Schrijver in niemandsland

Mensen en dieren zijn niet de enige personages die de verhalen van schrijver Mathijs Deen bevolken. De Waddenzee, een rivier, een stuk continent op ramkoers of de noordwesterstorm, ze hebben allemaal verlangens, voornemens, ze zoeken ruimte voor zichzelf, ze zijn onverschillig, moe, opdringerig, kortaangebonden. Mathijs Deen beschrijft de wereld om ons heen als een omgeving die zich actief om ons bekommert, of ons even actief naar het leven staat. In dit derde en laatste college in de reeks vertelt hij over de invloed die de levende en dode natuur heeft op zijn personages.

De personages in Mathijs Deens boeken, zoals in Het Lichtschip en Onder de mensen, dragen veelal het hart niet op de tong. Vaak verzwijgen ze meer dan ze vertellen en zijn de inkijkjes in hun verleden, als ze er al zijn, op zijn best fragmentarisch. Deen probeert in deze lezing na te gaan hoe het komt dat dat zo is. Hij vertelt over het gezin waarin hij is opgegroeid, de indruk die schrijver Albert Alberts op hem maakte toen hij jong was, en over zijn voorliefde voor proza met open plekken, zoals dat van Robert Seethaler. Ook vertelt hij hoe de lessen van zijn radiowerk doorwerken in de manier waarop hij zijn verhalen vertelt.

In dit college gaat schrijver Mathijs Deen op zelfonderzoek uit. De recente opmars van nepnieuws en alternative facts heeft ervoor gezorgd dat Deen bij zichzelf te rade is gegaan. Zijn boeken zijn niet zelden als non-fictie aangeprezen, en zijn ook regelmatig als bron van historische kennis gebruikt. Heeft hij door literaire middelen te gebruiken in boeken die als non-fictie zijn aangeprezen een grens overschreden die hij had moeten respecteren? Heeft een schrijver de verantwoordelijkheid om duidelijk te maken wat hij heeft opgezocht en wat hij heeft bedacht? Of is het tijd voor een nieuw genre dat lezers en schrijvers in het niemandsland tussen fictie en non-fictie een nieuw thuis verschaft?