Bernard Hammelburg | BNR

Voordat het Watergateschandaal Richard Nixon in augustus 1974 het politieke ravijn in zou sleuren, deed hij een beroemd geworden poging om het tij te keren. 20 oktober 1973 zou de geschiedenis ingaan als ‘The Saturday Night massacre’, het bloedbad van zaterdagavond. Op die datum gaf hij minister Elliot Richardson van justitie opdracht speciaal Watergate-aanklager Archibald Cox te ontslaan. In plaats daarvan nam Richardson onmiddellijk zelf ontslag. Nixon week uit naar onderminister William Ruckelshaus, die ook meteen aftrad. Nixon zei dat hij hen had ontslagen – een pure leugen. Nixons overwegingen waren een mix: wraak op de vijanden die het lef hadden een onderzoek in te stellen, en de stellige ontkenning dat hij ook maar iets kwaads op zijn geweten had. Daar doet Trumps jacht op wat hij beschouwt als kwelgeesten sterk aan denken.  Hij heeft minister van justitie Pam Bondi toegebeten om vaart te zetten achter de vervolging van zijn vijanden. Dat is op zichzelf al een novum: de president bemoeit zich rechtstreeks met het opsporingsbeleid van het ministerie van justitie, waarmee hij de scheiding der machten aan zijn laars lapt. Hij eist vervolging van de oud-directeur van de FBI, James Comey en minister van justitie Letitia James van New York vanwege hun rol in de afzettingsprocedures tegen Trump. De openbare ministeries in Virginia en New York stelden onderzoeken in tegen Comey en James, maar vonden geen enkel strafbaar feit.Dat is voor Trump onaanvaardbaar. ‘Ze hebben twee keert een impeachment tegen me ingesteld en me vijf keer aangeklaagd, OM NIETS. ER MOET NU RECHT WORDEN GEDAAN!!! schreef hij aan Bondi, in zijn bekende kapitalen en met uitroeptekens. Dat kwam een dag nadat – en daar komt de parallel met Nixon – Trump van een hoofdaanklager, Erik Siebert, eiste dat hij rechtszaken zou beginnen tegen Comey en James. Siebert nam onmiddellijk ontslag. Trump loog dat hij Siebert heeft ontslagen.  Trums wraak zicht zich ook op de media. Hij was euforisch over het ontslag van talkshow-presentator Jimmy Kimmel  door ABC vanwege zijn commentaar op de moord op Charley Kirk, en zal nog bozer zijn dat die zijn baan terugkrijgt. Stephen Colbert, ontslagen door CBS, mag niet terug. Beide omroepen hebben schikkingen met Trump getroffen. Zijn strategie is om alle media die kritisch over hem berichten juridisch te vervolgen. Bondi probeert een onderscheid te maken tussen de grondwettelijk gewaarborgde vrijheid van meningsuiting en een persoonlijke aanval op de president, wat daarbuiten zou vallen. Ook dat is een novum in de Amerikaanse geschiedenis: dreigende censuur. Wees niet verbaasd als er dezer dagen een MAGA-krant wordt opgezet die De Waarheid heet. In het Russisch vertaald: Pravda.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De spanningen in de Verenigde Staten lopen hoog op na de moordaanslag op Trump-vertrouweling Charlie Kirk. President Donald Trump wijst meteen naar radicaal-links als schuldige, terwijl er over de hoofdverdachte nog nauwelijks iets bekend is. Ook lukt het Trump om critici steeds meer weg te zetten en een eigen vorm van persoonsverheerlijking op poten te zetten. Desondanks is de democratie in Amerika niet in gevaar, denkt Amerikanist Koen Petersen. Luister ook | 'NAVO heeft nooit uitgesproken wat het einddoel met Oekraïne is' Toch maakt Petersen zich geen zorgen over de staat van de Amerikaanse democratie. Wel opvallend: talkshowhost Jimmy Kimmel is zijn show bij ABC kwijt na een grap over Charlie Kirk. Volgens Petersen speelt de Amerikaanse mededingingsautoriteit hierin een stille, maar dwingende rol. Lees ook | Stakingen en protesten Frankrijk begonnen Crisis in Frankrijk: 'Geen volwaardig EU-lid meer' In Frankrijk stapelen de problemen zich op. Politieke chaos en economische malaise zorgen ervoor dat het land steeds verder afdrijft van de Europese Unie. Oud-Frankrijkcorrespondent Stefan de Vries is kritisch. Volgens hem functioneert Frankrijk op dit moment niet meer als een volwaardig lid van de Europese Unie. Er is dringend behoefte aan hervormingen – maar of die er komen, is nog maar de vraag. Luister ook | Vier scenario's voor de Europese veiligheid Ook Roemenië heeft last van Russische drones Naast Polen heeft ook Roemenië te maken met Russische drones. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet vanaf de Roemeense grens met Oekraïne hoe de dreiging toeneemt, maar dat Roemenië vooralsnog terughoudend reageert. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2006, vlak voordat hij aftrad, trok VN-secretaris-generaal Kofi Annan de stekker uit de Mensenrechten Commissie van de Verenigde Naties. Hij deelde de mening van een groep democratische VN-lidstaten die het bizar vonden dat de commissie vrijwel uitsluitend bestond uit dubieuze landen en meedogenloze dictaturen. Met de oprichting van een nieuwe organisatie, de VN Mensenrechtenraad, hoopten Annan en die groep democratische lidstaten een fatsoenlijke VN-toezichthouder voor mensenrechten te creëren. Nette leden van de Raad, zoals Nederland, zijn altijd gepikeerd als je het beestje bij de naam noemt, maar wat is die Raad een opportunistisch zootje ongeregeld. Een greep uit de 47 lidstaten  : Burkina Faso, de Democratische republiek Congo, Eritrea, Libië, Rwanda, Somalië, Soedan, Afghanistan, Azerbeidzjan, China, Koeweit, Qatar, Saoedi-Arabië, El Salvador, Cuba en Venezuela. Landen met een gruwelijke staat van dienst op het gebied van mensenrechten, maar wel andere landen de maat nemen. Ze hebben net onderzoek laten doen waaruit blijkt dat Israël genocide pleegt . Populair onderwerp, dus de media pakken er stevig mee uit. Maar als juist deze Raad het beweert is het even geloofwaardig als wanneer het onderzoek het tegendeel had uitgewezen.  Aan de vooravond van de 80ste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties kan het geen kwaad om nog eens te beseffen dat de VN een organisatie is zonder ziel. Het is de optelsom van alle 193 lidstaten, die op vrijwel geen enkel gebied een gezamenlijke ideologische overtuiging hebben. Sommige werken samen of hebben bondgenootschappelijke banden, maar daar heeft de VN part noch deel aan. Besluiten van de Algemene Vergadering kunnen symbolisch misschien iets betekenen, maar internationaal-juridisch nooit. En wat koop je voor een symbool?  Neem de erkenning van Palestina, door zo’n 150 lidstaten. Als die het echt menen, waarom openen ze dan geen ambassades in Ramallah, en waarom zijn erg geen Palestijnse ambassades in die 150 landen? Bij wie komen de ambassadeurs in Palestina hun geloofsbrieven aanbieden, en waar?  Oh ja, nog even over die genocide. Waarom erkent de Nederlandse regering tot de huidige dag de Armeense Genocide niet? 110 jaar geleden vermoordden de Turken anderhalf miljoen Armeniërs. Demissionair premier Schoof onderschrijft de mening van zijn voorgangers. Je moet voorzichtig met de term ‘genocide’ omgaan, vindt hij. ‘Juist als verdediger van het internationaal recht, hoort de Nederlandse regering het mogelijke gebruik van zwaarwegende juridische kwalificatie zeer zorgvuldig te verkennen’. Mooie boodschap voor de Nederlandse vertegenwoordiger bij de VN Mensenrechtenraad.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa reageert scherp op de Russische schendingen van het Poolse luchtruim. Rob Bauer, voormalig voorzitter van het Militair Comité van de NAVO, gelooft niet dat het om een Russische vergissing kan gaan. 'We wachten nog op een eindoordeel, maar als zo'n groot aantal drones van koers raakt dan is dat onwaarschijnlijk. Tegelijkertijd werpt Bauer een kritische blik op de Westerse steun van Oekraïne. In haar State of the Union kondigde Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen nieuwe steunmaatregelen voor Oekraïne en de Europese veiligheid aan. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit wat Von der Leyen aankondigde en hoe er daar op de situatie in Polen werd gereageerd. Volgens Rob Bauer is het lastig om Oekraïne echt goed te helpen. 'We hebben namelijk nooit onze doelstelling afgesproken voor Oekraïne. Willen we Oekraïne volledig bevrijd zien? Of streven we naar een onderhandelingspositie? Die onduidelijkheid begint steeds zwaarder te wegen.' Wel benadrukt Bauer dat het knap is dat Oekraïne tot nu toe nog niet verloren heeft en hij denkt ook niet dat Oekraïne snel in nog grotere problemen zal komen. Luister ook | 'Drones zijn een gamechanger in Oekraïne' ‘Als Poetin nu stopt verliest hij meer dan hij wint’ Trump probeert de oorlog ondertussen te stoppen, maar Poetin geeft geen krimp. Volgens Bauer is dat logisch. 'Poetin heeft nog geen enkele strategische doelstelling in Oekraïne weten te behalen. En als hij nu stopt verliest hij meer dan hij wint', Bauer verwijst daarbij naar de duizenden getraumatiseerde soldaten die bij terugkeer in Rusland voor grote problemen kunnen zorgen, zoals in de jaren 80 na de Russische invasie in Afghanistan ook gebeurde. Volgens Bauer kunnen we nog wel van de Amerikanen op aan, maar moeten we onze weerbaarheid meer zelf gaan regelen. Dat begint bij jezelf. Zo betogen hij en co-auteur Eleonora Russell in het boek 'Wie vrede wil, moet zich op oorlog voorbereiden'. Met die titel staat Bauer nu ook in het theater.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 1880 woedde in Ierland een conflict tussen herenboeren en pachters, met als inzet de huurprijzen die de boeren niet meer konden opbrengen. Zij vroegen bij de opzichter uitstel van betaling, met het omgekeerde resultaat: ze werden hun boerderijen uitgezet. Met een totaal onverwacht gevolg: het bedrijfsleven koos de kant van de boeren en weigerde nog zaken te doen met de landeigenaren. De naam van de opzichter was Charles Boycott. Ja, die dus. Werken boycots  ? Af en toe, en dan vooral als ze spontaan beginnen tegen bedrijven. Een goed voorbeeld is Tesla  , waarvan de verkoop instort, niet alleen door de succesvolle concurrentie uit China, maar ook door het gedrag en de opvattingen van grootaandeelhouder Elon Musk. Tegen regeringen is een boycot zelden een succes omdat ze nooit wereldomvattend zijn. Iran, Rusland en Noort-Korea, bijvoorbeeld, doen uitstekende zaken met India en China. Er zijn nog steeds Europese landen die Russische olie kopen, en Turkije is open voor business voor iedereen.  Sancties, die al sinds de Griekse tijd bestaan, zijn de afgelopen decennia populairder, omdat ze specifieker zijn. Ze richten zich meer op producten en personen dan op landen. De opleggers van sancties zijn ervan overtuigd dat het een probaat middel is. Complete onzin is het misschien niet, maar wel bijna. De beste illustratie van dit moment is de EU, die nu haar 19de sanctiepakket tegen Rusland instelt. Het 19de sanctiepakket, op het moment waarop Rusland zijn grootste aanval sinds het begin van de oorlog doet.  Het 19de sanctiepakket, terwijl Rusland recordverkopen aan olie doet aan India en China, maar ook aan Hongarije en Slowakije. Volgens het Center for Research on Energy and Clean Air gaat er ook Russisch vloeibaar gas naar Frankrijk, België en Spanje. Over de periode 1970 tot 2023 zijn goede cijfers beschikbaar. Van de Amerikaanse sancties wereldwijd werkten er welgeteld 13 procent.  Het westerse frame luidt al sinds 2022 dat de sancties tegen Rusland werken. Maar de cijfers zijn, voor een land in oorlog, opmerkelijk goed. Ondanks de honderden miljarden bevroren dollars in het buitenland, is Rusland er volgens het IMF in geslaagd sinds de invasie in Oekraïne een overschot op te bouwen van 375 miljard dollar, 50 procent meer dan daarvóór. De roebel is stabiel en staat hoog, al is 100 miljard dollar per jaar aan defensie veel geld.  Poetin wil alleen onderhandelen als Oekraïne afstand doet van de door hem geannexeerde provincies. Dus als Oekraïne capituleert. En geen moment eerder. En wij maar soebatten over sancties. 19 pakketten. Ziet Brussel nou zelf niet in dat die niets opleveren?See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Parijs kwamen Europese leiders bij elkaar om te praten over veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Europaverslaggever Geert Jan Hahn heeft het laatste nieuws over de bijeenkomst in Parijs. Het mag dan wel gaan over veiligheidsgaranties, maar die zouden er pas komen voor het moment waarop er daadwerkelijk een staakt-het-vuren in Oekraïne is. En dat is nog ver weg. Oekraïne wordt geteisterd door Russische drones. Pieter Cobelens, voormalig hoofd van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de MIVD vertelt dat het lastig is om tegen die drones te vechten. Volgens Cobelens wordt er momenteel gewerkt aan lasers om drones uit de lucht te schieten.  Lees ook | Nederlandse bijdrage veiligheidsgaranties Oekraïne onduidelijk, ‘vraagtekens bij geloofwaardige afschrikking Polarisatie in Zuid-Korea Zuid-Korea worstelt met de gevolgen van de mislukte couppoging van voormalig president Yoon. Het land is diep verdeeld en de polarisatie in de samenleving is er groot. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker maakte hier een driedelige documentaire over ‘Big in Korea’. Volgens Breuker had het heel anders af kunnen lopen in Zuid-Korea als de burgers niet zelf hadden opgetreden bij de couppoging. De verdeling die je nu ziet in de maatschappij lijkt op de polarisatie die je ook ziet in de Verenigde Staten zegt Breuker.  De serie ‘Big in Korea’ is vanaf zondag 7 september drie weken lang te zien, om 20:20 bij BNNVARA op NPO 2 bij. Terug van reces en terug naar Epstein | Postma in Amerika Het Amerikaans congres is weer terug van reces. En jammer voor Trump, maar dat betekent ook dat het dossier Epstein weer alle aandacht krijgt. Zowel Democraten als Republikeinen stonden bij de persconferentie over de Epstein files deze week. Vooral van de republikeinen is dat opvallend. Dat zorgt voor boze reacties bij Trump influencers. Trump probeerde dan ook weer op opvallende wijze de bijeenkomst te verstoren.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Om de een of andere reden denken heel veel mensen dat de politiek een stroperige brei is van verouderde ideeën, en dat alleen ‘vers bloed’ het schip weer vlot kan trekken, of – nog beter – ‘outsiders’.  Waarom ze dat vinden is niet helemaal duidelijk, het is een cliché en degelijk bewijs ontbreekt. Sterker nog: het is niet waar. Wat hebben, behalve verwarring, ruzie en chaos, die ‘outsiders’ eigenlijk bereikt? Trump, of Macron, of NSC, om er maar een paar te noemen. Hetzelfde geldt voor de geopolitieke verhoudingen en de diplomatie. Daar heb je routiniers voor nodig, vrouwen en mannen met een hoop vlieguren. Amerika spant momenteel de kroon met incompetentie en onervarenheid , met Steve Witkoff als landskampioen. Ingebed in het team van Joe Biden, hielp hij bij het bestand tussen Israël en Libanon. Maar als éénpitter is hij een kluns. Het sterkste voorbeeld is hoe hij zich een oor heeft laten aannaaien door Poetin bij de voorbereiding van diens ontmoeting met Trump in Alaska. Eerst meldde hij dat Poetin bereid was zich terug te trekken uit Zaporizja en Cherson, in ruil voor volledige controle over de Donbas. De volgende dag was zijn verhaal anders: Poetin zou een bestandslijn bij het front accepteren en zijn troepen terugtrekken. Weer een dag later moest Oekraïne toch de Donbas opgeven. Geen van deze versies bleek te kloppen, maar het is moeilijk na te gaan, want Witkoff is projectontwikkelaar en geen diplomaat , dus hij dacht er geen moment aan een notulist mee te nemen, wat gebruikelijk is. En zo zette hij niet alleen zijn eigen president op het verkeerde been, die dacht dat hij binnen twee weken een deal binnen zou harken, maar ook de Europese bondgenoten en de NAVO, die – ten onrechte – ook op een op handen zijnde deal rekenden. In de onderhandelingen over de Gaza-oorlog is Witkoff even onhandig. Hij denkt afwisselend Hamas en Netanyahu bij de staart te hebben, is verbijsterd als die in de onderhandelingen over een bestand steeds tijdens de wedstrijd de doelpalen verzetten. Hij werkt graag solo, maar hij is bepaald niet de fixer die Trump en hijzelf in hem zien. Het moet hem zo langzamerhand duidelijk zijn dat onderhandelen over beëindiging van een oorlog geen kwestie is van een paar bliksembezoeken en wat handjeklap. Voor Gaza en Oekraïne geldt dat de strijdende partijen elkaar decennialang haten en wantrouwen. Je moet hun geschiedenis begrijpen en bespreekbaar maken, geduld hebben, niet dreigen als je je zin niet krijgt. Zoals Richard Holbrooke het deed bij het oplossen van de Balkancrisis. En George Mitchell het Goede Vrijdag akkoord in Noord-Ierland uitonderhandelde. Beide Amerikanen.  Donald Trump zou dat alles eens moeten nalezen en dan Witkoff verzoeken terug te keren naar waar hij goed in is: vastgoed. Steentjes, beton en cement luisteren, oorlogvoerende leiders niet. Daar heb je doorgewinterde politici en ras-diplomaten voor nodig. Insiders dus – geen outsiders.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De druk op de Israëlische premier Netanyahu neemt toe, ook in eigen land. Meer dan een miljoen Israëliërs gingen deze week de straat op. Zelfs binnen Netanyahu’s eigen Likoed-partij is nu een meerderheid voor het stoppen van de oorlog in Gaza, ziet ook buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad, Jan van Benthem. Luister ook | ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd’ Van Benthem merkt ook op dat binnen de Israëlische veiligheidsdiensten zorgen leven: zij vrezen dat het huidige beleid Israël zelf op lange termijn kan schaden. Aanleiding is onder meer een recente aanval op een ziekenhuis in Khan Younis, waarbij minstens twintig doden vielen. Toch blijft Netanyahu bij zijn koers. Zo ging hij deze week liever naar een feest van kolonisten op de Westoever, ten koste van het veiligheidsoverleg met zijn kabinet. Europa-verslaggever Michal van der Toorn ziet ondertussen dat het Europese beleid richting Israël langzaam begint te schuiven, mede onder druk van deze recente ontwikkelingen. Lees ook | Amerika raakt India vol met heffingen van 50 procent India zoekt steun bij China na Amerikaanse heffingen In India zorgt de nieuwe Amerikaanse importheffing van vijftig procent voor onrust. Premier Modi kijkt nu voorzichtig richting China voor alternatieven — opvallend, volgens Wilma van der Maten, oud-correspondent in India en tegenwoordig gevestigd in Pakistan. India en China hebben al jaren een grensconflict met elkaar. Pakistan is er ondertussen ‘goed’ vanaf gekomen met een heffing van negentien procent. Volgens Van der Maten komt dat door het geslijm van Pakistan. ‘Ze hebben Trump zelfs genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede’, dit als bedankje voor het pauzeren van het gewapende conflict in Kashmir tussen India en Pakistan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opnieuw doen Amerika, Qatar en Egypte een poging om een staakt-het-vuren af te dwingen aan Israël en Hamas. En alweer draait het om de regie. Hamas wil een bestand in stadia, met uitlevering van de helft van de Israëlische gijzelaars, Israël wil een regeling in één keer: alle gijzelaars, alle op een lijst genoteerde Palestijnse gevangenen, terugtrekking van een deel van de krijgsmacht en ontwapening door Hamas. De zoveelste herhaling van zetten – een patstelling dus. Toch denkt Donald Trump dat een doorbraak binnen afzienbare termijn  mogelijk is. Dat heeft ermee te maken dat hij nu, zoals veel anderen, boos begint te worden over de enorme hoeveelheid slachtoffers, maar ook omdat hij ziet hoe overweldigend groot de acties zijn die Israëliërs zelf tegen de oorlog voeren. Het verwaarlozen van de pogingen om de gijzelaars terug te krijgen en de voortgang van een niet winbare oorlog  , eigenlijk alleen omdat de zeloten in het kabinet, Smotrich en Ben-Gvir, onvermurwbaar zijn en de oorlog willen voortzetten, leidt tot diepe verontwaardiging in binnen- en buitenland.  Laten we de zaak eens omdraaien. Gesteld dat Netanyahu aan de kant wordt gezet en een regering aantreedt die gelooft in compromissen, een tweestaten oplossing en in de rechten van de Palestijnen – hoe en met wie zou die regering dan moeten onderhandelen? Palestina bestaat uit twee delen, Gaza en de Westoever, waarvan de machthebbers, Hamas en Fatah, elkaars vijanden zijn. Met Israël erbij, zijn er dus niet twee, maar drie staten.  Het is een raadsel waarom de internationale gemeenschap zich daar niet veel meer op richt, met uitzondering van een aantal Arabische landen, die het duidelijkst pleiten voor één nieuw, gezamenlijk bestuur over beide delen van Palestina en ontwapening van Hamas. Als dat zou gebeuren, en er is één Palestina, kan Israël daarmee aan de slag. Dan nog is er een lange weg te gaan, en het zal niet meevallen om de Israëlische zeloten die nu de koers bepalen op een zijspoor te zetten. Hetzelfde geldt voor Hamas – over zeloten gesproken. Voordat die de wapens inlevert en, zoals in Ierland is gebeurd met Sinn Fein en de IRA, het terrorisme afzweert en transformeert tot een politieke partij, stroomt er nog veel water door de Jordaan. Toch is het streven daarnaar heel wat nuttiger dan dat de rest van wereld elkaar in de haren vliegt over de definitie van genocide, of een demissionair kabinet laat vallen over sancties. Want daar – pun intended – win je de oorlog niet mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïners hebben knarsetandend naar de bijeenkomsten in Alaska en Washington gekeken. Ze zien dat Poetin er het beste uit is gekomen, dat hoort Jeroen Ketting, hulpverlener voor Lifeline Ukraine. ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd.’ Luister ook | 'De handtekening van Poetin is niets waard' Terwijl Poetin in Alaska was en de Europese leiders Washington aandeden, werd Oekraïne elke nacht opgeschrikt door honderden drones en raketten. ‘De angst bij de Oekraïners gaat nooit weg’, zegt Ketting, die zelf toch maar gewoon in bed blijft liggen met oordoppen als het luchtalarm afgaat. Hij bevindt zich op het moment van deze uitzending in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Eerder in de week was hij in het zuiden waar hij helpt met het opbouwen van infrastructuur zoals drinkwaterpunten. De kans dat Oekraïne al zijn gebied weer terugkrijgt wordt steeds kleiner. Toch willen veel Oekraïners nog geen concessies doen. ‘Militairen vragen zich dan toch af of alles voor niets is geweest. Bovendien is er de vrees voor een opstand als Zelensky toegeeft aan Poetin. Dat er echt een soort burgeroorlog uitbreekt.’ Luister ook | Veiligheidsgaranties, wie biedt? - 20 augustus 2025 ‘Minimaal honderdduizend militairen nodig voor vredesgaranties in Oekraïne’ De politieke leiders in Europa hebben het de hele week al over veiligheidsgaranties. Maar wanneer heb je te maken met geloofwaardige veiligheidsgaranties? Volgens Mart de Kruif, voormalig commandant der landstrijdkrachten, moet je dan denken aan minimaal honderdduizend militairen op de grond. Tegelijk is er dan meer dan alleen luchtsteun nodig vanuit Amerika, maar zo ver wil Trump niet gaan. Maar of het überhaupt zo ver gaat komen is ook afhankelijk van president Zelensky. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit welke toezeggingen de Europese landen tot nu toe zijn gekomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor iedere sterveling geldt een universele waarheid: de grootste teleurstelling, wraakzucht of woede is bijna altijd het niet uitkomen van een verwachting. Wat zich sinds de ontmoeting van Trump en Poetin in Alaska afspeelt is een schoolvoorbeeld. Trump verwachtte dat hij Poetin, met een vorstelijk onthaal en een boodschap van begrip en steun, kon overhalen tot een wapenstilstand, als opmaat naar vrede in Oekraïne. Maar daarvoor kwam Poetin niet naar Alaska. Dat was geen verrassing, maar Trumps verwachting werd verpulverd. Hetzelfde gold voor de politieke leiders die, in het kielzog van Zelensky, het Witte Huis bezochten. Niet de ‘enorm grote delegatie’, zoals het werd geframed: vijf Europese leiders, een Brit en de secretaris-generaal van de NAVO is op 27 EU-lidstaten een bescheiden club. Ook zij koesterden een verwachting, namelijk dat zij een klap kwamen geven op de contouren van een door Poetin en Trump uitgewerkt vredesplan, dat ze daarin een rol zouden spelen, en dat met een week of twee Poetin en Zelensky rechtstreeks zouden onderhandelen, misschien met Trump erbij. En dat zij vredesgaranties zouden geven, met Amerikaanse steun. Dat was simpelweg allemaal niet, of niet helemaal, waar, waarmee ook de Europese verwachting werd verpulverd.  De enige die wist wat hem te wachten stond en redelijk overeind bleef was Zelensky, want die begreep wat een eventueel Amerikaans-Russische vredesplan inhield en koesterde geen enkele verwachting. Evenals het Oekraïense volk, dat niet naar Washington keek, maar naar de eigen hemel, van waaruit de drones en raketten bleven neerdalen.  Het Amerikaans-Russische plan was simpel: Rusland kreeg de Krim en de provincies Luhansk en Donetsk. En een garantie dat Oekraïne nooit lid zou worden van de NAVO, en dat er verkiezingen kwamen om het naziregime van Zelensky te vervangen door pro-Russische patriotten. Oekraïne mocht de provincies Zaporidja en Cherson, door de Amerikaanse onderhandelaar Witkoff met Orwelliaanse Newspeak ‘ruilgebieden’ genoemd, houden. Dus Oekraïne moest eigen grondgebied afstaan in wat een ‘ruil’ werd genoemd.  Voor zover bekend, steunt Trump deze constructie. Zoals minister Rubio (buitenlandse zaken) zei: omwille van vrede moet je soms pijnlijke, oneerlijke concessies doen. De werkelijkheid is dat er helemaal geen vredesoverleg tussen Poetin en Zelensky  in het verschiet ligt. Het komt wel, maar niet nu . Deze hele exercitie is aan het mislukken. Anders gezegd: er gebeurt niets onvoorspelbaars. Behalve dat allerhande regeringsleiders en analisten zich niet hebben gebaseerd op feiten maar op verwachtingen. En dus op illusies.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Poetin en Trump gaan elkaar treffen in Alaska vrijdag om te praten over Oekraïne. Trump kondigde de ontmoeting vorige week nog groots aan, maar tempert inmiddels de verwachtingen ook al weer.  Luister ook | Trump slecht voorbereid op gesprek Poetin, ‘desastreus beeld, improviseert er op los’ Volgens Rusland-expert Hubert Smeets is het belangrijk om te kijken of er ook andere dingen dan Oekraïne besproken worden. Bijvoorbeeld over het herstel van de economische en politieke betrekkingen. 'Dan zou Rusland de kans krijgen om de oorlogseconomie her op te bouwen.' 'Europa begint altijd vanuit een achterstand' Trump en Poetin praten niet me maar over Oekraïne. Europa staat erbij en kijkt ernaar, maar Europese leiders mochten van te voren nog wel even bellen met Trump. De Europeanen klonken optimistisch na dat gesprek. GroenLinks-PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten ziet nog geen reden om optimistisch te zijn. Hij stelt dat Europa altijd begint vanuit een achterstand en dat nooit meer goed kan te maken. 'Dat vindt zijn oorsprong in het feit dat er geen gemeenschappelijk buitenlandbeleid is.' Luister ook | The Call: Trump en de Europeanen, deel 2See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa spartelt, Zelensky bungelt, Trump spreekt in cryptogrammen, en alleen Poetin leunt tevreden achterover. Hoe deze week ook afloopt, hij is de zwarte band judoka die alle spelers in het Oekraïense drama moeiteloos tegen de mat knalt. Hij wilde Trump ontmoeten en krijgt zijn zin. Hij wilde dat in de Russische oud-kolonie Alaska en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Zelensky en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Europa en krijgt zijn zin. Trump presenteert het als de Donald Show, maar het is de Vladimir Show. We weten wat Trump wil: een bestandlijn langs het huidige front, en alles rechts daarvan aan Rusland toewijzen, en alles aan de linkerkant aan Oekraïne. Niets nieuws, want dat wil hij al sinds zijn presidentscampagne. Volgens de Britse Telegraph is Zelensky wel bereid tot een territoriale concessie, maar niet van deze omvang. Er gaat een gerucht dat Poetin van de vier door hem geannexeerde provincies Luhansk en Donetsk wil houden, maar Zaporizja en Cherson wel wil opgeven. Wie het gelooft, mag zijn vinger opsteken.  Het is bij het zielige af om te zien hoe Europa, inclusief het VK, maar exclusief Hongarije, probeert mee te praten. En Zelensky zijn land machteloos ziet verkwanselen. Wat trouwens de vraag oproept wie namens Europa met Trump zou moeten praten. Als ooit duidelijk was dat Europa geen leider heeft en feitelijk stuurloos is, dan is het nu. Een gezamenlijke verklaring luidde: ‘het Oekraïense volk moet de vrijheid hebben zelf over zijn toekomst te beslissen’. En ‘internationale grenzen mogen niet door geweld worden veranderd’. Geniale teksten, toch?  Het grootste enigma is Donald Trump, een soort weerman die zijn verwachting dagelijks bijstelt. Eerst stond zijn plan als een huis: beetje grenscorrecties, een belofte dat Oekraïne geen NAVO-lid zou worden en hup, een paraaf eronder. Een dag later werd het ‘veel succes met de voortzetting van de oorlog, of ik kan misschien zeggen dat we een deal hebben’. Nog weer een dag later: ‘misschien moeten we maar zien wat eruit komt’. Zoals gezegd: Trump spreekt in cryptogrammen. Poetin gaat vast iets doen wat hij zelden doet: glimlachen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoeveel druk er ook is op Israël om de oorlog te stoppen, zelfs van binnenuit. Premier Netanyahu lijkt van plan te zijn om heel Gaza in te willen nemen. Volgens Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten, neemt Netanyahu de vlucht naar voren met alle gevolgen van dien. 'Netanyahu rijdt op een blinde muur af.' Luister ook | Het drama in Gaza: ‘Als de oorlog stopt heb je nog geen pad naar vrede’ Serry sluit zich aan bij de oproep van voormalige spionnen van de Mossad en Shin Bet, die zeggen dat Netanyahu Israël op deze manier een strategische nederlaag gaat bezorgen. ‘Netanyahu is nu bezig om een onuitwisbare vlek op het zionisme en Israël aan te richten’. Daarnaast reageert Serry op de ontwikkelingen in Oekraïne. Poetin en Trump moeten elkaar ergens in de komende dagen gaan treffen, ook zou er een overleg met Zelensky moeten komen. Luister ook | EU stelt tegenmaatregelen op Amerikaanse heffingen uit: ‘Verdere escalatie voorkomen’ 'Europa staat stil sinds 1990' Europa leunt nog altijd erg op Amerika als het gaat om veiligheid, maar ook op het gebied van handel laten we ons de kaas van het brood eten, vindt oud-diplomaat Ron Keller. Volgens hem heeft de Europese Unie nu flinke hervormingen nodig. 'We zijn na 1990 stil blijven staan.' Keller wijst daarbij ook op de afnemende economische groei ten opzichte van Amerika. 'De Amerikaanse economie groeit drie keer zo snel. We zijn veel te verbrokkeld in Europa.’ Daarbij verwijst Keller naar de rapporten van de Italiaanse oud-premiers Draghi en Letta. Het grootste probleem zit hem volgens Keller in waar we naartoe willen met z'n allen in Europa. ‘Er is geen einddoel. Burgers hebben geen idee waar we naartoe gaan.’ Over de manier waarop Europa zich beter kan organiseren verschillen Keller en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn van mening. Ze praten er samen over met Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oorlog is een leugenfabriek. Een verstandige leidraad voor beleidsmakers en journalisten is om alles wat leiders en woordvoerders in een conflict zeggen te wantrouwen en te checken. Klinkt cynisch, maar zo is het allerminst bedoeld. Het voorbeeld van de week was Trumps mededeling dat hij ‘twee nucleaire onderzeeërs naar de regio’ heeft gestuurd als extra drukmiddel om Poetin vóór aanstaande vrijdag akkoord te laten gaan met een staakt-het-vuren in Oekraïne. Een broodje aap verhaal.  In de eerste plaats zijn alle 71 Amerikaanse onderzeeërs  nucleair. Dat wil zeggen dat ze niet, zoals vroeger, worden aangedreven door dieselmotoren, maar met kleine kerncentrales. Dat maakt ze muisstil en ze kunnen maanden op grote diepte onder water blijven. De Russen zijn nog niet zo ver  : van hun 64 onderzeeërs zijn er 16 nucleair. Het zou kunnen dat Trump onderzeeërs bedoelde die kernwapens aan boord hebben, maar dat is dan de tweede denkfout, want die wapens hebben een actieradius van minstens 7.000 kilometer, dus die kunnen vanaf de Atlantische kust Moskou bereiken. Waarom zou je ze dan verplaatsen?  De derde, en misschien wel meest absurde denkfout is dat de opperbevelhebber van de krijgsmacht – en dat is Trump – of wie dan ook uit de generale staf ooit ook maar iets zou zeggen over de locatie van onderzeeërs. Zij vormen, met hun formidabele slagkracht, een van de belangrijkste wapensystemen die de krijgsmacht heeft, juist – en vooral – omdat ze onzichtbaar zijn.  In 2003 speelde zich voor het oog van de wereld een idiote scene af: de woordvoerder van Saddam Hoessein vertelde dat het Iraakse leger heldhaftig een Amerikaanse invasie afsloeg en het vliegveld nog stevig in handen had, terwijl we achter zijn rug de beelden zagen van de door Amerikanen ingenomen luchthaven. Die man ging de geschiedenis in als ‘Bagdad Bob’ of ‘Komische Ali’. Je moet er onherroepelijk aan denken als je die onderzeeër-onzin hoort. Nucleair broodje aap.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer landen kunnen het gruwelijke leed van de mensen in Gaza niet meer aanzien en komen met maatregelen tegen Israël. Volgens religiewetenschapper en Israël-kenner Martine van den Berg is het duidelijk dat Israël de voedseldistributie beheert en dus in actie moet komen om de hongersnood te beëindigen. Alleen is dat niet voldoende. 'Als de oorlog stopt heb je nog geen pad naar vrede.' Luister ook | 'Met een nieuwe handelsdeal met de VS zijn we geen steek opgeschoten' Ook zijn er inmiddels twee Israëlische mensenrechtenorganisaties die spreken van genocide. Om de druk op Israël op te voeren overwegen steeds meer landen om de Palestijnse staat te erkennen. Volgens Van den Berg is dit een goede stap, vooral op de manier zoals Canada het wil. 'Het is een goedkoop en simpel middel om je afkeuring uit te spreken. Maar Canada wil dat Hamas wordt ontwapend en dat er echt één Palestijnse regering moet komen voor beide gebieden.' Nu zijn Gaza en de Westelijke Jordaanoever nog los van elkaar en leven ook die op voet van oorlog met elkaar. Volgens Van den Berg moet dat ook opgelost worden wil je echt vrede kunnen bereiken. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet een Europa dat nu echt klaar is met de houding van Israël, maar ook dat de maatregelen nog voorzichtig zijn. Lees ook | Trump zet druk op India met importheffing van 25 procent China is niet gevoelig voor Trumps praatjes Waar Europa een handelsoorlog met Amerika heeft afgewend met een - volgens sommigen slechte - deal, zijn de onderhandelingen tussen China en Amerika nog in volle gang. President Xi lijkt niet gevoelig voor de dreigementen van Trump, en dus ziet het er naar uit dat de deadline van 1 augustus met 90 dagen wordt uitgesteld. Te gast is sinoloog Henk Schulte Nordholt. Luister ook | Amerika Podcast Rechtse media loven Trumps handelsdeal | Postma in Amerika Bij de rechtse media in de VS is veel lof voor Trumps handelsdeal met de EU. Zelfs de 'daddy'-bijnaam die Rutte Trump gaf wordt daarbij aangehaald op Fox News. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In een oorlog, blijkt keer op keer opnieuw, is de waarheid het eerste slachtoffer. Dat heeft ermee te maken dat de vijand altijd moet worden afgeschilderd als verliezer en de eigen krijgsmacht als winnaar. Aangezien er in geen enkele oorlog in de moderne geschiedenis een echte winnaar is geweest, wordt het goedkoopste, en doorgaans zeer effectieve wapen ingezet: de leugen. Omdat objectieve middelen ontbreken om beweringen, bijvoorbeeld van woordvoerders, te toetsen, wordt de waarheid het product van emoties, en nauwelijks van feiten. De hel van Gaza is een voorbeeld, met de honger als trieste metafoor. Niemand van ons weet wat zich daar precies afspeelt, want onafhankelijke media mogen er niet in. Op X circuleert een hartverscheurende foto van een meisje met een metalen schaal, in een poging wat voedsel te scoren. De foto dateert uit 2014, op de grens van Iran en Syrië, en is van een Yazidi-meisje dat vlucht voor IS. Hier komen wat dagelijkse beweringen van deze tijd: -‘Er is voldoende voedsel’, zegt Israël, ‘maar als we het overdragen aan de VN, wordt het meteen gejat door Hamas of marktkooplui   en voor woekerprijzen doorverkocht.’ De VN zegt: ‘Israël laat het voedsel niet door’, maar erkent dat veel wordt gestolen. -Israël schiet met scherp op mensen die zich verdringen bij distributiepunten. Israël zegt: ‘het zijn alleen waarschuwingsschoten’. Er zijn Amerikaanse huurlingen bij, een soort Amerikaanse Wagnergroep, die ook met scherp schieten, maar dat zijn formeel geen soldaten, dus daar let niemand op. Hamas schiet ook met scherp, maar ook daarvan hebben we geen bewijs. Behalve natuurlijk ooggetuigen en woordvoerders. Maar ja… -Israël en Amerika hebben samen een keten van distributiepunten opgezet, de Gaza Humanitarian Foundation, die verschillende locaties heeft. Die zijn bestormd door hongerige burgers, waarbij met scherp is geschoten. Onderzoek van de BBC aan de hand van schaarse beelden en forensisch materiaal maakt niet duidelijk wie nou precies op wie schoot. De VN en internationale hulporganisaties zijn mordicus tegen de GHF omdat die zelfstandig werkt. Dat is misschien niet tactisch, maar de wereld van hulporganisaties is een kliek van met elkaar overhoopliggende bazen en veldwerkers. En daar hebben Amerika en Israël geen zin in. Helpt het om in deze kluwen van opportunisme en leugens twee zeloten uit het Israëlische kabinet de toegang tot Nederland te ontzeggen? Of, zoals Frankrijk en 143 andere landen, alvast de staat Palestina te erkennen? Of moeten we hopen dat de Grote Roerganger Trump er zo genoeg van krijgt dat hij met zijn vuist op de Resolute Desk slaat en zegt: nou is het mooi geweest! Want dat helpt wél.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa en Amerika naderen elkaar over een handelsdeal, zo melden verschillende internationale media waaronder Politico, de Financial Times en Reuters. Met die deal gaat Amerika vijftien procent aan invoerrechten heffen op Europese producten. Volgens Koen Verhelst, verslaggever internationale handel bij Politico, is dit geen overwinning voor Europa. 'Dit is slechter dan de status quo die er was.' Luister ook | Fors hoger EU-budget: ‘Je kan grote bedragen besparen als je het gezamenlijk uitgeeft’ 'Een official vergeleek het met een rotte vis die door de Amerikanen op tafel is gegooid. Het enige wat je dan doet is die rotte vis van tafel proberen te krijgen omdat je van de stank af wil, maar voor de rest los je niks op', zegt Verhelst. Ook blijven er veel dingen onduidelijk over wat er nou wel en niet onder die heffingen gaat vallen. Wel ziet het er naar uit dat onderdelen van de Franse vliegtuigbouwer Airbus welkom blijven in de VS. Lees ook | China en EU gaan samenwerken in strijd tegen klimaatverandering Gespannen relatie tussen Europa en China Europa en China vieren dat ze 50 jaar diplomatieke banden met elkaar hebben, maar eigenlijk valt er bar weinig te vieren. China houdt de export van zeldzame aardmetalen naar Europa tegen en ‘wij’ komen steeds verder achterop te liggen. Von der Leyen en Costa waren in Beijing te gast, maar eigenlijk was het de beurt aan president Xi om naar ons toe te komen, maar daar had hij geen zin in. Volgens CDA-Europarlementariër Tom Berendsen zijn we heel erg naïef geweest over China, maar de maatregelen die Europa nu neemt om zijn concurrentiepositie tegenover China te versterken gaan voor hem nog niet ver genoeg. Luister ook | #271: Zelensky en zijn anticorruptiewet: Oekraïners houd je niet voor de gek Zelensky onder druk De Oekraïense president Zelensky ligt zwaar onder vuur vanwege zijn anticorruptiewet in Oekraïne. Hij gaat de wet nu aanpassen, maar het is nog maar de vraag of hij de geest daarmee in de fles krijgt. Ook spraken Rusland en Oekraïne elkaar weer eens over een einde van de oorlog, maar dat overleg duurde welgeteld één uur. Daarover Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | Amerika Podcast Epstein frustreert Trump steeds meer | Postma in Amerika Er komen steeds meer berichten over frustratie in het Witte Huis over de aanhoudende aandacht voor de zaak-Epstein. En daarom wijst Trump weer eens naar zijn oude rivaal, voormalig president Barack Obama.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij is opgegroeid in Kansas, liefdevol opgevoed als weeskind. Ontwikkelt zich tot een voorbeeldige journalist bij de Daily Planet, verdediger van fatsoen en eerlijkheid. In zijn vrije tijd is hij de bovennatuurlijke redder van Amerika en omstreken, plus de gehele Melkweg. Kortom: Superman. De nieuwste film over de 87 jaar geleden ‘geboren’ held staat met stip op nummer één van best bezochte films. Dit tot ongenoegen van een deel van de harde kern van MAGA. Superman is geboren op de planeet Krypto, die op het punt van vernietiging staat. Zijn ouders sturen hem naar zijn voorbeeldige stiefouders op de planeet Aarde. Maar wacht even, dan is Superman dus geen Amerikaan, maar een buitenlandse – of buitenaardse – vluchteling, en dus ook een immigrant. Wat héét: hij is een illegale vreemdeling, en een die in het dagelijks leven werkt voor een linkse krant. Dat gaat zomaar niet. Een schermvullende kop op Fox News luidde: ‘Superwoke’. Voormalig Trump-adviseur Kellyanne Conway zegt: ‘We gaan niet naar de bioscoop om de les te worden gelezen en iemands ideologie over ons uitgestort te krijgen’. De bedenkers van de Superman-stripverhalen, Jerry Siegel en Joe Shuster waren kinderen van uit nazi-Duitsland gevluchte immigranten, en zagen Amerika als het beloofde land, toen ze in 1938 hun eerste album publiceerden. Op een van hun tekeningen zegt Superman: ‘Als je ooit iemand tegen een klasgenoot of wie dan ook iets hoort zeggen over zijn godsdienst, ras of afkomst, laat het dan niet lopen en vertel hem dat dit soort praatjes on-Amerikaans zijn’.  Een snuggere snoeshaan op het Witte Huis bedacht een poster waarop Trump staat als ‘de man van staal’, zoals Superman wordt genoemd. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid vond dat maar niks en haalde het beroemde silhouetplaatje van stal van ET op de fiets. Met als tekst: ‘Go home’. Het is dat hij zo sterk is, anders zou de grenspolitie ICE Superman in de boeien slaan en deporteren. Niet naar Krypto, want dat bestaat niet meer, maar naar El Salvador, of zo. Of Guantanamo Bay. Hoewel hij dan waarschijnlijk even door de atmosfeer naar het Witte Huis vliegt om de kwajongen mee te nemen die het daar voor het zeggen heeft. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Niet iedereen reageert even blij op het voorstel van de Europese Commissie voor de nieuwe begroting. De begroting moet omhoog van 1.200 naar 2.000 miljard. De één vindt dat te veel, maar voor D66-Europarlementariër Gerben Jan Gerbrandy gaat het niet ver genoeg. ‘Je kan grote bedragen besparen als je het gezamenlijk uitgeeft. Het moet veel efficiënter. Luister ook | 'Mot over handel kan verhoudingen binnen de NAVO beïnvloeden' Wat opvalt is dat er niet langer een eigen landbouwbudget is, één van de hoekstenen van de Europese samenwerking. Het wordt ondergebracht in een ander fonds en het bedrag gaat omlaag, maar lidstaten mogen wel zelf bepalen hoe ze dat dan inzetten, legt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn uit. Ook wijst hij naar de bedenker van dit beleid, de Nederlandse oud-minister en oud-Eurocommissaris Sicco Mansholt. Gerbrandy vindt het een goede zaak dat het landbouwbudget omlaag gaat. ‘Voedselzekerheid is geen enkel probleem meer. Het inkomen van de boeren is nog niet altijd even veilig, daar is wel geld voor nodig, maar er zijn ook veel boeren die nu steun krijgen die dat niet nodig hebben.’ Lees ook | Nieuwe Oekraïense premier Svyrydenko denkt in oplossingen Oekraïne krijgt toch weer wapens van Trump Trump komt toch weer over de brug met wapens voor Oekraïne, maar Europa moet ze betalen. Ook dreigt Trump Poetin met sancties als hij niet over de brug komt en een deal met Oekraïne sluit vóór 1 september. Volgens commodore Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden, zijn de toezeggingen van Trump niet in beton gegoten. Wel is hij nog hoopvol over de kansen van Oekraïne. Luister ook | Amerika Podcast Trump komt maar niet van Epstein af | Postma in Amerika Trump was deze week druk met het herschrijven van de geschiedenis. Zo kwam hij met een eigen uitleg over de Epstein-files. Zijn versie moet alle onrust onder zijn eigen achterban in de kiem smoren. Maar dat lukt nog niet echt. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.