PassiePraat

Ze doen hun naam in de letterlijke betekenis van het woord geen eer aan. De leden van koor Morrend Volk zijn alleszins vriendelijk en spontaan. De koornaam verwijst naar de maatschappelijke betrokkenheid van de leden. In 1988 opgericht als 1 Mei Koor, wil het gezelschap met zijn liederen misstanden in de wereld aan de kaak stellen en zingen over onderwerpen in de maatschappij, die aanleiding geven tot nadenken. Sopraan Rudy Langendijk is al vanaf die eerste jaren bij het koor betrokken. Fysiotherapeut Hans Snoep is ruim 20 jaar aan Morrend Volk verbonden. De tenor noemt zichzelf een beetje recalcitrant en wil vooral dat mensen de moeite nemen om naar de liedteksten te luisteren. Corrie Swaan sloot 2 jaar geleden samen met haar partner Pieter-Jan Mesman aan, nadat ze op uitnodiging van Leo Mesman een concert hadden bijgewoond. Morrend Volk staat onder leiding van dirigent Jetze Dubbelman, die onder meer het lied De IJsbeer schreef. Het koor zingt die compositie in deze aflevering van PassiePraat, evenals I have een dream en het maatschappijkritische Mensen gevraagd. Oksana Polman begeleidt het koor op piano.

Zonder verleden, geen heden. Laat staan een toekomst. Stichting Meer-Historie is expert waar het gaat om de kennis over en het conserveren van het erfgoed van Haarlemmermeer. Dit erfgoed omvat de architectuur, de infrastructuur, de cultuur en de natuur binnen de gemeentegrenzen. Zo’n 200 vrijwilligers zetten zich hiervoor in. Van de restauratie van landbouwwerktuigen tot voorlichting over de drooglegging in gemaal de Cruquius en rondleidingen in het eigen museum, dat over enige tijd verhuist naar een locatie naast het gemaal. Ook Jeanne ten Napel en Chris Visscher besteden regelmatig hun vrije tijd aan taken voor de stichting. Zo bestiert de 83-jarige Jeanne het archief en beheert de tien jaar jongere Chris – samen met twee anderen – de collectie. In de Witte Boerderij, de thuisbasis van de stichting delen ze graag hun passie voor de historie van de polder en die van de eeuwen ervoor, toen het Haarlemmermeer nog een woeste binnenzee was. In deze aflevering van PassiePraat vertellen ze mooie verhalen. Zoals over een uniek poezie album van ruim een eeuw oud, het handgeschreven boek met de bezwaren van verschillende gemeenten tegen de drooglegging eertijds en over de enorme klus die wacht om de uitgebreide collectie straks te verhuizen naar de nieuwbouw.

Donderdag 27 oktober 2005 verloren 11 gedetineerde illegalen bij een brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost bij Oude Meer het leven. Een tragedie, die twee politiek verantwoordelijke ministers en de burgemeester van Haarlemmermeer hun baan kostte. Na de brand is het cellencomplex gesloopt en in 2013 vervangen door een nieuw detentiecentrum in Badhoevedorp. Eén van de gedetineerden werd in datzelfde jaar vrijgesproken voor het opzettelijk aansteken van de brand. Vanuit het Platform Vluchtelingen Haarlemmermeer namen Leo Mesman en Rien Wattel het initiatief voor een herdenkingsplek, waar overlevenden en nabestaanden konden samenkomen. Het Platform organiseerde sindsdien vele jaren achtereen wakes, herdenkingen en ontmoetingen. Het Platform Vluchtelingen Haarlemmermeer beijvert zich om het werk van en voor vluchtelingen in de Haarlemmermeer meer zichtbaar maken. Daarnaast wil de groep van organisaties Haarlemmermeerders meer bewust maken van de situatie van nieuwe statushouders in de Haarlemmermeer en van vluchtelingen in Nederland, door film, voorstellingen, boekbesprekingen en dergelijke. Ook verzorgen ze onder meer Engelse les en kookworkshops voor vreemdelingen in het huidige Vreemdelingen Detentiecentrum Schiphol.

De geschiedenis van Spaarndam gaat terug tot het jaar 1280. De nederzetting ontstond rond een dam bij de monding van het Spaarne in het IJ. Graaf Floris V gaf opdracht voor het aanleggen van de dam. In de dam werden sluizen aangelegd, waarvan de Kolksluis de oudste is. De inwoners van het plaatsje leefden van de tol bij de dam in het Spaarne, en vooral ook van de visserij. Symbool voor de voortdurende strijd van het dorp tegen het water is het beeldje van De held van Haarlem, Hansje Brinker, dat staat op de IJdijk. Deze en tal van andere geschiedkundige feiten en cijfers vormen het werkterrein voor de Historische Werkgroep Spaarndam. Een groep van 13 vrijwilligers, die zich bekommeren om de archivering en conservering van Spaarndams erfgoed. Martien van Woerkom is voorzitter van zowel de werkgroep als de stichting, Wim Koelman is actief lid en rondleider. Karin Reeuwijk versterkte onlangs de gelederen, vooral om al het beschikbare beeldmateriaal te archiveren en toe te voegen aan de website. Wekelijks treffen de amateur-historici elkaar op het terrein van het Rijnlandse Huis, door de eeuwen heen de incidentele vergaderplaats van het bestuur van Rijnland dat onder meer waakte over de sluizen. Op het terrein beschikte de opziener over een reparatiewerkplaats en opslag voor dijkmaterialen. De Kettingloods is het huidige onderkomen van de Historische Werkgroep Spaarndam.

Hij kreeg de liefde voor mode en schoenen met de paplepel ingegoten. Opa Wouter Haverhals en diens zoon Jan gingen de ondernemende kleinzoon Jenke voor. Wouter streek in 1937 neer in Zwanenburg om daar een schoenmakerij te beginnen. Haverhals werd een lokaal en regionaal begrip. Jenke bouwde het familiebedrijf na zijn aantreden – hij volgde eerst een vakopleiding en werkte daarna bij het gerenommeerde Neef Sport – verder uit. Toch ging eind 2023 de stekker eruit. Het ontbreken van adequate opvolging deed Jenke besluiten zijn aandacht te concentreren op de andere zaak, die in Badhoevedorp. Met de sportartikelenwinkel daar roeit hij ogenschi9jnlijk tegen de stroom in. Want hebben sportspeciaalzaken nog wel een toekomst? Met moordende concurrentie van internet en de ondertussen almaar stijgende kosten voor huur en energie. Jenke Haverhals is er de man niet naar om daar geen uitdaging in te zien. Zoals hij ook zijn duidelijke antwoorden klaar heeft op twijfels over de meerwaarde van speciaalzaken, de redenen waarom er nog altijd geen specifieke vrouwenvoetbalschoenen worden gemaakt en waarom een immense voorraad uiteindelijk het verschil maakt.

Ze luisteren naar de namen Gerrit Pas, Anton Kroes en Dick Bronsdijk. Maar zo zijn ze in de ether niet bekend. Daar heet Gerrit bijvoorbeeld PA0GJC, voluit PAPPA-ALPHA-ZERO-GOLF-JULIET-CHARLIE. Het zijn de codes waarmee zendamateurs zich op de verschillende golflengtes melden voor wereldwijde contacten. Dat doen deze drie gepassioneerde radiomannen niet alleen thuis. De drie maken ook deel uit van de Radiowerkgroep van CRASH Luchtoorlog- en verzetsmuseum ’40-’45. Daar onderhouden ze de apparatuur die stamt uit de oorlogsjaren, zenders en ontvangers van zowel grondstations als uit vliegtuigen. Hun trots is de WW2 RAF radiotelegrafisten tafel, compleet met een R1155 ontvanger, een T1154 zender en een Fishpond indicator. Deze apparatuur is in de laatste oorlogsjaren gebruikt voor lange afstand communicatie in Morse tussen Bomber Command Group Headquarters (het hoofdkwartier op de grond) en de vliegtuigen in de lucht. Het call sign voor deze radiokamer is PI4C, PAPPA-INDIA-FOUR-CHARLIE. In PassiePraat vertellen Gerrit, Anton en Dick over hun hobby, de liefde voor de radiotechniek en over de belangrijke schakel die zendamateurs kunnen zijn bij rampen. Zo waren het de zendamateurs die als eersten cruciale informatie konden delen over de Watersnoodramp van 1953 in Zeeland.

Oldtimers. Grote mannen worden weer jongetjes als het gaat over hun klassieker. De Ferrari 308 GTS, de Alfa Romeo Bertone, de Pontiac Firebird. Of de Primrose Yellow MGB anno 1970. Die laatste is het trotse bezit van oldtimer-liefhebber Ron Nieuwenhuizen. Hij richtte – samen met een aantal gelijkgestemde collega’s van zijn voormalige werkgever Schiphol - in 2006 de Classic Car Club Schiphol op. De club telt ruim 40 leden. Onder wie René Enthoven, in het dagelijks leven Business Consultant, maar in zijn vrije tijd – onder meer – voorzitter van Stichting De Venniper Koninginnerit. Een jaarlijks terugkerend evenement rond Koningsdag in zijn woonplaats Nieuw-Vennep. De rit is met gemiddeld 130 deelnemers uitgegroeid tot een van de grootste klassiekerritten van ons land. In deze aflevering van PassiePraat maken beide oldtimerliefhebbers de luisteraar deelgenoot van hun liefde voor de auto van weleer. Voertuigen nog vrijwel zonder ingenieuze elektronica, maar met een eigen gezicht, stijl en rijdgedrag. Een boeiend gesprek doordrenkt van nostalgie en hang naar het goede leven op de autoweg van vroeger, toen files nog een zeldzaamheid waren.

Elke woensdag en donderdag sleutelt een grote groep van vrijwilligers in de Polderschuur aan historische landbouwwerktuigen die ooit dienst hebben gedaan op agrarische bedrijven in Haarlemmermeer. Zij vormen de restauratiegroep, onderdeel van Stichting Meer Historie. Met liefde voor het verleden en een passie voor techniek nemen ze alles wat ooit in de polder over de akkers rolde onder handen. Van aardappelrooiers tot tractoren, ze restaureren en onderhouden het landbouwerfgoed dat aan hun zorg is toevertrouwd. Vaak uit nalatenschappen of bedrijfsbeëindiging. Maurits Immink en Jeroen Blom coördineren het werk van de groep. De een komt uit een geslacht van landbouwers, de ander werd geënthousiasmeerd door zijn vader, die ook al heel wat uurtjes in de geschiedenis van Haarlemmermeer investeerde. Hun hart gaat open bij het horen van een originele John Deere tractor uit 1948, als die luidruchtig staat te puffen. Maar net zo enthousiast worden ze van het werken met al die machines op de Plesmanhoek, een veld naast het Haarlemmermeerse bos, dat velen misschien beter zullen kennen van Mysteryland. Elk seizoen pakt de groep – ondersteund door andere vrijwilligers – daar uit met evenementen rond zaaien en oogsten. Ze zorgen voor demonstraties en uitleg, bakken er pannenkoeken met ter plaatse gemalen meel en bakken er frietjes met de net geoogste eigen aardappelen. En dat brengt dan weer geld in het laadje voor de aanschaf van onderdelen en gereedschap. Want zeker ook zeer welkom.

Ze is geboren in Oeganda, woonde vanaf haar 7e op de ouderlijke Hoeve De Vogel aan de Rijnlanderweg in Hoofddorp en is al weer ruim twintig jaar zorgboerin. Marianne van Arkel. Ze wilde veearts worden, studeerde aan de Wageningen Universiteit en deed ontwikkelingswerk in Afrika. Zo gaf ze les aan de Landbouw universiteit in Kenya. Anno 2024 ontvangt ze vier dagen in de week meer dan tien deelnemers op haar Hoeve De Vogel Elisabeth aan de Hoofdweg Westzijde in Nieuw-Vennep. Mensen met wie het minder gaat, die te kampen hebben met mentale of fysieke problemen. Ze verrichten sommigen slechts een dagdeel en anderen meerdere dagen op de zorgboerderij allerhande passende taken: op het land, met de dieren, in de keuken en de boerderijwinkel. Ieder op zijn eigen niveau en naar eigen vermogen. Met als bindende factor het warme nest waarin ze zichzelf mogen zijn. De zorgboerderij voldoet aan de landelijke kwaliteitsnormen die worden opgesteld en bewaakt door de Federatie Landbouw en Zorg. Op provinciaal niveau is aangesloten bij Landzijde, voor welke organisatie ze ook coördinator is en in die functie andere zorgboerderijen bezoekt. Tijd heeft ze nauwelijks over. Maar dat deert zeker niet: “Als ik deelnemers aan het eind van de dag met een glimlach naar huis zie gaan, ben ik blij.”

Woensdag 17 juli 2024 is het tien jaar geleden, dat Malaysia Airlines vlucht MH17 boven Oekraïne werd neergehaald door een Russische BUK-raket. Alle 298 inzittenden van het toestel, dat luttele uren eerder was opgestegen vanaf Schiphol vonden de dood. Ter nagedachtenis werd in Vijfhuizen – aan de rand van de Polderbaan vanwaar het toestel vertrok – het Nationaal Monument MH17 opgericht. Een herdenkingsbos met een gedenkteken in de vorm van een lint. Het monument is officieel onthuld op 17 juli 2017. Sindsdien helpt een groep vrijwilligers, verenigd in de Stichting Vrienden van het Nationaal Monument MH17 – bij de instandhouding en het onderhoud, naast het verlenen van hand- en spandiensten bij officiële gelegenheden en het verzorgen van rondleidingen. Via een eigen website wil de stichting daarnaast de samenleving betrokken houden bij het Nationaal Monument MH17. Martin Hollander en Hans Hartog zijn vrijwilliger bij de stichting. De een in bestuurlijke functies, de ander is – wekelijks – actief met knipschaar en hark. Ze doen het met toewijding en liefde, uit respect voor de weerloze slachtoffers van een misdaad. In de aflevering van PassiePraat hun ontroerende verhaal.

In hartje Hoofddorp ligt De Heimanshof, een heemtuin waar natuureducatie en natuurbeleving centraal staan. In de tuin zijn de verschillende landschappen van West-Nederland met de daarbij behorende flora en fauna te bewonderen, zoals liefst 700 plantensoorten. Naast de landschappen met inheemse soorten herbergt de tuin ook een boomgaard, kruidentuin, bijenhuis, natuurspeelplaats en kassen met een aantal wereldklimaten. Deze diversiteit maakt De Heimanshof uniek in Nederland. Op De Heimanshof zijn zo’n 60 vrijwilligers actief, onder wie Dick Gatsonides. Hij is als bestuurslid verantwoordelijk voor de tuin en stuurt de werkgroep tuin aan. Daarnaast helpt hij een dagdeel in de week in de tuin. Annemiek Willemse verzorgt de natuureducatie aan de struinkids met schooltuinlessen en activiteiten. Daarnaast helpt zij in de tuin en tijdens evenementen. In deze aflevering van PassiePraat vertellen ze over hun liefde voor De Heimanshof, over hoe ze genieten van het werk dat ze er doen en over de zorgen die er ook zijn. Zoals de afnemende belangstelling van kinderen voor de natuureducatie.

Jaarlijks raken tienduizenden huisdieren hun thuis kwijt. Ze verdwalen, worden afgedankt of gedumpt, of moeten noodgedwongen worden herplaatst omdat hun baasje niet meer voor ze kan zorgen. In Haarlemmermeer komen ze dan vaak terecht in de opvang van de Dierenbescherming in Hoofddorp, waar ze liefdevol worden opgevangen. Vrijwilligers zorgen voor schone verblijven, een beetje comfort en heel veel knuffels, in afwachting van een nieuw, veilig nestje. De 80-jarige Bab Hauwert is er al ruim tien jaar elke vrijdag ochtend in de weer voor de katten. Ook Karen Schröder verbond zich al vele jaren geleden als vrijwilliger aan de opvang; zij verzorgde zowel de honden als de katten. Mariska de Vogel sloot zich in november vorig jaar aan. Wat de drie met elkaar en met de opvang verbindt, is hun hart voor huisdieren. In deze aflevering van PassiePraat vertellen ze over hun drijfveren, over hun rol en taken en over de behoefte aan collega’s die vooral – in e middaguren – willen komen knuffelen. Want een schoon verblijf is natuurlijk één, maar waar de opgevangen huisdieren echt naar snakken, is onvoorwaardelijke liefde van mensen.

Wat zo’n 45 jaar geleden begon als initiatief van een paar ouders van basisschoolleerlingen, is in Badhoevedorp inmiddels uitgegroeid tot een bijzondere traditie. Elk jaar gaan scholieren van de groepen 4 tot en met 8 van de drie overgebleven basisscholen in het dorp naar een museum. Het culturele uitstapje wordt georganiseerd door vrijwilligers, die de bezoeken als rondleider begeleiden. De kinderen bezoeken het Stedelijk Museum, Van Goghmuseum, Scheepvaartmuseum, Rijksmuseum en het Wereldmuseum Amsterdam. Lammert Huizing, begenadigd verhalenverteller is de enige man in de Museumcommissie Badhoevedorp. Greet Boersma coördineert al het werk; van de bussen regelen tot de voorbereidende contacten met de musea. Een even uniek als waardevol initiatief, dat zowel de rondleiders als de kinderen en hun leerkrachten keer op keer heel veel onvergetelijk plezier bezorgt. In deze aflevering van PassiePraat een inkijkje in het hoe en waarom, ondergedompeld in het enthousiasme van de bevlogen vrijwilligers.

Jeroen Maas was amper 18 toen hij zijn eerste motorfiets kocht. Dat wil zeggen, de restanten van een gecrashte Kawasaki Z1. Het lukte hem de machine weer aan de praat te krijgen. Wat heet: het werd een pronkstuk, een chopper in de stijl van Easy Rider. Dat knutselen, verfijnen en updaten van die Z1 heeft hem nooit meer losgelaten. Sterker nog: het werd de welkome escape uit het drukke en in tijden zorgelijke bestaan als fitnessondernemer. Want zo kent Haarlemmermeer deze fitte zestiger vooral: van Jeroen Maas Sports Company. Zijn fitnesscentrum aan de Hoofdvaart in Hoofddorp is een begrip, zijn coachende en motiverende kwaliteiten geroemd. Het bedrijf overleefde corona en de energiecrisis en werd recent uitgeroepen tot meest klantgerichte fitnessclub van Nederland 2024. Ondertussen is zijn Z1 al een halve eeuw jong. Een prijswinnende bezienswaardigheid voor echte motorliefhebbers, die inmiddels al zes keer compleet is gestript en weer herbouwd. Over een passie gesproken.

Pieter-Jan Mesman boert biologisch zowel uit passie als overtuiging. Op zijn boerderij De Landyn aan de Kromme Spieringweg in Zwaanshoek teelt hij jaarlijks tot wel 65 verschillende gewassen, zowel groente als fruit. Seizoensgebonden producten, die hij in de eigen bescheiden boerderijwinkel verkoopt. Monique van Dorp is biologisch geitenhouder. Haar 65 dieren staan in Weteringbrug, waar ze ook haar regionaal populaire geitenkaasproducten maakt. Terwijl de storm hoorbaar raast over het erf, vertellen ze in deze aflevering van PassiePraat over hun dagelijks werk op de boerderij in Haarlemmermeer, over de eisen waaraan ze moeten voldoen om zich biologisch te mogen noemen, over verdienmodellen, schaalgrootte in de agrarisch sector en over de noodzaak die er in hun ogen is, om daadwerkelijk duurzaam te gaan boeren. Verhalen uit de meer en meer versteende polder, waar desondanks nog plaats blijkt te zijn voor eerlijke en diervriendelijke voedselproductie.

De een komt uit een heus Haarlemmermeers geslacht, de ander verhuisde voor de liefde naar de polder. Beiden zijn gegrepen door de boeiende, soms rauwe ingrijpende historische ontwikkeling van de Haarlemmermeerpolder sinds drooglegging in 1852. Joop Baars en Fred van de Schot verhalen tijdens hun rondleidingen in het Historisch Museum Haarlemmermeer vol passie en vertelkunst van het loodzware eerste graafwerk, de moeizame bewerking van de op het water veroverde landbouwgrond, de eerste decennia van de loonwerkers en hun machines en de groeispurt die het gebied in de tweede helft van de 20e eeuw maakte. Haarlemmermeer. De polder. De visch die werd ingeruild voor graan. Graan dat inmiddels in rap tempo plaats maakt voor stenen. Een gemeente nu met plus 170.000 inwoners. En Schiphol als internationale economische motor. In het Historisch Museum Haarlemmermeer krijgt die unieke historie van land veroverd op water – immers zo typerend voor onze unieke relatie met datzelfde water – een gezicht. En via de rondleiders ook een stem. Door technische beperkingen bij de opnamen is de audiokwaliteit mogelijk minder dan gewenst. Mijn excuses hiervoor.

Op haar dagelijkse wandelingen door de polder komt Corinne Kalisvaart veel wilde dieren tegen. De verwondering over al deze prachtige dieren inspireerde haar om al dit moois te willen beschermen. Ze maakt foto’s van de wilde dieren die in haar omgeving leven en de tuin rond haar boerderij bezoeken. Door hun foto’s te plaatsen op sociale media kanalen, krijgen deze wilde dieren uit de polder een gezicht en daarmee een stem. En dat is hoognodig. Want bij de gemeente en projectontwikkelaars in Haarlemmermeer leeft ten onrechte het idee, dat de polder fauna- en flora-arm is. Met haar foto’s laat ze zien dat de biodiversiteit in Haarlemmermeer juist heel rijk is. Tijdens een hoorzitting enkele jaren geleden sprak een aanwezige denigrerend over haar als ‘het mussenvrouwtje’. Dat incident maakte haar strijdbaarder dan ooit. Tegen bomenkap, tegen ongebreidelde nieuwbouw zonder oog voor duurzaamheid en vóór de lokale natuur. Het is daarmee tegelijk haar passie en levenswerk geworden, naast werk als ambtelijk OR-secretaris.

Dat ze iets had met tekenen, werd al op heel jonge leeftijd duidelijk. En hoewel Hetty Ansing in haar tienerjaren al een cursus portrettekenen en -schilderen volgde en haar begeleiders haar talent onderkenden, duurde het toch nog een aantal decennia voor ze zich volledig op schilderen kon toeleggen. Daarna is het snel gegaan met de carrière van de Badhoevedorpse. Ze schilderde in opdracht vele tientallen portretten, werd met haar onderscheidende stijl ontdekt door kunstliefhebbers in Indonesië en raakte verliefd op het land en haar cultuur. Minutieus en gepassioneerd legde ze het dagelijks leven in het land met aquareltechniek vast. Haar werk – Impressions of Indonesia – kreeg nationaal en internationaal volop aandacht. De laatste jaren legt ze zich toe op het schilderen van stillevens met acrylverf, waarbij ze zich bedient van de technieken van de oude meesters. Delfts blauwe objecten op donkere ondergronden kenmerken haar meest recente werk. In PassiePraat vertelt ze het verhaal van haar leven; in de mode, als kunstenares, verliefd op de Gordel van Smaragd en als veelgevraagd portretschilder.

In verschillende kernen van Haarlemmermeer – maar ook daarbuiten trouwens – runnen vrijwilligers zogenaamde Repair Cafés. Gepassioneerde Handige Harries zitten op afgesproken tijden, voorzien van allerhande gereedschap en meetapparatuur, klaar voor burgers om hun defecte apparatuur na te zien. Het motto: laten we het eerst nog eens met een technisch oog bekijken, voor het wordt gedumpt. Want dat laatste is het gemakkelijkst en lijkt soms zelfs de bedoeling van de fabrikant. Opdat rap wordt besloten tot aanschaf van een nieuw exemplaar. Erik van Kempen is in Zwanenburg het eerste gezicht dat de bezoeker tegenkomt als de koffiezetmachine, de mixer, de game-controller of wat al niet, hapert of compleet dienst weigert. Hij registreert wat er binnenkomt, noteert de klachten en zet de klus vervolgens uit bij een van zijn collega-vrijwilligers. Onder wie Jan Ostman, woonachtig in Hoofddorp, maar Repair-collega in Zwanenburg. Wat brengt ze daar, waarom is dit leuk en wat zien ze zoal voorbijkomen. Een PassiePraat in café-omgeving – in dit geval een drukbezocht dorpshuis – zonder alcohol, maar met de ambities om niets weg te gooien voor zeker is, dat het ook echt niet meer beter wordt. Dat kan namelijk altijd nog.

In 1836 besloot Koning Willem I het Haarlemmermeer, destijds een woest meer dat een voortdurende bedreiging vormde voor de steden Amsterdam en Leiden, droog te laten leggen. Dat had gekund met 166 windmolens. Maar de vorst, zeer geïnteresseerd in technische vooruitgang, koos voor stoomkracht. Hij ging er bijna aan failliet. De droogmaking van het Haarlemmermeer met stoomkracht markeert de doorbraak van de industriële revolutie in ons land. In 1840 ging bij Hillegom de eerste spade de grond in voor het graven van de 63 kilometer lange ringvaart. Acht jaar lang werkten duizenden grondwerkers met schop en kruiwagen aan de aanleg van de ringdijk en de ringvaart om het Haarlemmermeer. Anno 2024 telt Haarlemmermeer zo’n 160.000 inwoners en is stoomkracht pure nostalgie. Over hoe het werkt en welke krachten eertijds konden worden opgewekt met water en stoom, vertellen Wico de Vries en Wim Coops elke twee weken in het stoomlab van het Cruquius Museum, waar zij als vrijwilligers aan verbonden zijn. Jong en oud kan zich er verbazen over en vergapen aan alles wat met stoom te maken heeft. In deze aflevering van PassiePraat twee gepassioneerde stokers met een verhaal vol stoom en ko(l)kend water.