teologia z Katowic

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Rozmawiamy dziś o nowej książce ks. Grzegorza Strzelczyka „Eklezjologia. Jak Kościół rozumie sam siebie” (WAM, Kraków 2025).  Stawiamy pytania o jej zamysł, zręby metody i o niektóre treści. Ks. Grzegorz odpowiada najpierw, jak daleko w historię jego poszukiwań teologicznych sięga geneza tej książki. Potem dzieli się tym, jak sam widzi główne akcenty treściowe, jakie starał się położyć: odkrywanie Bożego objawienia o Kościele w ludzkiej historii, synodalność jako stały element tożsamości kościelnej, teologiczna integracja spojrzenia na sakramenty inicjacji i na sakrament święceń oraz posługi. Zatrzymujemy się przy nietypowym układzie treści: książka zaczyna się bowiem od ujęcia systematycznego, jak dziś Kościół rozumie siebie; dopiero potem zajmuje się danymi biblijnymi i historią doktryny eklezjologicznej. Ks. Grzegorz wyjaśnia ten układ, wskazując szczególnie na potrzebę rozpoznawania w trudnej często i złożonej historii Kościoła i refleksji nad nim tego, co trwałe i co chroni głębię prawdy o Bożych wymiarach Kościoła.   Poruszamy też kilka innych szczegółowych wątków, nasuwających się z perspektywy współczesnego „alfabetu” eklezjologii. Mówimy zatem o umiejscowieniu eklezjologii communio, a także o tym, dlaczego odwoływanie się do idei „stanów” w Kościele nie ma teologicznej wartości.  W rozmowie pojawia się także kilka innych wątków, wydobytych z omawianej książki. Mamy nadzieję, że ich przedstawienie będzie zachętą do lektury.  Omawiana książka dostępna jest tutaj: https://wydawnictwowam.pl/prod.eklezjologia.43524.htm?sku=96679 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku rozmawiamy o urzędzie duchownym w Kościele: o jego istocie, teologicznych podstawach i różnicach między tradycjami chrześcijańskimi. Zastanawiamy się, czym właściwie jest „urząd” – czy chodzi tylko o głoszenie Słowa i udzielanie sakramentów, czy również o przewodniczenie wspólnocie? Sięgamy do Wyznania Augsburskiego i dokumentów Soboru Trydenckiego, porównując protestanckie i katolickie ujęcia. Analizujemy rolę biskupów, znaczenie ordynacji i pytamy, jak synodalność wpływa na współczesną eklezjologię. Wspólnie przyglądamy się także, jak władza duchowa może (lub nie powinna) łączyć się z władzą świecką. To rozmowa o napięciach, ale i możliwościach – także ekumenicznych.  

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W czterdziestym odcinku „Teologii z Katowic” zagłębiamy się w relację między literaturą a teologią — pytamy, czym jest kryptoteologia i gdzie dziś rozgrywa się doświadczenie duchowe, jeśli nie w instytucjonalnej religii. Czy Biblia to literatura? Czy Ewangelie są tekstami objawionymi, czy raczej literackimi tropami Logosu? Czy można dziś mówić o obecności Boga w świecie przez tekst? Sięgamy do opowiadania „Pismo Boga” Jorge Luisa Borgesa, przywołujemy „Mityzację Rzeczywistości” Brunona Schulza i zastanawiamy się, co oznacza przemiana Gregora Samsy w przekładzie Łukasza Musiała. Czy to tylko fabuła? A może ukryta przypowieść? Mówimy też o słowie jako medium objawienia, o jego kruchości, przemieniającej sile i o tym, jak literatura może stawać się miejscem duchowości: zdeinstytucjonalizowanej, osobistej, ale nadal głęboko teologicznej. Rozważamy, dlaczego literatura potrafi mówić o tajemnicy lepiej niż niejedna dogmatyczna formuła i czy duchowość może dziś rozwijać się poza Kościołem. To odcinek o znaczeniu opowieści, o sile języka i o tym, że może właśnie w książkach — nie tylko świętych — bije dziś puls duchowego sensu.  Polecamy też:  Kanał Youtube Biblioteki Śląskiej: https://www.youtube.com/@bibliotekaslaskawkatowicach/videos  Spotify “Rozmowy o książkach, które przeczytaliśmy” https://open.spotify.com/show/7uLcAjDA28QvcuWKcVaR7J Spotify “Otwarte słowa” https://open.spotify.com/show/0rZ9Z9tFRslRmO4cXrwKMe 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.plPrzedmiotem naszej rozmowy jest soteriologia nurtu Nouvelle Théologie. Naszym gościem jest Małgorzata Witkowska, doktorantka na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Wspólnie zastanawiamy się nad oryginalnością i aktualnością myśli teologicznej rozwijanej przez grupę francuskich teologów XX wieku, określaną tą francuską zbiorową nazwą.  Rozmowa jest ukierunkowana na jedno szczególne zagadnienie, czyli rozumienie zbawienia.  Analizujemy kluczowe zagadnienia, takie jak relacja między naturą a łaską, krytyka modelu zadośćuczynienia i podkreślenie idei przebóstwienia – centralnej kategorii w teologii wschodniej, której obecność odkrywamy także w refleksji Congara, de Lubaca i innych. Pokazujemy, jak myśl tych teologów przygotowała grunt pod Sobór Watykański II, a także jak ich dziedzictwo może wzbogacić dzisiejszą debatę teologiczną i duszpasterską. Do lektury rozszerzającej polecamy zwłaszcza:Yves Congar, Chrystus i zbawienie świata Yves Congar, Kościół jako sakrament zbawieniaHenri de Lubac, Katolicyzm: społeczne aspekty dogmatuHenri de Lubac, Medytacje o Kościele Henri de Lubac, O naturze i łasce

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  Postawione w tytule pytanie wyznacza rytm naszej rozmowy. Co prawda nie ma wątpliwości, co do tego, że Leon XIV, augustianin, odwołuje się do nauki św. Augustyna z Hippony, ale to stwierdzenie nie zamyka kwestii, lecz otwiera serię pytań odnośnie do tego, które wątki myśli Augustyna podejmie Leon XIV w swoim pontyfikacie i w jaki sposób będzie je interpretował. A więc dopiero jego kolejne teksty i decyzje będą odsłaniały sposoby odczytywania myśli Augustyna. W naszej rozmowie komentujemy odwołania do Augustyna, jakie Leon XIV zawarł w swojej homilii inaugurującej pontyfikat, 18 maja 2025 roku oraz jego dewizę: in Illo uno unum. Sięgamy też do homilii podczas mszy z udzieleniem święceń prezbiteratu, 31 maja 2025 roku. https://www.vatican.va/content/leo-xiv/pl/homilies/2025/documents/20250518-inizio-pontificato.html https://www.vatican.va/content/leo-xiv/pl/homilies/2025/documents/20250531-ordinazioni-presbiterali.html Zobacz też: https://wiez.pl/2025/05/25/kosciol-ktory-nie-zna-swoich-granic-leon-xiv-i-augustyn/ 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku wchodzimy w temat teologii religii, szukając punktów styku między teologiczną refleksją a współczesnym religioznawstwem i antropologią. Z siostrą Terezą Huspekovą rozmawiamy o zjawisku religijności człowieka, o „miękkich" granicach między religią a „nie-religią" oraz o tym, jak chrześcijaństwo może wejść w dialog z innymi religiami, nie tracąc swojej tożsamości. Podejmujemy refleksję nad koncepcjami Bensona Salera, Justina Barretta, Karla Rahnera, Oliviera Clémenta czy Raimona Panikkara. Mówimy o naturalnym wymiarze religii w perspektywie ewolucji, o strukturach rytuału, o wpływie kognitywistyki na rozumienie wiary i o tym, co znaczy, że liturgia zakorzeniona jest w ludzkiej cielesności. Pytamy też, co to znaczy, że Kościół jest sakramentem zbawienia oraz o odniesieniu takiego określenia Kościoła do tych, którzy Chrystusa nie znają wprost. To rozmowa o Kościele jako miejscu świadomości daru – ale nie jako granicy działania Boga.   Propozycję literatury:  Justin Barrett., Cognitive Science, Religion, and Theology: From Human Minds to Divine Minds, Templeton Press, West Conshohocken (PA) 2011. Olivier Clément, Wierność bez nadziei, Znak nr 552 (5) 2001, s. 38-47. Tereza Huspekova, Teologia w kontekście antropologii religii. Dialog z myślą Bensona Salera, Scriptum, Kraków 2022. Hans Küng, „The World's Religions in God's Plan of Salvation", [w:]Joseph Neuner (red.), Christian Revelation and the World Religions, Burns and Oates, London, 1967. Henri de Lubac, O naturze i łasce, Znak, Kraków 1986. Giovanni Odasso, Biblia i religie: Biblijne perspektywy teologii religii, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005. Raimon Panikkar – "metafora okna": https://www.youtube.com/watch?v=iNlKDGKhofw  Raimon Panikkar, The Intrareligious Dialogue, Paulist Press, New York 1978. Karl Rahner, „Historia zbawienia i historia objawienia" (rozdz. V), [w:] Karl Rahner, Podstawowy wykład wiary, PAX, Warszawa 1987: 119-147. Karl Rahner, O możliwości wiary dzisiaj, Znak, Kraków 1983. Benson Saler, Conceptualizing Religion: Immanent Anthropologists, Transcendent Natives, and Unbounded Categories, Brill, Leiden / New York 1993. Benson Saler, Towards a Realistic and Relevant „Science of Religion", „Method & Theory in the Study of Religion" 2004, t. 16, nr 3: 205-233. Benson Saler, „Religio" and the Definition of Religion, „Cultural Anthropology" 1987, t. 2, nr 3: 395-399.

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Naszą rozmowę rozpoczynamy od przywołania tytułu wydanego w 2015 roku dzieła Waltera Kaspera: „Evangelium und Dogma: Grundlegung der Dogmatik”. Tytułowy „dogmat” wyprowadził nas ku historii rodzenia się autorytetu Kościoła, najpierw jako rozstrzygającego dylematy interpretacji Pisma Świętego, a potem także jako autorytetu czuwającego nad rozwojem doktryny. Przyglądamy się pierwszym synodom, soborowi nicejskiemu, Leonowi Wielkiemu. To właśnie Leon Wieki umocnił rolę Rzymu jako autorytetu doktrynalnego. Potem pokazujemy znacznie dla rozwoju świadomości doktrynalnej Kościoła sporu o koncyliaryzm i soboru trydenckiego oraz nowożytnemu rozwojowi dogmatycznej świadomości Kościoła i współczesnemu funkcjonowaniu magisterium Kościoła.  Na zakończenie naszej rozmowy próbujemy odpowiedzieć na pytanie: czy dzisiaj powinniśmy głosić kazania dogmatyczne?  

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W tym odcinku podcastu „Teologia z Katowic” pochylamy się nad myślą św. Anzelma z Canterbury, koncentrując się na jego słynnym dziele Cur Deus Homo. Przyglądamy się zatem próbie racjonalnego wyjaśnienia tajemnicy Wcielenia – bez odwoływania się do objawienia czy autorytetu Pisma Świętego, a jedynie w oparciu o sam rozum (sola ratione). Analizujemy strukturę argumentacji Anzelma, ze szczególnym uwzględnieniem jego koncepcji zadośćuczynienia oraz jej zakorzenienia w rozumieniu porządku stworzenia i sprawiedliwości. Omawiamy także wpływ kontekstu kulturowego i prawnego – zwłaszcza feudalnego porządku społecznego – na jego sposób myślenia. Zwracamy uwagę na nieobecność w Cur Deus Homo odniesień do Zmartwychwstania i zastanawiamy się nad możliwymi powodami tej decyzji metodologicznej. W kolejnej części odcinka przyglądamy się recepcji myśli Anzelma w tradycji teologicznej i liturgicznej. Pokazujemy, jak jego koncepcja zadośćuczynienia została z czasem połączona z innymi modelami soteriologicznymi – takimi jak ofiara czy zastępstwo – co doprowadziło do powstania znanych dziś pojęć funkcjonujących w kaznodziejstwie i pobożności ludowej. Rozróżniamy poszczególne elementy tych ujęć oraz wskazujemy trudności, które mogą pojawić się przy ich nieprecyzyjnym łączeniu. Na koniec przedstawiamy główne założenia racjonalnej soteriologii Anzelma i zastanawiamy się nad ich wpływem na późniejsze wieki. Wskazujemy na przekształcenie myślenia metafizycznego w kierunku języka bardziej prawnego i emocjonalnego. Poruszamy także temat roli kulturowych uwarunkowań w utrwalaniu określonych schematów myślenia o zbawieniu – oraz ich obecności we współczesnej praktyce duszpasterskiej. Literatura pogłębiająca, do której się odnosimy:  B. Sesboue, Jezus Chrystus jedyny Pośrednik. Rzecz o odkupieniu i zbawieniu. Tom 1, tłum. A. Kuryś, Wydawnictwo “W drodze”, Poznań 2015. J. Kampa, Metafizyczne podstawy "Cur Deus homo", “Teologia w Polsce” 4,2 (2010) 305-315. Dostępne: https://czasopisma.kul.pl/index.php/twp/article/view/8419 ]. J. Kempa, Konieczność zbawienia. Antropologiczne założenia soteriologii Anzelma z Canterbury, Wydawnictwo KSJ, Katowice 2009.

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  Kontynuujemy naszą rozmowę o Tradycji (zob. #29). Pierwszą część zakończyliśmy omówieniem wypowiedzi Soboru Trydenckiego o tradycjach spisanych i niespisanych. Tę część rozpoczynamy od stwierdzenia z Dei Verbum 10: „Święta Tradycja i Pismo Święte stanowią jeden święty depozyt słowa Bożego powierzony Kościołowi.”  Najpierw rozmawiamy o treściach składających się na Tradycję: pokazujemy, że nie da się utworzyć katalogu tych treści i choć mają różną wagę, nie zawsze łatwo jest ich wagę ocenić i porównać. Potem zastanawiamy się nad naturą przekazywania, czyli samym życiem Tradycji. Istotą tego przekazu jest wiara przeżywana i przekazywana. Podejmujemy też wątek kultury, która jest istotnym elementem owego przekazu Tradycji. Na końcu analizujemy trzy metafory Tradycji: żywy organizm (wprowadził w piątym wieku Wincenty z Lerynu), rzeka, pamięć Kościoła (te dwie wprowadził Franciszek). Przyznajemy, że nie podjęliśmy wszystkich pytań, jakie postawiliśmy i pozostawiliśmy bez odpowiedzi w pierwszej części. Przede wszystkim: nie omówiliśmy kwestii relacji Pisma Świętego i Tradycji. W trakcie rozmowy pada stwierdzenie, że wzmianka o tradycjach spisanych i niespisanych pojawiła się już w listach św. Pawła. Chodzi o ten tekst:  „Przeto, bracia, stójcie niewzruszenie i trzymajcie się tradycji, o których zostaliście pouczeni bądź żywym słowem, bądź za pośrednictwem naszego listu” (2 Tes 2, 15) 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  Tym razem gościem naszego podkastu jest ks. dr Matteo Campagnaro, rektor seminarium Redemptoris Mater w Warszawie oraz znawca teologii południowoamerykańskiej. Rozmawiamy o teologii wyzwolenia oraz o teologii Jorge Bergoglio. Teologia wyzwolenia jest mocno zakorzeniona w historii ostatnich pięciuset lat Ameryki Łacińskiej: to były wieki najpierw kolonizacji hiszpańskiej i portugalskiej, a potem amerykańskiej dominacji ekonomicznej i rażącej niesprawiedliwości społecznej. A więc w głoszeniu Ewangelii nie można było mówić o zbawieniu nie odnosząc się do tej trwającej od pokoleń sytuacji.  Matteo Campagnaro przedstawia różne nurty teologii wyzwolenia i wybrane epizody z działalności Jorge Bergoglio. Jako rektor seminarium i prowincjał dystansował się on od nurtów sięgających do myśli marksistowskiej. Natomiast utożsamiał się z teologią ludu, która jest nurtem teologii wyzwolenia kładącym nacisk na kulturę i podkreślającym niewystarczalność wyzwolenia ekonomicznego.  Ta rozmowa pokazuje, że teologia Franciszka jest kontynuacją i rozwinięciem teologii południowoamerykańskiej, którą wcześniej przez dziesiątki lat aktywnie współtworzył. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W tym odcinku rozmawiamy o miejscu teologii w uniwersytecie i o tym, jak humanistyka odnajduje się we współczesnym świecie nauki. Naszym gościem jest prof. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego, który dzieli się refleksją nad tym, czym dziś jest praca akademicka, jak zmieniają ją realia instytucjonalne i jakie znaczenie ma jeszcze rozmowa o sensie, także w kontekście życia uniwersytetu. Wspólnie zastanawiacie się, czy nie zagubiliśmy po drodze zdolności do stawiania istotnych, choć może niepraktycznych pytań. Teologia – jako dziedzina wpisana w humanistyczny nurt – pojawia się w tej rozmowie jako punkt styku różnych języków i porządków myślenia. Czy nadal potrafi być partnerem w szerszej refleksji akademickiej? A może właśnie ona może wydobyć z ukrycia pytania, które w innych przestrzeniach zamilkły? To spokojna, uważna rozmowa o sensie, o rzemiośle nauczyciela akademickiego i o tym, co dziś znaczy prowadzenie myślenia – niekoniecznie w rytmie fabryki. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  Tematem naszej kolejnej rozmowy jest natchnienie Pisma Świętego, a dokładniej: katolicka doktryna o natchnieniu Pisma. Najpierw przypominamy historię powstawania kanonu Pisma i rozwoju teologii natchnienia w pierwszych wiekach Kościoła. Potem omawiamy przemiany w podejściu do tekstu Pisma, jakie dokonywały się od początku oświecenia. Oświeceniowy racjonalizm potraktował tekst Pisma wewnątrz swojego paradygmatu i wskazywał sprzeczności między tekstem Pisma a wiedzą naukową. Kulminacją tego procesu było zderzenie teorii ewolucji z opisem stworzenia w Rdz 1. W tym samym czasie rozwijała się krytyka historyczna i literacka, która przeprowadziła proces „wiwisekcji” tekstu Pisma. W tym nurcie jedną z ważniejszych postaci był R. Bultmann i jego postulat demitologizacji Ewangelii. Katolicyzm przez długi czas odpowiadał na te przemiany usztywnieniem swojego stanowiska. Zmiany zaczęły się pod koniec dziewiętnastego wieku. To dzięki nim na Soborze można było sformułować naukę o natchnieniu Pisma zachowującą fundament wiary i pozwalającą na stosowanie w studiach biblijnych wszystkich dostępnych metod historycznych, krytycznych, językoznawczych… Drugą część rozmowy poświęcamy komentowaniu tekstów Dei Verbum o natchnieniu Pisma: staramy się pokazać, w jaki sposób przezwyciężają one narosłe trudności w pogodzeniu tradycyjnej wiary w natchnienie Pisma z rozwojem nowożytnej wiedzy. Zobacz: Dei Verbum 11-13 https://biblia.wiara.pl/doc/423157.DEI-VERBUM  

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W tym odcinku mierzymy się z tematem Eucharystii z perspektywy ekumenicznej – rozmawiamy o tym, dlaczego dla katolików i luteran jest ona tak istotna oraz jak różnie bywa rozumiana. Prześledziliśmy historyczny spór między Lutrem a Zwinglim i przyglądamy się stanowisku Kalwina. Zastanawiamy się, jak kwestie metafizyki i języka filozoficznego wpłynęły na ukształtowanie się rozbieżnych praktyk eucharystycznych, a także w jaki sposób Sobór Trydencki chciał odpowiedzieć na wyzwania reformacyjne. Pokazujemy, że mimo różnic w sformułowaniach i tradycjach, da się znaleźć punkty wspólne, zwłaszcza gdy uznamy, że istotą Eucharystii jest realne spotkanie z Chrystusem i Jego łaska. Dyskutujemy o tym, co stanowi kluczowe treści wiary eucharystycznej, a co jest jedynie językiem opisującym tajemnicę – i dlaczego tak ważne jest, by nie mylić jednego z drugim. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W naszej rozmowie najpierw zajmujemy się potocznym, nieteologicznym i niekościelnym użyciem słowa tradycja. Przyglądamy się jego funkcjonowaniu w języku polskim i niemieckim. Komentujemy także piosenkę „Tradycja” rozpoczynającą „Skrzypka na dachu”. Potem przechodzimy do języka łacińskiego. Tam rzeczownik traditio jest ściśle powiązany z pierwotnym wobec niego czasownikiem tradere – przekazywać. Ta dwoistość czasownikowo – rzeczownikowa jest ważna dla zrozumienia sensu pojęcia teologicznego: Tradycja. W drugiej części rozmowy skupiamy się na orzeczeniu Soboru Trydenckiego, które niejako otwiera nowożytną historię teologicznego pojęcia Tradycja. Kluczowe w tym orzeczeniu jest ścisłe powiązanie i jednoczesne rozróżnienie Tradycji i Pisma Świętego. Rozmowę kończymy serią kwestii i pytań, jakie zostały nam do omówienia w kolejnym podkaście poświęconym Tradycji. Najważniejsze z nich to: Bardziej szczegółowe przedstawienie relacji Tradycji i Pisma Świętego, a w tym słynnej teorii dwóch źródeł Objawienia.  Kto jest podmiotem przekazującym w ramach Tradycji naukę Chrystusa? Wiadomo: Kościół, ale to dopiero początek odpowiedzi. Jaka jest natura tego „przekazywania niejako z rąk do rąk”? Czym jest i jaki ma charakter treść Tradycji? Tekst orzeczenia Soboru Trydenckiego: Dekret o przyjęciu świętych ksiąg i Tradycji, 8 kwietnia 1546 r. prawda i zasady postępowania znajdują się w księgach spisanych i tradycjach niepisanych, które Apostołowie otrzymali z ust samego Chrystusa lub sami pod natchnieniem Ducha Świętego przejęli i tak je przekazali niejako z rąk do rąk, aż do naszych czasów.  Zob. Jan Słomka, Wprowadzenie do teologii katolickiej. Podręcznik, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2024, s.37-41; https://monograph.us.edu.pl/index.php/wydawnictwo/catalog/book/PS.234

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W tym odcinku  zajmujemy się tematem znaków czasu. Pojawiał się on już kilka razy w naszych rozmowach, ale zawsze na ich marginesie. Tym razem stawiamy go w centrum uwagi. Czym są znaki czasu? Czy to jest zupełnie nowa kategoria teologiczna? Jakie wartości wnosi, a jakie ograniczenia jej towarzyszą? Jak ją zmieścić w strukturze źródeł teologii? Zauważamy, że wyrażenie "znaki czasu" ma stosunkowo niedługą historię, ale że sama wrażliwość na potrzebę interpretowania każdorazowych "czasów współczesnych" w świetle nadprzyrodzonego Objawienia oraz odnajdywania w nich znaków od Boga towarzyszyła Kościołowi i teologii od dawna. Krytycznie spoglądamy na dążenie do tworzenia "katalogów" znaków czasu, wskazujemy raczej na potrzebę ciągłego rozeznawania otaczającej nas rzeczywistości, rozumianej jako miejsce przemowy Boga, skierowanej dziś do nas.  Literatura pogłębiająca: S. Bielecki, Znaki czasu i ich rozpoznawanie, w: Teologia pastoralna, t. 1: Teologia pastoralna fundamentalna, red. R. Kamiński, Lublin 2000. Wspomnieliśmy też dokument  - Postęp ludzki i zbawienie chrześcijańskie Międzynarodowej Komisji Teologicznej z 1977 r.: https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_1976_promozione-umana_pl.html 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W kolejnym odcinku gościmy ponownie p. Jerzego Sojkę z ChAT, a zatem kontynuujemy perspektywę ekumeniczną – na wyraźne życzenie słuchaczy! Tym razem bierzemy na warsztat sakramenty, a szczególnie chrzest, którego rozumienie jest kluczowym punktem jedności i zarazem pewnych różnic między tradycjami chrześcijańskimi. Wychodzimy od 25. rocznicy podpisania deklaracji o wzajemnym uznaniu chrztu przez różne Kościoły w Polsce (23.01.2000) i zastanawiamy się, co z tego wynika teologicznie i praktycznie. Co oznacza uznanie ważności chrztu przez różne wspólnoty? Jakie ma to konsekwencje dla współpracy między Kościołami i życia wiernych? Większość rozmowy poświęcamy próbie zrozumienia, dlaczego tak trudno było dojść do porozumienia w XVI wieku – i dlaczego nadal nie jest to proste? Wspólnie analizujemy różnice w rozumieniu skutków chrztu w tradycji katolickiej i luterańskiej, zagłębiając się w spory Trydentu, myśl Lutra oraz późniejsze ekumeniczne próby porozumienia. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku wracamy do rozmowy o relacji między teologią a naukami nowożytnymi. To temat, który był już w kilku odsłonach przez nas omawiany. Proponujemy rozpatrzenie tezy: „nauka nowożytna nie potrzebuje teologii; teologia potrzebuje nauki”. Przystępując do rozmowy wiedzieliśmy, że zajmujemy w tym zakresie różne stanowiska. Zgadzamy się co do specyfiki przedmiotu, celu, źródeł i metod w teologii, tego wszystkiego, co czyni tę refleksję bardzo swoistą. Inaczej jednak postrzegamy możliwość i potrzebę spoglądania teologii w stronę rezultatów poznania naukowego (nauk przyrodniczych). We wstępnej dyskusji zgadzamy się na sprowadzenie problemu do relacji z naukami przyrodniczymi (sciences, Naturwissenschaften…) i pozostawienie na boku tematu badań właściwych naukom humanistycznym. Koncentrujemy się też na dwóch klasycznych przykładach, znanych z historii teologii: w jakim zakresie teologia stworzenia i teologia grzechu pierworodnego – ukształtowane w epoce przednowożytnej – potrzebują odnawiającej refleksji w warunkach zmieniającego się obrazu świata, tworzonego przez postęp nauk przyrodniczych? Zgadzamy się w końcu co do tego, że teologia dziś, razem z humanistyką, ma naturalną możliwość (i zadanie) obrony człowieka przed sprowadzaniem go do jakkolwiek pojmowanej „maszyny”. Tym samym pokazuje na niewystarczalność poznania matematyczno-przyrodniczego dla uchwycenia człowieczeństwa. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  Papież Franciszek ogłosił rok 2025 Rokiem Jubileuszowym. Zgodnie ze zwyczajem zaprosił do praktyki zyskiwania odpustów. Odpusty, choć zakorzenione w tradycji Kościoła, wielu katolikom wydają się trudne do zrozumienia i zaakceptowania. Już katechizmowa definicja wzbudza wątpliwości: odpust to darowanie kary doczesnej za grzechy już odpuszczone. Dlaczego po spowiedzi, która odpuszcza winę, pozostają jeszcze „kary”? W rozmowie sięgamy do korzeni odpustów, które wywodzą się z praktyki pokutnej w Kościele pierwotnym. Wskazujemy na zmiany, jakim ta praktyka podlegała i jak otworzyła się ścieżka do wyodrębnionej praktyki, zwanej odpustem.  Zastanawiamy się także nad tym, jak współczesny Kościół może lepiej komunikować tę praktykę. Czy nie warto mówić o „pokucie wstawienniczej” zamiast o „darowaniu kar”? Odpusty to wyraz solidarności Kościoła i nadziei, że grzech nie ma ostatniego słowa. To zachęta, by otworzyć się na miłosierdzie Boga i przemieniającą siłę Jego łaski. Zwracamy w końcu uwagę na to, w jaki sposób nowsze dokumenty Kościoła (Paweł VI, Konstytucja Apostolska o odpustach "Indulgentiarum doctrina", 1967 https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/konstytucje/indulgentiarum_doctrina_01011967), w tym także papież Franciszek (Bulla ogłaszająca Rok Jubileuszowy 2025 "Spes non confundit" https://www.vatican.va/content/francesco/pl/bulls/documents/20240509_spes-non-confundit_bolla-giubileo2025.html) zawierają usilne próby "spersonalizowania" doktryny odpustów. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku podkastu „Teologia z Katowic” kontynuujemy rozmowę o Zmartwychwstaniu, skupiając się na jego cielesnym wymiarze. Zastanawiamy się, jak współczesna nauka i kultura mogą wpłynąć na nasze rozumienie tej prawdy wiary oraz o tym dlaczego zmartwychwstanie Jezusa budzi dziś trudności zarówno wśród wierzących, jak i sceptyków. Podejmujemy próbę odpowiedzi na pytanie, czym właściwie jest „ciało duchowe”, o którym pisze św. Paweł. Rozważamy, czy współczesne odkrycia naukowe, takie jak nowe spojrzenie na materię i fizyczność, mogą rzucić światło na tajemnicę Zmartwychwstania. W rozmowie sondujemy również granice poznania i wyjaśniania tego, co wymyka się naukowym metodom, a jednocześnie wymaga aktu wiary. Poruszamy także praktyczne aspekty: jak mówić o Zmartwychwstaniu, aby liturgia i głoszenie tej prawdy były bardziej przeżywane niż jedynie recytowane? Dlaczego warto odnawiać język soteriologii, by przybliżyć zbawienie jako doświadczenie żywej relacji z Bogiem? Staramy się pokazać, że Zmartwychwstanie to nie tylko historia, ale także aktualne wyzwanie/wezwanie, które może przemienić życie każdego z nas. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku naszego podkastu  kontynuujemy rozmowę o wierze z odcinka 18. Tym razem rozmowa toczy się wokół encykliki Lumen fidei. Przypominamy okoliczności jej powstania, ale przede wszystkim spieramy się o relację wiary i rozumu. Czy wiara jako jedna z trzech cnót Bożych, obok nadziei i miłości, jest rozumna, czy jest ponadrozumna? Wiele czasu poświęcamy rozważaniu powołania Abrahama, a przede wszystkim pytaniu, jak rozpoznał, że wzywa go głos Boga, a nie jakiś głos zwodniczy? Bo przecież Pismo podaje tylko, że Abraham usłyszał wezwanie i wyruszył w nieznane. Na samym końcu naszej rozmowy osiągamy konsensus wyrażony w obrazie relacji dziecka do matki. https://www.vatican.va/content/dam/francesco/pdf/encyclicals/documents/papa-francesco_20130629_enciclica-lumen-fidei_pl.pdf