Frímælt

Eitt jólaborðhald á Smyril Line fekk ógvusligar avleiðingar fyri tveir menn, sum eru burturvístir frá arbeiðsplássinum fyri ógvusliga atburðin mótvegis Eyðdis Hartmann Niclasen, sum er í leiðsluni í Smyril Line, umframt at hon er tingkvinna fyri Sambandsflokkin. Ársins orð er Suðuroyartunnil. Vit venda hesum og hinum orðunum, sum vóru í uppskoti.  Konsertirnar hjá Radiohead í Keypmannahavn verða eisini vendar, tað sama verður hugskoti hjá Sjúrði Skaale um at bannað moskum, burkaum og niqabs í Føroyum - og hugskotið hjá Dennis Holm um at fáa eina millión á fíggjarlógini til Maritima Mentanardepilin í Vági, har hann er bókhaldari. Gestir eru Svanna Hentze í Gong, teknmálstulkur, Bjørt Lind, sálarfrøðingar og sexologur, og Mikael Blak, tónleikari. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ein altjóða kendur sjónleikari hevur vitjað í Føroyum og hevur síðani fingið kreppuhjálp, tí reaktiónirnar upp á matupplivingina, hann hevði her, vóru so ógvusligar. Vit venda málinum, sum er komið fram í magasininum Euroman. Ógvusligar hava reaktiónirnar eisini verið upp á dokumentarin The Reckoning - og tað ikki uttan orsøk. Vit venda óhugnaligu søguni um Sean Combs ella P. Diddy, sum verður lýst í Netflix-røðini. Apropos ógvusligar reaktiónir - og uttan samanbering annars - so hava fleiri av slagnum verið kring málið um fría abort. So mikið ógvusligar, at hetta er meldað til løgregluna. Vit tosa um hetta - og fara frá tí kjakinum í eitt annað kjak: frí abort. Andrias Høgenni telist millum gestirnar, men tað ger hann ikki uttan orsøk, tí hann hevur enn eina ferð verið í uppskoti til eina virðisløn. Hesa ferð fyri besta handrit til filmin Etniske smerter, sum hann hevur verið við at skriva. Andrias Høgenni greiðir frá hesum, frá filminum og hvat hann annars tekst við. Og so venda vit at enda Gentuvesið, sum hevur eitt forkunnugt live show undan jólum. Rannvør Fríða Eyðunsdóttir greiðir frá hesum og kunnger útskiftingar í panelinum. Gestir eru áðurnevndu Rannvør Fríða Eyðunsdóttir, lesandi og poddvarpsvertur, Andrias Høgenni, leikstjóri, og Sigga-Maria Hjalmarsdóttir Højggard, pedagogur og rithøvundur. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aftur hesa ferð fer ein partur av Frímælt við at tosa um abort og tað, sum leggur seg aftrat tí, ið er farið fram í og kring løgtingið og landsstýrið seinastu dagarnar. Vit fara eisini í ervi í Sirkus eina seinastu ferð, nú Trygvi Danielsen hevur skrivað eina nógv rósta reportasju haðani, sum er at lesa í Frihedsbrevet. Vit umrøða eisini málið við Patrick da Silva, sum er dømdur 30 daga fongsulsrevsing fyri blúnisbrot, vit venda Tórbjørn Jacobsen, sum viðgerð seg sjálvan í Stjórnini og so avdúka vit - sambært Birgir Kruse - ársins orð og upprunan til tað. Gestir eru Sissal Kampmann, rithøvundur, Leivur Frederiksen, varaskúlastjóri og miðlamaður, Róar Mørkøre Hansen, lesandi, og Trygvi Danielsen, rithøvundur. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Poul Andrias Ziska, høvuðskokkur og eigari av PAZ, vitjar Frímælt við spennandi tíðindum um, hvussu tey fara at víðka virksemi komandi ár - millum annað við eini cocktailbarr. Gløggsesongin er byrjað, men hvat eyðkennir eitt gott gløgg og hvat eyðkennir eitt vánaligt gløgg? Tað veit ein av dómarunum til DM í gløgg, Sólfinn Danielsen, sum eisini hevur kalt gløgg við í Frímælt. Maria Winther Olsen vann í vikuni eina Ekko Award fyri filmin Vælkomin heim, sum er ein heimildarfilmur um Annu Sofíu Holm Skoradal og Álvur av Kák, sum búgva á Oyrasundi.  Vit venda eisini valsvikið í Runavíkar kommunu, at John Johannesen hevur kært Frihedsbrevet, Portalin og Dimmalætting fyri fjølmiðlanevndina, tí hesi hava skrivað um, at hann er meldaður til løgregluna fyri blúnisbrot. Eisini verður málið um fría abort, sum er til aðru viðgerð í løgtinginum fríggjadagin, sum hetta poddvarpið kemur út. Gestir eru Sigga-Maria Hjalmarsdóttir Højgaard, rithøvundur og pedagogur, Poul Andrias Ziska, kokkur og eigari av PAZ, og Sólfinn Danielsen, sum eigur og rekur Rødder & vin. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Frímælt hesa ferð snýr seg um Føroya mest umrøddu søgu í hesum døgum: málið um, at John Johannesen, vertur í Degi og viku, er meldaður til løgregluna fyri blúnisbrot. Vit tosa eisini um innbrotið í Thai Style - ella um heldur sjáldsomu umrøðuna av innbrotinum í Thai Style.  Vit tosa um abort og ta sannroynd, at Ruth Vang so seint sum í 2023 segði seg vera ímóti abort, meðan Høgni Hoydal ikki vildi svara, tá hann var spurdur. Tað er merkisvert, sum í dag sigur seg vera fyri fríari abort, áður er endurgivin í donskum miðlum fyri, at hann skal vera í móti fríari abort. Todi Jónsson er eisini ein maður, sum verður umrøddur, tí bók um hann er komin út. Hana hevur Sólvit Nolsø skrivað, meðan Leivur Frederiksen hevur gjørt samrøðu við teir báðar um tað í sambandi við bókaútgávuna. Vit tosa við Leiv um bókina og fáa feskar søgur úr henni. Og so fara vit ein túr í grind, tí Jens Jensen, fyrrverandi sýðslumaður, er meldaður fyri djórapínslu í sambandi við tvær grindir. Í hesum sambandi koma nakrar áhugaverdar søgur um løgregluna og hennara virksemi fram. Gestir í Frímælt eru Siri Súsonnudóttir Hansen, stjóri í City Tórshavn, Leivur Frederiksen, varaskúlastjóri og miðlamaður, og Jan Vestergaard, sjómaður. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Frímælt hesa ferð tekur bókina hey :) undir luppin. Trygvi Danielsen hevur skrivað og er hon fleiri enn 900 síður til longdar - í mesengerformi. Vit hyggja nærri at filminum Vælkomin heim, sum Maria Winther Olsen hevur gjørt, um serliga vinalagið hjá Annu Sofíu Holm Skoradal og Álvi av Kák. Ein filmur, sum er í uppskoti at gerast ársins dokumentarur á Ekko Film Awards. Vit nærlesa manifestið hjá Eyðuni Klakstein, sum hann hevur fingið prentað í The Observer. Ein tekstur, sum leiðir tankarnar aftur til tiltiknu røðuna hjá Willam Wallace í Braveheart. Og so hoyra vit um tvær serligar konsertir, sum 200 og íslendski kultbólkurin HAM hava um vikuskiftið. Gestir í Frímælt Anna Sofía Holm Skoradal, tónleikari, Sissal Kampmann, rithøvundur, Trygvi Danielsen, rithøvundur og tónleikari, og Mikael Blak, tónleikari. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Í Frímælt hesa ferð endavenda vit politisku støðuna, blíva klókari og tosa um tað, sum kemur at henda.  Vit fara eisini ein túr í Sirkus, sum nú fer at lata aftur, tí Miðlahúsið skal flyta inn har. Vit minnast Sirkus og Miðlahúsið, sum bæði hava havt sína tíð í hæddini. Í hinum endanum, botninum, rekst Strandferðslan, sum vit eisini hyggja nærri at, nú tvey fólk aftrat eru løgst at listanum yvir teirra, sum smuglaðu ótollaðar vørur til landið, tá Smyril kom aftur úr dokk. Gestir eru Jan Vestergaard, sjómaður, Barbara Holm, ábyrgdarblaðstjóri í Frihedsbrevet, Eyðfinn Bogason Lamhauge, tónleikari, og Agnar Prestá, journalistur á Portal.fo. Vertur er Rólant Waag Dam. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Í Frímælt hesa ferð fara vit, eins og restin av Føroyum í hesum døgum, ein túr í Ikea við Smyrli. Vit tosa um tað, stjórin keypti á túrinum og hvussu manningin annars uppførdi seg sum ein skúlaflokkur, tá TAKS kom umborð at gera sítt arbeiði. Vit hava breaking news úr FK í Hoyvík, har Maud gevst í køkinum og konseptið verður broytt. Vit tosa um løgmann, sum eitt sindur linur til, tá ið virðislønir Norðurlandaráðsins skuldu latast.  Vit frætta frá konsertferðini hjá Eivør og Elinborg. Mikael Blak hevur verið við allan túrin og greiðir nærri frá hesum. Og so fortelur Eyðfinn Bogason Lamhauge frá nýggju plátuni hjá Aggrasoppum, umframt konsertini, sum verður á Alice á Nørrebro fríggjakvøldið. Gestir í Frímælt hesa ferð eru Sólfinn Danielsen, sum eigur og rekur Rødder & vin, Eyðfinn Bogason Lamhauge, tónleikari, Mikael Blak, tónleikari, og Jan Lamhauge, journalistur.See omnystudio.com/listener for privacy information.

OL-svimjarin Pál Joensen hevur vunnið 2,2 milliónir krónur í Gekkinum, men eingin føroyskur fjølmiðil hevur tosað við mannin, so Frímælt hevur sligið upp á tráðin fyri at ynskja honum tillukku og spyrja, hvat milliónirnar skulu brúkast til. Føroyingar hava vunnið eina røð av virðislønum - norðurlendskar, danskar og føroyskar. Hetta venda vit. Føroya mest umrødda par er blivið til eina poddvarpsrøð, sum síðani er blivið Føroya mest umrødda poddvarp. Hetta venda vit sjálvandi. Og so fara vit eisini ein túr á Føroya mest bygdasliga tiltak, tí heystfagnaðurin hevur verið á Eiði - vit fáa eina feska reportasju frá hesum. Gestir eru Sissal Kampmann, rithøvundur, Rannvør Fríða Eyðunsdóttir, lesandi, og Kaj Joensen, samskiftisfólk hjá Sambandsflokkinum á Christiansborg. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Í Frímælt hesa ferð tosa vit um Føroya mest umrødda par - í øllum førum fyri nøkrum árum síðani - tí Kringvarp Føroya hevur í vikuni givið út eina poddvarpsrøð við heitinum Kend yvir nátt, sum snýr seg um søguna hjá Poulinu Øregaard Isaksen, einkjan eftir vinnulívsmannin Karl Birgir Isaksen. Frímælt hevur eisini vitjan av einum serligum gesti, nú MBCFI aftur er á skrá, tí Mikkeller Beer Celebration Faroe Islands verður fyri aðru ferð í Silo í Havn. Marius DC, sum eisini telist millum gestirnar, skal spæla á Airwaves í Reykjavík í november. Hann greiðir frá hesum, umframt øðrum, sum er á skrá hjá sær. Og so minnast vit Hanus G, sum er farin foldum frá. Gestir eru Bjørt Lind, sálarfrøðingur og sexologur, Uni Leitisstein Hansen, heimasíðusamskipari í Kringvarpi Føroya, og Marius DC, tónleikari.  Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Í Frímælt hesa ferð tosa vit um rættarmál, har fólk verða nevnd við navni, meðan onnur ikki verða. Hvussu ber tað til, at navnið á Finn Jakobsen er farið um allar geilar, meðan vit ikki vita, hvør maðurin, sum filmaði og avmyndaði nakrar naknar smádreingir í svimjihøllini er? Vit tosa eisini um tær 22 bíleggingarnar fyri tilsamans 247.380 krónur á menu.fo. Vit tosa um gøluna Galaxy og um pengarnar, sum helst hægstlønti føroyski fótbóltsspælarin fær fyri sáttmálan, hann hevur gjørt við AC Horsens. Gestir í Frímælt hesa ferð eru Agnar Prestá, journalstur á Portal.fo, Jan Vestergaard, sjómaður á Finni Fríða, og Durita Fagradal Augustinussen, journalistur á Frihedsbrevet. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aftur hesa ferð venda vit nøkrum háaktuellum málum, sum eisini vóru á skrá í farnu viku. Tí vit tosa um fyrstu viðgerð av málinum um fría abort, sum var í løgtinginum týsdagin, og vit tosa um evni, sum knýta seg at hesum. Vit tosa um løgtingsfíggjarlógina og spyrja, hvat hevur henda samgongan lagað av varðum eftir seg. Og so tosa vit um kjakið, sum var millum Oddbjørn Joensen, fótbóltsviðmerkjara, og Kristin Dam Ziska, aðalskrivara í Fótbóltssambandi Føroya, í Frí Mikrofon hjá Frihedsbrevet í vikuni. Gestir eru Sonja Jógvansdóttir, samfelagsfrøðingur, Niels Uni Dam, stjóri í Nudlavirkinum, og Jan Lamhauge, journalistur. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vit venda øllum søgunum, sum knýta seg at málinum um abort, sum kemur fyri løgtingið í næstu viku. Vit venda alt frá Áron Vest til Edvu Jacobsen og Helga Abrahamsen, umframt - á hinum veinginum - Annu Falkenberg og Eyðdis Hartmann Niclasen. Vit venda eisini dronurnar í Danmark, sum Føroya Politi sigur, at tey eru klár at taka taka sær av, skuldu tær komið henda vegin. Málið um Fótbóltssamband Føroya og Trónd Vatnhamar livir enn - vit binda eina sloyfu á hetta.  Og so venda vit einum gomlum banka í Havn og einum gomlum pisshúsi í Klaksvík, sum í næstum bæði kunnu líða somu lagnu. Gestir eru Elisa Vang, kjakari, Jan Vestergaard, sjómaður, og Leivur Frederiksen, varaskúlastjóri og miðlamaður. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Frímælt hesa vikuna loftar talk of the town við Tróndi Vatnhamar, sum FSF royndi at seta upp á pláss. Hvussu væl eydnaðist tað - og hvør stendur eftir eftir sum sigursharrin í hesum? Løgtingið skal aftur taka støðu til fría abort. Hvussu fer at gangast hesa ferð? Og hvørjir maktdystir hava verið kring sjálvt uppskotið, áðrenn tað kom aftur í tingið? Tí fáa vit greiði á. Vit venda eisini málinum við Bjarna Kárason Petersen, sum kærdi sína neyð á Facebook og Instagram um, at onkur var farin illa við honum í einari viðmerking. Var tað upp á pláss hjá honum at tala at - ella er hann bara ein sartur maður í Havn? Og so tosa vit eisini um Javnaðarflokkin á Christiansborg, sum roynir at spæla, at tey ikki hava sent eitt starvsfólk á ein Ísraelstúr, sum Javnaðarflokkurin í Føroyum annars segði, at tey ikki senda starvsfólk til. Gestir í Frímælt eru Siri Súsonnudóttir Hansen, varaleiðari í Visit Tórshavn, Sigga-Maria Hjalmarsdóttir Højgaard, rithøvundur og pedagogur, og Barbara Holm, ábyrgdarstjóri í Frihedsbrevet. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Petur Mohr Reinert ferðaðist runt í føroyskum fjølmiðlum við nýggju bók síni, fyri síðani at finna út av, at bókin, sum hann hevði útgivið, var tann skeiva. Hann hevði latið skeivt handrit prentað.  Løgreglan hevur skuldsett ein mann fyri at hava framt valsvik í Oyndarfirði. Og revsiramman fyri slíkt er upp í seks ár! Vit fara aftur um málið og tosa um litríkar detaljur, sum hava verið frammi. Í landspolitiskum høpi venda við staðsetingina av Brekumboðnum í Klaksvík - og at Føroyar nú kunnu søkja um limaskap í WTO.  Hetta og ymiskar aðrar søgur, lokalar eins væl og internationalar, er tað, vit venda í Frímælt hesa ferð. Gestir eru Jan Vestergaard, sjómaður, Eyðfinn Bogason Lamhauge, tónleikari, Agnar Prestá, journalistur á Portalinum, og Jan Lamhauge, journalistur í Frihedsbrevet. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sjúrður Skaale, fólkatingsmaður, og Erling Eidesgaard, løgtingsmaður, hava verið í politiskum munnhøggi á Facebook. Vit fáa ein serkønan gest at taka støðu til, hvør dróg longra stráðið av teimum báðum. Vit tosa um nýggja sexleikuhandilin í Havn. Tað er ein søga í føroyskum miðil, at ein slíkur letur upp. Hví er tað tað? Og í kjalarvørrinum av hesum hava vit eisini eina spurnakapping um sexleikur, umframt at vit eisini tosa um sexuella heilsu og sexuelt rættvísi. Vit tosa eisini um Sissal, sum skal vera við í Vild med dans, um tatoveringina hjá Súna Selfoss og hava oblikatoriska ljóðbrotið úr Stjórnini á FM1 við. Gestir eru Bjørt Lind, sálarfrøðingur og sexologur, Rannvør Fríða Eyðunsdóttir, vertur á Gentuvesinum, Leivur Frederiksen, varaskúlastjóri og miðlamaður, og Róar Mørkøre Hansen, lesandi. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Frímælt er aftur úr summarfrí - og tað hava vit glett okkum til. Vit lofta nýggjastu veljarakanningini, vit venda dóminum, sum ein maður fekk fyri at hótta Ruth Vang, vit tosa um Brand Olsen og kálvar hansara, og so er tað milliardingurin Petter Stordalen, sum vitjaði í Føroyum í vikuni, nú hann hevur fingið fótin innum í føroyskari ferðavinnu.   Gestir eru Agnar Prestá, journalistur á Portal.fo, Róar Mørkøre Hansen, lesandi, Mikael Blak, tónleikari, og Jan Lamhauge, journalistur í Frihedsbrevet.   Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Fólkini í Frímælt eru í hopla, nú ólavsøkan, pride’in og - ikki minst - ólavsøkurøða løgmans verða viðgjørd. Tí er Midnáttarsangurin í veruleikanum eitt sindur óinteressantur? Var talv-søgan hjá løgmanni eitt sindur for nógv av tí góða? Var Bjarni Hammer so óður í løgtinginum, at hann fór at tosa sum norðingar? Og hvat var tað, sum Bjørt Lind fekk eina virðisløn frá LGBT+ Føroyar fyri? Tað er nakað av tí, Frímælt vendir hesa ferð.   Gestir eru Bjørt Lind, sálarfrøðingur, Siri Súsonnudóttir Hansen, nevndarlimur í LGBT+ Føroyar, og Barbara Holm, ábyrgdarstjóri í Frihedsbrevet.   Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Í hesum søguliga langa partinum av Frímælt taka vit saman um G! og hita upp til tiltøkini, sum koma, ið eru Tórsfest, Pride og ólavsøka. Men vit steðga eisini á og tosa um Jóan Jakku Guttesen og Ozzy Osbourne, sum báðir hava takka fyri seg sum 76 ára gamlir. Gestir eru Sunva Eysturoy Lassen, samskiftisfólk hjá matstovuni PAZ, Fríði Djurhuus, tónleikari og sangari í Joe & Shitboys, og Jan Lamhauge, journalistur í Frihedsbrevet. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ein røð av góðum fólki vitjar borðið hjá Frímælt á G!, sum vendir og viðger festivalin úr enda í annan. Parturin er tikin upp hóskvøldið á G!, beint eftir at Beinir hevði spælt á sandinum sum tann fyrsti á ársins festivali. Gestir eru Bjørt Lind, Anna Sofía Holm Skoradal, Jasmin Mote, Siri Súsonnudóttir Hansen, Mikael Blak, Marius DC, Knút Háberg Eysturstein, Sólfinn Danielsen og Beinir Troest Rasmussen. Vertur er Rólant Waag Dam.See omnystudio.com/listener for privacy information.