Dobrze Zaprojektowane

Połączenie sztuki i funkcjonalności - to najkrótsza definicja grafiki użytkowej. To do tej dziedziny projektowania wizualnego należą plakaty, logotypy, opakowania czy strony internetowe. Trójkowa ekipa przygotowująca podcast "12 000 dni - katastrofa promu Jan Heweliusz" otrzymała kilka tygodni temu przedświąteczny prezent - a był to projekt okładki podcastu. Kwadratowa ikona z ilustracją płynącego kamienia, którą widzi każdy kto chce posłuchać audioserialu. Doskonale zaprojektowana przez graficzkę - profesor Weronie Siupkę i projektantkę - Julię Budniok...

Zapraszamy państwa do stolicy Szwecji - Sztokholmu. Jeden z najważniejszych polskich rzeźbiarzy - Mirosław Bałka, zaprojektował tam pomnik poświęcony ofiarom katastrofy promu Estonia. Skromny, nieoczywisty gest tego artysty przyciąga turystów. Rzeźba Bałki, odsłonięta w 1997 roku, pojawia się w zestawieniu najpiękniejszych szwedzkich pomników, znajduje się w Sztokholmie, obok znanego muzeum Vasy - muzeum statku który zatonął w XVII wieku.

5 grudnia w wieku 96 lat zmarł amerykańsko-kanadyjski architekt Frank Gehry, który zaprojektował miedzy innymi muzeum w Bilbao i Tańczący Dom w Pradze. Zmieniał reguły, burzył utarte schematy i dominował w krajobrazie miast. O Franku Gehrym opowiada historyk architektury, doktor Ryszard Nakonieczny.

Tęskne westchnienie za dobrze zaprojektowanymi osiedlami z ubiegłego wieku, wybudowanymi z wielkiej płyty - gotowych elementów produkowanych w fabrykach domów. Są wśród nich m.in. katowickie osiedle Tysiąclecie, albo Sady Żoliborskie lub... Górczewska w Warszawie. Osiedlami z wielkiej płyty zachwyca się Grzegorz Piątek, architekt i autor książek.

Ta opowieść nigdy się nie skończy - apel o to by nasze miasta były mniej wybetonowane... By zastąpić place pokryte kostką, placami pokrytymi trawnikiem i drzewami. Jedni mówią stop betonozie, a inni - jak projektantka przestrzeni dr Joanna Jurga - zostańmy biofilami. Biofilia w miastach to koncepcja łączenia ludzi z natura poprzez wprowadzanie do przestrzeni miejskiej elementów przyrodniczych.

Czy dobrze zaprojektowany dworzec, przedszkole a nawet śmietnik staną się współczesnymi ikonami architektury? O tym wszystkim opowiada Grzegorz Piątek -  architekt, który książkami "Najlepsze miasto świata", "Gdynia obiecana", "Niezniszczalny. Bohdan Pniewski" czy "Świątynia i śmietnik" udowodnił, że architekturę można nie tylko podziwiać ale też o niej świetnie pisać...

Jedna z największych ikon architektury - kaplica, która zmienia myślenie o budowlach sakralnych czyli Notre Dame du Haut w Ronchamp we Francji. Autora też nie trzeba przedstawiać, zmarły 60 lat temu - Le Corbusier, nazywany jest "papieżem architektury". To on stworzył jedne z najważniejszych dzieł architektury powojennej. Kaplica do której państwa dzisiaj zabieramy jest jedną z takich budowli.

Architektura z papieru? Czy to możliwe, że takie budynki ratują ludziom życie? Można się o tym przekonać odwiedzając  Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, gdzie otwarto wystawę poświęconą twórczości Shigeru Bana. To niezwykły, wielokrotnie nagradzany japoński architekt, jego projekty można odnaleźć na całym świecie, również w Polsce. Jest on m.in. laureatem licznych nagród, w tym bardzo cenionej Nagrody Pritzkera. Na wystawie można zapoznać się z dorobkiem twórcy. Jego projekty niekiedy zaskakują złożonością, a innym razem - prostotą relacji przestrzennych. Są bardzo różnorodne - od willi dla najbogatszych i siedzib wielkiego biznesu, poprzez publiczne obiekty kultury i projekty wystaw, po obiekty odpowiadające na palące potrzeby społeczne, wynikające z dramatycznych wydarzeń takich jak trzęsienia ziemi czy wojny.

Takie pytanie zadaje w swojej znanej książce kanadyjska badaczka Leslie Kern - a my odpowiadamy: to miasto dla wszystkich. To miasto dla niemowlaków w wózkach, których nie trzeba pchać po wertepach, bo chodniki są proste, a krawężniki niskie. Miasto dla młodych dziewczyn, które chcą spędzić ze sobą czas i przeżyć przygodę, a nie horror w scenografii ledwo oświetlonego przejścia podziemnego. Dla osób starszych, które potrzebują dostać się do specjalisty bez kilku przesiadek po drodze. Dla rodzin, które szukają mieszkania, by po prostu dobrze żyć, a nie inwestować.. Przez całe stulecia miasta projektowali i budowali mężczyźni, często bezwiednie tworzyli infrastrukturę, która pomijała potrzeby innych płci, osób starszych czy dzieci. W swojej kultowej książce Kern opisuje jak można temu zaradzić. Opowiada o tym w naszej audycji.

Frapującą opowieść o prywatnym domu w Grodźcu pod Będzinem. Kilka lat temu okrzyknięto go najlepszym projektem województwa śląskiego i wtedy rozpoczęła się burza. Jedni mówili, że to betonowy garaż, a inni zachwycali się prostotą formy pracowni jojko/nawrocki. To niepozorna realizacja, której projekt wynika z przekonania, że dom ma być funkcjonalnym miejscem do życia a nie celem sam w sobie. O tym projekcie opowiada właścicielka domu - Aleksandra Grabowska.

Opowieść o tym, że nawet będąc bardzo aktywnym, czasem potrzebujemy się... wyciszyć. To nie kwestia upodobań tylko naszego zdrowia - przekonuje dr Joanna Jurga, projektantka przestrzeni, która oprowadza nas po swoich ulubionych przestrzeniach ciszy.

"Świątynia betonu", "Góra z betonu" - czyli oficjalnie Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges w Niemczech. To jeden z najbardziej nietypowych kościołów na świecie, konsekrowany w 1968 roku. Znalazł się na liście zachwytów architekta Oskara Grąbczewskiego, który opowiada o tym nietypowym miejscu...

Z architektem Karolem Wawrzyniakiem zaglądamy do Szwajcarii... do wioski Scharans w Gryzonii, gdzie wylądował obiekt jakby z innego porządku. House for a Musician czyli Dom Muzyka to dom-pracownia z rdzawo czerwonego cementu, zaprojektowana w 2007 roku przez Valerio Olgiatiego. Budynek... nie ma okien, ozdabia go 150 rozet o różnych rozmiarach.

Miasto Czandigarh w północnych Indiach to miasto-eksperyment. Dzisiaj, po wielu latach, mówi się o nim podobnie jak o stolicy Brazylii Oskara Niemeyera - że stało się miastem bezdusznym, w którym trudno się odnaleźć pojedynczym mieszkańcom. Jednak czasem warto popatrzeć na wielkie eksperymentalne projekty – przekonuje architekt Piotr Kuczia.

W latach 70. ubiegłego wieku, w Wiedniu powstało osiedle z basenami na dachach. W tym odcinku opowiadamy o Alterlii, o tym jak dobrze zaprojektować osiedle i o tym gdzie są bloki, których nie musimy się bać...

Czy można zachwycić się garażem, kabiną prysznicową, klamkami i garderobą? Można... pod warunkiem, że zwiedzamy dom państwa Książków w Tarnowie. Niezwykła willa, połączenie prywatnej przestrzeni i gabinetu lekarskiego powstała w 1977 roku.

Sopot, wspomnienie kończących się wakacji i jedna z wielu wspaniałych poniemieckich willi. W niej znajduje się Goyki 3 Art Inkubator - niezwykłe miejsce, po którym oprowadza nas Joanna Cichocka-Gula.

Williana Skarpie to dzisiejsza siedziba Muzeum Ziemi w Warszawie. Budynek, który architekt - Bohdan Pniewski zaadaptował na swój dom i pracownię. Wstęp mieli tu też podobno masoni... a o willi opowiada Grzegorz Piątek - architekt i krytyk architektury.

Czy ktoś jeszcze pamięta wielkoformatowe malarstwo albo mozaiki, które pojawiały się na polskich dworcach kolejowych? Dzisiaj opowieść o twórcy tych dobrze zaprojektowanych form artystycznych - Stefanie Suberlaku. Niezwykłym i zapomnianym malarzu, który w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych miał wystawy nie tylko w Polsce ale na całym świecie. Jego postać przypomina Muzeum Historii Katowic na wystawie zatytułowanej "Suberlak. Baśń o wspólnocie".

Centrum Aktywności Lokalnej zaprojektowane kilka lat temu przez Marlenę Wolnik w Rybniku zostało obsypane nagrodami architektonicznymi. Dlaczego mała architektura może być tak bardzo popularna?