Górskie Historie

Wyruszamy wysoko w góry!W drugim odcinku o ludziach Karkonoszy zaglądamy do dawnych baud – pasterskich chat i schronisk, które przez stulecia tętniły życiem. Jak wyglądał dzień w Hampelbaude, czyli dzisiejszej Strzesze Akademickiej? Czym zajmowali się jej mieszkańcy i na jakie wygody mogli liczyć pierwsi turyści odwiedzający Śnieżkę?Usłyszycie też historię Hilde – fikcyjnej dziewczyny z karkonoskiej baudy, stworzonej przeze mnie na podstawie dawnych relacji i opisów podróży. To właśnie przez nią opowiem Wam o codzienności ludzi żyjących wysoko w górach: o serach, mleku, gorzałce i o ciężkiej pracy w cieniu Śnieżki.Słowa kluczowe: Karkonosze, baudy, Strzecha Akademicka, Lucni Bouda, Hampelbaude, Śnieżka, Sudety, pasterze, historia Karkonoszy, Górskie Historie, dawne schroniska, ludzie gór.Odcinki o turystyce w Karkonoszach:⁠https://gorskiehistorie.pl/blog/sniezka-i-xvii-wieczne-daleko-jeszcze-wrazenia-pierwszych-karkonoskich-turystow⁠⁠https://gorskiehistorie.pl/blog/schroniska-piwo-i-parowki-czyli-dawne-wedrowki-po-karkonoszachJeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠⁠

Kto mieszkał w Karkonoszach, zanim stały się modne?W tym odcinku Górskich Historii odkrywamy dawnych mieszkańców Karpacza, Szklarskiej Poręby i całych Karkonoszy. Dowiecie się, kim byli laboranci, jak powstały karkonoskie wsie i skąd wzięli się pierwsi przewodnicy górscy. Poznamy codzienne życie ludzi gór — tych, którzy wyrąbywali lasy, topili szkło, wyrabiali ziołowe mikstury i przyjmowali pierwszych turystów.To opowieść o górskiej tożsamości, historii osadnictwa i o tym, jak dawniej wyglądało życie w cieniu Śnieżki.Tym odcinkiem rozpoczynam drugi sezon mojego podkastu — witajcie ponownie!Odcinki o turystyce w Karkonoszach:https://gorskiehistorie.pl/blog/sniezka-i-xvii-wieczne-daleko-jeszcze-wrazenia-pierwszych-karkonoskich-turystowhttps://gorskiehistorie.pl/blog/schroniska-piwo-i-parowki-czyli-dawne-wedrowki-po-karkonoszachJeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠ Słowa kluczowe: Karkonosze, historia Karkonoszy, ludzie gór, Karpacz, Szklarska Poręba, Śnieżka, Sudety, laboranci, przewodnicy górscy, osadnictwo w górach, Górskie Historie.

W tym odcinku poruszam temat skomplikowanego procesu polonizacji Sudetów po zakończeniu II wojny światowej. Dowiecie się, jak ówczesne władze i społeczeństwo polskie starały się oswoić region, który jeszcze przed 1945 rokiem był niemiecki. Usłyszycie, dlaczego Karpacz zaczął przypominać Zakopane, jak zmieniono nazewnictwo oraz jak wyglądała sudecka turystyka tuż po wojnie. Jak to się stało, że kiedyś niemieckie Sudety są teraz nieodłączną częścią polskiego krajobrazu? Posłuchajcie! W odcinku odpowiem na pytania: Dlaczego Karpacz stał się kopią Zakopanego? Jak zmieniano Sudety z niemieckich na polskie? Kto wchodził na Śnieżkę w pantoflach nocnych? Po więcej zapraszam na gorskiehistorie.pl Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠

W odcinku posłuchacie o mniej znanych faktach z historii turystyki w Beskidach Zachodnich. Usłyszycie o pierwszych schroniskach, oznaczeniach szlaków oraz barierach kulturowych i społecznych, które wpłynęły na percepcję gór przez pierwszych turystów. Podcast rzuca światło na stereotypy i mity związane z góralami beskidzkimi oraz pokazuje, jak obawy przed "potwornymi" mieszkańcami oraz brak infrastruktury turystycznej wpływały na rozwój regionu. Dodatkowo, odcinek opisuje, jak rywalizacja między polskimi a niemieckimi organizacjami turystycznymi ukształtowała obecny obraz turystyki w Beskidach. W odcinku odpowiem na pytania: Gdzie postawiono pierwsze beskidzkie schronisko? Czy góralom beskidowym doskwierał kretynizm? Dlaczego znakiem szlaku jest kolor między dwoma białymi pasami? Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠

Jak wyglądały święta sto lat temu w górskich wsiach, z dala od świateł i głównych dróg? W tym odcinku zaglądamy pod góralskie strzechy, by opowiedzieć o adwencie, wigilijnej magii, wróżbach, czarach, postnej wieczerzy, podłaźniczkach zamiast choinki i kolędnikach z Turoniem.To historia świata, w którym religia splatała się z magią, a Boże Narodzenie było czasem troski o przyszłość, plony, zdrowie i rodzinne pojednanie. W ten specjalny czas zastanówmy się też, które z dawnych góralskich zwyczajów warto dziś zaprosić do naszych domów.Zanurzmy się razem w magiczny czas Godów!Przy okazji – w marcu zapraszam Cię w Góry Bystrzyckie. Zrób sobie wagary na pierwszy dzień wiosny i pojedź ze mną na przedłużony weekend. Poznasz ludzi, którzy tak jak ty kochają góry. Posłuchasz moich opowieści na żywo. Spędź czas wyjątkowo – na szlaku, w schronisku i przy ognisku.Informacje i zapisy:https://gorskiehistorie.pl/wyjazdy/przedwiosnie-w-gorach-bystrzyckich

W tym odcinku zobaczymy jak wyglądało wędrowanie po Tatrach w pierwszej połowie XIX wieku: jak radzono sobie z pogodą, jak łatwo można było zabłądzić i jakie inne błędy popełniano zarówno dawniej, jak i dziś. Opowiem Wam o zapomnianych zwyczajach, o krynolinach plączących się w kosówce, o kąpielach w górskich stawach i o nocowaniu w pustych szałasach. Przyjrzymy się temu, co w tatrzańskiej turystyce naprawdę się zmieniło, a co — mimo upływu dwóch stuleci — pozostało zaskakująco znajome. Jedź ze mną w góry!Zapraszam Was na Przedwiośnie w Górach Bystrzyckich. Zrób sobie wagary na pierwszy dzień wiosny i pojedź ze mną na przedłużony weekend. Poznaj ludzi, którzy tak jak Ty kochają góry. Posłuchaj moich opowieści na żywo. Spędź czas wyjątkowo - na szlaku, w schronisku i przy ognisku. Informacje i zapisy: https://gorskiehistorie.pl/wyjazdy/przedwiosnie-w-gorach-bystrzyckich

Zawsze fascynowało mnie, że w Tatrach patrzymy dziś na te same granie, które oglądali turyści 200 lat temu. Ale czy ich doświadczenie faktycznie było podobne do naszego? W tym odcinku zaglądam do relacji z pierwszej połowy XIX wieku i sprawdzam, jak wyglądała wyprawa do Morskiego Oka, zanim zbudowano szlaki i schroniska i położono asfalt. Opowiem Wam o romantycznych uniesieniach dawnych podróżników, o wyboistych przejazdach góralskimi wózkami, noclegach w pustych szałasach i o tratwach sunących po czarnej toni jeziora.Zastanówmy się razem, jak zmieniła się tatrzańska turystyka.Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠⁠⁠

Ebook znajdziesz tu: ⁠https://gorskiehistorie.pl/ebook/gorce⁠Pozwól, że zabiorę Cię na wycieczkę w moim stylu - stylu Górskich Historii ;)Wejdź ze mną na Turbacz z czterech stron świata. Odkryj jak żyli gorczańscy górale. Poznaj historię tutejszej turystyki. Przeczytaj o zbójnikach, baśniowych stworach i magicznych obrzędach.

Ślęża to góra o wielu twarzach, skrywająca w sobie rozmaite ludzkie historie. Już przed tysiącami lat była górą kultową, to tu czczono Słońce, odprawiano sobótki. Później jej szczyt stał się miejscem waśni między poganami a chrześcijanami. A obecnie widzimy go jako cel masowej turystyki W międzyczasie na szczycie stał zamek, trzy kościoły, kamienne rzeźby i dwa schroniska. Ślęża interesowała wiele osób. Może Ciebie zainteresuje jej wyjątkowa i złożona historia. Posłuchaj i poznaj Ślężę (na nowo).Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠⁠⁠ Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠

Czy wyobrażacie sobie Tatry bez szlaków, schronisk i tłumów turystów? Zamiast tego – dzikie góry pełne pasterzy, zbójników i poszukiwaczy skarbów? Cofnijmy się w czasie do XVIII wieku, kiedy w Tatry zapuszczali się pierwsi śmiałkowie – naukowcy, którzy chcieli zrozumieć te góry i rozwiać mity o ich niebotycznej wysokości. Skąd się wzięli? Dlaczego wchodzili na szczyty, które wówczas uchodziły za niebezpieczne i przeklęte? I kto pierwszy zdobył najwyższy tatrzański szczyt? W tym odcinku poznacie kulisy tych pionierskich wypraw.Odcinek powstał głównie w oparciu monografię J. Szaflarskiego Poznanie Tatr.Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠⁠ Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠

Sudety mają swój specyficzny krajobraz kulturowy. Słyną z ciekawych punktów widokowych i wież, z romantycznych ruin, dostępnych ścieżek i... zdrojów. Jest ich aż 11 - Szczawno, Duszniki, Cieplice, Świeradów, Lądek i kilka innych. Obecnie renoma uzdrowisk jest już nieco mniejsza niż w XIX wieku. Kojarzą nam się z turnusami sanatoryjnymi. A co jeśli Wam powiem, że do powstania sudeckich szlaków przyczyniły się właśnie kuracje leczniczą wodą prowadzone w tych uzdrowiskach? Przecież to właśnie te miejscowości często wykorzystujemy jako dobrą bazę wypadową w góry! Nie bez powodu... ;)W tym odcinku dzielę się z Wami moimi badaniami na temat wpływu ruchu kuracyjnego na turystykę górską w Sudetach. Przyglądam się szczególnie dwóm miejscowościom (Duszniki, Szczawno) i rozwiniętej wokół nich bazie szlaków. Odcinek powstał głównie w oparciu o XIX-wieczne listy i relacje z podróży do śląskich wód. Jeśli chcecie zapoznać się z nimi bliżej, polecam zbiór A. Zielińskiego "Listy ze śląskich wód" (1983).Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠ Okładka na podstawie Bad Salzbrunn in Schlesien mit seinem Oberbrunnen ze zbiorów Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego.

W tym odcinku zastanowimy się, jakie cechy posiadałby turysta idealny, gdyby istniał. Opowiem Wam, czym jest turystyka kwalifikowana - zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. Do przygotowania tego odcinka przeprowadziłam szereg rozmów z turystami, przewodnikami, przodownikami i znakarzami. Na ich podstawie opracowałam studium mające zarysować "z grubsza", jaka turystyka jest uznawana za "wyższą" i jak na ten wyższy poziom można się wspiąć. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠Wykorzystano zdjęcie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

W górach wyobraźnia pracuje na wysokich obrotach. W lasach słychać podejrzane trzaski, mgła przybiera niepokojące kształty, a skały potrafią wyglądać jak różne zwierzęta i potwory. I skoro w obecnych czasach sceptycyzmu i kultu nauki zdarza się nam "przestraszać się" na szlaku, to co dopiero musiało się dziać kilka wieków temu, kiedy ludzie szczerze wierzyli w istnienie rozmaitych demonów i upiorów! W tym odcinku zajmiemy się polskimi diabłami górskimi. Zastanowimy się, jaki duch jest największym celebrytą i dlaczego. Przyjrzymy się genezie górskich wierzeń w istoty magiczne. Ostrzegam: jeśli czujecie czasem, że ktoś Was w górach obserwuje, ten odcinek może wzmóc to odczucie... ;)Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠Na okładce: "Lucifer", Franz von Stuck (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie)

Znakowanie szlaków to zajęcie mające stuletnią tradycję! W tym odcinku opowiadam o historii znakowania i stojącej za nim filozofii turystyki kwalifikowanej. Będzie trochę o odwiecznym dylemacie - znakować czy nie? Wspominam Władysława Krygowskiego i jego poglądy w tym temacie. Tłumaczę też, jak znakuje się szlaki.W odcinku usłyszysz wiele znakarskich ciekawostek, które możesz wykorzystać w praktyce na szlaku (np. pochwalić się swoją wiedzą). Dowiesz się też, jak zostać znakarzem, czy warto i na czym właściwie polega ich praca.To już trzeci odcinek z serii o szlakach turystycznych. Zapraszam też do wysłuchania #19 - o historii szlaków i #25 o znakach i ich - nomen omen - znaczeniu.Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠gorskiehistorie.pl

Schronisko na Turbaczu jest najpopularniejszym obiektem turystycznym w Gorcach. W tym odcinku opowiadam o jego historii. A właściwie o historii obecnego schroniska i dwóch jego poprzedników. W 2025 roku obchodzimy 100-lecie obiektu turystycznego pod Turbaczem. Z tej okazji posłuchajcie o pierwszym inicjatorze budowy schroniska w Gorcach, o zrzutce, którą na nie przeprowadzono, a także o tym, jak drugie schronisko przysłużyło się w czasie II wojny światowej. Przy okazji opowiem Wam , co warto zobaczyć i zwiedzić, kiedy będziecie pod Turbaczem i o moich własnych doświadczeniach ze spaniem w tym schronisku. Miłego słuchania! Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠ Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠gorskiehistorie.pl

Mam dla Was garść ciekawostek, które usprawnią Wasze górskie wędrówki! W tym odcinku zajęłam się teorią i praktyką znakowania szlaków turystycznych. Opowiadam o znaczeniu znaków i kolorów, które możecie spotkać w górach. Dowiecie się kto odpowiada za szlaki, dla kogo są one tworzone oraz jakie są wytyczne ich prowadzenia. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

🎙️ Jak powstał mój podkast? O świadomym wędrowaniu 🌄 W tym odcinku dzielę się historią mojej relacji z górami – od dziecięcych wędrówek, przez młodzieńcze, mniej świadome eskapady, aż po obecne, pełne refleksji wyprawy. Opowiem, jak przeszłam drogę od „zaliczania szczytów” do głębokiego, świadomego wędrowania, w którym piękne widoki to tylko część doświadczenia. Ten odcinek to także opowieść o tym, jak powstał mój podkast – dlaczego mówię o takich, a nie innych tematach i co sprawiło, że chcę dzielić się z Wami moim spojrzeniem na góry. Link do dyskusji na temat świadomego wędrowania: https://www.youtube.com/watch?v=hiNCrXiSCRE&list=PLJRp10exuysN7fpeTi3YQdxlIslI4bkZM&index=5 Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie

Czy wiedzieliście, że jeszcze 75 lat temu 100 metrów pod szczytem Babiej Góry stało murowane schronisko? I to z widokiem na Tatry! Dziś chętnie weszlibyśmy tam na herbatę, ale jedyne co możemy zrobić, to wyobrazić sobie, jak to kiedyś było. W odcinku opowiadam o historii niemieckiego schroniska pod Babią Górą. Tłumaczę, dlaczego w ogóle Niemcy postawili tam swój obiekt. Przy okazji posłuchacie o polsko-niemieckim sporze o Beskidy, o narzekaniach turystów na brak widoków i o konkurencyjnym schronisku PTT na Markowych Szczawinach. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

Alpy były kolebką turystyki górskiej i dlatego historia niemal każdego pasma ma jakiś związek z tym, co w działo się w tych najwyższych górach Europy. A działo się dużo. Wielkie odkrycia naukowe, arcydzieła literackie czy malarskie, modernizacja alpinizmu. O tym wszystkim opowiem Wam w tym odcinku. Zajmiemy się historią alpejskiej turystyki, zastanowimy się po co ludzie zaczęli wchodzić w te góry coraz głębiej. A do tego przyjrzymy się popularnemu poglądowi, że Alpy dla turystyki odkryli Brytyjczycy. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

W tym odcinku przedstawiam moje subiektywne obrazki z Beskidu Śląskiego. Opowiadam o tym, co mnie zaintrygowało i zainspirowało, kiedy przygotowywałam się do wycieczki po tym paśmie. Znajdziecie tu trochę informacji o historii śląskiej góralszczyzny, początkach i rozwoju turystyki w Beskidzie Śląskim i na pogranicznych Kysucach. Poruszam też zagmatwaną kwestię regionalizacji Beskidu Śląskiego, który przed 1968 sięgał dużo dalej niż teraz. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠ Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠gorskiehistorie.pl