Crazy Nauka

Czy pierwsze zdanie zapisane w języku polskim było faktycznie wypowiedziane po polsku? Dlaczego kaszubski jest uznany za odrębny język, a śląski - nie? I czy “ubrać buty” to faktycznie błąd językowy? Pokazujemy, że polszczyzna to tak naprawdę wiele małych języków, a nie monolit.Gościnią tego odcinka jest Olga Woźniak, językoznawczyni, dziennikarka naukowa i autorka podcastu “Łapacz słów”. Znajdziecie go tu: https://open.spotify.com/show/0c9dfG4yLXCkNPNwg1CvLCPrzy okazji zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_kaszubski https://www.national-geographic.pl/historia/jezyk-kaszubski-jest-jedynym-w-polsce-jezykiem-regionalnym/ https://wyborcza.pl/7,175991,30855458,choc-milosc-slazakow-do-slaskiego-jest-wielka-to-bez-wsparcia.html http://www.poradnikjezykowy.uw.edu.pl/wydania/poradnik_jezykowy.786.2021.07.3-H.Duc-Fajfer.pdf https://radaslonskigojynzyka.org/ https://protlumaczenia.pl/jezyk-lemkowski-czyli-jeden-z-najczesciej-uzywanych-w-polsce/ https://wyborcza.pl/7,175991,31252702,zitaj-w-zondzborku-czy-da-sie-przywrocic-do-zycia-jezyk-mazurski.htmlhttps://opus.us.edu.pl/docstore/download/USLe0aaaf66d0404f1d8fa3465fc4f0a807/Mysliwiec_Slonsko_godka_przasny_folklor_czy_jezyk_regionalny.pdf https://svoja.org/ https://www.stowarzyszenielemkow.pl/web/lemkowski-alfabet/

Czy nowe warianty koronawirusa są rzeczywiście tak groźne, jak o tym piszą niektóre media? I dlaczego piana na piwie w ogóle się utrzymuje?Odcinek z serii “Nauka na czasie”.Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac(1:16) Piana na piwie(27:16) Nowe warianty koronawirusaPolecajka na dziś: Historia świata w sześciu szklankach, Tom Standage, Wydawnictwo CiSJeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Piwohttps://pubs.aip.org/aip/pof/article/37/8/082139/3360405/The-hidden-subtlety-of-beer-foam-stability-Ahttps://en.wikipedia.org/wiki/Alehttps://en.wikipedia.org/wiki/Marangoni_effectKoronawirushttps://cdn.who.int/media/docs/default-source/documents/epp/tracking-sars-cov-2/23052025_nb.1.8.1_ire.pdfhttps://wyborcza.pl/7,75400,32060884,nimbus-i-stratus-dwa-nowe-warianty-koronawirusa-czy-sa.htmlhttps://www.medonet.pl/koronawirus,covid-19-wroci-w-nowej-odslonie--nimbus-i-stratus-w-natarciu,artykul,53368144.htmlhttps://www.termedia.pl/mz/Bedzie-wiecej-zakazen-nowym-subwariantem-SARS-CoV-2-,63624.htmlhttps://www.termedia.pl/koronawirus/Szczepienia-przeciw-COVID-19-rusza-jesienia-,63672.htmlhttps://tropicalmed.pl/wiadomosci/2025/szczepionka-na-nowy-wariant-covid-19https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/od-25-sierpnia-2025-roku-wiecej-szczepien-w-aptekach-za-podanie-szczepionki-zaplaci-nfz,8816.htmlhttps://www.termedia.pl/koronawirus/FDA-zatwierdza-nowa-szczepionke-przeciwko-COVID-19,62645.htmlhttps://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/mnexspike

Czy specjalne okulary do komputera - takie z filtrem niebieskiego światła - mają sens?Czym magia różni się od religii i czemu dopadają nas wszystkich?Posłuchajcie najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauka!Przy okazji zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka: książka “Seks, betel i czary. Życie seksualne dzikich sto lat później”, Aleksandra Gumowska, Znak LiteranovaPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.mcgill.ca/oss/article/medical-critical-thinking/feeling-blue-about-evidence-blue-blocking-glasseshttps://www.scientificamerican.com/article/do-blue-light-glasses-help-with-eyestrain/https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/are-blue-light-blocking-glasses-a-must-have https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34983271/ https://nafalinauki.pl/swiatlo-widzialne/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Siatk%C3%B3wka_(anatomia)https://thereader.mitpress.mit.edu/the-powerful-role-of-magical-beliefs-in-our-everyday-thinking/https://en.wikipedia.org/wiki/Evolutionary_origin_of_religionhttps://en.wikipedia.org/wiki/Ritual_behavior_in_animalshttps://en.wikipedia.org/wiki/Evolutionary_psychology_of_religionhttps://www.science.org/content/blog-post/origin-religionhttps://jamesbishopblog.com/2019/03/23/james-frazer-evolutionary-development-of-mans-religious-psyche/https://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive_science_of_religionhttps://www.psychstory.co.uk/psychology-blog/magic-religon-philosophy-science

Czyje szczątki Polacy znaleźli w Antarktyce i jak twórcy ChataGPT zostali kompletnie zaskoczeni odbiorem ich najnowszego produktu.To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, który mówi o bieżących wydarzeniach i miał być krótszy niż regularne odcinki, ale niekiedy robi się dłuższy, co stało się również teraz.Zachęcamy Was też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecajka: “The Thing” (“Coś”) w reżyserii Johna CarpenteraWizualizacja stacji Arctowskiego po przebudowie: https://architektura.muratorplus.pl/projekty/polska-stacja-antarktyczna-budowa-arctowskiego-wkracza-w-decydujaca-faze-aa-4acs-cRyo-4Xdt.html Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszemu wsparciu nasz podcast pozostaje dla wszystkich bezpłatny: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.bbc.com/news/articles/c4g034yx4gjohttps://www.uni.lodz.pl/aktualnosc/szczegoly/naukowcy-ul-odkryli-i-zbadali-w-arktyce-szczatki-polarnika-ktory-zginal-w-1959-roku https://www.facebook.com/arctowski/posts/pfbid02jpHgoxCAs7CSWTkdpVNMEz7a7h14DBB8uVMhQdbQiyrpCWH4EdbK4oLZ8x6mpdyil https://wyborcza.pl/7,75400,32168911,z-lodowca-kolo-polskiej-stacji-antarktycznej-wytopil-sie-czlowiek.htmlhttps://www.nytimes.com/2025/08/15/podcasts/hardfork-gpt5-perplexity.htmlhttps://www.facebook.com/andrzejdragan/posts/pfbid02vmtgAiPbpSEda4M19PsT8yhkTM8hTYH3KNdBr25BKznnp6XKFnjD5jLew46s1P6Vlhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Co%C5%9B_(film_1982)

3 pytania i 3 odpowiedzi:Dlaczego skrobanie paznokciem po tablicy albo po styropianie wywołuje w nas dreszcze?Jak to się dzieje, że muzyka może nas uspokoić, zmotywować lub wręcz zdenerwować?I co sprawia, że noże tępią się w zmywarce?Posłuchajcie najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauka!Przy okazji zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka - serial “The Pitt”I obiecana playlista na Spotify: https://open.spotify.com/playlist/3iTqOwrI3PsSR2KggqQeum?si=-D6pjSOUR-ikHqMEnzrXBAPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Skrobanie po styropianie:https://www.popsci.com/science/article/2013-05/fyi-why-do-we-hate-sound-nails-chalkboard/ https://www.science.org/content/article/cover-your-ears https://olejefuchs.pl/drgania-cierne-typu-stick-slip.html?srsltid=AfmBOooUZAplrNcP024C4cYzGyXnIIlf8xVAFgnw80EthimZNrEP70Kf https://physics.stackexchange.com/questions/721511/what-property-of-styrofoam-creates-that-awful-squeaking-sound-when-it-is-rubbed https://www.livescience.com/57106-why-fingernails-on-chalkboard-hurts.html Muzyka, która zmienia nasz nastrój:https://en.wikipedia.org/wiki/Consonance_and_dissonancehttps://pl.wikipedia.org/wiki/Dudnieniehttps://en.wikipedia.org/wiki/Roughness_(psychophysics)https://en.wikipedia.org/wiki/Tritonehttps://businessinsider.com.pl/rozwoj-osobisty/zdrowie/najbardziej-relaksujacy-utwor-muzyczny-na-swiecie-zmniejszy-twoje-obawy/d2jrdw3https://emastered.com/pl/blog/tritone-exampleshttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31167611/https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889159113005138https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23541122/Noże w zmywarce:https://www.americastestkitchen.com/articles/6549-can-you-put-chefs-knife-in-dishwasherhttps://nobliecustomknives.com/pl/carbon-steel-vs-stainless-steel-knife/ https://bacher.tools/en/blogs/bacher-blog/stop-before-you-throw-a-knife-in-the-dishwasher-think-about-what-you-are-risking https://www.simplyrecipes.com/what-your-dishwasher-does-to-your-knife-7693338 Utwory, które pojawiły się w tym odcinku:Marconi Union - WeightlessBad Religion - GeneratorKeith Jarrett - Köln, January 24, 1975, Pt. I (Live)Jimi Hendrix - Purple HazeLeonard Bernstein - Maria (West Side Story)Black Sabbath - Black SabbathJohn Carpenter - Halloween Theme

Opowiadamy o tym, jak nauka znowu psuje koncepcję Całunu Turyńskiego oraz o tym, kiedy dziecko potrzebuje trojga rodziców.To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, który mówi o bieżących wydarzeniach i miał być krótszy niż regularne odcinki, a niekiedy robi się dłuższy jak właśnie teraz.Zachęcamy Was też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacNiemerytoryczna polecajka na dziś to film “Sinners” w reż. Ryana Cooglera oraz niezbędny i uwielbiany przez nas kontekst w postaci “Od zmierzchu do świtu” w reż. Roberta Rodrigueza (wg scenariusza Quentina Tarantino) i “Bracie, gdzie jesteś” w reż. i scenariusza braci CoenJeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszemu wsparciu nasz podcast pozostaje dla wszystkich bezpłatny: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Całun:https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/arcm.70030https://archaeologymag.com/2025/08/shroud-of-turin-image-came-from-sculpture/https://phys.org/news/2025-08-shroud-turin-image-relief-statue.html https://www.britannica.com/topic/Shroud-of-Turinhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Ca%C5%82un_Tury%C5%84ski https://pl.wikipedia.org/wiki/Maska_Agamemnona Dziecko trojga rodziców:https://www.bbc.com/news/articles/cn8179z199vohttps://www.ncl.ac.uk/press/articles/latest/2025/07/mitochondrialdonationtreatment/https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMe2507753https://www.thelilyfoundation.org.uk/affected-by-mito/all-about-mito/what-is-mito-science/https://www.sciencealert.com/8-babies-born-in-uk-using-radical-three-parent-ivf-techniquehttps://www.npr.org/sections/shots-health-news/2025/07/16/nx-s1-5468304/mitochondria-disease-gene-donation-three-parentshttps://www.science.org/content/article/babies-born-three-parent-ivf-look-healthy-so-far-new-study-findshttps://www.nature.com/articles/d41586-025-02276-5https://theconversation.com/babies-born-with-dna-from-three-people-hailed-as-breakthrough-but-questions-remain-261385https://en.wikipedia.org/wiki/Mitochondrial_diseasehttps://en.wikipedia.org/wiki/Human_mitochondrial_genetics

Odcinek specjalny o tsunami i trzęsieniu ziemi u wybrzeży Kamczatki, które miało miejsce dziś, czyli 30 lipca o 01:24 czasu polskiego. Epicentrum wstrząsów o magnitudzie 8,8 znajdowało się około 120 km na południowy wschód od Pietropawłowska Kamczackiego, pod dnem Pacyfiku na głębokości 20,7 km. Było to szóste najpotężniejsze trzęsienie ziemi w całej historii pomiarów na świecie. Jak można się domyślać, to trzęsienie ziemi wywołało silne tsunami, które pomknęło przez Pacyfik z prędkością sięgającą 800 km na godzinę. Wyjaśniamy, dokąd tsunami dotarło i dokąd jeszcze dotrze, jak ta fala wygląda na pełnym oceanie, a jak przy brzegu oraz dlaczego dwa z sześciu najsilniejszych trzęsień ziemi w odnotowanej historii miały miejsce właśnie w regionie Kamczatki.Słuchajcie nas!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.reuters.com/business/environment/tsunami-waves-reach-hawaii-after-huge-quake-rattles-russias-far-east-2025-07-30/https://apnews.com/article/japan-russia-kamchatka-earthquake-tsunami-warning-a88cbe8a1e985cff54dc0ad849ea5ddbhttps://earthquakeinsights.substack.com/p/m88-earthquake-strikes-offshore-kamchatka https://www.nytimes.com/live/2025/07/29/world/earthquake-tsunami-russia-japan-hawaii https://www.theguardian.com/world/live/2025/jul/30/tsunami-alert-pacific-islands-japan-russia-magnitude-8-earthquake-follow-live-updates https://www.noaa.gov/explainers/science-behind-tsunamis https://pl.wikipedia.org/wiki/Pacyficzny_Pier%C5%9Bcie%C5%84_Ognia

Pytania i odpowiedzi, czyli 4 x dlaczego:💡 Dlaczego koty niemal nie piją wody?💡 Dlaczego twój mózg skręca, gdy go nie pilnujesz?💡 Dlaczego oscypek skrzypi w zębach?💡 I dlaczego czerwone światło nie oślepia?Posłuchajcie najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauka!Przy okazji zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka - Agnieszka Defus, “Dlaczego koty boją się ogórków? Czyli czego nie widać gołym okiem, a widzą to naukowcy”, Wydawnictwo MandoPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Skrzypiące seryhttps://www.foodrepublic.com/1539479/why-is-halloumi-squeaky/https://choosingcheese.com/is-halloumi-supposed-to-be-squeaky/https://www.cheesescience.org/squeak.htmlhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Kazeinahttps://serkorycinski.com/project/ser-tradycyjny-swojski/ Czerwone światło https://pl.wikipedia.org/wiki/Widzenie_fotopowehttps://en.wikipedia.org/wiki/Retinahttps://en.wikipedia.org/wiki/Rhodopsinhttps://en.wikipedia.org/wiki/Visual_phototransductionhttps://www.nps.gov/articles/dark-adaptation-of-the-human-eye-and-the-value-of-red-flashlights.htmKotyhttps://en.wikipedia.org/wiki/Domestication_of_the_cat https://en.wikipedia.org/wiki/African_wildcat https://vetfocus.royalcanin.com/pl/nauka/zapotrzebowanie-kot%C3%B3w-na-wod%C4%99-i-ich-nawyki-zwi%C4%85zane-z-piciem https://drjustinelee.com/why-does-cat-pee-stink-worse-than-dog-pee-dr-justine-lee-dacvecc-dabt-board-certified-veterinary-specialist/ https://todaysveterinarynurse.com/urology-renal-medicine/managing-feline-chronic-kidney-disease/ https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C4%99tla_nefronu https://www.polkarma.pl/bazawiedzy-dieta-kotow-dzikich-i-domowych Chodzenie z zamkniętymi oczamihttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19699093/https://www.newscientist.com/article/dn17658-we-cant-help-walking-in-circles/https://www.sciencenews.org/article/how-walk-circles-without-really-tryingPraca na temat tachionów:https://journals.aps.org/prd/abstract/10.1103/PhysRevD.110.015006

Dziś dwa mocne naukowe newsy. Pierwszy o szympansach, które zostają małpimi influencerami dzięki źdźbłom trawy, drugi o ujawnionej tajemnicy wielkiej gwiazdy. Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecajka na dziś to książka “Misterium życia zwierząt” Karsten Brensing Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Szympansy:https://brill.com/view/journals/beh/162/6-8/article-p459_2.xml https://wyborcza.pl/7,75400,32111437,zdzbla-trawy-w-uszach-lub-odbycie-czy-szympansy-moglyby.html#s=S.index-K.C-B.1-L.5.duzy https://www.sciencealert.com/chimpfluencers-are-sticking-grass-in-their-ears-and-butts-in-latest-viral-trendhttps://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbl.2018.0314 https://wyborcza.pl/7,177851,31029823,ani-zemsta-ani-antykaptalistyczna-rewolucja-ataki-orek-na.htmlBetelgeza:https://noirlab.edu/public/news/noirlab2523/?lang https://arxiv.org/abs/2507.15749 https://www.sciencealert.com/its-official-betelgeuse-has-a-binary-twin-and-its-already-doomed https://www.nytimes.com/2025/07/21/science/betelgeuse-star-companion.html https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ad87f4 https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ad93c8

Naukowe wyjaśnienia mniej lub bardziej codziennych zjawisk - cykl “Pytania i odpowiedzi”, który tradycyjnie już nagrywamy dla Was w wakacje. W tym odcinku:Dlaczego boli nas głowa po zjedzeniu czegoś bardzo zimnego?Z jakiego powodu woda kręci się w określoną stronę, skoro siła Coriolisa nie ma tu zastosowania?Skąd psy wiedzą, kiedy powinny dostać posiłek albo kiedy ich właściciel wraca do domu?Dlaczego nie możemy osiągnąć, ani tym bardziej przekroczyć prędkości światła?Zapraszamy również do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Brain freezehttps://www.sciencedaily.com/releases/2013/05/130522095335.htm https://www.researchgate.net/publication/333653705_Cold_Stimulus_Headache https://www.researchgate.net/publication/352610331_Cerebral_Vascular_Blood_Flow_Changes_During_'Brain_Freeze' https://en.wikipedia.org/wiki/Cold-stimulus_headache https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/how-to-ease-brain-freeze https://www.sciencefocus.com/the-human-body/brain-freeze Psyhttp://rochsociety.com/how-does-your-dog-know-when-its-time-for-dinner/ https://www.wired.com/2014/07/whats-up-with-that-dogs-tell-time/ https://www.petmd.com/dog/behavior/do-dogs-have-sense-time https://www.psychologytoday.com/nz/blog/animal-emotions/201710/do-dogs-understand-you-can-play-5-minutes-then-we-go-home https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0168159110003242https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8868415/ https://www.psychologytoday.com/us/blog/all-dogs-go-to-heaven/201802/how-long-can-you-leave-a-dog-home-alone Coriolishttps://zapytajfizyka.fuw.edu.pl/pytania/wir-w-wannie-i-sila-coriolisa/https://geoedukacja.edu.pl/2024/02/sila-coriolisa-2/https://tvn24.pl/tvnmeteo/nauka/efekt-coriolisa-na-czym-polega-i-jakie-sa-nastepstwa-sily-coriolisa-st6093640https://www.scientificamerican.com/article/can-somebody-finally-sett/https://slate.com/technology/2015/06/coriolis-effect-proving-it-does-work-differently-in-different-hemispheres.htmlhttps://www.americanscientist.org/blog/science-culture/the-coriolis-and-the-commodehttps://youtu.be/aAdhJY0bGmohttps://youtu.be/YdG2vil4t3ohttps://youtu.be/pWc9SfwnSxMŚwiatło:https://bigthink.com/hard-science/real-reason-faster-than-light-speed-spacetime/https://www.youtube.com/watch?v=A2JCoIGyGxchttps://zapytajfizyka.fuw.edu.pl/pytania/skad-przyspieszajacy-obiekt-wie-ze-nie-moze-przekroczyc-predkosci-swiatla/https://www.amnh.org/exhibitions/einstein/light/cosmic-speed-limithttps://physics.stackexchange.com/questions/595605/why-cant-we-surpass-the-speed-of-lighthttps://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%99dko%C5%9B%C4%87_nad%C5%9Bwietlnahttps://www.youtube.com/watch?v=PToEC-t1qrwhttps://www.youtube.com/live/nrOjxCx9b98

W chwili publikowania tego odcinka nad Polskę nadciąga potężny niż Gabriel, który narodził się koło Genui. Niesie ze sobą ogromną ilość wody i wygląda na to, że będzie ją zrzucał właśnie nad naszym krajem. Co sprawia, że takie niże się tworzą, dlaczego są dla nas tak niebezpieczne, jak wpływa na nie zmiana klimatu i czy tym razem powinniśmy bać się powodzi? Czy dzieje się to według takiego schematu jak powódź, która nawiedziła Polskę we wrześniu 2024 roku i czy rzeczywiście sytuacja jest identyczna jak rok temu?Oraz jak to się stało, że kilka dni temu nad Teksasem wydarzyła się powódź błyskawiczna, która zabiła ponad sto osób?Zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://imgw.pl/komunikat-instytutu-meteorologii-i-gospodarki-wodnej-pib-o-aktualnej-i-prognozowanej-synoptycznej-sytuacji-meteorologicznej-i-hydrologicznej-w-kraju-2/ https://www.facebook.com/burzaalertimgw https://meteo.imgw.pl/dyn https://www.severe-weather.eu/global-weather/marine-heatwave-summer-2025-mediterranean-heat-dome-europe-mk/ https://wyborcza.pl/7,75400,32085135,nadciaga-niz-genuenski-silne-opady-w-miastach-moga-sprawic.html https://www.dw.com/en/floods-in-europe-caused-by-vb-conditions-what-are-they/a-69264729 https://www.mercator-ocean.eu/bulletin/ocean-temperature-bulletin-september-2024/ https://www.cimafoundation.org/en/news/the-italian-floods-of-may-2023-a-scientific-analysis/ https://climate.copernicus.eu/esotc/2021/flooding-july https://www.ecmwf.int/en/newsletter/179/earth-system-science/medicane-daniel-extraordinary-cyclone-devastating-impacts https://www.nature.com/articles/s41612-024-00872-2 https://www.copernicus.eu/en/media/image-day-gallery/sea-surface-temperature-southern-baltic-sea-beginning-july-2021 https://resources.eumetrain.org/data/6/663/print_8.htm https://balancedweather.substack.com/p/balancedwx-special-tragic-flash-flooding https://www.climameter.org/20250704-texas-floods https://zenodo.org/records/15829357 https://www.npr.org/2025/07/07/nx-s1-5459755/texas-floods-climate-change

Erupcja wulkanu Mt St Helens była spektakularna. I rozegrała się pod ścisłą obserwacją naukowców i fotografów, spośród których część, niestety, tego nie przeżyła.W 1980 roku w powietrze wyleciała spora część góry. Jedno z jezior się wychlapnęło ze zbiornika, a inne, wraz z rzekami, wyparowały. Pędzące chmury rozgrzanych gazów i pyłów wypaliły szeroki pas o długości ponad 30 km. Dzieła zniszczenia dokonały rwące strumienie błota, które "zabetonowały" doliny nawet na ponad 40 km od podnóży wulkanu.Specjaliści wiedzieli, że wulkan szykuje się do erupcji. Jednak nie spodziewali się, że z taką siłą.Posłuchajcie najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauka, a w nim naszej opowieści o jednym z najlepiej udokumentowanych wybuchów wulkanów.Zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka: Suzanne Collins, “W pierścieniu ognia” i inne książki z cyklu “Igrzyska śmierci”, Wydawnictwo Media RodzinaWspomniany film “Lawa”:https://www.youtube.com/watch?v=kkuJhdowixsPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.crazynauka.pl/mount-saint-helens-co-wiemy-o-jednej-z-najwiekszych-katastrof-xx-wieku/https://www.youtube.com/watch?v=h6B1myUKAS4https://en.wikipedia.org/wiki/2004%E2%80%932008_volcanic_activity_of_Mount_St._Helenshttps://pl.wikipedia.org/wiki/Pacyficzny_Pier%C5%9Bcie%C5%84_Ogniahttps://en.wikipedia.org/wiki/Cascade_Volcanoeshttps://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Rainierhttps://en.wikipedia.org/wiki/1980_eruption_of_Mount_St._Helenshttps://en.wikipedia.org/wiki/Harmonic_tremorhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Erupcja_Mount_St._Helens_(1980)https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82yta_tektonicznahttps://en.wikipedia.org/wiki/Ring_of_Fire_(song)https://wulkanyswiata.blogspot.com/2015/08/aktywnosc-sejsmiczna-wulkanow-i-typy.htmlhttps://www.nature.com/articles/ncomms13242https://news.oregonstate.edu/news/new-imagery-solves-mystery-why-mount-st-helens-out-line-other-volcanoeshttps://www.nationalgeographic.com/science/article/mount-st-helens-isnt-where-should-be-scientists-may-finally-know-whyhttps://www.americanscientist.org/article/explosive-truthshttps://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/JB092iB10p10237https://earth.google.com/web/search/Mount+St.+Helens,+Waszyngton,+Stany+Zjednoczone/@46.21291013,-122.20208774,1942.93418695a,33236.12566962d,35y,-179.6691909h,55.496562t,0r/data=CiwiJgokCTp1CUerx0JAEXBL7-lO6fo_GWx4R-DluT5AITjTNzG4nljAQgIIAToDCgEwQgIIAEoNCP___________wEQAA

W tym odcinku: tajemnice najbardziej skrytego spośród archaicznych gatunków człowieka oraz tak wczesny test na nowotwory, że wyprzedza diagnozę nawet o kilka lat. Czyli dwa newsy z cyklu “Nauka na czasie”.Zapraszamy do posłuchania nowego odcinka Podcastu Crazy Nauka!Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacJeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.nature.com/articles/d41586-025-01899-yhttps://www.science.org/doi/10.1126/science.adu9677 https://www.science.org/doi/10.1126/science.ads3888 https://www.sciencenews.org/article/denisovans-taiwan-jaw-fossil-evidence https://www.sciencenews.org/article/cancer-tumor-dna-blood-test-screeninghttps://www.sciencedaily.com/releases/2025/06/250613013845.htm https://www.nature.com/articles/d41586-025-00530-4 https://aacrjournals.org/cancerdiscovery/article-abstract/doi/10.1158/2159-8290.CD-25-0375/762609/Detection-of-cancers-three-years-prior-to

Jak to możliwe, że katastrofę samolotu, w której ginie kilkaset osób, przeżywa jeden jedyny człowiek? I w dodatku wychodzi z niej niemal bez szwanku?W kontekście niedawnej katastrofy samolotu Air India w Ahmadabadzie opowiadamy o innych pojedynczych ocalałych, którzy “cudownie” przeżyli wypadki lotnicze. Czy to ekstremalnie rzadkie zdarzenia? Czy jest w nich jakaś prawidłowość? Które miejsca są najbezpieczniejsze w samolocie?Zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka: Patrick Smith, “Pilot ci tego nie powie”, Wydawnictwo Muza 2019Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.clarin.com/ediciones-anteriores/optica-sobrevivientes_0_rJUQVgb0Yg.htmlhttps://en.wikipedia.org/wiki/LANSA_Flight_502https://en.wikipedia.org/wiki/LANSA_Flight_508https://en.wikipedia.org/wiki/Juliane_Koepckehttps://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Mikulicz-Radeckihttps://en.wikipedia.org/wiki/Panguanahttps://www.youtube.com/watch?v=msipyM4vyLghttps://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_lotu_Northwest_Airlines_255https://en.wikipedia.org/wiki/Bahia_Bakarihttps://www.livescience.com/technology/whats-the-safest-seat-on-a-planehttps://www.huffpost.com/entry/safest-seat-on-a-plane_n_58f7dbd8e4b091e58f382505https://time.com/3934663/safest-seat-airplane/https://web.archive.org/web/20150323225711/http://www.popularmechanics.com/flight/a1918/4219452/https://www.aljazeera.com/news/2025/6/13/i-realised-i-was-alive-sole-survivor-of-air-india-crash-recounts-tragedy

Piguła wiedzy o locie drugiego Polaka w kosmos i o samym Sławoszu Uznańskim-Wiśniewskim, który - uwierzcie mi - jest postacią nietuzinkową. Ten odcinek to coś na kształt przewodnika dla zabieganych. Jeśli więc jakimś cudem nie wiecie nic na ten temat, to po wysłuchaniu naszego podcastu będziecie zabłysnąć w towarzystwie np. drugim fakultetem polskiego astronauty albo tym, co ma wspólnego z Wielkim Zderzaczem Hadronów. Dowiecie się również, dlaczego nie zdobył ośmiotysięcznika, jak w kosmosie zamieszać wodę w szklance i dlaczego liofilizowane pierogi wybuchają.Jeśli mielibyście ochotę spotkać się z nami osobiście, to zapraszamy 12 czerwca o 19.00 do warszawskiego Promu Kultury na Saskiej Kępie. Będzie okazja do pogadania z nami, zadania nam pytań. Link do biletów znajdziecie tutajhttps://promkultury.pl/wydarzenie/cykl-10-10-czy-fakty-to-za-malo-o-roli-emocji-w-opowiadaniu-o-nauce/Zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Playlista kosmiczna Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego: https://open.spotify.com/playlist/5OVTxO9az2CyEGwr99ZhvE Polecajki: Cena nieważkości. Kulisy lotu Polaka w kosmos, Dariusz Kortko, Marcin Pietraszewski, Wydawnictwo Agora, 2018Ciężar nieważkości: opowieść pilota-kosmonauty, Mirosław Hermaszewski, Wydawnictwo Universitas, 2009Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://esamultimedia.esa.int/docs/HRE/Ignis_digital_LaunchKit.pdfhttps://polsa.gov.pl/polak-projektowym-astronauta-esa/ https://www.esa.int/Space_in_Member_States/Poland/Slawosz_Uznanski_z_Polski_odbedzie_szkolenie_jako_astronauta_projektowy_w_Europejskim_Centrum_Astronautow_EAC https://www.esa.int/Space_in_Member_States/Poland/Slawosz_Uznanski_z_Polski_odbedzie_szkolenie_jako_astronauta_projektowy_w_Europejskim_Centrum_Astronautow_EAChttps://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,31988825,slawosz-uznanski-wisniewski-dla-wyborczej-tuz-przed-startem.html https://www.esa.int/Space_in_Member_States/Poland/Slawosz_Uznanski_szkolenie_w_Europejskim_Centrum_Astronautowhttps://www.esa.int/Space_in_Member_States/Poland/Ignis_nazwa_pierwszej_polskiej_misji_na_Miedzynarodowa_Stacje_Kosmicznahttps://www.pap.pl/aktualnosci/bedzie-drugim-polakiem-w-kosmosie-jak-do-tego-doszlo https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news,108174,slawosz-uznanski-wisniewski-kosmos-strzal-w-dziesiatke.html Profile Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego:https://www.facebook.com/slawosz.uznanski/ https://www.instagram.com/astro_slawosz/?hl=pl Profil Z głową w gwiazdach: https://www.facebook.com/ZGlowaWGwiazdach Profile Marysi Kamińskiej: https://www.instagram.com/mariiiastro/https://www.tiktok.com/@mariiiastro

Historia wynalezienia 10 cudownych drobiazgów służących do łączenia lub spinania niemal wszystkiego. Drobiazgów takich jak trytytka czy srebrna taśma, bez których nasze życie byłoby o wiele trudniejsze, a majstrowie złote rączki byliby trochę mniej złoci.Jeśli mielibyście ochotę spotkać się z nami osobiście, to zapraszamy 12 czerwca o 19.00 do warszawskiego Promu Kultury na Saskiej Kępie. Będzie okazja do pogadania z nami, zadania nam pytań. Link do biletów znajdziecie tutaj:https://promkultury.pl/wydarzenie/cykl-10-10-czy-fakty-to-za-malo-o-roli-emocji-w-opowiadaniu-o-nauce/Zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka - Randall Munroe, "What if? A co, gdyby?”:https://www.crazynauka.pl/what-if-a-co-gdyby-czyli-bardzo-dziwne-pytania-co-na-prezent/ https://www.crazynauka.pl/what-if-2-a-co-gdyby-absurdalne-pytania-i-naukowe-odpowiedzi/ Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://en.wikipedia.org/wiki/Duct_tape https://www.jnj.com/our-heritage/vesta-stoudt-the-woman-who-invented-duct-tape https://wd40.pl/o-nas/ https://www.wd40.com/history/ https://www.crazynauka.pl/trytytka-ma-juz-60-lat-i-tysiace-zastosowan-innych/  https://www.top-opakowania.pl/artykuly/kto-i-dlaczego-wynalazl-tasme-klejaca https://www.crazynauka.pl/wynalazl-agrafke-zeby-splacic-dlug/ https://www.militarytimes.com/off-duty/military-culture/2021/07/30/how-world-war-ii-led-to-the-invention-of-super-glue/ https://lemelson.mit.edu/resources/harry-coover https://www.crazynauka.pl/10-wynalazkow-bez-ktorych-nasze-zycie-byloby-duzo-trudniejsze-kto-jest-ich-autorem/#post-it https://pl.wikipedia.org/wiki/Velcro https://time.com/archive/6916217/a-brief-history-of-velcro/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Gumka_recepturka https://en.wikipedia.org/wiki/Paper_clip https://pl.wikipedia.org/wiki/Spinacz

Jakie znaczenie dla naszej odporności ma przestrzeganie rytmu dobowego i opowieść o tym, jak sztuczna inteligencja kłamie, manipuluje i postępuje w sposób, którego się po niej nie spodziewaliśmy.Zapraszamy do posłuchania nowego odcinka Podcastu Crazy Nauka!A do sieci trafił dziś kolejny odcinek naszej nowej serii podcastowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem.Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPosłuchajcie naszego podcastu!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.science.org/doi/10.1126/sciimmunol.adn3080 https://www.cell.com/cell-reports/fulltext/S2211-1247(24)00528-X https://www.sciencealert.com/exposure-to-daylight-boosts-the-immune-system-study-suggestshttps://techround.co.uk/artificial-intelligence/evading-shutdown-palisade-research-shows-gpt-o3-ignored-shutdown-commands-and-acted-independently/https://arxiv.org/html/2503.05788v2https://qz.com/ai-model-blackmail-self-preservation-anthropic-claude-1851782198

Są wszędzie. Praktycznie nie da się bez nich żyć. I nawet je lubimy... No, przynajmniej do niedawna lubiliśmy. Czy faktycznie powinniśmy się martwić tym, co robią wielkie firmy technologiczne?Rozmawiamy o tym z Sylwią Czubkowską, autorką właśnie wydanej książki "Bóg techy" i współtwórczynią świetnego podcastu Techstorie. https://www.znak.com.pl/p/bog-techy-jak-wielkie-firmy-technologiczne-przejmuja-wladze-nad-polska-i-swiatem-sylwia-czubkowska-245345*********Obiecany link do wyrażenia niezgody na korzystanie przez Meta z naszych danych do trenowania AI: https://www.facebook.com/help/contact/6359191084165019 Wystarczy podać jakkolwiek sensownie brzmiący powód. Jak się komuś nie chce kombinować, to niech napisze: "Moje informacje nie powinny być publicznie wykorzystywane". Uznają :)Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Oto linki do naszego podcastu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:https://podcasty.polskieradio.pl/podcast/laboratorium-zbrodni-podcast-crazy-nauka,653/odcinek/igrzyska-smierci-na-alasce-,6c29c41e-5cd0-419b-a15a-bc6dfcebf66dhttps://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109

Czy psy faktycznie rozumieją to, co się do nich mówi, czy to raczej nadinterpretacja właścicieli? Oraz jak okazało się, że wybujała fantazja żeglarzy jest rzeczywistością.Opowiadamy o ciekawych badaniach dotyczących interakcji między psami a ludźmi i dodajemy do tego niezwykłą historię pewnej jamniczki-uciekinierki. Oraz mówimy o falach wyjątkowych (i nie chodzi tylko o naszą suczkę, Falę), ich powstawaniu i zagrożeniu, jakie stanowią.A już jutro, 20 kwietnia, kolejny odcinek naszej nowej serii podcastowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacA dzisiejsza polecajka to "Blackout: najczarniejszy scenariusz z możliwych" Marca Elsberga. Posłuchajcie naszego podcastu!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://sj.umg.edu.pl/sites/default/files/ZN476.pdfhttps://www.nature.com/articles/s41598-022-05671-4https://www.sciencealert.com/rogue-waves-can-reach-four-times-higher-than-we-thoughthttps://www.bbc.com/news/articles/cly1p1lezdgohttps://www.theguardian.com/australia-news/2025/apr/05/valerie-the-daschund-kangaroo-island-update

O narzędziach AI bez teoretyzowania i technobełkotu: do czego lepiej NIE używać sztucznej inteligencji? Jak wielu z nas mówi do chata GPT “proszę i “dziękuję” tylko dlatego, że boi się buntu maszyn? W jakich okolicznościach AI miewa halucynacje? I jak pomaga nam w tworzeniu Crazy Nauki?Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Tu 23 kwietnia pojawią się linki do naszego podcastu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:https://podcasty.polskieradio.pl/podcast/laboratorium-zbrodni-podcast-crazy-nauka,653/odcinek/igrzyska-smierci-na-alasce-,6c29c41e-5cd0-419b-a15a-bc6dfcebf66dhttps://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109  Polecajka - nasz artykuł o książce “Wszyscy kłamią” Setha Stephensa-Davidowitza:https://www.crazynauka.pl/wszyscy-klamia-tylko-google-mowi-o-nas-prawde-genialna-ksiazka-o-big-data-z-wyszukiwarek/ Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://hbr.org/2025/04/how-people-are-really-using-gen-ai-in-2025 https://rewolucjaai.com/https://www.nytimes.com/2025/02/28/podcasts/hardfork-anthropic-dario-amodei.htmlhttps://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590291124003607 https://www.tooltester.com/en/blog/chatgpt-survey-can-people-tell-the-difference/  https://www.cyberhaven.com/blog/4-2-of-workers-have-pasted-company-data-into-chatgpt https://arxiv.org/html/2401.03205v1 https://tswlocal.com/claude-ai-the-future-of-emotional-ai-chatbots/ https://www.techradar.com/computing/artificial-intelligence/are-you-polite-to-chatgpt-heres-where-you-rank-among-ai-chatbot-users