Górskie Historie

Ebook znajdziesz tu: ⁠https://gorskiehistorie.pl/ebook/gorce⁠Pozwól, że zabiorę Cię na wycieczkę w moim stylu - stylu Górskich Historii ;)Wejdź ze mną na Turbacz z czterech stron świata. Odkryj jak żyli gorczańscy górale. Poznaj historię tutejszej turystyki. Przeczytaj o zbójnikach, baśniowych stworach i magicznych obrzędach.

Ślęża to góra o wielu twarzach, skrywająca w sobie rozmaite ludzkie historie. Już przed tysiącami lat była górą kultową, to tu czczono Słońce, odprawiano sobótki. Później jej szczyt stał się miejscem waśni między poganami a chrześcijanami. A obecnie widzimy go jako cel masowej turystyki W międzyczasie na szczycie stał zamek, trzy kościoły, kamienne rzeźby i dwa schroniska. Ślęża interesowała wiele osób. Może Ciebie zainteresuje jej wyjątkowa i złożona historia. Posłuchaj i poznaj Ślężę (na nowo).Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠⁠⁠ Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠

Czy wyobrażacie sobie Tatry bez szlaków, schronisk i tłumów turystów? Zamiast tego – dzikie góry pełne pasterzy, zbójników i poszukiwaczy skarbów? Cofnijmy się w czasie do XVIII wieku, kiedy w Tatry zapuszczali się pierwsi śmiałkowie – naukowcy, którzy chcieli zrozumieć te góry i rozwiać mity o ich niebotycznej wysokości. Skąd się wzięli? Dlaczego wchodzili na szczyty, które wówczas uchodziły za niebezpieczne i przeklęte? I kto pierwszy zdobył najwyższy tatrzański szczyt? W tym odcinku poznacie kulisy tych pionierskich wypraw.Odcinek powstał głównie w oparciu monografię J. Szaflarskiego Poznanie Tatr.Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠⁠⁠ Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠⁠

Sudety mają swój specyficzny krajobraz kulturowy. Słyną z ciekawych punktów widokowych i wież, z romantycznych ruin, dostępnych ścieżek i... zdrojów. Jest ich aż 11 - Szczawno, Duszniki, Cieplice, Świeradów, Lądek i kilka innych. Obecnie renoma uzdrowisk jest już nieco mniejsza niż w XIX wieku. Kojarzą nam się z turnusami sanatoryjnymi. A co jeśli Wam powiem, że do powstania sudeckich szlaków przyczyniły się właśnie kuracje leczniczą wodą prowadzone w tych uzdrowiskach? Przecież to właśnie te miejscowości często wykorzystujemy jako dobrą bazę wypadową w góry! Nie bez powodu... ;)W tym odcinku dzielę się z Wami moimi badaniami na temat wpływu ruchu kuracyjnego na turystykę górską w Sudetach. Przyglądam się szczególnie dwóm miejscowościom (Duszniki, Szczawno) i rozwiniętej wokół nich bazie szlaków. Odcinek powstał głównie w oparciu o XIX-wieczne listy i relacje z podróży do śląskich wód. Jeśli chcecie zapoznać się z nimi bliżej, polecam zbiór A. Zielińskiego "Listy ze śląskich wód" (1983).Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠⁠ Okładka na podstawie Bad Salzbrunn in Schlesien mit seinem Oberbrunnen ze zbiorów Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego.

W tym odcinku zastanowimy się, jakie cechy posiadałby turysta idealny, gdyby istniał. Opowiem Wam, czym jest turystyka kwalifikowana - zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. Do przygotowania tego odcinka przeprowadziłam szereg rozmów z turystami, przewodnikami, przodownikami i znakarzami. Na ich podstawie opracowałam studium mające zarysować "z grubsza", jaka turystyka jest uznawana za "wyższą" i jak na ten wyższy poziom można się wspiąć. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠Wykorzystano zdjęcie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

W górach wyobraźnia pracuje na wysokich obrotach. W lasach słychać podejrzane trzaski, mgła przybiera niepokojące kształty, a skały potrafią wyglądać jak różne zwierzęta i potwory. I skoro w obecnych czasach sceptycyzmu i kultu nauki zdarza się nam "przestraszać się" na szlaku, to co dopiero musiało się dziać kilka wieków temu, kiedy ludzie szczerze wierzyli w istnienie rozmaitych demonów i upiorów! W tym odcinku zajmiemy się polskimi diabłami górskimi. Zastanowimy się, jaki duch jest największym celebrytą i dlaczego. Przyjrzymy się genezie górskich wierzeń w istoty magiczne. Ostrzegam: jeśli czujecie czasem, że ktoś Was w górach obserwuje, ten odcinek może wzmóc to odczucie... ;)Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠⁠gorskiehistorie.pl⁠Na okładce: "Lucifer", Franz von Stuck (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie)

Znakowanie szlaków to zajęcie mające stuletnią tradycję! W tym odcinku opowiadam o historii znakowania i stojącej za nim filozofii turystyki kwalifikowanej. Będzie trochę o odwiecznym dylemacie - znakować czy nie? Wspominam Władysława Krygowskiego i jego poglądy w tym temacie. Tłumaczę też, jak znakuje się szlaki.W odcinku usłyszysz wiele znakarskich ciekawostek, które możesz wykorzystać w praktyce na szlaku (np. pochwalić się swoją wiedzą). Dowiesz się też, jak zostać znakarzem, czy warto i na czym właściwie polega ich praca.To już trzeci odcinek z serii o szlakach turystycznych. Zapraszam też do wysłuchania #19 - o historii szlaków i #25 o znakach i ich - nomen omen - znaczeniu.Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠gorskiehistorie.pl

Schronisko na Turbaczu jest najpopularniejszym obiektem turystycznym w Gorcach. W tym odcinku opowiadam o jego historii. A właściwie o historii obecnego schroniska i dwóch jego poprzedników. W 2025 roku obchodzimy 100-lecie obiektu turystycznego pod Turbaczem. Z tej okazji posłuchajcie o pierwszym inicjatorze budowy schroniska w Gorcach, o zrzutce, którą na nie przeprowadzono, a także o tym, jak drugie schronisko przysłużyło się w czasie II wojny światowej. Przy okazji opowiem Wam , co warto zobaczyć i zwiedzić, kiedy będziecie pod Turbaczem i o moich własnych doświadczeniach ze spaniem w tym schronisku. Miłego słuchania! Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠ Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠gorskiehistorie.pl

Mam dla Was garść ciekawostek, które usprawnią Wasze górskie wędrówki! W tym odcinku zajęłam się teorią i praktyką znakowania szlaków turystycznych. Opowiadam o znaczeniu znaków i kolorów, które możecie spotkać w górach. Dowiecie się kto odpowiada za szlaki, dla kogo są one tworzone oraz jakie są wytyczne ich prowadzenia. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

🎙️ Jak powstał mój podkast? O świadomym wędrowaniu 🌄 W tym odcinku dzielę się historią mojej relacji z górami – od dziecięcych wędrówek, przez młodzieńcze, mniej świadome eskapady, aż po obecne, pełne refleksji wyprawy. Opowiem, jak przeszłam drogę od „zaliczania szczytów” do głębokiego, świadomego wędrowania, w którym piękne widoki to tylko część doświadczenia. Ten odcinek to także opowieść o tym, jak powstał mój podkast – dlaczego mówię o takich, a nie innych tematach i co sprawiło, że chcę dzielić się z Wami moim spojrzeniem na góry. Link do dyskusji na temat świadomego wędrowania: https://www.youtube.com/watch?v=hiNCrXiSCRE&list=PLJRp10exuysN7fpeTi3YQdxlIslI4bkZM&index=5 Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie

Czy wiedzieliście, że jeszcze 75 lat temu 100 metrów pod szczytem Babiej Góry stało murowane schronisko? I to z widokiem na Tatry! Dziś chętnie weszlibyśmy tam na herbatę, ale jedyne co możemy zrobić, to wyobrazić sobie, jak to kiedyś było. W odcinku opowiadam o historii niemieckiego schroniska pod Babią Górą. Tłumaczę, dlaczego w ogóle Niemcy postawili tam swój obiekt. Przy okazji posłuchacie o polsko-niemieckim sporze o Beskidy, o narzekaniach turystów na brak widoków i o konkurencyjnym schronisku PTT na Markowych Szczawinach. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

Alpy były kolebką turystyki górskiej i dlatego historia niemal każdego pasma ma jakiś związek z tym, co w działo się w tych najwyższych górach Europy. A działo się dużo. Wielkie odkrycia naukowe, arcydzieła literackie czy malarskie, modernizacja alpinizmu. O tym wszystkim opowiem Wam w tym odcinku. Zajmiemy się historią alpejskiej turystyki, zastanowimy się po co ludzie zaczęli wchodzić w te góry coraz głębiej. A do tego przyjrzymy się popularnemu poglądowi, że Alpy dla turystyki odkryli Brytyjczycy. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

W tym odcinku przedstawiam moje subiektywne obrazki z Beskidu Śląskiego. Opowiadam o tym, co mnie zaintrygowało i zainspirowało, kiedy przygotowywałam się do wycieczki po tym paśmie. Znajdziecie tu trochę informacji o historii śląskiej góralszczyzny, początkach i rozwoju turystyki w Beskidzie Śląskim i na pogranicznych Kysucach. Poruszam też zagmatwaną kwestię regionalizacji Beskidu Śląskiego, który przed 1968 sięgał dużo dalej niż teraz. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠ Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie ⁠gorskiehistorie.pl

Kobiety miały dużo do powiedzenia jeśli chodzi o rozwój turystyki górskiej w naszym kraju. Nie tylko po górach chodziły, ale też brały udział w formowaniu się zwyczajów i zachowań, które znamy do dziś.  Sam fakt, że pierwsze polskie przewodniki po Karkonoszach i Tatrach napisały kobiety, świadczy o tym, jak ważny był żeński głos w kwestii popularyzacji turystyki i konkretnych górskich pasm.  Odcinek składa się z dwóch części. W każdej z nich omawiam jeden ze wspomnianych pierwszych górskich przewodników. Wpisuję je we współczesny im kontekst. Szukam też pewnych schematów turystycznych zachowań, które omawiane książki przemycają. I zdradzę Wam tu od razu, że z perspektywy kobiecej motywem przewodnim chodzenia po górach jest... przyjemność ;) Poniżej linki do omawianych przewodników: R. Saulsonowa, Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach, Wrocław 1850. Link do tekstu: https://polona.pl/preview/23fd19d7-6fba-49c5-860d-cbd7a3eb7143 M. Steczkowska, Obrazki w podróży do Tatrów i Pienin, Kraków 1858. Link do tekstu: https://polona.pl/preview/2a9e44c5-d0f1-4411-a765-2c1aee18365d M. Steczkowska, Obrazki w podróży do Tatrów i Pienin, Kraków 1872. https://polona.pl/item-view/79769a32-50de-4d1e-b624-b85e37e89bdf?page=4 Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Więcej informacji, np. bibliografię, znajdziecie na stronie gorskiehistorie.pl

Zastanawiacie się czasem, idąc górskim szlakiem, skąd on się wziął? Dlaczego prowadzi akurat tak a nie inaczej i kto go stworzył? W tym odcinku opowiem Wam o historii znakowania oraz prowadzenia pierwszych turystycznych dróg w polskich górach. Dowiecie się trochę o początkach zorganizowanej turystyki zarówno w Karpatach, jak i Sudetach. Do tematu podeszłam holistycznie, chcąc Wam pokazać, jak odrębne przed wojną systemy szlakowe zostały scalone przez PTTK do dzisiejszej formy. Więcej znajdziecie na mojej stronie: https://gorskiehistorie.pl/ Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: https://buycoffee.to/gorskiehistorie

Prowiant - rzecz prozaiczna, codzienna, ponadczasowa. Mogłoby się wydawać, że mało interesująca. Okazuje się jednak, że przyglądając się XIX-wiecznym zwyczajom związanym z popasem w górach, możemy dowiedzieć się wiele zarówno o turystyce, jak i o turystach tamtych czasów. W odcinku na podstawie kilku cytatów z literatury górskiej opowiadam o tym, co jedzono, co pito, ale też w jaki sposób organizowano przerwy na posiłek w Tatrach. Były to sytuacje nadzwyczajne z punktu widzenia współczesnego górołaza, bo kto obecnie pomyślałby o gotowaniu herbaty w samowarze pod Zawratem? Więcej na stronie www.gorskiehistorie.pl Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠

Ziemia kłodzka to sudecki region górski o wielu obliczach, od wieków oferujący turystom przyjemności uzdrowiskowe, piękne górskie widoki oraz nietuzinkowe atrakcje i zabytki - sakralne, postindustrialne czy geologiczne. W tym odcinku nie tylko opowiem Wam o historii turystyki na ziemii kłodzkiej. Zaproponuję Wam także ciekawe miejsca do odwiedzenia w tym regionie. Więcej na stronie gorskiehistorie.pl Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie Okładka. Fot. M. Tarabasz

To jak dziś postrzegamy Bieszczady nie wzięło się znikąd. Przypisywana im dzikość, pierwotność, wolność i przygoda są pokłosiem trudnej i złożonej historii tego regionu, szczególnie w czasie II wojny światowej i w pierwszych dekadach po niej. W tym odcinku postanowiłam rozprawić się ze znanym powiedzeniem “Rzuć wszystko i wyjedź w Bieszczady”, rozłożyć go na czynniki pierwsze i pokazać Wam, dlaczego widzimy w Bieszczadach idealne miejsce ucieczki. Więcej na stronie gorskiehistorie.pl Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠ #bieszczady #połoniny #bieszczadzkiparknarodowy #turystyka #historia #historiaturystyki #PTTK #PRL #bojkowie #łemkowie #góry #polskiegóry

Kiedy góry stają się pasją, warto jest znaleźć miejsce, w którym można dzielić się nią z innymi. Takim miejscem są festiwale górskie, które wyewoluowały z przeglądów filmów górskich na całym świecie. W Polsce jedną z najważniejszych tego typu imprez jest Festiwal Górski im. Andrzeja Zawady w Lądku-Zdroju i właśnie 29. edycja tego wydarzenia natchnęła mnie do opracowania odcinka wyjaśniającego historię górskich festiwali i opowiadającego o tym, jak wyglądały początki lądeckiego święta ludzi gór. Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠

Alpy były najważniejszymi górami dla rozwoju turystyki górskiej. W XIX wieku były tam już nie tylko szlaki i schroniska, ale nawet kolejki, pamiątki i hotele na szczytach. Wisienką na torcie uprzystępniania gór były natomiast wznoszone w trudno dostępnych miejscach grand hotele - enklawy przepychu zarezerwowane dla najznamienitszych gości. W odcinku opowiadam o alpejskiej turystyce luksusowej oraz ogólnie o tym, jak wędrowano po Alpach na przełomie XIX i XX wieku. Więcej na stronie www.gorskiehistorie.pl Jeśli chcielibyście wesprzeć mnie w tworzeniu dla Was kolejnych ciekawych i rzetelnych treści, możecie postawić mi symboliczną kawę w serwisie buycoffee.to: ⁠⁠https://buycoffee.to/gorskiehistorie⁠ Ilustracja z: M. Twain, A Tramp Abroad, London 1880.