Wolna Amerykanka

Ulegliśmy w Polsce mitowi „dobrodusznego imperium” takiego, co jak ten szeryf – pilnuje porządku, bywa zbyt surowy, ale to taki nasz człowiek. Ameryka była dla nas potężna, ale nie okrutna. I korzystaliśmy z tej potęgi – bo 13 punktów Wilsona i upadek muru Berlińskiego – wielkie polskie przełomy dokonywały się za wolą i wiedzą Stanów Zjednoczonych. W Ameryce Łacińskiej albo na Bliskim Wschodzie w sprawie intencji i moralności Ameryki złudzeń było dużo mniej. Ale u nas te złudzenia starannie pielęgnowaliśmy. Pytanie, które zadajemy w tym odcinku Marcinowi Wronie – korespondentowi Faktów TVN w Waszyngtonie, brzmi, czy ostatecznie musimy się ich pozbywać? Marcin przypomina też, że jest życie w Ameryce poza polityką. Próbujemy rozstrzygnąć, co ta amerykańska codzienność mówi nam o kondycji „dobrotliwego imperium”.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Polityków, których nazywa się gwiazdami, jest na światowej scenie coraz więcej. Wszędzie ich pełno – okupują okładki, odgrywają swoje role w parlamentach i najważniejszych gabinetach. A są to role prawie szekspirowskie, pełne dramatycznych gestów, napięcia i patosu. Na scenie idzie im świetnie, z rządzeniem – znacznie słabiej. W tym odcinku zapraszam na prezentację najsłynniejszych politycznych celebrytów, od Berlusconiego po Trumpa, na ujawnienie mechanizmów tego spektaklu, który rozgrywa się na naszych oczach codziennie od momentu, kiedy polityka zaczęła być swoistą formą rozrywki.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Żona Donalda Trumpa jest pierwszą damą Ameryki z zaskakująco niskimi wskaźnikami popularności. Czy poprawią się w czasie drugiej kadencji jej męża? Jakie role amerykańska opinia publiczna przypisała Melanii Trump? Co tak naprawdę może kryć się za dystansem i chłodem Pierwszej Damy?  W nowym odcinku podcastu „Wolna Amerykanka” poruszamy też temat trad wives.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Z mocarstwami jest tak, że zawsze prężą muskuły. A z przywódcami tych mocarstw zazwyczaj jest tak samo. Im silniejszy na zdjęciu, tym jego odbiór bardziej pasuje do tego, jak ludzie wyobrażają sobie mocarstwo: nieustępliwe, pewne siebie, takie, którego wszyscy się boją. I jakkolwiek nie byłby to odbiór naiwny, pasujący do podwórkowych rozgrywek kilkulatków, to okazuje się, że tak powierzchownie pojęta męskość w polityce imperialnej się sprzedaje. Dzisiaj wraz z dr Agnieszką Bryc, specjalistką od polityki Rosji i Izraela, robimy przegląd tego katalogu toksycznej męskości w wykonaniu prezydentów Rosji i Stanów Zjednoczonych. Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Doktor Mirosław Oczkoś, wykładowca SGH, specjalista od marketingu politycznego, jak nikt inny opowiada o tym, jak działa „to coś”. Bo i politykę, i życie kształtuje pewien nieuchwytny element, który sprawia, że jednym ludziom wierzymy, a innym – nawet gdyby mieli dużo lepsze intencje i dużo wyższe kompetencje – już nie. Czy na pewno można wykreować lidera politycznego? Dlaczego ludzie kochają Igę Świątek, tylko kiedy wygrywa? Jak pracował na sukces Robert Lewandowski i co z tego wynika dla sceny politycznej? A w ogóle to skąd wiemy, że to JFK pierwszy dostrzegł, że polityka toczy się właśnie na scenie?Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Prezydent Stanów Zjednoczonych – to brzmi dumnie! Najwyższy urząd w państwie, strażnik zasad, porządku i pozycji Ameryki na świecie. Chyba że zupełnie inaczej rozumie zasady, porządek i pozycję. W tym odcinku „Wolnej Amerykanki” zastanawiam się, kto może powstrzymać prezydenta i jego ludzi, gdy sprzeniewierzają się normom i łamią prawo. Wnioski niestety nie są optymistyczne. Kongres, zdominowany przez Republikanów, prezydentowi się nie sprzeciwi. Sądy działają powoli, a jeśli nawet orzekną niekonstytucyjność prezydenckich rozporządzeń, nie znaczy to wcale, że przestaną one być realizowane. W końcu prezydent może ułaskawić każdego, kto został skazany za realizacje zleconych przez niego działań. Tak jak ułaskawił skazanych za atak na Kapitol z 6 stycznia 2021 r., nawet tych, którzy dopuścili się przemocy.Materiały do odcinka:Aktualizowana na bieżąco lista nielegalnych, lub dokonanych na granicy prawa działań Donalda Trumpa. Autor: Christina PagelPodcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Jak opowiadane są historie o „Indianach”? Dzielni wojownicy, szaleńcze pościgi, dumni wodzowie oraz smutny los plemiennych bohaterów, którzy na koniec zawsze przegrywają. O tym, że przegrali, świadczy też, fakt, że dziś Donald Trump używa imienia „Pocahontas” jako przezwiska. „Ostatni Mohikanin” czy „Tańczący z wilkami” ukształtowały naszą świadomość na temat idei wspólnot plemiennych, ale nie ma tam ani matriarchatu, ani silnych postaci kobiecych. Niewielu pamięta, że wiele tych wspólnot opartych było na władzy kobiet, a zakres praw i przywilejów tamtejszych kobiet był dużo większy niż kobiet amerykańskich. O tym wszystkim z pasją opowiada Adam Balcer, analityk, antropolog i niestrudzony badacz zawiłości etnicznych.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Donald Trump podważa konstytucję, porządek międzynarodowy i buduje oligarchię pod wodzą szefów Big Tech. Wszystko to wcześniej zapowiadał. Trudno więc uciec od pytania, czy wybór Donalda Trumpa był dla Amerykanów wyborem świadomym, czy podyktowanym algorytmami? Z dziennikarką technologiczną Sylwią Czubkowską rozmawiamy o tym, jak technologia demonstruje swoją moc w polityce.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Nie będzie przełomu – kobieta nie stanie na czele Stanów Zjednoczonych. Amerykanie zdecydowanie się wybrali wizję swojego kraju, którą reprezentuje Donald Trump. A wizja ta obejmuje mizoginię. Mogą być sprawcze? Mogą, ale na zasadach, które zostały już wcześniej, bez ich udziału, ustalone. Czy tym samym Ameryka stanie się antykobieca? Niekoniecznie! Prezydent Stanów Zjednoczonych ma potężną władzę, ale jego władza wynika z poparcia ludzi. Jeśli więc Amerykanki będą chciały odrobić lekcję z solidarności wobec liderek, jeśli będą miały odwagę wydeptywać własne ścieżki, jeśli znajdą furtki w systemie, który nie jest im przyjazny, w końcu ten system przekształcą. W ostatnim odcinku pierwszej serii podcastu „Wolna Amerykanka” trudno było uniknąć tonu rozczarowania. W kolejnych odcinkach zamierzamy śledzić dylematy i wyzwania kobiet władzy na wszystkich kontynentach.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Internet jest polem bitwy. Domorośli i prawdziwi komenatatorzy życia politycznego nie przebierają w słowach. Tu jest prawdziwa agora – zdają się mówić. Tu można powiedzieć prawdę, obśmiać, wyszydzić, ale też odreagować starannie dopracowane przedstawienia kampanijnych strategów. Jak internet widzi Kamalę Harris i Donalda Trumpa? O tym rozmawiam w odcinku z Julią Seweryn – doktorantką Uniwersytetu Jagiellońskiego badającą komunikację polityczną. Rozkładamy na czynniki pierwsze kody językowe, memy i ironiczne komentarze. Wyłania się z nich inny obraz kandydatów niż ten wystudiowany, do którego przekonują nas sztaby wyborcze. Kamala Harris, w oczach komentatorów na plarformie X jest kłamczuchą, gorliwie zabiegającą o uznanie jej za reprezentantkę klasy średniej. Ubrana w uniform pracownicy McDonald's proponuje ludziom kłamstwa (ang. „lies"), zamiast frytek („fries"). Donald Trump jest po prostu staruszkiem, ale nie tym dziarskim – wręcz przeciwnie: marudzącym, przysypiającym, opowiadającym wciąż te same historie. Dominuje satyryczny ton, ale atmosfera daleka jest od piknikowej. Gorliwi zwolennicy jednej i drugiej strony systematycznie skaczą sobie do gardeł!Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Bieg karuzeli przetasowań na arenie międzynarodowej być może zmieni się po wyborach prezydenckich. Amerykanie są na finiszu kampanii wyborczej, a my, podobnie jak cały świat, obserwujemy te wybory bacznie, bo deklaracje kandydatów sugerują odmienne podejścia do polityki zagranicznej. Szczególnie interesuje nas los NATO i stosunek nowej administracji do wojny w Ukrainie. O tym, jak może wyglądać globalna gra nowej administracji, opowiada dr Małgorzata Bonikowska, prezeska Centrum Stosunków Międzynarodowych, wykładowczyni, ekspertka w obszarze relacji transatlantyckich. Rozmawiamy o roli, jaką amerykańska Polonia może odegrać w wyborach, jak będzie wyglądać polityka wobec Ukrainy oraz jaki będzie stosunek przyszłego prezydenta do Europy.Zdjęcie okładki odcinku: Piotr Kamionka/REPORTER/East News.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Jak lawina obelg w amerykańskim życiu politycznym ma się do dobrego wychowania i wyobrażenia, że liderzy są racjonalni? Czy polityczna poprawność sięgnęła absurdu? A przede wszystkim jakimi sposobami rozgrywa się męskość i kobiecość dla celów politycznych? W tym odcinku podcastu „Wolna Amerykanka” opowiadamy o tym, jak widzi świat „wściekły biały mężczyzna” i dlaczego wiara w to, że sukces kobiet narusza jego przywileje, może przeszkodzić Kamali Harris w wygraniu wyborów.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Donald Trump obniżył standard amerykańskiej debaty publicznej, wręcz szeroko otworzył wrota dla obelg, kłamstw i fałszywych oskarżeń. Wraz z moim gościem, artystą Rafałem Olbińskim, zastanawiamy się, co się stało z amerykańskim społeczeństwem, że styl byłego prezydenta USA i jednocześnie aktualnego kandydata na ten urząd trafił na podatny grunt. Jak to możliwe, że Ameryka, która oferowała imigrantom, takim jak Olbiński, szansę na rozwój i realizację „american dream”, stała się zamknięta bardziej niż kiedykolwiek, wroga, napędzana kapitalistycznym rytmem i wciąż rasistowska? Czy nie jest przypadkiem tak, że Ameryka doświadcza ostrych symptomów choroby populistycznej, która rozlewa się na świat?

Angela Merkel nie życzyła sobie, żeby ktokolwiek zaglądał jej do szafy. Dlatego jej stroje były właściwie zawsze takie same – zmieniały się tylko ich kolory. Margaret Thatcher stawiała na dystans, Ruth Bader Ginsburg została ikoną stylu ze względu na kolekcję kołnierzyków, Madeleine Albraight – kolekcję broszek. W tym odcinku „Wolnej Amerykanki” przyglądam się temu, jak się tworzy modę polityczną. Jak kobiety władzy tworzą swój wizerunek za pomocą ubrań i akcesoriów? Jak negocjują kobiecość, funkcjonując w środowiskach, które dla kobiecości nie są najbardziej sprzyjające? Moda polityczna ma różne odsłony – to jest strój, który niesie ze sobą jakieś przesłanie, strój, który jest wyrazem protestu albo hołdu. Ale moda zawsze jest też odbiciem lub zaprzeczeniem obowiązujących kanonów. Dlatego też, jako bohaterowie drugiego planu, w tym odcinku pojawiają się lalka Barbie, Abraham Lincoln i... Jezus Chrystus.

Tegoroczna rozgrywka wyborcza jest powtórką tej z 2016 roku. Hillary Clinton przegrała wtedy z Donaldem Trumpem, mizoginem, piewcą instrumentalnego traktowania kobiet, oraz – od niedawna – przestępcą skazanym za molestowanie seksualne. Donald Trump prezydenturę zdobył w dużej mierze głosami kobiet. Dlaczego prawie 40% amerykańskich kobiet głosowało wbrew własnym interesom? To tajemnica, której rozwikłanie może poprowadzić do zwycięstwa Kamali Harris. Sięgam więc do historii Hilary Clinton, która w amerykańskiej polityce zdobyła prawie wszystko, zapłaciwszy za to jednak cenę publicznego upokorzenia. Pierwszym źródłem upokorzenia był jej mąż, prezydent Bill Clinton, którego romans ze stażystką był największym skandalem obyczajowym lat 90. XX wieku. Drugim – Donald Trump, który był chyba najmniej wykwalifikowanym kandydatem na prezydenta w amerykańskiej historii, a jednak z nim przegrała. Dlaczego kobiety w USA nie solidaryzowały się z Hillary Clinton i czy Kamala Harris zdoła je zjednoczyć? Wywiad Hillary Clinton w 1979 roku, o którym wspominamy w odcinku: https://www.youtube.com/watch?v=iwT5Narc79s

Żywo dyskutowane w Ameryce głośne romanse, skandale i nieścisłości polityczne, we Francji przyjmowane są wymownym uniesieniem brwi i argumentem o prawie do prywatności. Czy Bill Clinton magnetyzuje rozmówcę? Czy warto powierzyć bezpieczeństwo zdegradowanemu za romans generałowi Davidowi Petraeusowi? Co martwiło Henry'ego Kissingera? Jak ludzie w różnych kontekstach obyczajowych i różnych kulturach politycznych widzą kobiety? Dowiecie się z rozmowy Małgorzaty Zachary-Szymańskiej z Markiem Ostrowskim – komentatorem polityki zagranicznej tygodnika „Polityka”.

Drugi dżentelmen jest odpowiednikiem pierwszej damy. Ale o ile rola pierwszej damy dla większości kobiet jest nobilitacją, to wyobrażam sobie, że rola dżentelmena i to drugiego, dla większości mężczyzn byłaby trudna. Ale Douglas Emhoff tworzy nowy standard męskości w amerykańskim życiu politycznym. Porzuca karierę, która przynosiła mu ponad milion dolarów rocznie, żeby wspierać Kamalę Harris w jej politycznych aspiracjach. Przyglądam się temu, jak życie rodzinne ludzi władzy staje się częścią opowieści o nich. Jak Harris wizerunkowo rozgrywa sprawę nieposiadania dzieci? Jak Ameryka oszalała na punkcie dzieci Kennedych? Jak rozwodziła się Madeleine Albright?

Gościem tego odcinka podcastu „Wolna Amerykanka” jest Mateusz Piotrowski, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Razem z prowadzącą – Małgorzatą Zacharą-Szymańską – zastanawiają się, jak to się stało, że lato 2024 roku, które miało być „sezonem ogórkowym”, zamieniło się w najgorętszy politycznie etap amerykańskiej kampanii prezydenckiej, pełen napięcia i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Kreowanie atmosfery zwycięstwa jest częścią spektaklu politycznego tak, jak jego częścią są balony, fajerwerki i wzruszające momenty. Dostarcza ich zarówno konwencja Demokratów, jak i ta organizowana przez Republikanów.

Sytuacja wyborcza w Ameryce jest napięta. Partia Republikańska po raz trzeci wystawi Donalda Trumpa na prezydenta, podczas gdy reprezentant Partii Demokratycznej, urzędujący prezydent Joe Biden, zrezygnował ze startu. Stery przejęła wiceprezydentka Kamala Harris. Po raz drugi w historii na czele najpotężniejszego państwa na świecie może stanąć kobieta. Kobieta koloru, bezdzietna, z postępowymi poglądami. Kamala Harris wciąż jest tajemnicą dla wyborców i świata, więc sięgam do jej książki, żeby przekonać się, jak ona sama siebie definiuje, jak chce być postrzegana. Sięgam też do książek Michelle Obamy, w których zawarta jest odpowiedź, dlaczego pomimo nacisków i apeli ona prezydentką Stanów Zjednoczonych być nie zamierza.Materiały do odcinka:Kamala Harris, Prawda, która nas niesie. Amerykańska podróż. Znak Literanova, 2021Michelle Obama, Becoming. Moja historia, Wydawnictwo Agora, 2019Michelle Obama, Światło w nas. Jak żyć w niepewnych czasach. Wydawnictwo Agora, 2023

Cezar, Napoleon, Piłsudski, de Gaulle, Obama: historię świata można by napisać nazwiskami wielkich politycznych przywódców. Oczywiście, byłaby to pewna wersja tej historii, istotne jest jednak, że zapotrzebowanie na nią się pojawia, co znajduje swoje odbicie w innym zapotrzebowaniu: na wielkiego przywódcę w naszej epoce. Nie chodzi o polityka, który będzie dzierżył stanowisko prezydenta albo premiera tylko o kogoś, kto porwie tłumy, zmieni sposób myślenia ludzi i wskaże, do czego mają dążyć.Dlaczego jedni politycy zostają przywódcami, a inni nie? To temat szczególnie istotny z racji nadchodzących wyborów w Stanach Zjednoczonych. Gościnią specjalnego odcinka „Czasu odzyskanego” jest dr hab. Małgorzata Zachara-Szymańska z Uniwersytetu Jagiellońskiego i European University Institute we Florencji, autorka, m.in. „Global Political Leadership: In Search of Synergy”, twórczyni podcastu „Vogue Polska”, „Wolna Amerykanka”.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp