Osmanlı Tarihi

Nurçin İleri, Emine Öztaner ve Meltem Kocaman Sunucu: Can Gümüş | Bu bölümde, Nurçin İleri, Emine Öztaner ve Meltem Kocaman ile elektriğin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte gündelik yaşamı ve toplumsal ilişkileri nasıl dönüştürdüğünü tartışıyoruz. İstanbul’un ilk aydınlatma girişimlerinden sanayi tesislerine, tramvay hatlarından ev içi teknolojilere uzanan örneklerle, teknolojik yeniliklerin yalnızca kent altyapılarını değil, aynı zamanda kentlilerin yaşam tahayyüllerini de nasıl şekillendirdiğini inceliyoruz. İleri’nin derlediği Bir Cereyan Hasıl Oldu: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İstanbul’da Elektrikli Yaşam (Tarih Vakfı, 2024) başlıklı kitabı temel alan sohbetimizde, elektriğin, bir teknik yenilik olmanın ötesinde, modernleşme, emek, toplumsal cinsiyet ve kamusal alan gibi kesişen temalar etrafında yeni bir toplumsal düzenin ve kültürel dönüşümün parçası hâline gelişini konuşuyoruz. « Click for More »

Emre Can Dağlıoğlu Sunucu: Can Gümüş & Önder Eren Akgül | Emre Can Dağlıoğlu’nun Arapların 1915’i: Soykırım, Kimlik, Coğrafya başlıklı derlemesine (İstanbul: İletişim Yayınları, 2022) odaklanan bu bölüm, 1915’i Osmanlı ve Osmanlı sonrası Arap dünyası bağlamında ele almanın önemine işaret ediyor. Hem soykırımı hem de 1915 sonrasını bölgenin siyasal, toplumsal ve çevresel krizleri içinde konumlandıran çalışma, Arap vilayetlerine sürülen Ermenilerin karşılaştıkları politikaları, hayatta kalma stratejilerini, Arap toplumları ve coğrafyasıyla kurdukları karmaşık ilişkileri inceleyen makalelerden oluşuyor. Bu podcastte, bu çalışmaların soykırımın tarihyazımında açtığı yeni pencereleri detaylandırırken 1915’i sabit bir kırılma anı olarak görmek yerine, farklı yerel dinamikler ve ilişkiler çerçevesinde zamansal ve mekânsal olarak genişleyen bir perspektifle ele almanın imkânları üzerine de sohbet ediyoruz. « Click for More »

Şeyma Afacan Sunucu: Can Gümüş | Bu bölümde, Dr. Şeyma Afacan ile geç Osmanlı’da biyolojik materyalizm, psikolojinin gelişimi ve Afacan’ın bir “ezber bozma alanı” olarak nitelediği duygular tarihi üzerine sohbet ediyoruz. Osmanlı’da materyalizm tartışmalarının eksikliklerine işaret eden Afacan, beden, duygu ve üretkenlik arasındaki ilişkiye odaklanmanın bu çalışmalara sunabileceği olası katkılara dikkati çekiyor ve biyolojik materyalizm tartışmasının her şeyden evvel “psikolojik bir tartışma” olduğunu öne sürüyor. Afacan tarih yazımında duyguları analitik bir kategori olarak kullanmanın imkânlarını ve kısıtlarını da detaylandırıyor. Afacan’ın bu söyleşide çizdiği genel çerçevenin bir izleğini Toplumsal Tarih’in Ocak 2024 sayısı için derlediği dosyadaki çalışmalarda görmek de mümkün. « Click for More »

Aslıhan Gürbüzel Sunucu: Can Gümüş | Bu bölümde, Doç. Dr. Aslıhan Gürbüzel’in bu sene başında University of California Press’ten çıkan kitabı “Taming the Messiah: The Formation of an Ottoman Political Public Sphere, 1600–1700” başlıklı kitabı temelinde Osmanlı’da kamusal siyasetin oluşumunu tartışıyoruz. Kitap, Osmanlı’da devlet inşası sürecinin bir parçası olarak devletin artan merkezî gücüne, genişleyen bir kamusal siyasetin eşlik ettiğine işaret ediyor; erken modern dönemin aktif yurttaş oluşumunu görmek açısından kritik bir öneme sahip olduğunun altını çiziyor. Bu sohbette, söz konusu dönemdeki çoğul kamusal alanların katılımcılarını tanıyıp devletle ilişkilerini incelerken, Osmanlı örneğinin kamusal alan tartışmaları ve araştırmalarına sunduğu katkıları detaylandırıyoruz. « Click for More »

Fatma Aladağ & Yunus Uğur Sunucu: Can Gümüş | Dijital beşeri bilimlerin Osmanlı tarihyazımına sunduğu imkânlar nelerdir? Bu sohbetimizde, Osmanlı ve Türkiye Çalışmaları perspektifinden Dijital Beşeri Bilimler'e katkıda bulunan dijital projeleri, araçları ve yayınları bir araya getiren bir platform olan Digital Ottoman Studies’in çalışmaları ve tarihyazımına katkılarını değerlendiriyoruz. Platformun kurucusu Fatma Aladağ ve proje yöneticisi Doç. Dr. Yunus Uğur ile dijital beşeri bilimler perspektifi alanın mevcut kaynaklarını ve çalışmalarını nasıl zenginleştirebilir sorusuna odaklanırken, bu yaklaşımın kısıtlarını da tartışmaya açıyoruz. « Click for More »

Erdem Sönmez Sunucu: Can Gümüş | Bu bölümde, Dr. Erdem Sönmez ile Osmanlı’dan Türkiye’ye tarihin ayrı bir disiplin olarak ortaya çıkış sürecini tartışıyor, bu sürecin önemli kurumlarını, yayınlarını ve aktörlerini detaylandırıyoruz. Dönemin siyasi, ekonomik ve kültürel iklimiyle yakinen ilişkili olan tarihyazımı pratiğinin on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından Cumhuriyet dönemine geçirdiği dönüşümleri incelerken bu husustaki mitleri de yeniden ele alıyoruz. « Click for More »

Emrah Şahin Sunucu: Can Gümüş | Amerikalı misyonerlerin Osmanlı Devleti sınırlarındaki faaliyetlerini incelemek, İslam ve Hristiyan dünyası ilişkilerine dair yaygın kabuller hakkında bize ne anlatır? Osmanlı Devleti sınırları dahilindeki misyoner varlığını tespit, teftiş ve tahdid etmek amacıyla hangi yöntemlere başvurmuş, bu süreç aktörler arasında ne gibi gerilimlere yol açmıştır? Bu bölümde Emrah Şahin ile ”İtikadın Peşinde: Osmanlı Bürokratları ve Amerikan Misyonerleri” kitabı odağında Amerikan misyonerlerinin Osmanlı İmparatorluğu’nda bıraktığı mirası ve devlet erkanı ile misyonerler arasındaki çok katmanlı ilişkiyi değerlendiriyoruz. « Click for More »

Ramazan Hakkı Öztan Sunucu: Can Gümüş | 19. yüzyılın ikinci yarısında, dinamit gibi patlayıcıların icadı ile küresel düzeyde oluşan küçük silah fazlası Osmanlı Balkanlarındaki devrimcileri hangi bakımlardan güçlendirdi? Osmanlı Devleti, imparatorluk karşıtı eylemleri kolaylaştıran bu "devrim karaborsası"nı hangi yöntemleri kullanarak kontrol etmeye çalıştı? Bu bölümde, Dr. Ramazan Hakkı Öztan ile geç Osmanlı Balkanlarında devrimcilik, şiddet ve teknoloji ilişkisini, meselenin küresel politik ekonomi boyutunu da dikkate alarak değerlendiriyoruz. Devrimci şiddetin kavramsallaştırılması ve ideolojilerin devrimci siyasetteki önemini eleştirel olarak ele alırken, bu alandaki arşiv kaynaklarının nasıl incelenebileceğini de örneklerle tartışıyoruz. « Click for More »

Çiğdem Oğuz Sunucu: Can Gümüş | Bu bölümde Dr. Çiğdem Oğuz ile I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’da "ahlak buhranı"nı tartışıyoruz. "Ahlaki çöküş" ya da "ahlak buhranı" söylemlerinin farklı entelektüellerce nasıl kullanıldığını inceleyen Oğuz’un çalışması, bu tartışmalara odaklanmanın Osmanlı toplumunun söz konusu dönemde geçirdiği politik, siyasi ve kültürel dönüşümleri anlamada bir anahtar görevi üstleneceğini iddia ediyor. Oğuz aynı zamanda, bu tartışmaların ve ahlakı korumaya yönelik atılan adımların politik alanın yanı sıra, aileye ve toplumsal cinsiyet ilişkilerine yansımalarını da araştırıyor. « Click for More »

Buket Kitapçı Bayrı Sunucu: Can Gümüş | Bu bölümde Dr. Buket Kitapçı Bayrı ile 2019’da Brill yayınevinden çıkan Warriors, Martyrs, and Dervishes. Moving Frontiers, Shifting Identities in the Land of Rome (13th-15th Centuries) başlıklı kitabı üzerine söyleşiyoruz. Bayrı bu çalışmasında, orta çağ Anadolu’sunda Türkçe yazılmış Battalname ve Danişmendname gibi kahramanları savaşçı ve Saltukname gibi kahramanı Abdalan-ı Rum’u dervişi olan epiklerin yanı sıra 13. ve 15. yüzyıllar arasında Bizanslılar tarafından yazılmış Yunanca şehitlik hikayelerini de incelenmektedir. Kitabın başlığı kahramanlara hikayelerde biçilen savaşçı, şehit ve derviş gibi temel rol kimliklerine gönderme yapar. Ancak kitap savaş, ölüm ve tasavvuftan ziyade bu hikayeleri birleştiren ana mekân Diyar-ı Rum’un tasvirini, sınırlarını ve algılanışını; karakterlerin bu mekândaki hareketlerini, bu mekânın Rum/Romalı, Müslüman ve Hıristiyan gibi kimlikleri belirlenmesindeki rolünü, yazar, bani ve dinleyici/okuyucu ilişkisi çerçevesinde tartışmaktadır. Bayrı’nın çalışması, yemek, aşk ve seyahat gibi başlığın okuyucuda hemen çağrışım yapmadığı ancak hikayelerde kimlikleri tanımlamada etkin olan konuları da inceler. « Click for More »

Bölüm 479 Yiğit Akın Sunucu Önder Eren Akgül Cihan Harbi’ne cephe gerisinden bakmak bize ne anlatır? Bu bölümde Yiğit Akın ile Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu’nu ve cephe gerisindeki toplumun savaşı ve seferberlik politikalarını nasıl deneyimlediğini konuştuk. « Click for More »

Bölüm 477 Toygun Altıntaş Sunucu: Can Gümüş Bu bölümde Dr. Toygun Altıntaş ile Ermeni siyasi aktivistleri ve devrimcilerinin 1880 ve 90'lı yıllarda Doğu ve Orta Anadolu'daki faaliyetleri üzerine sohbet ediyoruz. Altıntaş'ın II. Abdülhamid dönemi politikalarıyla Ermeni devrimci hareketi arasındaki ilişkiye odaklanan çalışması, bu hareketin Osmanlı toplumunun farklı kesimleri ve uluslararası aktörlerle olan çok yönlü ve karmaşık etkileşimini inceliyor. Bu bağlamda hukukun üstlendiği role dikkati çeken ve Ermeni kadınlarının bu sürece nasıl müdahil olduğunu detaylandıran araştırma, Osmanlı Ermeni çalışmaları ve II. Abdülhamid Dönemi tarih yazımına önemli katkılar sunuyor. « Click for More »

Bölüm 470 Edhem Eldem Sunucu: Işın Taylan Son elli yılda Türkiye’de tarih yazımında neler değişti? Osmanlı tarihi çalışmalarında hangi kaynaklar, hangi yöntemlerle kullanılıyor? Bu bölümde Edhem Eldem ile son kitabı Mitler, Gerçekler ve Yöntem: Osmanlı Tarihinde Aklıma Takılanlar üzerinden tarihçiliği ve Türkiye’de tarih yazımı üzerine konuşuyoruz. « Click for More »

Bölüm 460 Fatih Parlak Sunucu: Can Gümüş Erken modern dönemde Avrupa’nın oyun dünyası nasıldı? Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde üretilen bu oyunlarda Türkler nasıl temsil ediliyordu? Bu bölümde, Dr. Fatih Parlak ile bu sorular etrafında sohbet ediyoruz. Parlak’ın doktora tezi batılı kaynaklarda yer alan Türk imgesini durağan kabul eden ana akım yaklaşımları yeniden değerlendiriyor ve bu imgenin çok katmanlı ve çok yönlü olarak değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Aynı zamanda, oyunları incelemenin açtığı yeni araştırma imkânlarını da tartışıyor. « Click for More »

Bölüm 457 Selim Deringil Sunucu: Önder Eren Akgül Bu bölümde Selim Deringil ile, Birinci Dünya Savaşı sırasında Suriye vilayetlerinde bulunmuş dört Osmanlı-Türk yöneticisi ve entelektüeli, Ali Fuad Erden, Münevver Ayaşlı, Hüseyin Kazım Kadri ve Falih Rıfkı Atay’ın yazdıkları tanıklıklardan bölümler okuyarak Arap topraklarında Cihan Harbi’nin getirdiği muazzam siyasal ve toplumsal sarsıntıyı ve Osmanlı yönetici elitinin bu toprakları savaş süresince nasıl idare ettiğini konuştuk. Ayrıca erken Cumhuriyet devrinde bu deneyimin Osmanlı-Türk elitleri tarafından nasıl hatırlandığı ve aktarıldığı üzerinde durduk. « Click for More »

Bölüm 454 İsmail Yaşayanlar Sunucu: Can Gümüş Hindistan'da endemik bir hastalık olan kolera, 19. yüzyılda nasıl bir pandemiye dönüştü? Osmanlı Devleti kolerayla nasıl tanıştı ve hangi yöntemleri kullanarak mücadele etti? Bu bölümde Düzce Üniversitesi Tarih Bölümü'nden Doç. Dr. İsmail Yaşayanlar ile Osmanlı Devleti'nde salgın hastalıkları konuşuyoruz. Tıp ve bakteriyolojide kaydedilen ilerlemelerin ve modern devlet pratiklerinin kamu sağlığı yaklaşımlarını nasıl dönüştürdüğünü tartışıyor; bu dönüşümlerin yöneten ile yönetilen arasında ne gibi gerilimlere yol açtığını değerlendiriyoruz. « Click for More »

Bölüm 450 Yalçın Çakmak Sunucu Can Gümüş II. Abdülhamid Dönemi yönetim anlayışı, Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyıldan itibaren izlediği Alevi/Kızılbaş siyasetini nasıl dönüştürdü? II. Abdülhamid dönemi Alevi/Kızılbaş siyasetinin temel araçları nelerdi? Bu bölümde, Munzur Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Yalçın Çakmak ile “Sultan’ın Kızılbaşları: II. Abdülhamid Dönemi Alevi Algısı ve Siyaseti” başlıklı kitabı üzerine sohbet ediyoruz. II. Abdülhamid rejiminin kendi siyaset anlayışı ve araçları ile devletin genel Alevi politikası arasındaki paralellikleri ve değişimleri tartışıyoruz. « Click for More »

Bölüm 447 Mehmet Kentel & Akif Yerlioğlu Sunucu: Can Gümüş Podcast'i indir Feed | iTunes | GooglePlay | SoundCloud Bu bölümde K. Mehmet Kentel ve Akif Ercihan Yerlioğlu ile İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün Hafıza-i Beşer: Osmanlı Yazmalarından Hikâyeler sergisi üzerine sohbet ediyoruz. Elyazmaları üzerinden Osmanlı toplumunda çok dillilik, gündelik hayat, tıp, evren ve zamanın bilgisi, toplumsal cinsiyet ve cinselliğin izlerini süren sergi odağında yazmalarla Osmanlı tarihyazımındaki yeni yaklaşımların ilişkisini değerlendiriyoruz. « Click for More »

Bölüm 437 Leyla Kayhan Elbirlik Sunucu Can Gümüş Podcast'i indir Feed | iTunes | GooglePlay | SoundCloud Osmanlı'da çiftler nasıl evlenir, nasıl boşanırdı? Bu podcast'te Leyla Kayhan Elbirlik ile İstanbul Bab, Davud Paşa ve Ahi Çelebi mahkemelerinin 1755-1840 yıllarındaki kayıtlarını inceleyerek tamamladığı doktora araştırması odağında, Osmanlı İstanbul'unda evlilik ve boşanma davaları üzerine sohbet ediyoruz. Elbirlik'in araştırması, kadınların evlilik, boşanma ve mülkiyetle ilişkili konularda mahkemeleri aktif olarak kullandıklarını gösterirken, Osmanlı ailesinde ve toplumunda kadının rolüne dair yaygın kanıları da yeniden değerlendiriyor. « Click for More »

Bölüm 432 Ayşe Ozil Sunucu: Önder Eren Akgül Download the podcast Feed | iTunes | GooglePlay | SoundCloud Ottoman History Podcast’in bu bölümünde Ayşe Ozil ile geç Osmanlı döneminde millet sisteminin ne ifade ettiğini, Rum cemaatini, cemaat kavramının kendisini, Rum topluluklarının devlet ile ilişkisini ve bu ilişkinin ondokuzuncu yüzyıl ortalarından itibaren ne tür değişimler geçirdiğini konuştuk. « Click for More »