Magazyn Szczelin

Pierwszy raz w naszej historii technologia wyprzedza regulacje prawne, a jej rozwoju nie gwarantuje jak do tej pory wojsko, lecz naukowcy pracujący w laboratoriach. Mimo to tempo wprowadzanych innowacji przywodzi na myśl czasy Zimnej Wojny. Czy ktoś nad nim panuje? Komu służy dzisiejszy rozwój technologiczny? Znajdujemy się w przełomowym momencie dziejów ludzkości czy patrzymy na kolejny wyścig mocarstw? Efekty takie jak modyfikacje genetyczne, polaryzacja, uzależnienie od social mediów prędzej czy później staną się naszą rzeczywistością – czy możemy się na nią nie zgodzić? Jaka jest prawdziwa cena rozwoju technologii? Czy powrót do czasu sprzed rewolucji jest w ogóle możliwy? O tych kwestiach w Mgazynie Szczelin rozmawiają CEO i założycielka infuture.institute NataliaHatalska oraz specjalista w dziedzinie przetwarzania języka naturalnego dr Leszek Bukowski. Prowadzi Andrzej Kohut.

Normy unijne, kolejne ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, coraz śmielsze plany zastąpienia aut spalinowych elektrycznymi, protesty rolników na ulicach polskich i europejskich miast oraz magiczna data: rok 2050. Zielona rewolucja, przez niektórych nazywana „zielonym szaleństwem”, nie jest już wizją przyszłości, lecz rozgrywa się na naszych oczach.    Co właściwie o niej wiemy? Czy możemy powstrzymać katastrofę klimatyczną? Czy brak konkretnych działań doprowadzi naszą cywilizację do upadku? Ile będzie nas to kosztowało i co odróżnia tę rewolucję od tych historycznych?   Stanowczo sprzeciwiamy się populistycznemu dyskursowi o zielonej rewolucji, a w jej miejsce proponujemy dyskusję ekspertów: redaktora naczelnego portalu Energetyk24 i autora podcastu Elektryfikacja Jakuba Wiecha oraz Patryka Strzałkowskiego – dziennikarza Gazety.plspecjalizującego się w tematach klimatu i środowiska. Obalamy mity na temat, który dotyczy nas wszystkich: zielonej rewolucji.    Jeśli zainteresowała Cię ta rozmowa, koniecznie odsłuchaj inne odcinki Magazynu Szczelin i zasubskrybuj nasz kanał!  

Na czym polega kontrakt społeczny między Rosjanami a reżimem Putina? Czy wolne wybory są możliwe, a obywatele zdolni do buntu? Jak wyglądałaby Rosja bez Putina i czy w ogóle jest możliwa? Czym straszy rosyjska propaganda i czy można się od niej uwolnić? Dlaczego wojna w Ukrainie jest dla Putina paliwem napędowym?    „Rosjanie od wieków przyjmują postawę biernego oporu – strategii indywidualnego przetrwania, a nie obywatelskich działań, w związku z czym jednocześnie żądają tego teatru. Media pompują wizję Rosji wokół Putina, kiedyś było to słynne powiedzenie: Rosja to Putin, Putin to Rosja, bez Putina nie ma Rosji.”   Na tymi problemami w Magazynie Szczelin pochylają się analityczka Ośrodka Studiów Wschodnich Katarzyna Chawryło, dr hab. Agnieszka Legucka z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych oraz Marcin Strzyżewski, autor książki „Rosja. Mocarstwo absurdu i nonsensu”. Prowadzi Andrzej Kohut. 

Dlaczego w północnokoreańskich telefonach nie ma portów USB? Jak wyobrażenia z amerykańskich filmów mają się do prawdziwej działalności hakerów? Co właściwie dzieje się za zamkniętymi granicami Korei Północnej? Jak odcięty od świata i technologii kraj stał się wylęgarnią najgroźniejszych cyberprzestępców? Czy bardziej niż broni nuklearnej powinniśmy obawiać się zagrożeń płynących z sieci? W jakim stopniu wyniki współczesnych wojen będą uzależnione od cyberarmii? I czy Polsce faktycznie grozi niebezpieczeństwo płynące z cybersfery? W 2016 roku świat przekonał się, że wystarczy kilka linijek kodu, by zablokować krytyczną infrastrukturę. Dwa lata później Rosja sparaliżowała Ukrainę w ataku, który eksperci uznali za pierwszy akt cyberwojny. Jak zmienił się nasz świat od tego czasu i dlaczego Korea Północna może odgrywać w nim istotną rolę? Posłuchajcie rozmowy Andrzeja Kohuta z wyjątkowymi ekspertami: dziennikarką i redaktorką „Gazety Wyborczej” Joanną Sosnowską, od lat zajmującą się nowymi technologiami, tworzącą projekt Jutronauci i podcast Techstorie oraz z dr Oskarem Pietrewiczem z Polskiego Instytutu Spraw Narodowych, specjalistą od bezpieczeństwa w Azji Wschodniej i znawcą Korei Północnej.

Jaki będzie ten rok? Jedna czwarta mieszkańców świata powitała go w strefach ogarniętych konfliktami zbrojnymi. W ciągu najbliższych 12-u miesięcy z kolei w aż 70 krajach obywatele pójdą do urn zadecydować o przyszłości swoich krajów.Pierwszy nowe polityczne rozdanie otworzył już Tajwan. Przed nami także m.in. wybory do Parlamentu Europejskiego i najważniejsze, amerykańskie. Ale przecież mogą czekać nas także wybory w Rosji i na Ukrainie – czy faktycznie się odbędą i czy będą miały realny wpływ na globalną politykę? Jak rozwinie się konflikt między tymi dwoma państwami? Czy fakt, że świat zachodni zaczął już oswajać się z porażką w sprawie ukraińskiej, przesądzi o wyniku walk?Jakie nowe (a może dawne) zagrożenia mogą czekać na nas w najbliższym roku? I czy 2024 przyniesie definitywne rozstrzygnięcia, czy może będzie dopiero przygotowywaniem szachownicy pod decydującą, strategiczną rozgrywkę?Na te pytania odpowiadają: Jakub Dymek – publicysta, dziennikarz, współautor podcastu „Dwie Lewe Ręce”, dr Agnieszka Bryc, specjalistka ds. Rosji, Chin i bezpieczeństwa międzynarodowego, oraz Jan Mikruta – dziennikarz, prowadzący program „Dzień na świecie” w telewizji Polsat News.Prowadzi Andrzej Kohut.

Tajwan znalazł się w centrum zainteresowania całego świata. Potencjalny konflikt postawił w stan gotowości geopolityków. Podczas gdy napięcie zdaje się narastać, Tajwańczycy nie tracą spokoju, żyjąc w naj(nie)bezpieczniejszym miejscu na Ziemi. Dlaczego Chiny muszą odzyskać Tajwan, a Amerykanie starają się do tego nie dopuścić? Czy wojna o Tajwan mogłaby wywrócić świat? Na te pytania odpowiadają: profesor Michał Lubina z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ i doktor Marcin Przychodniak, analityk ds. Chin w programie Azja i Pacyfik Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Prowadzi: Andrzej Kohut.

Pokutujące od lat 90. przekonanie o chińskiej kolonizacji Syberii okazuje się być najsłynniejszym fake newsem w historii relacji rosyjsko-chińskich. Nie oznacza to jednak braku daleko posuniętych związków Chin z Syberią. Jak obecnie one wyglądają? Michał Lubina, autor książki „Niedźwiedź w objęciach smoka”, przenosi ciężar z podboju terytorialnego na wyzysk gospodarczy – na dobrą sprawę Chińczycy nie maja potrzeby podbijania Syberii, skoro mogą, że tak powiem, pokojowo wycisnąć jak cytrynę. 

Niedawno prowadzono badania, zapytano Indusów, co to znaczy, być prawdziwym Indusem i znakomita większość, 88%, powiedziało: „to znaczy szanować ludzi starszych”. Kto by pomyślał, że to będzie numerem jeden? Ale to jest numer jeden, dla Indusów to jest jak gdyby kluczowy element ich kultury i powód do dumy dla nich, że Indie się krajem, w którym szanuje się ludzi starszych. – mówi o Indiach dr Weronika Rokicka. Jak Indusi postrzegają samych siebie? Z czego są dumni, co uważają za podstawę ich kultury? O czym marzą i jak wykorzystują swoją sprawczość? Autorka książki „Indie. Kraj miliarda marzeń” odkrywa współczesne oblicza tego kraju.

Cisza i czas to według Mateusza Waligóry dwa niezbędne elementy potrzebne do wędrówki w piątą stronę świata – w głąb siebie. Dlaczego na wyprawie przeżywa całe swoje życie? Jak wędrówka w samotności wpływa na ludzką psychikę? Czy zimno, upał, dystans i ciężar to największe wyzwania do przekroczenia? Czwarty polski zdobywca bieguna południowego w rozmowie z Dominikiem Szczepańskim odkrywa wewnętrzny świat podróżnika ze wszystkimi jego blaskami i mrokami.

Ja stawiam tezę, która być może jest dla niektórych kontrowersyjna, że Węgrzy są raczej narodem, który się przyzwyczaja i nie walczy o siebie. Nie było Solidarności, odpowiednika polskiej Solidarności na Węgrzech, ludzie na ulicę u przełomu lat 80. i 90. wychodzili z dwóch powodów: elektrowni Dinosaurus, która miała powstać na pograniczu czecho-słowacko-węgierskim, a drugiej kwestii to Węgrów w Siedmiogrodzie, gdzie plan Ceausescu miał zniszczyć ich wsie – mówi doktor politologii Dominik Héjj w rozmowie z Dominikiem Szczepańskim. Dlaczego Węgrzy nie protestują przeciw polityce Viktora Orbána? Jak przewodniczący Fideszu zaprogramował węgierską tożsamość?

Migranci z Meksyku odbierają Amerykanom pracę – prawda czy fałsz? Mur na granicy z Meksykiem to zwieńczenie antyimigracyjnej polityki Donalda Trumpa, a dla jej zwolenników także powrót amerykańskiego snu, powrotu niemal legendarnej świetności. Jaka Ameryka kryje się pod stereotypami, sloganami i mitami? Jak daleko sięga mur dzielący społeczeństwo? Andrzej Kohut rozprawia się z uproszczonym obrazem Stanów Zjednoczonych.

Ciekawość świata. Rzetelna wiedza. Szerokie horyzonty. Zapraszamy do Szczelin – podcastu, w którym oddajemy głos ekspertom potrafiącym tłumaczyć zawiłości współczesnego świata.  Prowadzi Dominik Szczepański.