Nga-Ukraina là cách để đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Ông Peskov nói: "Putin đã sẵn sàng gặp gỡ, nhưng ông nhấn mạnh rằng logic là phải gặp nhau sau khi các bên đã chuẩn bị kỹ lưỡng. Gặp gỡ mà không có chuẩn bị thì chỉ là một chiến dịch truyền thông, và chắc chắn sẽ thất bại." Cụm từ "chiến dịch truyền thông" đã được nêu rõ, tóm gọn suy nghĩ của điện Kremlin mà không cần vòng vo. Matxcơva trả lời từng điểm một, nhưng không bao giờ sử dụng ngôn ngữ đối đầu. Tuy nhiên, báo chí ủng hộ chính quyền giờ đây không còn kiêng nể. Trong số báo hôm 23/09/2025 tờ Komsomolskaya Pravda công khai chế giễu Donald Trump, so sánh tổng thống Hoa Kỳ "như một đứa trẻ giận dữ vì bị phá hỏng đồ chơi". Kremlin cũng khẳng định rõ ràng: chiến tranh ở Ukraine sẽ tiếp tục vì "không có giải pháp thay thế" đối với Nga ». Đức đầu tư 35 tỷ euro phát triển chính sách phòng thủ không gian  Trong tuần thêm một thành viên của NATO là Đan Mạch phát hiện « drone lạ » được cho là của Nga. Liên Hiệp Châu Âu hôm 26/09/2025 thảo luận về kế hoạch xây dựng « một bức tường chống drone ». « Xung đột trong tương lai không chỉ giới hạn trên Trái Đất mà sẽ trực tiếp diễn ra trên không gian ». Châu Âu cần có những bước chuẩn bị, trong lúc Nga và Trung Quốc đã nhanh chóng phá huy khả năng tiến hành và đối phó với "một cuộc chiến trên không gian ". Bộ trưởng Quốc Phòng Đức hôm 25/09/2025 giải thích đây là những lý do Berlin đầu tư 35 tỷ euro chỉ riêng trong lĩnh vực phát triển chính sách phòng thủ không gian từ nay đến năm 2030. Đức tập trung phát triển « mảng quốc phòng không gian » do đây hiện là nhược điểm của hệ thống phòng thủ không riêng gì của Đức mà của toàn Liên Âu. Trong thời đại công nghệ số vệ tinh nay đã trở thành những hạ tầng thiết yếu không kém gì các xa lộ, sân bay, hải cảng … Vẫn theo bộ trưởng Quốc Phòng Đức, hiện tại hai vệ tinh Intelsat đang được quân đội nước này sử dụng bị hai vệ tinh do thám của Nga theo dõi. Tổng Thư ký NATO Mark Rutte, lo ngại rằng Nga có thể đang xem xét việc triển khai vũ khí hạt nhân chống vệ tinh vào không gian. Chiến lược của Berlin rõ ràng được đặt trong bối cảnh hợp tác xuyên Đại Tây Dương và châu Âu. Ông Pistorius nhắc đến việc hợp tác chặt chẽ trong cảnh báo sớm bằng vệ tinh, đã được thống nhất trong Hội đồng Quốc phòng Pháp - Đức vào cuối tháng 8/2025. Ông cũng đề cập đến khả năng hợp tác trong tương lai với các đối tác quốc tế ngoài châu Âu. Xung đột tại Ukraine đã cho thấy rõ ràng điểm yếu trong khả năng phòng thủ không gian của châu Âu. Ngoài việc Ukraine sử dụng rộng rãi hệ thống Starlink để liên lạc, phần lớn thông tin tình báo từ vệ tinh hiện nay đều do Mỹ cung cấp. Đây là một phần lý do khiến châu Âu, đặc biệt là Đức, do dự trong việc tham gia « liên minh tự nguyện » do Anh, Pháp đang thúc đẩy để đảm bảo lệnh ngừng bắn tại Ukraine. Nhà nước Palestine : chọn lựa duy nhất vì hòa bình  « Vì hòa bình và an ninh của dân tộc Israel của nhân dân Palestine, tôi tuyên bó nước Pháp hôm nay công nhận Nhà nước Palestine …(laisser le Bravo …) Việc công nhận Nhà nước Palestine là một thất bại của Hamas, của tất cả những ai thổi bùng lên ngọn lửa hận thù bài Do Thái, của những ai bồi đắp cho nỗi ám ảnh chống lại Israel và muốn tiêu diệt Nhà nước Israel ». Sự kiện nổi bật thứ nhì tại nhân Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc lần này là bản « tuyên bố New York » Pháp công nhận Nhà nước Palestine và giải pháp « hai nhà nước Israel và Palestine cùng chung sống ». Tổng thống Emmanuel Macron hôm 23/09/2025 phát biểu trước toàn thể 193 nước thành viên Liên Hiệp Quốc như trên đồng thời đòi tự do cho tất cả các con tin Israel vẫn còn bị phong trào Hồi Giáo cực đoan Hamas bắt giữ. Thiện chí của Syria hội nhập với cộng đồng quốc tế Cũng liên quan đến Trung Đông và trong tuần lễ đầu khóa họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, Ahmed al Charaa là vị tổng thống Syria đầu tiên phát biểu trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc từ hơn 50 năm qua. Chưa đầy một năm sau khi giành được chính quyền, lật đổ chế độ Bachar Al Assad, thứ Tư 24/09/2025 tổng thống Syria Ahmed al Charaa phá lệ, đích thân đến trụ sở Liên Hiệp Quốc trấn an cộng đồng quốc tế và tuyên bố Damas « giành lại chỗ đứng của mình bên cạnh các quốc gia khác trên thế giới ». Từng là thủ lĩnh của phong trào thánh chiến Syria, sự hiện diện của ông tại New York, đã huy động quần chúng như phóng sự của đặc phái viên Julien Chavanne cho thấy :  « Tay cầm cờ Syria, nhiều giờ trước khi tổng thống Al Charaa phát biểu, hàng trăm người đã chờ đợi ở bên cạnh khuôn viên Liên Hợp Quốc. Một người đàn ông tự hào giải thích : ông cũng có lý do để đến đây. ‘Sau đã hơn 50 năm, thật là tự hào và hạnh phúc khi cuối cùng cũng đến được nơi này và được cảm nhận gần gũi hơn với những người dân Syria, được trông thấy họ đoàn kết’. Thế nhưng, trên cùng một vỉa hè đó, cũng có những người Syria khác biểu tình chống đối chính phủ lâm thời. Một người biểu tình nói ‘thủ lĩnh của quân khủng bố, gieo rắc kinh hoàng cho thế giới lại có mặt tại Liên Hiệp Quốc. Nhân vật này và những

"Ngày đen tối" 18/09 : Thêm một lời cảnh báo cho tân thủ tướng Pháp và chính phủ tương lai. Phong trào đấu tranh xã hội tại Pháp và cái nhìn ngưỡng mộ từ Ý. Giới chủ Israel và nỗi lo về nguy cơ bị cô lập kinh tế. Vụ ám sát mang tính chính trị Charlie Kirk và nỗi sợ hãi trong giới chính khách Mỹ. Cuba : 60.000 « nô lệ thời hiện đại » đằng sau những mác hàng xuất khẩu nổi tiếng. Đây là các chủ đề tạp chí Thế Giới Đó Đây tuần này. « Ngày đen tối » 18/09 : Thêm một lời cảnh báo cho tân thủ tướng Pháp Lecornu và chính phủ tương lai Một tuần sau khi chính thức nhậm chức, tân thủ tướng Pháp Sébastien Lecornu vẫn chưa thành lập được nội các, cương lĩnh hành động dĩ nhiên cũng chưa có, thế nhưng phong trào đình công, biểu tình do các nghiệp đoàn phát động đã kịp gửi đi một thông điệp gây áp lực cho « chính phủ tương lai » bất kể thành phần. Và dĩ nhiên, đối tượng bị nhắm tới đầu tiên vẫn không ai khác ngoài tổng thống Macron. Theo số liệu của bộ Nội Vụ, có hơn 500.000 người biểu tình (theo số liệu của nghiệp đoàn CGT thì số này lên tới hơn 1 triệu người) với nhiều yêu sách, chống các biện pháp thắt lưng buộc bụng của chính phủ để giảm nợ công, chống cải tổ chế độ hưu bổng, đòi công bằng xã hội và thuế khóa … Các nghiệp đoàn hôm thứ Sáu 19/09 ra « tối hậu thư » là đến ngày 24/09 thủ tướng Lecornu phải hồi đáp các đòi hỏi của họ, nếu không phong trào biểu tình, bãi công sẽ tiếp tục. Phong trào đấu tranh, phản kháng xã hội tại Pháp và cái nhìn ngưỡng mộ của nhiều người dân Ý Phong trào phản kháng xã hội 10/09 « Bloquons tout » - Phong tỏa tất cả - và « Ngày đen tối » 18/09 là dịp để nhiều người Ý bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với điều họ xem là sự can đảm, lòng quyết tâm chống bất công của các láng giềng Pháp trong công cuộc huy động lực lượng buộc chính phủ phải lắng nghe tiếng nói của người dân trong nước. Từ Roma, thông tín viên Anne Le Nir ngày 18/09 cho biết thêm : « Việc buộc chính phủ phải lắng nghe sự phẫn nộ của các công dân nhằm chống lại những bất công về xã hội và kinh tế cũng là một giấc mơ mà người dân Ý ấp ủ. Nhưng theo Lucia Nochia, làm nghề trông coi các tòa nhà, người dân Pháp hiện nay can đảm hơn nhiều so với các láng giềng Ý. Bà nói : "Họ rất biết cách tự bảo vệ mình, dù là về giáo dục, y tế hay hưu bổng. Trong khi ở đây, khi có biểu tình, họ hát "Bella Ciao", tấn công cảnh sát, nhưng chẳng đạt được gì cả". Đối với bà Marina Pallottini, một giáo viên đã nghỉ hưu, hiện đang sống cùng chồng, lúc thì tại Roma, khi thì ở Paris, thì khả năng huy động lực lượng ở Pháp bắt nguồn từ Cách mạng Pháp năm 1789. Bà nói : "Cũng như những người bạn Ý của chúng tôi, chúng tôi luôn lấy làm tiếc vì đất nước chúng tôi chưa nhận thức đầy đủ về sự suy tàn của tầng lớp trung lưu. Điểm tham chiếu của chúng tôi là Cách mạng Pháp. Lịch sử của Ý rất khác bởi vì sự thống nhất đất nước chỉ bắt đầu từ cuối thế kỷ 19. Vậy nên xã hội rời rạc hơn so với tại Pháp". Nhưng báo chí bảo thủ lại vui mừng trước sự hỗn loạn ở Pháp, cho rằng nước Ý càng tỏa sáng hơn nhờ sự ổn định của chính phủ ». Chiến tranh Gaza : Giới doanh nghiệp Israel và nỗi lo về nguy cơ bị cô lập kinh tế Nhìn sang khu vực Trung Đông, sau khi oanh tạc thủ đô Quatar nhằm tiêu diệt các lãnh đạo chính trị của tổ chức Palestine Hamas, vấp phải làn sóng lên án mạnh mẽ từ Vùng Vịnh nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung, Israel hôm 16/09 lại tiến hành chiến dịch tấn công trên bộ quy mô lớn nhắm vào thành phố Gaza, thuộc dải Gaza, với mục tiêu tuyên bố là đánh bại hoàn toàn Hamas. « Thảm sát », « diệt chủng » tại Gaza là những gì Tel Aviv bị Liên Hiệp Quốc lên án. Về phía châu Âu, trước vòng xoáy bạo lực không có dấu hiệu lắng xuống tại Gaza, hôm 17/09/2025, Ủy Ban Châu Âu đề nghị các nước thành viên xem xét việc hủy bỏ hoặc giảm ưu đãi thuế với hàng hóa Israel xuất khẩu sang Liên Âu, chỉ vài ngày sau khi 80 tổ chức phi chính phủ kêu gọi các nước và doanh nghiệp chấm dứt « làm ăn với các khu định cư bất hợp pháp » của Israel tại các vùng lãnh thổ của người Palestine. Mặc dù chưa chắc đề xuất của Bruxelles được thông qua, vì rất khó có được sự đồng thuận của ít nhất 15 quốc gia thành viên đại diện cho 55% dân số trong khối, nhưng thông báo của Ủy Ban Châu Âu đã bị giới chủ doanh nghiệp Israel xem là « áp lực chính trị trá hình ». Từ Jerusalem, thông tín viên Michel Paul ngày 18/09 cho biết thêm về phản ứng của Israel : « Israel có nguy cơ buộc phải triển khai một nền kinh tế biệt lập, thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố như vậy hôm thứ Hai vừa qua. Thủ tướng Israel đang vấp phải thực tế đó do có thể bị châu Âu ra lệnh trừng phạt. Xuất khẩu của Israel sang Liên Hiệp Châu Âu, đối tác thương mại lớn nhất của Israel, năm ngoái đã lên đến gần 16 tỷ euro. 37% số này có thể chịu tác động từ các lệnh trừng phạt. Đối với Ron Tomer, người đứng đầu cộng đồng giới chủ doanh nghiệp Israel, thì đây là một thảm họa thực sự. Ông nói : « Một quyết định mạo hiểm và gây hậu quả nghiêm trọng đã được đưa ra. Tôi kêu gọi chính phủ phải có những nỗ lực ngoại giao rất lớn với châu Âu để cố gắng đảo ngược những quyết định này và tìm cách củng cố sức mạnh cho các nhà xuất khẩu Israel bằng cách tìm ra các thị trường thay thế để mở rộng thị trường đầu ra của chúng tôi ». Các biện pháp trừng phạt về thương mại có thể ​​sẽ làm tăng chi phí một số mặt hàng nhập khẩu từ Israel thêm 227 triệu euro. Nhưng đối với Dan Catarivas, chủ tịch Liên đoàn các Phòng thương mại song phương tại Israel, thì các lệnh trừng phạt có thể gây hiệu ứng dây chuyền. Ông giải thích : « Điều này chắc chắn sẽ gây ra nhiều vấn đề về cạnh tranh cho các mặt hàng của Israel, nhưng trên hết đây cũng là một dấu hiệu rất xấu, bởi vì các đối tác kinh tế châu Âu cũng có thể sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng về việc có nên tiếp tục giao dịch với Israel hay không ». Đối với các nhà sản xuất Israel, những thiệt hại này không chỉ ảnh hưởng đến Israel mà còn tác động đến cả các đối tác châu Âu của Israel ». Vụ ám sát Charlie Kirk : Nhà Trắng yêu cầu Quốc Hội giải tỏa 50 triệu đô la để tăng cường bảo đảm an ninh cho các chính trị gia Nhìn sang Mỹ, bên cạnh quyết định của Cục Dự trữ Liên bang FED, tức Ngân Hàng Trung Ương, hạ lãi suất chỉ đạo, chuyến công du cấp Nhà nước lần thứ hai của tổng thống Donald Trump sang Anh, vụ ám sát mang tính chính trị nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk làm dấy lên nỗi sợ hãi trong giới chính khách Mỹ là đề tài được báo chí quan tâm. Do sát hại nhà hoạt động Charlie Kirk, thân cận với tổng thống Mỹ Donald Trump, hôm 10/09/2025 khi nhân vật bảo thủ nổi tiếng này đang có buổi thuyết trình tại một trường đại học ở Utah, Tyler Robinson đã bị đề nghị án tử hình vì tội danh giết người. Vụ ám sát mang tính chính trị gây rúng động công luận trong và ngoài nước Mỹ. Vụ việc cũng làm dấy lên nỗi lo sợ của các nghị sĩ Mỹ. Nhà Trắng đã phải yêu cầu Quốc Hội giải tỏa 50 triệu đô la để tăng cường bảo đảm an ninh cho các nhà chính trị và thẩm phán. Từ Washington, thông tín viên Vincent Souriau ngày 16/09 cho biết thêm tình hình : « Nỗi sợ hãi hiển hiện rõ ràng, ngay cả các dân biểu vốn đã quen bị đe dọa cũng vậy. Ví dụ dân biểu đảng Dân Chủ Alexandria Ocasio-Cortez : sau cái chết của Charlie Kirk, bà đã quyết định hủy bỏ một số chuyến đi. Nhiều dân biểu khác sẽ không có bài phát biểu ngoài trời nữa. Cũng không còn các hoạt động với đông người tụ tập. Các cuộc họp công khai thì vẫn có, nhưng cũng chỉ là các cuộc họp ở các địa điểm riêng, không phải nơi công cộng, và theo từng nhóm nhỏ. Một nữ dân biểu của đảng Cộng Hòa tại bang Bắc Carolina thậm chí còn tuyên bố rằng từ giờ trở đi, bà sẽ luôn mang theo súng bên người, ngoài súng của các vệ sĩ. Lãnh đạo đảng Cộng Hòa tại Hạ viện, Mike Johnson, phát biểu : « Tôi đã nói chuyện với nhiều người trong số họ trong những ngày gần đây. Tôi đã cố gắng trấn an họ, nói với họ rằng chúng tôi sẽ triển khai tất cả các biện pháp cần thiết, rằng các nguồn lực cũng sẵn có để bảo đảm sự an toàn cho cả nơi ở của họ cũng như an toàn của cá nhân họ. Chúng tôi đang nghiên cứu mọi khả năng. Nhưng tôi cũng phải nhắc nhở họ rằng cần phải có một lòng can đảm nhất định để tiến lên phía trước và lãnh đạo đất nước ». Một trong số các biện pháp là Quốc Hội Mỹ phải triển hạn việc cấp các khoản tiền hỗ trợ đặc biệt, vốn dĩ có hiệu lực kể từ tháng 7 vừa qua. Đó là khoản tiền hỗ trợ 20.000 đô la cho mỗi dân biểu để bảo đảm an toàn cho nhà riêng của họ ». Cuba : 60.000 « nô lệ thời hiện đại » đằng sau những mặt hàng xuất khẩu nổi tiếng thế giới Vẫn về châu Mỹ, trong một báo cáo được công bố hôm 15/09, tổ chức phi chính phủ Prisoners Defenders tố cáo nạn lao động cưỡng bức tại các nhà tù ở Cuba. Theo các tác giả, gần 60.000 tù nhân Cuba bị buộc phải làm việc trong các điều kiện tệ hại không khác gì nô lệ và việc bóc lột này mang tính hệ thống, thậm chí cướp đi mạng sống của nhiều người, theo ông Javier Larrondo, chủ tịch tổ chức Prisoners Defenders. Trên đài RFI ngày 15/09, ông Larrondo cho biết điều gây ngạc nhiên là nạn bóc lột lao động lại liên quan đến những ngành sản xuất than hay loại xì-gà nổi tiếng Habanos để xuất khẩu ra toàn thế giới, và được gắn mác hàng « sinh thái » hay « hàng thủ công ». Một số xưởng cuốn xì-gà Habanos được đặt ngay trong nhà tù. Chủ tịch tổ chức bảo vệ nhân quyền Prisoners Defenders tố cáo là đằng sau những điếu xì-gà biểu tượng của văn hóa Cuba là nỗi đau khổ, sự nhục nhã của các nô lệ thời hiện đại. Để hiểu về cách hợp pháp hóa việc cưỡng bức lao động của chính quyền Cuba, Prisoners Defenders đã tiến hành điều tra nhiều năm, thu thập lời chứng của hàng ngàn gia đình tù nhân. Các nạn nhân cho biết họ phải làm việc 14 giờ/ngày, 7 ngày/7 và được trả khoảng 7 đô la/tháng. Báo cáo cho thấy chính quyền đặt điều kiện về quyền lợi tù nhân dựa trên sự nghe lời của họ. Nếu các tù nhân đồng ý làm việc, họ được phép gọi điện cho gia đình, được ra ngoài tắm nắng và có hy vọng được trả tự do có điều kiện. Trái lại, nếu từ chối, họ bị tước đoạt mọi thứ : không được gọi điện thoại, không được tham gia các hoạt động, thậm chí không được trả tự do trước thời hạn … Những ai phản đối thì bị trừng phạt : bị biệt

Theo báo cáo do Văn phòng Liên Hiệp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) công bố vào tháng 5 vừa qua, hoạt động sản xuất và buôn bán trái phép ma túy tổng hợp từ khu vực Tam giác Vàng ( khu vực nằm giữa biên giới ba nước Lào, Thái Lan, Miến Điện ) đã tăng gấp bội. Sự tăng trưởng bùng nổ này đã dẫn đến số lượng methamphetamine bị tịch thu kỷ lục ở Đông Á và Đông Nam Á, lên tới 236 tấn trong năm 2024, tăng 24% so với năm 2023.  Chỉ riêng Thái Lan đã thu giữ khoảng 130 tấn vào năm ngoái, trở thành quốc gia đầu tiên trong khu vực chặn giữ hơn 100 tấn trong một năm. Vào ngày 17/06/2025, Cơ quan Quản lý Ma túy Quốc gia Indonesia đã công bố vụ triệt phá lớn nhất từ ​​trước đến nay, với hai tấn methamphetamine bị thu giữ sau chiến dịch năm tháng theo dõi các chuyến hàng từ Tam giác Vàng. Số ma túy này ước tính có giá trị thị trường từ 200 triệu đến 400 triệu đô la. Ông Benedikt Hofmann, Quyền Đại diện Khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương của UNODC, cho biết “236 tấn chỉ là số lượng bị tịch thu, trên thực tế, một lượng methamphetamine lớn hơn nhiều đang được đưa ra thị trường. Mặc dù những vụ bắt giữ này phần nào phản ánh những nỗ lực thực thi pháp luật thành công, nhưng rõ ràng chúng ta đang chứng kiến ​​mức độ sản xuất và buôn bán methamphetamine chưa từng có từ Tam giác Vàng, đặc biệt là bang Shan.”  Báo cáo “Ma túy tổng hợp ở Đông Á và Đông Nam Á: Những diễn biến và thách thức mới nhất” cho thấy hoạt động sản xuất và buôn bán methamphetamine tại bang Shan, Miến Điện, đã tăng đáng kể kể từ năm 2021.  Trả lời RFI Việt ngữ hôm nay, 15/09/2025, nhà tội phạm học Lương Thanh Hải, giảng viên Trường Tư pháp hình sự và tội phạm học Griffith, Úc, và là chủ tịch Hội đồng nghiên cứu về tội phạm ma túy tại châu Á của Viện nghiên cứu AICS (Hoa Kỳ), nêu lên 5 lý do khiến cho việc sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp ở khu Tam Giác Vàng tăng mạnh thời gian qua:  "Khu Tam Giác Vàng là nơi chia sẻ giữa ba cái đường biên của ba nước Lào, Thái Lan và Myanmar. Có thể nói cùng với Lưỡi Liềm Vàng thì Tam Giác Vàng là hai khu vực đặt ra nhiều nỗi lo âu đối với các cái nhà thực thi pháp luật cũng như các nhà hoạch định chính sách phòng chống ma túy. Đây cũng là một trong những điểm nóng và một khu vực lớn bao trùm và cung cấp hầu hết sản lượng về ma túy tổng hợp đối với khu vực Đông Nam Á và khu vực nam bán cầu. Ở góc độ là nhà nghiên cứu về tội phạm học, đặc biệt là với vai trò chủ nhiệm và chủ tịch Hội đồng nghiên cứu về tội phạm ma túy của Viện tội phạm và an ninh châu Á của Mỹ, qua quan sát và theo dõi hơn 20 năm qua, có thể đưa ra năm điểm để giải thích tại sao sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp khu Tam Giác Vàng tăng mạnh trong những năm qua. Thứ nhất là do chuyển dịch về mặt thị trường, từ các loại ma túy truyền thống, ví dụ như thuốc phiện, cần sa vân vân, hiện nay trong khoảng hai thập kỷ trở lại đây, đã có sự tăng mạnh nhu cầu về ma túy tổng hợp, chủ yếu là amphetamine,  ketamine hay là các loại ma túy tổng hợp khác mà ở Việt Nam hay gọi là ma túy đá, mang lại siêu lợi nhuận và được sản xuất nhanh, đồng thời cũng dễ vận chuyển.  Thứ hai là về yếu tố địa chính trị. Thì như tôi đề cập ban đầu, Tam Giác Vàng là một cái vùng chia sẻ ba đường biên giới của ba quốc gia Myanmar, Lào và Thái Lan. Đây là một vùng trũng, nhưng cũng là một vùng biên giới hẻo lánh khó kiểm soát trải dài hàng trăm km ở đều cả ba nước. Tại những khu vực này tồn tại nhiều nhóm vũ trang và tội phạm xuyên quốc gia. Trước Covid năm 2019, được sự hỗ trợ của các nhóm nghiên cứu và của Liên Hiệp Quốc, tôi đã có đi  thực địa và khảo sát trực tiếp ở bang Shan của Myanmar, một trong những địa điểm trồng cây thuốc phiện, đồng thời sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp lớn nhất thế giới. Qua đó để thấy được sự đa dạng cũng như là khó kiểm soát đối với các cái băng nhóm vũ trang và các nhóm tội phạm xuyên quốc gia hoạt động ở trục biên giới của Tam Giác Vàng."  Lý do thứ ba, theo nhà tội phạm học Lương Thanh Hải, đó là nhu cầu thị trường tăng mạnh ở Trung Quốc, ở Đông Nam Á và đặc biệt là ở Úc: "Trên thực tế thì giá thành của ma túy tổng hợp rẻ hơn cả heroin nữa. Đây cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy nhu cầu thị trường.  Những báo cáo khoảng 5 năm trở lại đây của Ủy ban nghiên cứu về tội phạm và ma túy của Úc Châu đều ghi nhận lượng ma túy tổng hợp thu được chiếm từ 27 cho đến 35% tổng số các loại ma túy thu được ở Úc. Qua thu thập và đánh giá thì amphetamine, tức là ma túy đá, đã trở thành một trong những loại ma túy tiêu thụ hàng đầu hiện nay ở Úc, đặc biệt là trong giới trẻ. Theo giá gọi là giá bán thị trường quy đổi ra ở Úc, lợi nhuận từ dao động từ 5,4 tỷ đến 6,3 tỷ đô la hàng năm, phản ánh một lợi nhuận rất là lớn để kích mức cung, tức là sản lượng từ các khu vực ngoài. Úc là một quốc gia bao bọc xung quanh là biển và việc sản xuất trực tiếp ma túy đá thì hầu như không có. Gần như 99% lượng ma túy đá của Úc là nhập từ ở ngoài và trên thực tế hầu hết là từ Tam Tam Vàng.  Lý do thứ tư khiến sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp ở Tam Giác Vàng tăng mạnh, đó là mặc dù các hoạt động thực thi pháp luật các nước đã có những đóng góp đáng kể, đã có những cái chuyên án rất lớn phối hợp giữa các nước, thậm chí là với Liên Hiệp Quốc và Interpol, thế nhưng nó cũng mới chỉ giải quyết được các phần ngọn qua việc bắt các ông trùm thực sự và mới đây nhất cách đây ba năm thì bắt được ông trùm trực tiếp, đó là Tse Chi Lop, một trong những ông trùm khét tiếng, được mệnh danh là ông vua của khu vực Tam Giác Vàng, người gốc Hồng Kông nhưng mang quốc tịch Canada. Hiện nay Tse Chi Lop sau khi bị bắt ở sân bay Schiphol của Amsterdam đã được dẫn độ về Melbourne của Úc để chờ xét xử. Có thể nói đó là một trong những điểm nhấn rất lớn, những đóng góp rất to lớn của lực lượng thực thi pháp luật của khu vực Đông Nam Á. Nhưng như tôi nói thì vẫn còn nhiều hạn chế, bởi vì chính quyền của Myanmar và Lào, kể cả Thái Lan gặp rất nhiều khó khăn trong quản lý, đặc biệt là bang Shan là nơi tôi có đến khảo sát vì đường biên giới quá rộng, kiểm soát không xuể. Về góc độ nghiên cứu tội phạm học, chúng tôi gọi đó là hiệu ứng quả bóng, tức là đánh mạnh ở khu vực bang Shan thì nó lại chạy sang khu vực của Lào hoặc là chuyển sang khu vực của Thái Lan, giống như trò mèo vờn chuột vậy. Đó cũng là một cái yếu tố mà lúc ban đầu tôi có nói, tức là yếu tố địa chính trị. Sau cuộc chính biến của quân đội ở Myanmar cách đây 4 năm, cộng với việc khó kiểm soát ở các vùng biên giới và các nhóm nổi dậy vũ trang, nên việc thực thi pháp luật bị hạn chế." Yếu tố thứ năm thúc đẩy sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp khu vực Tam Giác Vàng tăng nhanh thời gian vừa qua, theo nhà tội phạm học Lương Thanh Hải, đó là các "cơ sở hạ tầng ngầm":  "Ở đây có những mạng lưới về buôn lậu, về ma túy, về rửa tiền và các tuyến vận chuyển đã hình thành từ trước, có thể nói  rất đa dạng. Tội phạm bây giờ không chỉ dừng lại chỉ là ma túy, mà thông thường nó kết nối với việc rửa tiền,   với tham nhũng thậm chí là buôn vũ khí và các loại động vật hoang dã quý hiếm. Hay nói cách khác là bức tranh của tội phạm ma túy cũng đồng thời phản ánh và cấu kết với các loại nhóm tội phạm khác, tạo nên những cái mạng lưới rất là đan xen. Thành thử, năm yếu tố, một là chuyển dịch thị trường, hai là yếu tố địa chính trị, bà là nhu cầu thị trường tăng cao, bốn là sự hạn chế của việc thực thi pháp luật và năm là sự trỗi dậy và hoạt động của các băng nhóm tội phạm có tổ chức. Thì nó làm cho cái tình hình sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp của khu vực Tam Giác Vàng trở nên phức tạp và tăng mạnh trong thời gian qua." Khai thác các tuyến đường mới Thái Lan vẫn là điểm trung chuyển và điểm đến chính của methamphetamine được buôn bán từ Miến Điện và ghi nhận số lượng methamphetamine bị thu giữ lớn nhất trong khu vực, bao gồm một tỷ viên yaba, một loại hỗn hợp methamphetamine và caffeine phổ biến ở nhiều nơi tại Đông Nam Á do dễ mua và giá thành thấp.  Đồng thời, các nhóm buôn bán ma túy xuyên quốc gia ngày càng khai thác các tuyến đường buôn bán mới nổi để tránh sự phát hiện của cơ quan thực thi pháp luật. “Tuyến đường buôn bán ma túy kết nối Cam Bốt với Miến Điện, chủ yếu qua Lào, đang được mở rộng nhanh chóng”, theo lời ông Inshik Sim, Chuyên gia phân tích chính tại Văn phòng UNODC khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương. Ông cho biết: “Một hành lang ngày càng quan trọng khác là các tuyến đường buôn bán ma túy trên biển nối liền Malaysia, Indonesia và Philippines, với bang Sabah của Malaysia đóng vai trò là một trung tâm trung chuyển quan trọng.”  Báo cáo nhấn mạnh bản chất đang phát triển của các nhóm buôn bán ma túy xuyên quốc gia hoạt động ở Đông Á và Đông Nam Á. Các nhóm này đã thể hiện sự nhanh nhạy đáng kể trong việc phản ứng với áp lực của cơ quan thực thi pháp luật, qua việc mở rộng các địa điểm sản xuất ketamine và các tiền chất liên quan, hiện đã lan đến hầu hết các quốc gia hạ lưu sông Mê Kông. Gần đây nhất, chính quyền Việt Nam đã tháo dỡ một cơ sở quy mô công nghiệp vào tháng 3 năm 2025. Tránh các biện pháp kiểm soát Một ví dụ khác là sự gia tăng sản xuất bất hợp pháp các sản phẩm dược phẩm, đặc biệt là etomidate và các chất tương tự, được thiết kế để tránh các biện pháp kiểm soát đối với các chất mới. Báo cáo cũng nhấn mạnh việc sử dụng công nghệ ngày càng tăng trong toàn bộ chuỗi tội phạm liên quan đến ma túy, từ việc lập kế hoạch, điều phối và thực hiện buôn bán, cho đến các giao dịch tài chính và rửa tiền liên quan đến buôn bán ma túy tổng hợp. Ông Benedikt Hofmann, Quyền Đại diện Khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương của UNODC, nói: "Với sự gia tăng sản xuất và buôn bán ma túy tổng hợp trong khu vực, hầu hết các quốc gia đều báo cáo sự gia tăng chung về sử dụng methamphetamine và ketamine. Tuy nhiên, ở một số quốc gia, chúng tôi đang chứng kiến ​​sự suy giảm số lượng người sử dụng ma túy trẻ tuổi được đưa vào các cơ sở cai nghiện, điều này có thể là do các chiến dịch phòng ngừa sử dụng ma túy nhắm vào nhóm thanh thiếu niên. Điều quan trọng đối với khu vực là tăng cường đầu tư vào cả chiến lược phòng ngừa và giảm nguồn cung." Vị trí trung tâm

Nước Pháp trải qua một tuần đầy biến động : Thủ tướng François Bayrou từ chức do không được Quốc Hội tín nhiệm, chính phủ bị giải tán. Nguyên bộ trưởng Quân Lực Sébastien Lecornu nhậm chức thủ tướng vào ngày diễn ra phong trào phản kháng xã hội « Phong tỏa tất cả » với gần 200.000 người biểu tình ; « Vụ đầu lợn » ở nhiều đền thờ Hồi giáo gây chấn động công luận Pháp, bị nghi là có sự can dự của nước ngoài để gây bất ổn cho nước Pháp.   Tạp chí Thế giới Đó đây tuần này dành phần lớn thời lượng cho thời sự Pháp. Ngoài ra là các đề tài « Vụ không phận bị xâm phạm khiến người dân Ba Lan hiểu hơn về những gì láng giềng Ukraina đã phải trải qua suốt 3 năm qua » ; « Israel oanh kích Qatar là sự thử thách liên minh Netanyahu - Trump » Phong trào phản kháng xã hội : Chỉ dấu cho một nhiệm kỳ không êm ả của tân thủ tướng Lecornu ? Tuần này chính trường Pháp được đánh đấu bằng sự kiện thủ tướng François Bayrou hôm 09/09 đệ đơn từ chức do không được Quốc Hội tín nhiệm. Cùng ngày, tổng thống Pháp chỉ định ông Sébastien Lecornu, nguyên bộ trưởng Quân Lực, làm thủ tướng. Ông Sébastien Le Cornu, 39 tuổi, là thành viên trong nội các Pháp liên tục từ đầu nhiệm kỳ 2 của tổng thống Macron. Tân thủ tướng được yêu cầu đề xuất thành phần tân chính phủ. Được xem là một « chiến binh bí mật » của tổng thống Macron, ông Lecornu là vị thủ tướng thứ 3 của nước Pháp được bổ nhiệm kể từ khi Quốc Hội bị giải tán hồi tháng 06/2024. Hiện giờ, thủ tướng đang tiến hành tham vấn các đảng phái để có thể thông qua ngân sách quốc gia, một nhiệm vụ đầy khó khăn. Thách thức của ông Lecornu cũng là làm sao để có thể tại vị lâu dài trong những tháng tới, chứ không sớm bị Quốc Hội bất tín nhiệm để rồi lại phải nhanh chóng từ chức và giải tán chính phủ như hai người tiền nhiệm Michel Barnier và François Bayrou. Như một chỉ dấu báo hiệu một nhiệm kỳ đầy khó khăn, tân thủ tướng Lecornu nhậm chức ở điện Matignon đúng ngày tại Pháp diễn ra phong trào phản kháng xã hội « Bloquons tout » - « Phong tỏa tất cả », với gần 200.000 người biểu tình trên toàn quốc. Đề phòng nguy cơ nổ ra bạo động, bộ Nội Vụ Pháp huy động khoảng 80.000 hiến binh và cảnh sát (riêng Paris là 60.000). Chỉ thị của bộ trưởng Retailleau là « không dung thứ bạo lực, hành vi đập phá, phong tỏa hay chiếm đóng cơ sở hạ tầng thiết yếu của quốc gia ».  Trong cuộc họp báo giữa ngày 10/09, bộ trưởng Retailleau giải thích thêm : « Mỗi khi có các tuyến đường vành đai, khi có những tuyến đường bị chặn, chúng tôi đều giải tỏa, lực lượng an ninh nội địa của chúng tôi được giao nhiệm vụ can thiệp. Cần phải nhanh chóng, cần phải linh hoạt. Chúng tôi đã huy động rất nhiều cảnh sát, hiến binh, lính cứu hỏa cùng với các phương tiện như trực thăng, xe bọc thép Centaure (xe bọc thép thế hệ mới nhất của Vệ Binh Quốc Gia), vòi phun nước … Và chúng tôi cũng đã sử dụng drone để đảm bảo rằng lực lượng an ninh trật tự đương nhiên là vẫn tuân thủ luật pháp ». Bên cạnh một số vụ đụng độ giữa cảnh sát và người biểu tình (với hơn 330 người bị câu lưu), đa phần các cuộc tuần hành diễn ra ôn hòa, không khiến nước Pháp bị « tê liệt », theo ghi nhận của bộ trưởng Nội Vụ. Sau « Phong tỏa tất cả » đến phong trào biểu tình « Ngày 18 » « Bloquons tout » là một phong trào phản kháng xã hội được khởi xướng trên mạng xã hội cách nay vài tháng, cho thấy sự bất bình trong dân chúng với các chính sách của chính quyền Macron. Hầu như các nghiệp đoàn đều không tham gia phong trào phản kháng xã hội lần này. Thay vào đó, họ phát động phong trào biểu tình, đình công liên ngành vào ngày thứ Năm tuần tới, 18/09. Ngày này được chọn từ trước khi chính phủ Bayrou bị giải tán, nhằm phản đối dự thảo ngân sách mà thủ tướng Bayrou trình bày hồi tháng 07/2025. Giờ đây, phong trào « Ngày 18 » là cách để cảnh báo tân thủ tướng Lecornu, theo giải thích trên đài RFI ngày 10/09 của ông Cyril Chabanier, chủ tịch nghiệp đoàn CFTC : « Tôi không biết liệu đây có phải là một phong trào biểu tình dài hơi hay không. Dẫu sao đi chăng nữa, đối với chúng tôi, ngày 18/09 cũng là hành động mạnh mẽ đầu tiên. Sau đó, phong trào ngày 18/09 có tiếp tục hay không, điều này sẽ còn phải chờ xem thủ tướng và nội các mới có động thái hồi đáp ra sao. Nếu có những vấn đề được đưa ra bàn luận, nếu một số đề xuất của chúng tôi được chấp nhận, nếu chúng tôi có thể thảo luận, và nếu họ có thể sửa đổi đáng kể ngân sách đang được chuẩn bị, thì lúc đó chẳng có lý do gì để phong trào của chúng tôi cứ kéo dài mãi. Và chúng tôi sẽ thường xuyên tổng kết, đánh giá tình hình để biết khi nào chúng tôi nên tham gia vào các cuộc thảo luận hoặc đàm phán và khi nào chúng tôi thực sự cần phải phản kháng, phải xuống đường để bày tỏ nỗi tức giận và sự bất đồng của chúng tôi nếu tình hình không có gì thay đổi ». « Vụ đầu lợn » ở đền thờ Hồi Giáo gây chấn động Pháp : Can thiệp nước ngoài ?  Ngày 09/09, đúng hôm thủ tướng François Bayrou đệ đơn từ chức, tổng thống Macron chỉ định thủ tướng mới, thì tại Pháp ngay từ sáng sớm cũng đã xảy ra một vụ việc khác gây chấn động cộng đồng người Hồi giáo trong nước và gây ra những phản ứng bất bình trong chính giới, từ tả sang hữu, buộc chính quyền Macron ngay lập tức vào cuộc. Vào khoảng 6 giờ sáng, 9 đầu lợn đã được phát hiện trước nhiều đền thờ Hồi giáo tại Paris và vùng phụ cận. Đây bị xem là hành vi « hèn hạ » « báng bổ » đạo Hồi, « khiêu khích », « gây thù hận », « chủ ý gây rối loạn » … bởi vì lợn/heo vốn dĩ là con vật bị xem là uế tạp trong Hồi giáo, mà đầu heo lần này lại bị đặt trước đền thờ, chốn linh thiêng tôn giáo. Chính vì thế « vụ 9 đầu lợn » đã gây phẫn nộ trong công luận Pháp, vốn là nước có đông tín đồ Hồi giáo nhất châu Âu. Đơn vị hình sự của Cảnh sát Paris đã ngay lập tức mở điều tra về hành vi kích động hận thù, với tình tiết tăng nặng là phân biệt chủng tộc hoặc tôn giáo. Trên đài RFI ngày 09/09, Bassirou Camara, chủ tịch của Addam, Hiệp hội chống phân biệt đối xử và các hành vi bài Hồi giáo, bày tỏ : « Trước hết, cảm giác là chúng tôi vô cùng bàng hoàng khi phải chứng kiến hành vi kiểu như thế này lại xảy ra trên lãnh thổ Pháp. Tuy nhiên, chúng tôi không ngạc nhiên khi thấy sự gia tăng của những phát ngôn kích động thù hận, sự gia tăng thái độ phân biệt và kỳ thị đối với Hồi giáo và người theo đạo Hồi. Chúng tôi đã nhận thấy mức độ nghiêm trọng của các vụ việc ngày càng tăng. Tất nhiên là số các vụ việc được ghi nhận cũng tăng lên. Hiện nay, không chỉ có những tờ rơi hay thư từ, mà còn có cả những hành vi bạo lực nhắm vào thân thể người theo đạo Hồi. Quý vị có thể dễ dàng hình dung được cảm giác của các tín đồ Hồi giáo khi họ đến các nơi thờ phụng vào khoảng 6 giờ sáng và thấy các bức tường dính đầy máu và một cái thủ lợn được treo ở phía trên cao, khiến họ không thể vào nơi thờ cúng một cách trang nghiêm và thanh thản. Rất may mắn là nhà chức trách đã phản ứng rất nhanh chóng. Chúng tôi hoan nghênh phản ứng của bộ trưởng Nội Vụ và cảnh sát trưởng Paris, bởi vì 4 trong số các đền thờ Hồi giáo này là nằm ở Paris. Việc thống kê vẫn đang tiếp tục. Tại thời điểm này, khi tôi đang nói với quý vị, thì đã có 9 đền thờ Hồi giáo bị phá hoại và tấn công ». Theo tiết lộ ban đầu của Viện Công tố, được AFP trích dẫn, một nông dân vùng Normandie cho các nhà điều tra biết rằng có 2 người nước ngoài đã đến mua khoảng 10 đầu lợn. Hai người này dùng một chiếc xe mang biển số dường như là của Serbia. Các video giám sát an ninh cũng cho thấy chiếc xe này đã đến Paris trong đêm 08/09 rạng sáng 09/09, với các hình ảnh hai người đàn ông này đặt những thủ lợn trước một số đền thờ Hồi giáo. Cũng theo Viện Công tố, có thể 2 nghi phạm này đã sử dụng một đường đây điện thoại của Croatia và sau đó đã vượt biên giới từ Pháp sang Bỉ ngay trong buổi sáng thứ Ba sau khi đặt thủ lợn tại các đền thờ. Cảnh sát trưởng Paris, Laurent Nunez, nhắc đến khả năng « có sự can thiệp của nước ngoài », bởi vì vụ này có các điểm tương đồng với một số vụ can dự của nước ngoài trước đây nhắm vào Pháp. Ví dụ, ông Nunez đề cập đến vụ ngôi sao David màu xanh da trời, biểu tượng của người Do Thái, được sơn lên một số tòa nhà ở Paris và vùng phụ cận vào mùa thu năm 2023 để « điểm mặt chỉ tên » người Do Thái, trong bối cảnh chiến tranh Gaza, một động thái bị xem là gây thêm hận thù nhắm vào người Do Thái. 2 thủ phạm là công dân Moldova đã bị bắt giữ. Ngoài ra là vụ vẽ biểu tượng Mains Rouges (Bàn tay Đỏ) hồi tháng 05/2024 tại khu tưởng niệm các nạn nhân trong vụ diệt chủng người Do Thái do Đức Quốc Xã tiến hành - La Shoah, ở Paris. Bốn công dân Bulgari sẽ bị xét xử vào mùa thu tại Paris trong vụ « Bàn tay Đỏ », một vụ án « có thể liên quan đến hành động gây bất ổn ở Pháp do các cơ quan tình báo Nga dàn dựng », theo thông báo của Viện công tố hồi cuối tháng 07/2025. Không phận bị xâm phạm : Người Ba Lan hiểu hơn những gì Ukraina trải qua Vẫn về châu Âu, tuần này chủ đề được bình luận nhiều là vụ hàng loạt drone Nga xâm phạm không phận Ba Lan và bị quân đội Ba Lan phối hợp với các lực lượng của NATO bắn hạ. Ba Lan và các đồng minh xem đây là hành vi khiêu khích, đe dọa của Nga. Cáo buộc này đã bị Nga bác bỏ. Hiện chưa thể khẳng định đây có phải chủ ý của Nga hay không hay chỉ là một sự cố. Dẫu sao đi chăng nữa, theo Etienne De Poncins, đại sứ Pháp tại Ba Lan, người dân nước này đang rất lo lắng :   « Phản ứng của họ là đầy nỗi lo ngại. Đây là lần đầu tiên có một cuộc xâm nhập quy mô lớn đến như vậy với khoảng 20 drone. Hơn nữa, một số drone, dù là bị bắn hạ hay không, thì cũng đã rớt xuống vị trí rất sâu trong lãnh thổ Ba Lan. Chính vì lẽ đó, mọi người vừa kinh ngạc, vừa bắt đầu hiểu được những gì người dân Ukraina đã phải trải qua suốt 3 năm vừa rồi, qua việc chính phủ khi phát hiện không phận bị xâm nhập thì đã kêu gọi người dân, đặc biệt là ở các vùng miền đông, ở yên trong nhà, với các thông điệp báo động trên các mạng xã hội và hệ thống tin nhắn qua điện thoại. Tất cả những điều này đã làm dấy lên một nỗi lo lắng rất lớn. Ngoài ra, dĩ nhiên là còn phải nói tới việc nhà chức trách Ba Lan kêu gọi tình đoàn kết, tương thân tương ái của các đồng minh NATO và Liên Hiệp Châu Âu, và tất nhi

Tại châu Á, trong khi Indonesia đang phải đối phó với những cuộc biểu tình bắt nguồn từ nỗi bất bình trong dân chúng về thu nhập, phụ cấp, đặc quyền cho các nghị sĩ, thì tại Thái Lan, quyền thủ tướng Phumtham Wechayachai đã đệ trình sắc lệnh giải tán Quốc Hội nhưng đã bị các cố vấn của Quốc vương Thái Lan bác bỏ. Sáng 05/09, Quốc Hội Thái Lan đã chỉ định Anutin Charnvirakul, lãnh đạo đảng Bhumjaithai, làm thủ tướng mới. Tuần qua cũng đánh dấu sự kiện lớn tại Việt Nam - 80 năm ngày Độc lập - với cuộc duyệt binh lớn nhất trong lịch sử, cùng sự góp mặt của các đơn vị quân đội đến từ Trung Quốc, Nga, Lào và Cam Bốt. Đến ngày 03/09, đến lượt Trung Quốc cũng tổ chức cuộc duyệt binh rầm rộ kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít. Thế nhưng, khác với tại Việt Nam, nơi hàng trăm ngàn dân hân hoan đổ ra đường phố Hà Nội xem duyệt binh, cuộc duyệt binh hoành tránh tại Trung Quốc không mở cửa cho công chúng, mà được dàn dựng kỹ lưỡng theo kịch bản dành riêng cho truyền hình và phóng viên nước ngoài.  Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst gửi về bài phóng sự : « Đối với đa phần người dân Trung Quốc, xem duyệt binh là ngồi trước màn hình TV. Một số người đã tụ tập tại tiệm giặt là nhỏ, nơi chúng tôi có mặt, ở khu phố trung tâm Bắc Kinh. Cửa hàng tạm thời biến thành phòng chiếu phim trong buổi sáng 03/09. Người cựu chiến binh này, với khuôn mặt đầy nếp nhăn nhưng ánh mắt rạng ngời, bày tỏ niềm tự hào : « Điều này cực kỳ quan trọng. Chỉ khi đất nước vững mạnh thì người dân mới có thể sống trong hòa bình. Một cuộc duyệt binh không chỉ là một buổi biểu diễn cho công chúng, mà nhằm trấn an dân thường và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ tiếp tục sứ mệnh của chúng tôi và xây dựng một đất nước tốt đẹp hơn nữa. Là một cựu chiến binh, từ tận đáy lòng, tôi cảm thấy thực sự tự hào ». Bên cạnh ông, một người phụ nữ lớn tuổi, ngồi thẳng trên ghế, cảm thấy an tâm trước màn trình diễn này. Bà nói : « Tôi nghĩ rằng cuộc duyệt binh này cho toàn thể thế giới thấy là Trung Quốc giờ đây đã vững mạnh, rằng chúng tôi rất đoàn kết và quân đội của chúng tôi hùng mạnh. Nhưng điều đó không có nghĩa là chúng tôi muốn gây chiến, mà là để mọi người biết rằng chúng tôi có thể tự bảo vệ mình và không sợ bị đe dọa ». Thế hệ trẻ cũng có cảm nghĩ riêng về cuộc duyệt binh. Một thanh niên nói : « Tôi thấy khá ấn tượng, đặc biệt là khi nhìn thấy tất cả các đội hình đều được sắp xếp tốt và các thiết bị thì rất tinh vi. Điều này khiến tôi cảm thấy mình có một sứ mệnh, như thể chính tôi cũng phải có những đóng góp cho đất nước. Tôi cảm nhận được niềm tự hào và tinh thần trách nhiệm ». Đó là cảm xúc chung của hàng triệu người Trung Quốc, mắt chăm chú nhìn màn hình, tự hào và an tâm trước sự phô trương lực lượng của quân đội nước mình ». Nhiều nhà quan sát, ví dụ Neil Thomas, thành viên trung tâm nghiên cứu Asia Society, có trụ sở tại New York, được APF trích dẫn, nhận định tuần qua là tuần lễ ngoại giao thành công rực rỡ để Tập Cận Bình cho thấy ông vẫn hoàn toàn nắm quyền kiểm soát giới tinh hoa của đảng. Chủ tịch Trung Quốc, đã dùng chủ nghĩa dân tộc để bù đắp cho tăng trưởng kinh tế, đánh lạc hướng công luận khỏi những thách thức kinh tế và khiến người dân tự hào là người Trung Quốc, trong bối cảnh thất nghiệp gia tăng, khủng hoảng bất động sản chưa thuyên giảm và mức lương không được cải thiện. Nga : Đội quân của « Liên minh tình nguyện » không thể bảo đảm an ninh cho Ukraina Tại thượng đỉnh « Liên minh tình nguyện » hỗ trợ Ukraina, hôm 04/09/2025, họp tại điện Elysée, dưới sự đồng chủ trì của tổng thống Pháp Emmanuel Macron và thủ tướng Anh Keir Starmer, lãnh đạo 26 quốc gia chính thức cam kết triển khai tại Ukraina một « lực lượng đảm bảo an ninh cả trên bộ, trên biển hoặc trên không » để yểm trợ quân sự cho Ukraina sau khi Nga - Ukraina chấm dứt xung đột, tránh để Ukraina lại bị Nga xâm lược. Trong khi lãnh đạo Pháp, Anh, Ukraina và Ý vẫn đang tìm cách thuyết phục tổng thống Mỹ chấp thuận kế hoạch bảo đảm an ninh cho Ukraina, nhưng Donald Trump chưa có cam kết gì cụ thể, thì không nằm ngoài dự báo, thông báo của « Liên minh tình nguyện » đã vấp phải sự phản đối của Matxcơva. Theo Reuters, sáng hôm 05/09, tại Diễn đàn Kinh tế Vladivostok, tổng thống Nga Vladimir Putin dọa các đồng minh của Kiev rằng mọi lực lượng quân sự mà phương Tây điều đến Ukraina đều sẽ là « mục tiêu hợp pháp » mà quân đội Nga nhắm tới. Trong khi đó, điện Kremlin bác bỏ tác dụng của biện pháp bảo đảm quân sự của phương Tây cho Kiev. Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri cho biết thêm : « Về các đảm bảo an ninh, lần này phát ngôn viên của Điện Kremlin vẫn lặp lại sự phản đối của Nga như sau : « Các nước ngoài, đặc biệt là các lực lượng quân sự của châu Âu và Mỹ, liệu có thể cung cấp hoặc bảo đảm an ninh cho Ukraina không ? Hoàn toàn không, họ không thể. Đó không phải là một đảm bảo an ninh cho Ukraina, cũng không phù hợp với đất nước chúng tôi ». Lý lẽ thứ hai mà phát ngôn viên Điện Kremlin đưa ra sáng thứ Sáu 05/09 thì đã được lặp đi lặp lại nhiều lần kể từ đầu nhiệm kỳ 2 của tổng thống Mỹ Donald Trump và là cách để Nga duy trì sự chia rẽ giữa các nước phương Tây. Ông Dimitri Peskov thể hiện là những nỗ lực của châu Âu không có tác dụng : « Châu Âu cản trở việc giải quyết vấn đề ở Ukraina. Họ không đóng góp gì cho việc giải quyết này hết ». Đồng thời, tất cả các phương tiện truyền thông thân chính quyền sáng thứ Sáu đều tập trung rất lâu vào sự tham gia của các nước vào liên minh tình nguyện vì Ukraina ở các cấp độ khác nhau, đặc biệt nhấn mạnh đến sự phản đối của Ý và Ba Lan về việc điều quân sang Ukraina ». Tự do mậu dịch Châu Âu - Mercosur : Nam Mỹ tỏ ra lạc quan hơn Liên Hiệp Châu Âu Vẫn liên quan đến châu Âu nhưng về thương mại, Ủy ban Châu Âu hôm 03/09 đã kêu gọi các nước thành viên phê chuẩn thỏa thuận Tự do mậu dịch Châu Âu - Mercosur. Để thuyết phục Paris và các nước còn đang lưỡng lự, Ủy Ban Châu Âu hứa đưa ra những đảm bảo để bảo vệ nông dân châu Âu. Về phía Cộng đồng kinh tế các nước Nam Mỹ, nay bao gồm 4 thành viên, Achentina, Brazil, Paraguay và Uruguay, thỏa thuận không gây nhiều tranh cãi, nếu không muốn nói rằng đây còn là một trong những đề tài hiếm hoi đạt được sự đồng thuận trong khối Mercosur. Từ Buenos Aires, thông tín viên Théo Conscience cho biết chi tiết : « Thuyết phục được tổng thống Achentina Javier Milei và tổng thống Brazil Lula da Silva đồng ý với nhau không phải là điều dễ dàng. Tuy nhiên, đó lại là trường hợp của thỏa thuận tự do mậu dịch giữa Liên Hiệp Châu Âu và Mercosur (Cộng đồng kinh tế các nước Nam Mỹ, nay bao gồm 4 thành viên, Achentina, Brazil, Paraguay và Uruguay). Cần phải nói rằng Achentina và Brazil, cả hai đều là những nước sản xuất nông nghiệp lớn, đều có cùng mối lợi : đó là tăng xuất khẩu ngũ cốc, đậu nành, thịt, mật ong và đường. Mặc dù tất cả các nước trong khối Nam Mỹ, trong đó có Uruguay và Paraguay, đều thúc đẩy việc ký kết thỏa thuận, thế nhưng thỏa thuận này không phải là không mang lại những rủi ro cho nền kinh tế của các quốc gia trong nhóm. Khi giảm các hàng rào thuế quan đối với các sản phẩm hóa chất và các sản phẩm công nghiệp của châu Âu, các nước Nam Mỹ có thể cản trở sự phát triển của các ngành công nghiệp mang lại giá trị trên lãnh thổ của họ và tự hạn chế mình trong vai trò chỉ là nhà xuất khẩu nguyên vật liệu thô. Bên cạnh các điều khoản bảo vệ nông nghiệp châu Âu, văn bản thỏa thuận cũng quy định các cơ chế nhằm bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của Achentina và Brazil ». Luân Đôn và biện pháp tạm thời giảm số lượng người tị nạn và thân nhân của họ tới Anh Về hồ sơ di dân, tại Anh, vào đầu tuần qua, chính phủ đã công bố thêm các biện pháp nhằm giảm số lượng người nhập cư bằng cách tạm dừng xét đơn đoàn tụ gia đình của người tị nạn, chờ xây dựng một quy chế mới bắt đầu từ năm 2026. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ Anh sẽ đưa ra các tiêu chuẩn nào để người tị nạn có thể đón thân nhân sang chung sống, khiến nhiều tổ chức xã hội đã lên tiếng chất vấn chính phủ, như tường thuật của TTV Nguyễn Giang từ Luân Đôn : « Phát biểu trước Quốc hội hôm 01/09/2025, bộ trưởng Nội Vụ Anh, bà Yvette Cooper, đã công bố các biện pháp tạm thời nhằm giảm số lượng người tị nạn và thân nhân của họ tới Anh. Bà cho biết rằng các đơn xin đoàn tụ gia đình của người tị nạn sẽ bị tạm dừng cho đến khi có các quy định mới, chặt chẽ hơn, dự kiến bắt đầu từ năm 2026. Tuy nhiên, bộ Nội Vụ Anh không nêu rõ các tiêu chuẩn mới này gồm những gì, khiến báo chí chỉ có thể đoán rằng Anh sẽ tham khảo các hình mẫu của Đan Mạch và Thụy Sĩ - hai nước mà bà Cooper đề cập như hình mẫu về đón nhận tị nạn. Đó là yêu cầu người tị nạn phải chờ 2 năm và có thu nhập ổn định mới được đón thân nhân sang. Phát biểu trước các nghị sĩ Hạ viện, bà Cooper nói : « Các quy chế về đoàn tụ gia đình cho người tị nạn đã được thiết lập từ nhiều năm trước nhằm giúp đỡ các gia đình bị chia cắt do chiến tranh, xung đột, đàn áp chính trị hoặc tôn giáo, nhưng thực tế và cách áp dụng đã thay đổi. Ngay cả trước dịch COVID-19, những người xin tị nạn nộp đơn đưa gia đình đến Vương quốc Anh thường phải chờ trung bình từ 1 đến 2 năm kể từ khi họ được chấp nhận. Thời gian này đủ để họ tìm việc làm và chỗ ở, hỗ trợ gia đình của mình ». Bà nói thêm rằng hiện nay, thủ tục xét xử các đơn xin đoàn tụ tại Anh diễn ra quá nhanh, thậm chí chỉ khoảng một tháng sau khi một người được công nhận tị nạn. Điều này gây ra gánh nặng cho các gia đình tị nạn và chính quyền Anh. Nhiều hội đồng địa phương đã tiếp nhận tới ¼ số đơn xin giải quyết nhà ở và hỗ trợ người vô gia cư từ các trường hợp đoàn tụ của người tị nạn. Ngay lập tức, các tổ chức bảo vệ người tị nạn như Hội Chữ thập đỏ Anh, Hội đồng Tị nạn (Refugee Council UK) lên tiếng cảnh báo rằng việc « ngưng xét đơn » sẽ dẫn đến hai vấn đề lớn. Một là, số người liều chết vượt biên qua các đường dây buôn người để băng rừng, vượt biển đến châu Âu, rồi sang Anh sẽ gia tăng, vì không còn con đường hợp pháp nào khác để vào quốc gia này. Hai là, số người tị nạn đã ở Anh có thể phải đưa người thân qua bằng đường dây phi pháp, gây nguy hiểm cho phụ nữ và trẻ em. Các số

Một tuần lễ sôi động về ngoại giao từ Alaska đến Washington, với tiến triển có vẻ « thuận lợi » cho Nga. Tổng thống Mỹ đã tiếp đồng cấp Nga, nguyên thủ Ukraina và các lãnh đạo châu Âu, « ráo riết » tìm kiếm hòa bình, nhưng trước mắt với Matxcơva, Washington « không đạt được thỏa thuận cụ thể nào », cũng « không có lệnh ngừng bắn » ở Ukraina.  Thượng đỉnh Alaska hôm 15/08/2025 và hội nghị ba ngày sau đó tại thủ đô Washington giữa tổng thống Mỹ và đồng cấp Ukraina, cuộc họp giữa ông Trump và Zelensky sau đó đã được mở rộng đến lãnh đạo nhiều nước châu Âu và NATO lấn át toàn bộ phần thời sự quốc tế còn lại trong tuần.   Alaska, Trump ra về tay không Thượng đỉnh Vladimir Putin - Donald Trump ở Alaska rất được mong đợi vì đây là lần đầu tiên tổng thống Nga đặt chân lên một quốc gia tự do và dân chủ phương Tây từ khi đưa quân xâm lược Ukraina. Đối với tổng thống Trump thì đây là cuộc tái ngộ với một nhà lãnh đạo mà ông luôn ngưỡng mộ. Lần gần đây nhất hai nhà lãnh đạo này gặp nhau là vào năm 2019. Chủ nhân Nhà Trắng kỳ vọng nhiều vào đối thoại với Vladimir Putin để chấm dứt chiến tranh, một cuộc chiến Nga khai mào nhưng ông Trump vẫn tránh né nói đến trách nhiệm ấy của Matxcơva. Tuy nhiên sau 3 giờ đồng hồ trao đổi với nguyên thủ Nga, Donald Trump nhìn nhận không đạt được lệnh ngừng bắn cho Ukraina. Họp báo tổng thống Mỹ giải thích : « Đương nhiên tất cả chúng ta đều mong muốn đạt được một thỏa thuận ngưng bắn, nhưng thời khắc đó chưa đến (...) Dù vậy có thể là tổng thống Zelensky và Putin sẽ thảo luận thêm » trong tương lai không xa trong khuôn khổ một thượng đỉnh ba bên Mỹ - Nga - Ukraina. Bắt tay Putin, tổng thống Mỹ bị « chê » nhiều hơn « khen » Báo chí phương Tây gay gắt chỉ trích tổng thống Mỹ « mềm yếu » trong đối thoại với Nga. Riêng tại Mỹ, các phương tiện truyền thông hầu hết các hãng tin đều đồng ý về một điểm chính : Không có thỏa thuận cụ thể nào được đạt được, đặc biệt là không có lệnh ngừng bắn ở Ukraina. Trước khi gặp tổng thống Putin, tổng thống Trump đã tuyên bố với phóng viên nếu không đạt được lệnh ngừng bắn cho Ukraina, Mỹ sẽ trừng phạt, giáng mạnh vào kinh tế Nga. Thông tín viên Hoàng Trọng Thụy từ California tổng hợp quan điểm của truyền thông Hoa Kỳ đánh giá thấp kết quả từ đối thoại Nga - Mỹ tại Alaska.  « Đài CBS News mô tả hội nghị thượng đỉnh là "vô vị", không có kết quả và những tuyên bố mơ hồ từ cả hai nhà lãnh đạo. Đài NBC News cho rằng hội nghị đã đưa ra những tuyên bố mâu thuẫn, Putin tuyên bố có tiến triển, trong khi Trump khẳng định không có thỏa thuận nào được đưa ra. Zelensky thì đã bị loại khỏi đàm phán ở Alaska. MSN và The Hill đã chỉ trích tổng thống Trump nhượng bộ trước các yêu cầu của Putin. Một số nhà bình luận gọi đó là một chiến thắng về mặt tuyên truyền cho Nga. Nhà phân tích Rajan Menon, trả lời báo Anh The Guardian ghi nhận tổng thống Putin đã thắng ở Alaska trong khi phía Ukraina và Châu âu lại ở vị thế nguy hiểm hơn, nguyên nhân chính vẫn là sự nhượng bộ của ông Trump trước các yêu cầu của Putin.  Tờ San Diego Times ở California đồng quan điểm : Putin chiếm ưu thế sau thượng đỉnh Alaska. Nhưng Trump có thể chơi một ván bài đường dài, suy diễn rằng, ông Trump ủng hộ quan điểm không ngừng bắn lúc này để tiến tới con đường hòa bình mau chóng hơn. Tổng thống Hoa Kỳ cũng đã tuyên bố, ông không muốn thấy có lệnh ngừng bắn để rồi hai bên lại vi phạm và đổ lỗi cho nhau.  Về mặt tích cực tuần báo Newsweek dẫn lời các viên chức tháp tùng phái đoàn của tổng thống Trump cho rằng hội nghị thượng đỉnh có thể dẫn đến một hồi kết  "gần như ngay lập tức" cho cuộc chiến ở Ukraina, mặc dù hôm nay thực tế không cho thấy như vậy. Đài Fox News với quan điểm cực hữu ủng hộ tổng thống Trump đã ca ngợi thiện chí của nguyên thủ Mỹ, gọi cuộc gặp là "cực kỳ hiệu quả" và đạt điểm "10" về nỗ lực ngoại giao. Nhìn chung quan điểm của giới báo chí và truyền thông Mỹ phần lớn là tiêu cực, cho rằng hội nghị thượng đỉnh không đạt được lệnh ngừng bắn và không có thỏa thuận hòa bình cụ thể. Họ gọi hội nghị này là một màn trình diễn về ngoại giao của ông Trump, khen ngợi vì sáng kiến nhưng bị chỉ trích vì thiếu kết quả. Họ cũng cho rằng Putin đã đạt được thành tựu bao gồm tính chính danh của ông khi gặp riêng tổng thống Mỹ, tạo được hình ảnh thuận lợi trước nước Nga và Putin đã nhượng bộ tối thiểu » Pháp nghi ngờ thiện chí hòa bình của Nga   Chỉ ba ngày sau thượng đỉnh Mỹ-Nga, tổng thống Trump tiếp tổng thống Ukraina tại nhà Trắng và mời lãnh đạo nhiều nước châu Âu tham dự để bàn về « kế hoạch hòa bình », về những biện pháp « bảo đảm an ninh cho Ukraina » một khi chấm dứt chiến tranh. Trước ống kính truyền hình của thế giới Donald Trump cam kết Mỹ sẽ tham gia vào kế hoạch bảo đảm an ninh cho Ukraina và ông tin tưởng vào thiện chí hòa bình của chủ nhân điệm Kremlin. Đây là một bất đồng lớn giữa tổng thống Mỹ và đồng cấp Pháp Emmanuel Macron. Họp báo ngay sau cuộc họp ở Nhà Trắng hôm 18/08/2025 tổng thống Pháp giải thích thêm về thái độ thận trọng của Paris trước những ý đồ của Nga : « Vừa rồi, tại Phòng Bầu Dục, tôi đã trình bày với tổng thống Trump. Chúng tôi đã trao đổi với nhau ngay sau cuộc họp. Nhiều lãnh đạo đưa ra cùng một nhận định : Trong lúc nguyên thủ Mỹ đang nói chuyện với tổng thống Putin thì ông ấy vẫn tiêp tục oanh kích Ukraina. Điều đó chứng minh là cần phải chấm dứt các cuộc thảm sát, cần một lệnh hưu chiến. Điều này cũng cho thấy rằng, đến một lúc nào đó thì chính những sự việc nói lên những ý định của Nga. Đơn giản là như vậy thôi. Hiện tại Nga tiếp tục cuộc chiến. Chiến tranh gia tăng cường độ. Nga nhắm vào thường dân Ukraina và không có dấu hiệu nào cho thấy Nga thực tâm mong muốn hòa bình. Kinh nghiệm cho thấy, 15 năm trở lại đây, theo quan điểm của tổng thống Putin, không bao giờ đàm phán mỗi lần mà ông ấy nghĩ là chiến thắng đang ở trong tầm tay. Đó là một thực tế ». Anh cam kết đưa quân sang Ukraina : Một nước cờ đầy rủi ro Là một trong 7 lãnh đạo châu Âu và NATO đến dự cuộc họp mở rộng về Ukraina, thủ tướng Anh, Keir Starmer tỏ ra ủng hộ hết mình "kế hoạch Trump" bao đảm an ninh cho Ukraina sau này, nhưng dư luận không tin vào Nga và ý nguyện hòa bình của tổng thống Putin. Thông tín viên Nguyễn Giang tường thuật từ Luân Đôn : « Sau cuộc họp mở rộng tại Nhà Trắng hôm 18/08/2025 do tổng thống Mỹ Donald Trump chủ trì với khách mời là tổng thống Ukraina và sáu nhà lãnh đạo Anh, Pháp, Đức, Ý, Phần Lan và chủ tịch Ủy Ban Châu Âu và tổng thư ký NATO, thủ tướng Anh Keir Starmer trở về nước. Cùng lúc, tổng tham mưu trưởng Quân lực Anh, Đô đốc Tony Radakin bay theo chiều ngược lại, vượt  Đại Tây Dương sang Mỹ để bàn chi tiết với lãnh đạo quân sự các nước đồng minh về kế hoạch đảm bảo an ninh cho Ukraina. Những tuần qua, Luân Đôn đã dồn sức vào nỗ lực ngoại giao vì phương án đưa "quân trên bộ" (boots on the ground) từ Anh, Pháp, Đức và một số nước khác tới lãnh thổ Ukraina để "trấn an" nước chủ nhà và ngăn ngừa Nga lại xâm lăng trong tương lai. Tất nhiên, kế hoạch này chỉ có thể thành hiện thực nếu Nga đồng ý. Với Anh Quốc, đây là cam kết cụ thể nhất, mạnh mẽ nhất ủng hộ an ninh cho Ukraina và còn khó thực hiện hơn ý tưởng của Hoa Kỳ là Không quân Mỹ sẽ chỉ tham gia tuần tra trên không, tham gia từ xa để giúp Ukraina. Washington đã loại bỏ khả năng đưa quân Mỹ sang Ukraina. Các báo Anh đều đánh giá cam kết đưa quân sang Ukraina của thủ tướng Starmer tuy thế, đang chứa đựng rất nhiều rủi ro. Toàn bộ cuộc chiến do Nga gây ra là để ngăn Ukraina gia nhập Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. Thế nên thật khó mà có chuyện Nga chấp nhận cho các thành viên NATO hàng đầu như Anh, Pháp đem quân tới Ukraina. Chính ông Starmer cũng nói nhiều lần, phương án này đòi hỏi phải có sự ủng hộ (backstop-rào đỡ lưng) rất mạnh mẽ của Mỹ, thì mới thành công. Một thăm dò dư luận trước cuộc gặp ở Nhà Trắng do YouGov thực hiện cho thấy, 57% người Anh phản ứng tiêu cực trước khả năng Ukraina phải  "trao nộp lãnh thổ đổi lấy hòa bình". Mới tháng 3 năm nay, có tới 79% người Anh coi việc bảo vệ chủ quyền cho Ukraina là quan trọng với nước Anh, nhưng gần đây, vào tuần trước, đã có 69% người tin rằng bất cứ hiệp đình hòa bình hay đình chiến nào cũng sẽ để cho Nga chiếm các vùng lãnh thổ phía Đông Ukraina. Không phải người Anh muốn như vậy nhưng họ cho là nhìn một cách thực tiễn thì không có cách nào khác để chấm dứt chiến tranh ở Ukraina. Thủ tướng Starmer đang hoạt động với nhận thức tương tự về các điểm khó khăn phía trước và luôn đề cao “tính thực tiễn” (pragmatism) cho mọi giải pháp ở Ukraina.   Trước mắt, Anh không có cách nào khác là đặt cược vào "kế hoạch hòa bình của tổng thống Trump" và chờ xem tổng thống Nga Vladimir Putin có thực sự muốn chấm dứt chiến tranh hay không ». Về thông báo một cuộc họp thượng đỉnh 3 bên Trump, Putin và Zelensky, Mỹ trong vai trò trung gian hòa giải, cho đến chiều ngày 22/08/2025 điện Kremlin mới chỉ đề xuất thủ đô Matxcơva có thể là nơi tổ chức cuộc họp nhưng chưa chính thức xác nhận tổng thống Vladimir Putin có chấp nhận ngồi cùng bàn với Venezuela hay không. Bên cạnh các hoạt động ngoại giao dồn dập nói trên, chiến sự tiếp diễn. Vào lúc tổng thống Vladimir Putin trở về Matxcơva sau khi bắt tay Donald Trump và những đêm tiếp theo, quân đội Nga đã phóng một số lượng drone « chưa từng thấy » sang Ukraina, nhắm vào các nhà máy năng lượng ở miền trung Ukraina. Đến chiều ngày 21/08/2025 thậm chí một nhà máy của Mỹ tại Moukatchevo, miền tây Ukraina đã bị trúng tên lửa của Nga. Ba Lan tố cáo Nga có hành vi « khiêu khích » Trong đêm 19 rạng sáng ngày 20/08/2025 một drone Shahed do Iran chế tạo được Nga sử dụng trên mặt trận Ukraina đã nổ và rơi xuống lãnh thổ Ba Lan, cách không xa biên giới với Belarus. Chính quyền Minsk hậu thuẫn chiến tranh Nga khởi động tại Ukraina. Ba Lan có đường biên giới chung với Nga (Kaliningrad), Ukraina và Belarus. Chính quyền Vacxava xem đây là một hành vi khiêu khích mới của Matxcơva. Thông tín viên Adrien Sarlat nhắc lại từ 2022 đây không là lần đầu tiên không phận của Ba Lan bị xâm phạm. « Mới khoảng 2 giờ sáng, một tiếng nổ vang trời làm vỡ cửa kính một nhà kho

Nỗi khát khao đoạt giải Nobel Hòa Bình của Donald Trump qua thượng đỉnh Nga - Mỹ, Tư tưởng « Đại Israel » gây bất ổn Trung Đông, Thế giới quay lưng với nỗi thống khổ của phụ nữ Afghanistan dưới ách Taliban, là những chủ đề chính trong tạp chí Thế Giới Đó Đây tuần này. Nếu thượng đỉnh Trump - Putin cuối tuần này tại Alaska, khiến cả thế giới đổ dồn sự chú ý, với hy vọng cuộc chiến kéo dài hơn ba năm ở Ukraina sẽ chấm dứt, thì tại Nhà Trắng, « hòa bình cho Ukraina » dường như chỉ là cái cớ để tăng uy tín và để giúp Donald Trump đến gần với giải Nobel Hòa Bình, mà chủ nhân Nhà Trắng khao khát từ bao năm qua. Nhật báo Dagens Naeringsliv của Na Uy ngày 14/08 đưa tin tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi điện cho bộ trưởng Tài Chính Na Uy Jens Stoltenberg vào tháng Bảy để thảo luận về thuế quan, đồng thời cũng đề cập đến giải Nobel Hòa bình. Đây không phải là lần tiên Donald Trump đề cập đến giải thưởng cao quý này. Nhật báo Na Uy cho biết, nguyên thủ Hoa Kỳ cũng đã nhiều lần nêu vấn đề này với ông John Stoltenberg, cựu tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. Ngay từ nhiệm kỳ đầu, Donald Trump đã tự mô tả mình là một người “vì hòa bình”, với nỗi ám ảnh thua kém “giải thưởng” so với các tổng thống tiền nhiệm, đặc biệt là Obama. Điểm khác biệt là trong nhiệm kỳ thứ hai này, “Trump thật sự muốn nhận được giải”, theo như nhận định của một quan chức Mỹ. Điều này cũng nằm trong tầm nhìn “First America” (Nước Mỹ trên hết) của ông Trump. Một quan chức của Nhà Trắng chia sẻ, “đối với Trump, trong mỗi thảo thuận hòa bình được ký kết, Hoa Kỳ đều có một lợi ích kinh tế nào đó”. Thời gian gần đây, Nhà Trắng tích cực vận động hành lang để thỏa mãn ám ảnh đó của chủ nhân Donald Trump. Hồi tháng Hai vừa qua, trong một cuộc gặp với thủ tướng Israel tại phòng Bầu Dục, tổng thống Trump bộc bạch : “Thật đáng tiếc, tôi xứng đáng nhận được giải Nobel Hòa bình, nhưng họ sẽ không bao giờ trao cho tôi giải này”. Khi trở lại Nhà Trắng, ông khẳng định cuộc chiến tại Ukraina là chiến tranh của Biden, và cả cuộc tấn công khủng bố của Hamas vào Israel, dẫn đến cuộc trả đũa dẫn đến thảm họa ở Gaza… tất cả những cuộc chiến đó sẽ không bao giờ xảy ra nếu ông là tổng thống vào lúc đó. Trên mạng xã hội Truth Social, ông tự nhận công lao về mình, với những lời lẽ cay đắng, cho rằng dù có làm gì chăng nữa thì cũng sẽ chẳng nhận được giải Nobel Hòa bình. Ông đưa ra một danh sách dài các cuộc xung đột “nhờ Trump” đã chấm dứt. Chẳng hạn như cuộc xung đột giữa Ấn Độ và Pakistan, thỏa thuận giữa Rwanda và CH Congo, hay hiệp ước giữa Azerbaidjan và Armenia. Thậm chí, “dù có giải quyết được xung đột giữa Israel và Iran, hay giữa Nga và Ukraina”, thì giải cũng không đến tay ông. Hôm thứ Năm vừa qua, trong phòng Bầu Dục, tổng thống Hoa Kỳ một lần nữa khẳng định “tôi đã giải quyết 6 cuộc chiến trong vòng 6 tháng qua, và tôi rất tự hào về điều này”. Giải thưởng này cũng trở thành một cách để các lãnh đạo quốc tế lấy lòng ông Trump. Theo trang Politico, nhiều lãnh đạo quốc tế, từ các nước châu Phi, đến các nước Đông Nam Á, như Cam Bốt, Pakistan, hay Israel cũng kêu gọi đề cử giải thưởng này cho ông Trump. Định nghĩa hòa bình của Donald Trump song song với tư tưởng bành trướng Song song với các chiến dịch quảng bá hình ảnh về hòa bình, theo Le Monde, Donald Trump lại đưa ra đe dọa bành trướng, từ việc sáp nhập Groenland, vốn thuộc Đan Mạch, cho đến việc giành quyền kiểm soát kênh đào ở Panama và không loại trừ khả năng dùng vũ lực, và vô lý hơn là việc biến láng giềng Canada thành bang thứ 51 của Hoa Kỳ. Chính quyền Trump cũng đã cắt viện trợ cho châu Phi, giải tán Cơ quan hỗ trợ phát triển quốc tế (USAID ), một hành động bị lên án là “dẫn đến cái chết của những đứa trẻ nghèo nhất thế giới”. Chính quyền Trump cũng đã trục xuất những người di dân khỏi lãnh thổ Hoa Kỳ mà không cần tuân thủ những quy định của Nhà nước pháp quyền. Với hàng trăm người được đề cử mỗi năm, những người chiến thắng sẽ được chọn bởi Ủy ban Nobel Na Uy, gồm 5 thành viên, do Quốc hội Na Uy bổ nhiệm, theo như mong muốn của Alfred Nobel từ thế kỷ 19. Trang NBC News, trích dẫn một nhà ngoại giao, cho rằng Nobel Hòa Bình không phải là giải cần phải vận động để được trao. Giải thưởng này được đưa ra bởi những người độc lập, có ý kiến riêng, các cuộc thảo luận được bảo mật và “không ai có thể mua giải. Na Uy cũng không cần tiền”. Ủy ban của Na Uy nhận danh sách đề cử đến hết tháng Giêng và công bố kết quả vào tháng 10. Trong chuyến thăm Nhà Trắng hồi tháng 4, khi được hỏi về triển vọng ông Trump giành giải Nobel Hòa bình, thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre đã trả lời : “Giải thưởng đó do một ủy ban riêng biệt chịu trách nhiệm hoàn toàn theo cách riêng của họ và tôi không thể bình luận về điều đó”. Trước những áp lực, từ các chiến dịch quảng bá hình ảnh, cách xây dựng liên minh chính trị, vốn là những yếu tố then chốt mà Trump am hiểu, báo Mỹ NBC News đặt câu hỏi : “Không ai rõ liệu Ủy ban Nobel có dễ bị thuyết phục hay không ?” Nhưng định chế này lại hoàn toàn tách biệt với thế giới đó. Trong di chúc của mình, Alfred Nobel đã tuyên bố rằng giải thưởng này sẽ được trao cho những “người đã làm nhiều nhất hoặc tốt nhất công việc vì tình hữu nghị giữa các quốc gia”. Một tổ chức tư vấn của Na Uy đã nêu ra một danh sách những người có khả năng đoạt giải Nobel hòa bình 2025, gồm Liên đoàn phụ nữ vì hòa bình và tự do, Cơ quan xử lý khẩn cấp Sudan, Thủ tướng Qatar, Văn phòng OSCE về các Thể chế Dân chủ và Nhân quyền, nhưng không đề cập đến tên của Trump. Nga tăng cường giám sát trẻ em nhập cư để « ngăn chặn hành vi phạm tội » Tại Nga, hôm 13/08 vừa qua, báo Nga Vedomosti đưa tin các giáo viên tại Nga được khuyến nghị giám sát những đứa trẻ có nguồn gốc nhập cư để phát hiện khả năng có hành vi phạm tội. Một văn bản hướng dẫn cụ thể của bộ Giáo Dục và bộ Nội Vụ được đăng tải trên trang web của sở Giáo Dục tại một số khu vực như Bachkortostan, Sverdlovsk và Smolensk. Văn bản này đưa ra một danh sách các hành vi cần giám sát, kiểm tra các học sinh có những thái độ, hành động lệch lạc. Ví dụ, những học sinh nộp bài viết thể hiện sự coi thường đối với lịch sử, các giá trị truyền thống của Nga và các biểu tượng Nhà nước. Cách ăn mặc, tác phong, đồ vật mang theo, có những đặc điểm của tôn giáo, chủ nghĩa cực đoan, tôn giáo cực đoan… Giáo viên cũng phải lưu ý đến các cuộc trò chuyện giữa các học sinh về các chủ đề chính trị, xã hội và tôn giáo, trong đó những phán đoán cực đoan và dấu hiệu của sự không khoan dung được thể hiện. Để ngăn chặn những hành vi này, các trường có thể tổ chức những sự kiện để giảng dạy học sinh về các giá trị tinh thần và tâm linh của Nga, học về những nền tảng pháp luật, các ứng xử xã hội và lịch sử của Liên Bang Nga, hoặc tổ chức các giờ học về « Học cách sống không xung đột », « tình hữu nghị giữa các dân tộc », « chúng ta khác nhau nhưng vẫn đoàn kết »… Các giáo viên cũng được khuyến nghị có các cuộc trò chuyện với từng học sinh riêng biệt, và ẩn danh, « một cách không chính thức », để hiểu rõ hơn về tinh thần, thái độ của học sinh. Những biện pháp này được áp dụng đối với những học sinh đến từ các gia đình nhập cư ở Nga, và cả cho cha mẹ của các em, vì « trường học là nơi gặp gỡ giữa những người nhập cư và thế giới chính thức ». Sứ mệnh của các giáo viên là « xây dựng mối quan hệ hợp tác dựa trên liên lạc và tin tưởng ».  Theo chủ tịch Ủy ban Điều tra Nga Alexander Bastrykin, "hành vi phạm tội của trẻ vị thành niên nhập cư là một vấn đề đáng quan ngại. Số vụ phạm tội đã tăng 8 % vào năm 2024, từ 253 lên 381". Báo Nga nêu rõ là tài liệu chỉ mang tính khuyến nghị, nhưng không mang tính bắt buộc và các trường có thể không cần thực hiện. Tư tưởng « Đại Israel » vẫn tồn tại ở Nhà nước Do Thái Về thời sự Trung Đông, trong một cuộc phỏng vấn trên kênh i24news, ngày 12/08, thủ tướng Israel Benjamin Netayahu tuyên bố  nhận thấy một liên kết mạnh với tầm nhìn « Đại Israel ». Đây là một chủ trương, hệ tư tưởng chính trị, ủng hộ việc mở rộng biên giới Israel, bao gồm Cisjordanie và dải Gaza, cũng như một phần của Liban, Syria, Jordanie, và vùng Sinai ở Ai Cập. Đại Israel cũng ám chỉ đến « Vùng đất hứa cho những người con của Israel » được đề cập đến trong Sách Sáng Thế. Tiến sĩ về nghiên cứu khoa học chính trị tại EHESS, chuyên gia về khu vực Trung Đông, Thomas Vescovi trả lời RFI Pháp Ngữ, cho biết : « Tư tưởng này vẫn tiếp tục có nhiều người ủng hộ tại Israel, đặc biệt là phe cực hữu trong chính phủ đương nhiệm. (Ví dụ, bộ trưởng tài chính Bezalel Smotrich đã công khai đệ trình bản đồ bao gồm một số nước Ả Rập, được đề cập đến trong hệ tư tưởng này.) Tuy nhiên, mọi người thường quên rằng Netanyahu đi lên từ đảng Likud, cũng có cùng hệ tư tưởng này, và tiếp tục thúc đẩy tầm nhìn « Đại Israel », có thể nói là có chút gì đó « mang tính cứu thế trong chiến lược chính trị của Israel ». Ngay sau phát biểu của ông Netanyahu, nhiều nước Ả Rập đã mạnh mẽ chỉ trích Israel và yêu cầu giải trình. Bộ Ngoại Giao Ai Cập lên án những tuyên bố mang tính khiêu khích, gây bất ổn khu vực. Ả Rập Xê Út thì lên án tư tưởng và các dự án thuộc địa manh tính bành trướng của Israel. Bộ Ngoại Giao Jordanie mô tả tầm nhìn của ông Netanyahu là « ảo tưởng, vô lý », và nêu ra vấn đề về « quyền hợp pháp và bất khả xâm phạm của người dân Palestine ». Liên đoàn Ả Rập cũng lên án « ảo tưởng thực dân hung hăng của Israel », và sự coi thường nguy hiểm của ông Netanyahu đối với chủ quyền của các nước Ả Rập, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh của khu vực, đồng thời kêu gọi Hội đồng Bảo An can thiệp. Tuyên bố của thủ tướng Israel được đưa ra không lâu sau khi quân đội Nhà nước Do Thái thông qua kế hoạch tái chiếm Gaza, và bộ trưởng Tài Chính Bezalek Smotrich cũng phê duyệt dự án xây dựng 3000 nhà ở tại vùng « thuộc địa mới ». Dự án này có thể chia cắt vùng Cisjordanie bị chiếm đóng làm hai, và cô lập miền tây Jerusalem. 4 năm sau khi Taliban lên nắm quyền, phụ nữ Afghanistan đang bị quên lãng ? Thứ Sáu, ngày 15/08/2025, đánh dấu 4 năm thủ đô Kabul của Afghanistan rơi vào tay của Taliban. Kể từ khi giành lại quyền kiểm soát Afghanistan, Mỹ rút

Cách nay đúng 80 năm, hai thành phố của Nhật là Hiroshima (06/08/1945) và Nagasaki (09/08/1945) bị Mỹ ném bom nguyên tử, gây nhiều tang thương và những hệ lụy thảm khốc. Điều đáng nói là trong bối cảnh phức tạp hiện nay, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới vẫn thường xuyên đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân. Trên đài RFI ngày 06/08, ông Jean-Marie Collin, giám đốc ICAN France, Chiến dịch quốc tế xóa bỏ vũ khí hạt nhân, chi nhánh Pháp, lấy làm tiếc về tình hình hiện nay : « Các hoạt động tưởng niệm được tổ chức để tưởng nhớ 220.000 người đã thiệt mạng trong hai ngày 06 và 09/08/1945 cũng như trong những tuần tiếp sau đó. Và hoạt động tưởng niệm này cũng cần phải được duy trì. Tưởng niệm cũng là để hành động. Nói cách khác, việc tưởng niệm đơn thuần chỉ kiểu quan sát mà thiếu vắng hành động sẽ chỉ là điều vô nghĩa. Chính vì thế, đây còn là một lời kêu gọi người dân hành động, đặc biệt là kêu gọi các quốc gia hành động để tuân thủ các cam kết của họ về giải trừ vũ khí hạt nhân. (…) Xin nhắc lại là hiện giờ chúng ta đang ở năm 2025 nhưng ngay từ năm 2023 chiến dịch của chúng tôi (tức ICAN France), cũng như các tổ chức khác, đã báo động về sự trở lại của cuộc đua vũ khí hạt nhân. Trên thực tế, các quốc gia đã trở lại cuộc đua này từ khoảng 15 năm nay, cả các nước dân chủ và phi dân chủ. Họ đã chuẩn bị cho sự trở lại cuộc đua này, bởi vì việc sử dụng vũ khí hạt nhân đòi hỏi phải có các quyết định chính trị, thiết lập ngân sách và có một lịch trình để chuẩn bị cho việc sản xuất, đổi mới và hiện đại hóa các hệ thống vũ khí hạt nhân. Và đó chính xác là những gì chúng ta giờ đây đang bước vào. (…) các quốc gia này chưa bao giờ thực sự có thiện chí hướng tới giải trừ vũ khí hạt nhân ». Kế hoạch kiểm soát Gaza của Netanyahu thúc đẩy sự trỗi dậy của chủ nghĩa bài Do Thái và thành lập một nhà nước Palestine ? Đúng như dự đoán, nội các an ninh của Israel sau cuộc họp kéo dài nhiều giờ từ tối 07 đến rạng sáng 08/08/2025 đã thông qua kế hoạch của thủ tướng Benyamin Netanyahu về việc kiểm soát thành phố Gaza thuộc dải Gaza và các trại tị nạn của người Palestine ở miền trung dải đất này. Quốc tế ngay lập tức có phản ứng. Liên Hiệp Quốc kêu gọi Israel chấm dứt ngay lập tức kế hoạch chiếm đóng Gaza. Thủ tướng Đức thông báo đình chỉ xuất khẩu những vũ khí mà Israel có thể dùng ở Gaza. Thủ tướng Anh xem kế hoạch của Tel Aviv là một sai lầm có thể gây thêm nhiều cuộc thảm sát và cần điều chỉnh lại ngay lập tức. Tây Ban Nha cho rằng kế hoạch của Netanyahu chỉ gây thêm sự hủy diệt và nỗi đau đớn. Trung Quốc cũng kêu gọi Israel ngừng ngay lập tức các hành vi nguy hiểm và khẳng định Gaza là của nhân dân Palestine và là một phần không thể tách rời khỏi lãnh thổ của người Palestine … Còn ngay tại Israel, công luận nhìn nhận thế nào về quyết định « kiểm soát » Gaza ? Từ Jerusalem, thông tín viên Michel Paul ngày 08/08 điểm lại báo chí : « Một quyết định đã được dự đoán trước », theo nhận định của một số cây bút xã luận. Nhật báo đối lập Haaretz cho rằng « Israel đang đâm đầu vào tường » và giải thích theo kiểu mỉa mai chế giễu : « Đất nước bị cô lập vì cuộc tấn công ở Gaza, và Netanyahu đã tìm ra giải pháp ». Báo Yediot Aharonot thì nhấn mạnh về sự thiếu vắng quyết định. Từ « chiếm đóng » đã được thay thế bằng từ « kiểm soát », điều này truyền tải sắc thái pháp lý quan trọng. Cũng không có bất kỳ đề cập nào đến việc di dời người dân Gaza theo đề xuất ban đầu của tổng thống Mỹ Donald Trump. Có rất nhiều điểm đã khiến các bộ trưởng của phe cực hữu bất mãn, ví dụ Smotrich và Ben Gvir cuối cùng đã không bỏ phiếu theo đa số trong nội các. Chánh văn phòng nội các nói với các bộ trưởng : « Chúng ta sẽ rơi vào cái bẫy của Hamas ». Thế nhưng, họ đã phớt lờ lời cảnh báo của ông. Và theo nhật báo Maariv, 46% người Israel đứng về phía tướng Zamir. Chỉ 22% đồng tình với thủ tướng Israel Netanyahu. Theo một nhà báo chuyên viết thời luận, tư duy cứng rắn của Israel sẽ dẫn đến hai hệ quả : đó là sự trỗi dậy của chủ nghĩa bài Do Thái trên thế giới và việc thành lập một nhà nước Palestine! » Thượng đỉnh Putin - Trump : Kremlin muốn chứng tỏ không bị cô lập trên trường quốc tế ? Sau cuộc tiếp xúc tại Điện Kremlin hôm thứ Tư 06/08 giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và đặc phái viên của tổng thống Hoa Kỳ, Steve Witkoff, ông Donald Trump tuyên bố sẵn sàng gặp nguyên thủ Nga. 08/08 là hạn chót tổng thống Mỹ đề ra cho Matxcơva để đạt thỏa thuận đình chiến với Kiev, nếu không ông sẽ trừng phạt mạnh nước Nga. Thế nhưng cho đến chiều thứ Sáu 08/08, giờ châu Âu, vẫn chưa biết nội dung chính trong cuộc gặp tới đây của hai nguyên thủ Nga - Mỹ là gì. Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri ngày 07/08 gửi về bài tường trình : Cuộc gặp thượng đỉnh Putin - Trump sẽ diễn ra « trong những ngày tới đây », điện Kremlin sáng thứ Năm tuyên bố như trên. Địa điểm đã được quyết định nhưng công luận chưa biết là ở đâu. Tổng thống Vladimir Putin chiều thứ Năm đã gợi ý địa điểm là tại Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất. Xin nhắc lại là cuộc tiếp xúc chính thức giữa các đại diện Nga và Mỹ, lần đầu tiên kể từ đầu cuộc chiến, đã diễn ra hồi mùa đông vừa qua ở Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, còn các cuộc thương lượng trực tiếp giữa Nga và Ukraina thì được tổ chức tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Và cuối cùng, mọi người cũng chưa biết gì về nội dung cuộc gặp. Còn về khả năng cuộc gặp ba bên với tổng thống Ukraina, Volodymyr Zelensky, cơ hội diễn ra chỉ rất ít ỏi. Rất khó để Vladimir Putin thay đổi quyết định. Nguyên thủ Nga cho rằng « các điều kiện chưa hội đủ ». Nga chỉ quan tâm đến một cuộc gặp thượng đỉnh song phương nhằm mục tiêu chứng minh được rằng họ không bị cô lập trên trường quốc tế và Nga đóng một vai trong sân chơi của các nước lớn. Ở Nga, quý vị không thể nghe thấy thông tin gì, dù là nhỏ nhất, về cuộc gặp giữa Donald Trump và Kim Jong Un vào tháng 06/2018, một cuộc gặp đáng ngạc nhiên, nhưng hoàn toàn không mang lại kết quả cụ thể nào ». Thuế quan có giúp Donald Trump tái công nghiệp hóa nước Mỹ? Ngày 07/08/2025, các mức thuế quan mới của tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu có hiệu lực với nhiều nước, thay cho mức thuế 10% được áp dụng từ đầu tháng 04/2025 đối với hầu hết hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ, ngoài ra là, ví dụ, thuế suất 50% nhắm vào nhôm và thép. Donald Trump còn dọa đánh thuế 100% đối với hàng bán dẫn nhập khẩu vào Mỹ. Chính sách bảo hộ của tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm mục tiêu tái công nghiệp hóa Hoa Kỳ. Thế nhưng, theo giải thích trên đài RFI ngày 07/08/2025 của kinh tế gia Benjamin Bürbaumer, giảng viên Đại học Sciences Po Bordeaux, tác giả cuốn sách « Trung Quốc/Hoa Kỳ, chủ nghĩa tư bản chống toàn cầu hóa », trong một nền kinh tế toàn cầu hóa, các sắc thuế của Nhà Trắng ít có cơ hội thực sự đạt được mục tiêu kể trên : « Quả thực, với mức thuế quan mà Trump đặt ra, các nhà sản xuất của Mỹ phải trả thuế cứ mỗi lần hàng hóa xuất qua cửa khẩu. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chính sách của Trump sẽ thúc đẩy quá trình tái công nghiệp hóa ở Hoa Kỳ, bởi vì thuế quan chỉ là một trong số các điều kiện để một nền kinh tế như Hoa Kỳ có thể tái công nghiệp hóa. Ngoài ra, còn cần hai yếu tố khác để thực sự tái công nghiệp hóa. Yếu tố thứ hai là chính sách công nghiệp. Cần phải xây dựng một cơ sở hạ tầng đào tạo nhân công. Và trụ cột thứ ba là sức mua của các hộ gia đình Mỹ phải tăng lên. Có như vậy họ mới có thể tiêu thụ những hàng hóa được sản xuất ngay tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chúng ta thấy là tiền lương theo giờ ở Hoa Kỳ thì lại không tăng. Như vậy, xét theo cách nhìn này thì chỉ riêng thuế quan sẽ không cho phép nước Mỹ tái công nghiệp hóa và không tạo thêm nhiều công ăn việc làm trong lĩnh vực công nghiệp ». Trung Quốc : Nỗ lực khuyến khích người dân sinh con   Để khuyến khích tỉ lệ sinh, sau khi thông báo hồi tuần trước khoản trợ cấp tương đương 420 euro/năm cho mỗi trẻ dưới 3 tuổi, đến tuần này chính phủ Trung Quốc lại quyết định miễn giảm chi phí giáo dục cho trẻ ở bậc mẫu giáo từ năm học 2025-2026. Trung Quốc, nước đông dân thứ hai thế giới, đang phải đối phó với một cuộc khủng hoảng dân số. Năm 2024, chỉ có khoảng 9,54 triệu ca sinh được ghi nhận tại Trung Quốc, bằng một nửa so với năm 2016, khi Bắc Kinh chấm dứt hơn 30 năm áp dụng chính sách mỗi gia đình chỉ được phép sinh một con. Năm nay là năm thứ 3 liên tiếp dân số Trung Quốc giảm. Theo mô hình dự báo dân số của Liên Hiệp Quốc, dân số 1,4 tỉ dân hiện nay của Trung Quốc đến năm 2100 có thể giảm xuống còn 800 triệu người. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Clea Broadhurst ngày 05/08 cho biết thêm : « Quyết định này được Quốc Vụ Viện công bố, đánh dấu việc khởi động một chính sách miễn giảm dần chi phí giáo dục bậc mẫu giáo trên phạm vi toàn quốc, dự kiến sẽ được mở rộng trong những năm tới. Việc miễn giảm chi phí sẽ không áp dụng cho các khoản như tiền ăn, ở hoặc chi phí phát sinh, nhưng sẽ hỗ trợ tài chính cho một số lượng lớn các hộ gia đình ở cả thành thị và nông thôn. Tại các trường tư thục được Nhà nước công nhận, việc miễn giảm tương tự cũng được dự kiến : học phí sẽ được giảm xuống mức tương đương như ở trường công lập. Nếu học phí của các trường đó vượt quá ngưỡng này, thì các gia đình sẽ phải tiếp tục trả phần chênh lệch. Chính quyền các địa phương sẽ nhận được các khoản trợ cấp đặc biệt để bù đắp cho phần thu thiếu hụt của các trường, dựa trên số liệu chính xác về số trẻ em được hưởng chế độ miễn giảm và mức chi phí được áp dụng trên thực tế. Cải cách này là một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm khuyến khích các gia đình sinh con, trong bối cảnh năm nay là năm thứ 3 liên tiếp Trung Quốc ghi nhận dân số giảm. Để khuyến khích các cặp đôi trẻ lập gia đình, chính phủ Trung Quốc đang đặt cược vào việc giảm chi phí nuôi con và tháo dỡ một trong những rào cản lớn mà các bậc phụ huynh phải đối phó : đó là chi phí giáo dục con nhỏ ».

Chống drone Ukraina, Nga kiểm soát cả internet di động và mạng xã hội ; Putin coi thường tối hậu thư của Trump ; Lần đầu tiên, các nước Ả Rập đòi giải trừ vũ khí lực lượng Hamas ; Tổng thống Trump mang ngoại giao “sân golf” về quê mẹ Scotland ; 5 năm Hiệp định tự do thương mại Việt Nam - Liên Âu. Trên đây là một số chủ đề của tạp chí thế giới đó đây tuần này. “Các đợt cắt mạng di động trở thành chuyện phổ biến ở Nga”. Chính Beeline, một trong những nhà cung cấp viễn thông lớn ở Nga, thông báo trong thông cáo ngày 18/07/2025. Truy cập các nội dung “cực đoan” sẽ bị phạt mà không cần quyết định của tư pháp. Các phương tiện truyền thông như WhatsApp, Telegram… cũng có nguy cơ bị cấm, thay vào đó là MAX, ứng dụng do cơ quan an ninh đứng sau, sẽ được cài sẵn trên mọi điện thoại di động mới. RuNet - Internet của Nga hoạt động theo “chuẩn” mới. Cắt mạng di dộng để chống… drone Ukraina Việc cắt internet hoặc cố tình giảm tốc độ truy cập, ngày càng gia tăng trên hầu hết lãnh thổ liên bang, được chính quyền giải thích là chống drone Ukraina, sử dụng thẻ sim Nga, tấn công nhiều mục tiêu trên lãnh thổ. Số vụ cắt internet tăng gần 10 lần chỉ trong một tháng, từ 69 vụ trong tháng Năm, lên thành 655 vụ trong tháng Sáu, theo thống kê của tổ chức phi chính phủ Na Sviazi, được báo Le Monde trích dẫn ngày 28/07. Hơn 85% lãnh thổ Nga bị mất internet di động ngày 15/07 do Ukraina tấn công drone vào miền tây Nga. Kể cả ở bán đảo Kamtchatka, cách chiến tuyến gần 8.000 km, cũng “hưởng ứng” cắt internet để thể hiện với chính quyền liên bang là đang chống “các hành động phá hoại của Ukraina”. Luật sư Sarkis Darbinyan, đồng sáng lập tổ chức phi chính phủ về quyền internet Roskomsvoboda, phân tích : “Thiệt hại mỗi ngày (do việc ngắt kết nối internet di động) được ước tính hàng triệu đô la. Một số vùng, như Rostov, đã cảnh báo rằng những sự cố mất kết nối sẽ xảy ra liên tục và phải làm quen với chúng. Tôi thấy tình hình như vậy đã thành thông lệ từ ngày 09/05, khi Matxcơva và Saint Petersburg bị cắt toàn bộ internet. Đó là một dấu hiệu rõ ràng cho các thống đốc rằng chuyện cắt internet là điều bình thường và họ có thể làm vì lý do an ninh”. Cấm tìm kiếm nội dung “cực đoan” trên internet Không chỉ bị cắt internet, người sử dụng Nga bị siết chặt kiểm duyệt trực tuyến hơn. Ngày 22/07/2025, Hạ Viện Nga thông qua một luật mới, cấm tìm kiếm nội dung “cực đoan” trên internet, nếu vi phạm sẽ bị phạt mà không cần quyết định của tư pháp. Mọi quảng cáo cho dịch vụ VPN “virtual private network” cũng bị phạt nặng. VPN được sử dụng để lách kiểm duyệt thông qua kết nối từ các nước khác để tiếp cận các nguồn tin độc lập, trong khi thông tin trong nước nặng về tuyên truyền. Văn bản đã được tổng thống Putin ký ban hành ngày 31/07 và có hiệu lực từ ngày 01/09/2025. Luật này gây tranh cãi ngay trong nội bộ chính quyền Nga. Anton, một kinh tế gia Nga, nhận định với Reuters : “Thật khó trả lời về vấn đề này vì bản thân luật đã mâu thuẫn. Cấm xem các tài liệu cực đoan nghĩa là gì ? Nếu người đó vô tình (truy cập trang web cực đoan) hoặc không cố ý thì sao? Tôi nghĩ tất cả đều rất mâu thuẫn. Và các chuyên gia cũng có nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề này…”. Anastasiia Kruope, nhà nghiên cứu trợ lý về châu Âu và Trung Á của tổ chức Human Rights Watch, tại Vilnius, phân tích : Luật mới chắc chắn mở ra khả năng giám sát quy mô lớn và dĩ nhiên các cơ quan chức năng đã có khả năng thực hiện dựa trên các công cụ và luật pháp mà họ đã có. Luật mới còn tạo cho các nhà chức trách một cái cớ khác để giám sát và tạo thành thói quen tự kiểm duyệt đối với người sử dụng, theo kiểu có nên tìm kiếm trên Google hay duyệt tìm một thông tin nào đó hay không. Đây là điều mà tôi cho là rất đáng sợ. “Cai” các ứng dụng “quá tự do” Một biện pháp thắt chặt khác nhắm đến các phương tiện truyền thông. Ứng dụng WhatsApp của tập đoàn Mỹ Meta có hơn 68 triệu người sử dụng ở Nga, bị Matxcơva coi là “tổ chức cực đoan”, đang bị đe dọa. Số phận của Telegram cũng tương tự. Luật sư Sarkis Darbinyan, tổ chức về quyền internet Roskomsvoboda, lưu ý : “Điện Kremlin không thể hài lòng với việc đứng số 1 về tiêu thụ internet lại là một dịch vụ thuộc một tập đoàn Mỹ bị coi là cực đoan. Điều này hoàn toàn không phù hợp với khái niệm về chủ quyền internet”. Tuy nhiên, “cai” WhatsApp cho người dân Nga lại là cả một vấn đề phức tạp vì họ đã quen trao đổi với gia đình, công việc qua ứng dụng này. Chính quyền hy vọng công cụ MAX, do mạng xã hội VKontakte phát triển nhưng đằng sau là cơ quan an ninh Nga, sẽ dần thay thế WhatsApp. Từ tháng 09/2025, MAX được cài sẵn vào mọi thiết bị mới và có thể thu hút được công chúng mới, theo giải thích với RFI của luật sư Anastasiia Kruope của Human Rights Watch : “Báo cáo của chúng tôi phân tích cách vận hành như sau : Người ta thấy rằng người dùng và doanh nghiệp phụ thuộc vào internet cho công việc kinh doanh hoặc cuộc sống hàng ngày thường thích chuyển sang các dịch vụ nhắn tin thay thế ít bị chặn hoặc không thể truy cập vào một lúc nào đó. Ngày càng nhiều người dùng internet chuyển sang các dịch vụ nhắn tin thay thế của Nga, vốn tuân thủ tốt hơn các yêu cầu của chính quyền”. Chiến tranh Ukraina : Putin không “đếm xỉa” đến tối hậu thư của Trump Ngày 28/07/2025, tổng thống Mỹ Donald Trump bỗng rút ngắn thời hạn tối hậu thư, cho Nga 10-12 ngày để đạt được thỏa thuận hòa bình với Ukraina. Và như để thách thức Mỹ, mỗi ngày Nga lại tấn công Ukraina dồn dập hơn : 16 người chết ở Kiev trong vụ oanh kích của Nga trong đêm 30-31/07. Trả lời RFI ngày 29/07, Volodymyr Yermolenko, chủ tịch Pen Club Ukraina, tổng biên tập trang UkraineWorld.org, nhận định Nga không “đếm xỉa” đến các lời đe dọa : “Putin muốn tiếp tục chiến tranh. Putin muốn Nga mở rộng chiến dịch quân sự ở Ukraina và các nước khác. Dĩ nhiên hiện giờ người ta thấy Trump đang cố gắng thay đổi sách lược vì ông ấy hiểu rằng tiếp tục đàm phán là vô nghĩa, nhưng đúng là Nga hiện không để ý đến những lời đe dọa này. Hãy chờ xem điều gì sẽ xảy ra ! Cuộc chiến này cũng là một cuộc chiến về công nghệ, và Ukraina thường thiếu công cụ, thiếu tiền để tự vệ trước công nghệ của Nga bởi vì chúng ta thấy rằng Nga học hỏi được rất nhiều. Họ đã thay đổi cách tiếp cận công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực drone. Tôi nghĩ rằng phương Tây cũng phải tham gia vào lĩnh vực công nghệ, đây là việc quan trọng vì cuộc chiến này cũng sẽ có tác động rất lớn đến tương lai của châu Âu, Hoa Kỳ và các quốc gia khác trên thế giới”. Lần đầu tiên, các nước Ả Rập kêu gọi loại Hamas khỏi mọi trọng trách chính trị Pháp, Anh, Canada, Bồ Đào Nha cho biết sẽ công nhận Nhà nước Palestine trong kỳ họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc vào thán 09/2025. Đây phần nào là kết quả của Hội nghị về giải pháp hai Nhà nước Israel-Palestine do Pháp và Ả Rập Xê Út đồng tổ chức ở Liên Hiệp Quốc với hy vọng chấm dứt được thảm cảnh nhân đạo ở dải Gaza. Mỹ và Israel không tham dự. “Tuyên bố New York” của hội nghị có nhiều yếu tố chưa từng có, đặc biệt là từ nhiều nước Ả Rập. Mười bảy nước Ả Rập tham gia, bao gồm Ả Rập Xê Út, Qatar và Ai Cập, đã lên án các vụ tấn công ngày 07/10/2023 và khẳng định ý định bình thường hóa quan hệ với Israel, với điều kiện đi đôi với việc thành lập Nhà nước Palestine. Trả lời đài truyền hình France 24 ngày 29/07, ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot ca ngợi tuyên bố này là “lịch sử và chưa từng có tiền lệ” : Các nước Ả Rập, các nước trong khu vực Trung-Cận Đông, lần đầu tiên lên án Hamas, lên án vụ tấn công ngày 07/10, kêu gọi Hamas giải trừ vũ khí, kêu gọi loại Hamas khỏi mọi hình thức tham gia vào việc quản lý Palestine, và bày tỏ rõ ràng ý định bình thường hóa quan hệ với Israel và sát cánh cùng với Israel và Nhà nước Palestine tương lai trong một tổ chức khu vực, theo mô hình ASEAN ở châu Á hoặc OSCE (Tổ chức Hợp tác và An ninh) ở châu Âu. Tổng thống Trump mang “ngoại giao sân golf” về quê mẹ Scotland Thăm Scotland để khai trương thêm một sân golf cho gia đình, tổng thống Donald Trump đã tranh thủ giải quyết nhiều công việc ngoại giao với Liên Hiệp Châu Âu và Anh Quốc nhưng không hạ thuế 10% đánh vào dòng whisky danh tiếng của quê mẹ ông. Thông tín viên Nguyễn Giang tường thuật từ Luân Đôn : “Trong 5 ngày vào cuối tháng 7 vừa qua, tổng thống Trump đưa hai con trai và các cháu nội tới Scotland, quê mẹ của ông, để khai trương thêm sân golf thứ ba của tập đoàn Trump International ở Balmedie, hạt Aderdeenshire, nhưng đây là chuyến thăm pha trộn nhiều việc công và việc tư. Ông Trump không chỉ tiếp chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, bà Ursula von der Leyen bay tới Scotland để đạt thỏa thuận chịu thuế quan “chỉ có 15%” lên đa số các mặt hàng EU bán vào Mỹ, mà còn đón thủ tướng Anh, Sir Keir Starmer tới thảo luận về Gaza, về Ukraina và thương mại song phương. Thủ tướng Starmer tuy thế chưa thuyết phục được tổng thống Mỹ giảm mức thuế quan 25% với hàng nhôm và thép từ Anh. Với phong cách phát ngôn không nể mặt chủ nhà, tổng thống Trump công khai chỉ trích thị trưởng Luân Đôn, ông Sadiq Khan của Công Đảng, đảng cầm quyền ở Anh của thủ tướng Keir Starmer, khiến ông Starmer phải nhẹ nhàng can thiệp và nói, “ông ta là bạn của tôi”. Về các hoạt động khác, sự có mặt của ông Trump đã  thu hút các nhân vật có tiếng tăm trong môn golf quốc tế tới Scotland, như Jarmo Sandelin (Phần Lan), Jean van de Velde (Pháp), và lãnh đạo giải bóng đá Premier League như Andriy Shevchenko (Ukraina) và Gianfranco Zola (Ý). Họ dự lễ khai trương sân golf mới nhất của ông Trump do con trai ông, Eric Trump trực tiếp quản lý dự án xây dựng. Tuy thế, chơi golf của ông Trump lần này như chính ông nói, là “không quá quan trọng” vì ông “còn phải lo việc chấm dứt nhiều cuộc chiến tranh” trên thế giới. Ông cũng nói cả về chuyện Thái Lan và Cam Bốt cần ngưng bắn. Quê mẹ và rượu whisky Nhân vật cao cấp cuối cùng có cơ hội ăn tối với tổng thống Mỹ trước khi ông Trump bay về nước hôm 29/07 là thủ hiến Scotland John Swinney, người cố gắng thuyết phục ông Trump giảm mức thuế 10% đánh vào rượu Single Malt Scotch. Hoa Kỳ hiện là thị trường trị giá 1,2 tỷ đô la/năm cho rượu whisky của Scotland. Dù luôn nói ông

Tổng thống Mỹ hạn cho Nga 50 ngày để chấm dứt chiến tranh nếu không sẽ áp dụng thuế nặng, đồng thời tuyên bố tiếp tục cấp tên lửa Patriot cho Ukraina thông qua NATO ; Pháp chính thức trao trả căn cứ quân sự cuối cùng cho Senegal ; Chính quyền Trump tăng tốc trục xuất di dân bất hợp pháp, và Thời trang cao cấp Ý trong tầm ngắm của tư pháp. Trên đây là những chủ đề chính mục tạp chí thế giới đó đây tuần này ! Ngày 14/07/2025, tiếp tổng thư ký NATO, ông Mark Rutte tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo tiếp tục cấp vũ khí cho Ukraina. Nguyên thủ Mỹ đe dọa áp thuế « nặng nề » các đồng minh của Nga nếu nước này không chấp nhận một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh tại Ukraina trong vòng 50 ngày. Trung Quốc mới là mối bận tâm hàng đầu Một thời hạn gây ngạc nhiên cho nhiều nhà quan sát tại Pháp. Tướng François Chauvancy, cố vấn địa chính trị, trả lời trang tin Atlantico (16/07/2025), nhận định, dường như ý đồ chính xác là để Nga có 50 ngày kết thúc chiến dịch quân sự mùa hè. Điều đó còn nhằm tránh mọi sự ảo tưởng, bởi vì, trong quãng thời gian này, sẽ không có một quyết định tức thì được đưa ra. Ông giải thích : « Trên thực tế, điều này mang đến cho ông Vladimir Putin cơ hội theo đuổi các mục tiêu lãnh thổ như ông đã vạch ra. Không thể loại trừ khả năng tồn tại thỏa thuận rõ ràng hay ngầm, giữa Vladimir Putin và Donald Trump. Cụ thể, có vẻ sau hai tháng này, cuộc xung đột có lẽ sẽ phải kết thúc, nhưng từ đây cho đến lúc đó, Nga dường như vẫn sẽ rộng đường hành động. Đây là cách giải thích phổ biến hiện nay từ nhiều nhà quan sát, vì rất khó để phân tích tình hình theo cách khác. » Nếu như điều này cũng đồng nghĩa với việc để đồng cấp Nga toàn quyền quyết định, thì đó còn là một lợi thế cho ông Trump trên phương diện đối nội. « Bởi vì, mục tiêu chính của ông, cả trên bình diện quốc gia hay trong chính sách đối ngoại, là chứng tỏ cho cơ sở cử tri của ông rằng ông không có ý định can dự vào Ukraina và rằng sẽ không cấp bất kỳ khoản viện trợ nào cho nước này ». Cũng theo ông François Chauvancy, như nhiều lần tổng thống Mỹ ngầm nhắc đến, lập trường này còn phản ảnh, hồ sơ Ukraina không phải là mối bận tâm chính, và không thuộc phạm trù trách nhiệm của ông. Đối với Donald Trump, ưu tiên vẫn là Trung Quốc, và vấn đề Ukraina thuộc về châu Âu. Cấp Patriot để giữ thể diện Vậy tuyên bố của tổng thống Trump về việc « sẵn sàng hỗ trợ Ukraina » và bán tên lửa Patriot cho nước này thông qua NATO, phải được diễn giải như thế nào ? Về điểm này, tướng Chauvancy cũng nhận định rằng tổng thống Mỹ khi ấy cảm thấy bị « sỉ nhục », do việc, vào lúc ông nói rằng không chấp nhận lãnh thổ Ukraina bị tấn công bừa bãi bằng tên lửa và drone, và nhất là ngay sau cuộc điện đàm với đồng cấp Vladimir Putin, thì trong cùng lúc, Nga ồ ạt tấn công Ukraina. « Ông Trump giữ thể diện và đề nghị châu Âu mua thiết bị quân sự trong khi vẫn đảm bảo rằng ông không can dự trực tiếp trong xung đột, do vậy tiếp tục ủng hộ phát triển kinh tế Mỹ ». Dù vậy, vài giờ trước khi có tuyên bố chính thức của nguyên thủ Mỹ về việc cấp tên lửa Patriot, chuyên gia Martin Quincez, giám đốc trung tâm tư vấn German Marshall Fund, khi trả lời nhà báo Sebastien Farcis, ban tiếng Pháp đài RFI, trước hết lưu ý một chi tiết : « Ngành công nghiệp Mỹ không còn khả năng bổ sung kho dự trữ hiện đang được sử dụng tại Ukraina và nhất là ở Trung Đông. Điều này đặc biệt quan trọng cho tất cả các hệ thống phòng không, đã được dùng rộng rãi trong những tháng gần đây trong cuộc chiến tranh Israel – Iran và được dùng chuyển đến cho Ukraina từ năm 2022. Theo một báo cáo được đưa ra cách nay vài ngày, Hoa Kỳ hiện chỉ có khoảng 25% hệ thống tên lửa Patriot cần thiết cho mục đích phòng thủ của mình. Mỹ có lẽ đã sử dụng đến gần 75% và hiện đang thiếu hụt rất đáng kể. » Xét đến tất cả các yếu tố trên, tướng François Chauvancy kết luận rằng lập trường của ông Donald Trump không mấy thay đổi từ khi lên cầm quyền và luôn đi theo một nguyên tắc nhất định : « Nhiều thông điệp khác nhau đang được lan truyền nhưng không làm thay đổi nhận định cơ bản. Theo ông Trump, Ukraina không có lợi ích chiến lược. Trong nhãn quan của ông, nước này đã thua trong cuộc chiến ở Ukraina. Ông ấy đơn giản chỉ đợi xung đột kết thúc để có thể nối lại các mối quan hệ, nhất là về kinh tế, với Nga. Đường hướng này, đang dần được hiện rõ và được khẳng định mỗi ngày, tóm tắt chính sách đối ngoại của ông Trump ». Mỹ tăng tốc bắt giữ và trục xuất di dân bất hợp pháp Thứ Ba, ngày 15/07/2025, bộ Quốc Phòng Mỹ ra lệnh rút khoảng một nửa trong số 4.000 hiến binh sau hơn một tháng được triển khai tại Los Angeles nhằm đối phó với các cuộc biểu tình chống chính sách di dân của chính quyền Donald Trump. Cùng lúc, chiến dịch « càn quét » người nhập cư trái phép vẫn tiếp diễn. Chiến lược mới nhất được sử dụng là huy động sự hợp tác của các chủ sở hữu bất động sản để xác định những người thuê nhà tiềm tàng không có giấy tờ. Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki cho biết thêm : « Hợp đồng thuê nhà, phiếu thông tin, giấy tờ tùy thân, địa chỉ theo dõi… Đây là danh sách các loại giấy tờ mà các chủ sở hữu bất động sản tại nhiều bang ở Mỹ phải nộp theo yêu cầu của Cục Di trú trong những tuần gần đây. Một số người cho biết họ đã được liên lạc trực tiếp qua điện thoại, số khác thì nói rằng họ nhận được lệnh triệu tập từ văn phòng chống gian lận thuộc bộ An ninh Nội địa. Hầu hết các loại giấy tờ này sẽ cung cấp thông tin cá nhân rất cụ thể về sự hiện diện của những người liên quan trên đất Mỹ, về gia đình họ hay nơi chốn làm việc…  Chỉ có điều, thông thường một lệnh triệu tập phải do một thẩm phán ký mới có giá trị ràng buộc, nhưng với những tài liệu này thì không phải vậy. Mặc dù một trong những người phát ngôn của bộ An ninh Nội địa đã bảo đảm rằng bất kể hành vi từ chối hợp tác nào sẽ phải chịu các biện pháp trừng phạt hình sự. Chiến lược mới này bổ sung cho những biện pháp mà chính quyền Trump đã áp dụng nhằm đẩy nhanh việc bắt giữ và trục xuất các di dân. Và nếu những chủ sở hữu hay người thuê nhà nào quyết định phản đối, điều đó có nguy cơ dẫn đến một cuộc chiến pháp lý mới. » Nhật Bản : Xu hướng bài ngoại dâng cao trước kỳ bầu cử Tại Nhật Bản, xu hướng chủ nghĩa dân túy và cực kỳ dân tộc chủ nghĩa đang nổi lên trước cuộc bầu cử diễn ra vào ngày Chủ Nhật, 20/07/2025. Trong hai tuần gần đây, các ứng viên của những đảng cực hữu này không ngừng tấn công vào người nhập cư, chiếm một tỷ lệ rất thấp, chưa tới bốn triệu người, tức chỉ khoảng có 3% dân số. Tổ chức Ân Xá Quốc Tế (Amnesty International) chi nhánh Nhật Bản bày tỏ « lo sợ » trước điều mà họ gọi là « sự bài ngoại thái quá ». Đích thân thủ tướng Nhật Bản, Shigeru Ishiba, đã phải trịnh trọng kêu gọi « sống chung hài hòa ». Từ Tokyo, thông tín viên Bruno Duval có bài phóng sự : « Aung là người Miến Điện. Cô phẫn nộ trước thái độ kỳ thị đối với người nhập cư trong suốt chiến dịch tranh cử. Cô nói : "Tình hình ở nước tôi vẫn còn rất phức tạp. Ở đó, mỗi ngày người dân phải chịu đau khổ, thậm chí chết chóc. Do vậy, tôi sống trong nỗi sợ hãi rằng điều gì đó xảy ra cho gia đình tôi, hiện vẫn còn ở đó. Trong bối cảnh như thế, thái độ thù hằn ở đây nhắm vào người nhập cư khiến tôi lo sợ. Một chút tình người, sự đồng cảm, tình liên đới… tất cả những điều đó tôi đều bị thiếu khủng khiếp". Ramazan, người Kurdistan, 15 tuổi và là học sinh cấp ba, đã nhìn thấy đơn xin tị nạn của anh bị từ chối ngay ở cấp sơ thẩm. Anh đang kháng cáo và đang nóng lòng chờ đợi số phận của mình. Người này thổ lộ : "Tôi không đếm nổi đã bao lần họ nói với tôi rằng ‘hãy về nước của ông đi’. Nhưng tôi làm gì có đất nước, bởi vì tôi là người vô tổ quốc. Tôi rất lo lắng cho tương lai của tôi. Nếu họ trả tôi về Thổ Nhĩ Kỳ, thì sẽ là khủng khiếp : Tính mạng tôi ở đó bị lâm nguy. Tôi chỉ cầu xin một điều là được Nhật Bản bảo vệ. Ước mơ của tôi, là có thể sống an toàn ở đây, tiếp tục đến trường học và kiếm được một việc làm." Là một trong số các nước công nghiệp lớn, Nhật Bản cấp quy chế tị nạn ít nhất : Mỗi năm có 90% đơn xin bị bác bỏ. Dù vậy, các ứng viên theo chủ nghĩa dân túy, không ngừng lên án, xin trích, "những người xin tị nạn hoàn toàn giả vờ, họ không hề bị bức hại" ! » Pháp : Chấm dứt 60 năm hiện diện quân sự tại Senegal Như thông lệ, ngày 14/7, Pháp tổ chức duyệt binh mừng ngày Quốc Khánh. Tham gia diễu binh còn có một đại đội Bỉ - Luxembourg, lực lượng song phương Pháp – Phần Lan thuộc lực lượng phản ứng nhanh của Finul, phái bộ Liên Hiệp Quốc ở Liban hay như thủy thủ đoàn tầu khu trục Auvergne, đã thực hiện nhiều triển khai tại vùng biển Baltic và Bắc Cực nhằm hỗ trợ các chiến dịch quân sự của NATO. Sự hiện diện của họ còn để nhấn mạnh đến các mối quan hệ đối tác của Pháp. Đặc biệt, khách mời danh dự năm nay là Indonesia, quốc gia mà Pháp đã đúc kết một mối quan hệ đối tác chiến lược, nhằm mở rộng ảnh hưởng tại  vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương. Tổng thống Indonesia ngồi bên cạnh nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron chứng kiến hơn 450 binh sĩ Indonesia dẫn đầu đoàn duyệt binh trên đại lộ Champs-Elysées. Ngược lại, tại châu Phi, gần với Pháp hơn về mặt địa lý, thì tầm ảnh hưởng của Paris đang bị mất dần. Ngày 17/07/2025, Pháp chính thức trao trả hai căn cứ quân sự cuối cùng cho Senegal, đặt dấu chấm hết cho hơn 60 năm hiện diện quân sự thường trực của Pháp tại quốc gia Tây Phi này. Thông tín viên Léa-Lisa Westerhoff tại Dakar giải thích : « Một buổi lễ quân sự ngắn đánh dấu việc chuyển giao căn cứ quân sự cuối cùng của Pháp tại Senegal dưới lá cờ của nước này. Căn cứ Geille, rộng gần 5 ha, tọa lạc ở Ouakam, ngay trung tâm thủ đô. Cho đến cuối tháng Sáu, khoảng 100 binh sĩ Pháp cùng gia đình họ vẫn đóng quân ở đó. Đối với Senegal, động thái trao trả này đánh dấu chấm hết cho sự hiện diện liên tục của quân đội Pháp tại đất nước từ hơn 65 năm. Với thỏa thuận quốc phòng đầu tiên ký kết năm 1960, quân đội Pháp cam kết bảo vệ đất nước trong trường hợp bị xâm lược từ bên ngoài. Phải đợi đến năm 2011, chương trình hợp tác này mới được chuyển đổi và chỉ phục vụ mục đích đào tạo và tập trận chung. Các cuộc thảo luận về việc rút