Rynek Zaskoczeń

KRYZYS DEMOGRAFICZNY. Co się stanie, kiedy kraj zbuduje potęgę gospodarczą… ale po drodze zapomni, w jakim celu to robi? Dokładnie coś takiego stało się w Korei Południowej. Jednym z najbogatszych krajów świata, który jednak za swój sukces płaci gigantyczną cenę. Za 100 lat cała Korea ma mieć mniej ludzi niż dziś Seul.A co się dzieje, kiedy inny – równie nowoczesny – postawi na rodzinę, wspólnotę i tradycję?Wygrywa przyszłość? Tego dowodzi Izrael. Kraj, w którym dzieci rodzi się najwięcej.W tym materiale opowiadam historię dwóch państw z dwóch końców współczesności.Jeden z nich jest mokrym snem liberalnych mediów:– praca ponad wszystko– „wolność od zobowiązań”– kariera jako religia– i rekordowo niska dzietność, która prowadzi do wymarcia całego narodu.Drugi kraj to ich najgorszy koszmar:– rodzina jako centrum życia– tradycja, wspólnota i odpowiedzialność– i najwyższa dzietność w świecie rozwiniętym.Który model wygrywa? Ten, który stawia ludzi ponad pieniądze.Ten materiał nie jest o ideologii. Jest o przyszłości. O tym, dlaczego Polska nie powinna ślepo powtarzać błędów Korei Południowej. O tym, że nowoczesność może mieć różne twarze. I o tym, że pieniądze są narzędziem, a nie celem istnienia społeczeństwa.

Polakom od lat wmawia się, że są narodem „szalonym”, „nieracjonalnym”, a nawet „urodzonym do katastrof”. Że ułańska fantazja to wada, a „pijany jak Polak” to obelga. Tymczasem prawdziwa historia mówi coś dokładnie odwrotnego. Bitwa pod Somosierrą – w PRL przedstawiana jako przykład rzekomej polskiej głupoty – była jedną z najbardziej brawurowych i SKUTECZNYCH szarż w historii Europy. 125 szwoleżerów przebiło się przez umocnienia, których nie była w stanie ruszyć cała francuska armia. Zaimponowali Napoleonowi, zaimponowali Francuzom, a Bismarck szanował ich do tego stopnia, że tłumaczył Niemcom, czym różni się tchórz na koniu od... Polaka na koniu. To, co mamy w DNA, to nie skłonność do samozagłady – tylko odwaga, odporność i umiejętność robienia rzeczy niemożliwych, nawet w warunkach beznadziejnych. Od szwoleżerów, przez Ludwika Michała Paca i reformy rolne na Suwalszczyźnie, aż po Kazimierza Promyka, który… nauczył naród czytać, pracując przeciwko państwom zaborczym. To nie są powody do wstydu. To wszystko są powody do dumy.

Czy katastrofa polskiego promu HEWELIUSZ musiała się wydarzyć? Tak. Musiała. Ona musiała się wydarzyć w tym miejscu i w tym czasie. Przy czym kiedy mówię o tym miejscu i tym czasie, nie mam na myśli dokładnie tych koordynatów na Bałtyku, pod którymi zatonął ten polski prom. I nie mam nawet na myśli stycznia 1993 roku, kiedy do tego doszło. Więcej nawet, to wcale nie Heweliusz musiał zatonąć. Chodzi o te czasy i to miejsce na mapie. O Polskę, która wychodziła z PRL-owskiej bylejakości i z całego tego komunistycznego paździerza. Ale wpadała w młody kapitalizm, który na najwyższym ołtarzu postawił Mamonę. Połączenie jednego z drugim musiało spowodować katastrofę. I to niejedną. Tak się też stało. Serial Netflixa pokazuje wierzchołek góry lodowej. Warto się przyjrzeć temu, co pomija.

Znany podróżniczy youtuber Tomasz Jakimiuk z JAK TO DALEKO odwiedza Białoruś. Mówi o niej jak o romantycznym relikcie PRL – z czystymi ulicami, tanimi ozorami, wędzonymi jajkami i miłymi służbami. Skandalem jest to, że nie wspomina o łagrach, więźniach politycznych, cenzurze i opresji. A przecież Białoruś to dziś kraj, który wspiera rosyjską agresję i działa hybrydowo przeciwko Polsce.Czy można pokazywać życie "zwykłych ludzi" nie wspominając o tym i o tym, że każda aktywność obywatelska może tam trafić pod but służb? Że szycie mundurów dla rosyjskiej armii to realny los więźniów politycznych reżimu Łukaszenki? Zdaniem Wojtka niezbyt i jest to PRAWDZIWA AFERA.Jest tym bardziej wkurzony, że wcześniej wspierał JAK TO DALEKO. 👉 I nie wygląda to na błąd w ocenie, a na legitymizację reżimu Łukaszenki – i Putina. W materiale analizujemy podróże Tomasza Jakimiuka, znanego jako „Jak to daleko”.

Od Nostradamusa po kometę Atlas - dziesięć końców świata, które miały nas zgładzić, a skończyły się na nagłówkach. Ranking ludzkich lęków, proroctw i apokalips, które nigdy nie nadeszły.

Węgry. Czy to koniec epoki Viktora Orbána? Rządzi niepodzielnie od 15 lat, zbudował wokół siebie system niemal absolutnej władzy, był idolem dla prawicy od Waszyngtonu po Warszawę. Ale dziś na jego drodze staje nowy przeciwnik: Peter Mafyar. Polityk z wnętrza układu, który zna jego reguły i… postanowił je zburzyć. W tym materiale: – Jak Orban stworzył kleptokratyczne państwo, – Dlaczego mówi się, że Węgry to koń trojański Rosji w UE, – Kim naprawdę jest Peter Magyar i czy można mu ufać, – Dlaczego Bruksela może chcieć go mieć po swojej stronie, – I czy w 2026 roku Orbán może stracić władzę pierwszy raz od dekad. 🔥 Opowiadamy o walce o wszystko – władzę, pieniądze i tożsamość narodu. Zobacz, co naprawdę dzieje się za kulisami władzy nad Dunajem – i dlaczego może to mieć znaczenie również dla Polski.

Od lat wmawiają ludziom, że dziecko to katastrofa, matka to frajerka, a singielka z psieckiem to szczyt nowoczesności. Macierzyństwo? „Koszmar.” Ojcostwo? „Po co ci to?” Rodzina? „Obciach.” A potem zdziwienie, że mamy najgorsze wskaźniki urodzeń od 200 lat. W tym materiale: 🔸 Nagłówki, które mówią, że dzieci to koszmar. 🔸 Analizy, które pokazują, że ludzie wcale tak nie myślą. 🔸 I twarde dane: CBOS, Harvard, Marczuk, Kot, liczby, fakty. Media kreują świat, w którym dzieci nie mają prawa się urodzić. A potem pytają: dlaczego Polacy nie chcą mieć dzieci? No to ja odpowiadam, że chcą. I pokazuję, dlaczego ten „lifestylowy” sabotaż jest takim dramatem. Komentuje Tomasz Borejza. Produkcja i montaż: Mateusz Jaśko. ylko o przyszłość Polski.

MERCOSUR to umowa, która może przestawić europejską gospodarkę na nowe tory. W filmie pokazujemy, czyj interes jest naprawdę broniony. Jak ratowanie niemieckiej motoryzacji (Volkswagen/BMW/Mercedes) przekłada się na otwarcie unijnego rynku na żywność z Ameryki Południowej – produkowaną przez kilka globalnych korporacji, często na tańszych zasadach, z innymi standardami i z kosztami środowiskowymi niż w Europie. Mówimy o cenie dla polskiego rolnictwa, o ryzyku utraty własnej produkcji żywności i o tym, dlaczego „tańszy stek dziś” może oznaczać droższą i mniej pewną żywność jutro. Pokazujemy też mechanizm „coś za coś”. Na przykład to jak Włochom osłodzono gorzką pigułkę. A Polsce nie. Może dlatego, że nasz łańcuch przemysłowy jest mocno uzależniony od niemieckich fabryk. Mówimy też o tym, że antyekologiczna umowa jest skutkiem ubocznym niemądrych zielonych polityk. Te forsowane latami doprowadziły do najmniej ekologicznej umowy dekady. W odcinku m.in.: – spadek produkcji aut w Niemczech i casus Wolfsburga, – dlaczego MERCOSUR = presja cenowa na europejskich rolników, – o co tak naprawdę chodzi w umowie z MERCOSUR, – bezpieczeństwo żywnościowe zagrożone skupieniem na "tanich stekach", – co (nie)załatwiono dla Polski i czemu, – jak wygląda „deal” dla innych państw.

💧 Ścieki w rzekach, woda w kranie i wielkie oszustwo. Prof. Mariusz Czop z AGH w rozmowie z Grzegorzem Krzywakiem obala mity o „najczystszej wodzie na świecie” i ujawnia, jak naprawdę działa system gospodarki wodno-ściekowej w Polsce. ➡️ Dlaczego 94,5% polskich rzek jest w złym stanie? ➡️ Czy naprawdę płacimy za oczyszczanie ścieków, które i tak trafiają do rzek? ➡️ Skąd wzięły się opowieści o „najlepszej kranówce na świecie”? ➡️ I dlaczego ryby z polskich rzek same wychodzą na brzeg? Po tej rozmowie inaczej spojrzysz na wodę w szklance i system, który – zgodnie z prawem – zamienia polskie rzeki w kanały ściekowe.

9 marca 1945 roku Amerykanie dokonali najkrwawszego nalotu w historii ludzkości. Nalotu, który przyniósł więcej ofiar niż bomby atomowe zrzucone na Hiroszimę i Nagasaki. W ciągu jednej nocy spalili niemal całe Tokio – miasto zamienione zostało w morze ognia. To nie był przypadek, ale starannie zaplanowana operacja. Precyzyjne bombardowania zawiodły, więc postanowiono zniszczyć wszystko. Superfortece B-29 zrzuciły 1665 ton napalmu na drewniane dzielnice japońskiej stolicy, zabijając około 100 tysięcy osób. To historia o tym, jak zmienia się moralność, gdy zmieniają się cele. I jak zwycięzcy piszą reguły. 🎯 Co zawiodło? 💣 Dlaczego przestano celować precyzyjnie? 🔥 Kto zaplanował największą burzę ognia XX wieku? Zobacz, jak zginęło całe miasto. I dlaczego ta historia wciąż wywołuje dreszcze.

Czy 34 złote za 60 kilometrów to normalna stawka za przejazd autostradą? Tyle płacimy na odcinku A4 Kraków–Katowice. A co dostajemy w zamian? Bramki, korki i poczucie, że ktoś nas właśnie wydoił. Ile autostrady kosztują w Czechach i Austrii, na Słowacji i na Węgrzech, a także w Bułgarii, Rumunii, Chorwacji i Włoszech. Porównujemy ten "polski cud koncesji" z systemami opłat za autostrady w całej Europie – od Czech, przez Austrię, Słowację, Włochy, po Bułgarię i Rumunię. Wynik? W Polsce płacimy czasami więcej za bezpłatne autostrady niż tam, gdzie są one płatne. Dowiesz się: – ile kosztuje jazda po Europie i dlaczego u nas jest tak drogo, – kto i dlaczego przez ponad 20 lat zarabiał na publicznej drodze, – dlaczego nawet we Włoszech, gdzie budową dróg zajmowała się mafia, bywa taniej niż w Polsce. Komentuje Tomasz Borejza. Montaż i realizacja: Mateusz Jaśko.

🎣 „To, co widzę w rzekach, to nie są wyjątki. To jest norma.” – mówi Paweł Chodkiewicz, wędkarz, który został ekologiem i członek Strażników Rzek WWF. W rozmowie opowiada o tym, jak polskie rzeki zamieniają się w ścieki, dlaczego po każdym deszczu do Wisły leją się fekalia, chemikalia i sól oraz czemu w kranach może płynąć nie tylko woda. 🚨 Z tego materiału dowiesz się: – co płynie w polskich rzekach? – jak działają przelewy burzowe i dlaczego to legalny sposób spuszczania ścieków do rzek, – dlaczego ryby znikają z Wisły i jej dopływów, – dlaczego oczyszczalnie w Polsce często są atrapą, – jak samorządy ukrywają zrzuty ścieków, – i co wspólnego z tym wszystkim mają twoje rachunki za wodę. 📍 Materiał pokazuje wstrząsającą rzeczywistość, która dotyka wszystkich – niezależnie od miejsca zamieszkania. Bo woda, która płynie w kranie, pochodzi z tych samych rzek, które dziś przypominają ściek. 🔎 To opowieść o rybach, które zniknęły. O rzekach, które nie mają już życia. I o ludziach, którzy – mimo gróźb i szykan – postanowili działać. 📣 Jeśli chcesz zrozumieć, co płynie z Twojego KRANU, zobacz tę rozmowę. Rozmawia: Grzegorz Krzywak Realizacja/Montaż: Dominik Bodzek/Grzegorz Krzywak

Szwedzki Król Zapałek skolonizował Polskę – dosłownie.Ivar Kreuger, twórca światowego monopolu zapałczanego, zbudował swoje imperium m.in. dzięki Polsce. Wykorzystał hiperinflację, tanią siłę roboczą, skorumpowanych urzędników i polityków II RP. Za niewielką pożyczkę uzyskał pełną kontrolę nad rynkiem i doprowadził do upadku polskich fabryk. Działał jak klasyczny kolonizator – przy pomocy pieniędzy, monopolu i wpływów.Brzmi znajomo? Bo historia lubi się powtarzać.🔍 Dowiesz się: – Jak Kreuger przejął polski przemysł zapałczany – Dlaczego Polska oddała monopol obcemu kapitałowi – Jak manipulowano cenami, ilością zapałek w pudełku i... politykami – Dlaczego ludzie zaczęli dzielić zapałki na czworo – Jak to wszystko przypomina dziką prywatyzację lat 90. 📌 Historia, która pokazuje, co dzieje się, gdy państwo przestaje dbać o interes własnych obywateli.Opowiada Tomasz Borejza. Montaż/realizacja: Mateusz Jaśko.

Czy Karol Nawrocki to „człowiek z przepowiedni”? W 2011 roku Donald Tusk wypowiedział wojnę kibicom. W 2025 – kibice mu odpowiedzieli. To nie jest bajka. Ale jest w niej zemsta, upokorzenie i pamięć o tym, co zrobiła władza. Jak rząd Tuska próbował zniszczyć środowisko kibicowskie, kim był Staruch, co zrobiono z Maćkiem Dobrowolskim i dlaczego dziś widać w Karolu Nawrockim kontynuację tamtej historii? Wróćmy do 2011, Pucharu Polski w Bydgoszczy, Euro 2012, zamieszek, propagandy i przemocy. I zapytajmy: czy historia zatoczyła koło? Opowiada Wojciech Mucha.

Kochane przez pokolenia schronisko na Hali Kondratowej nie istnieje. Zamiast pachnącego drewnem budynku z duszą – nowy obiekt z bloczków i blachodachówki, imitujący gont i kamień. Co się stało z projektem Bogdana Laszczki? Dlaczego konserwator zabytków zgodził się na tę „przebudowę”?Czy w samym sercu Tatr naprawdę nie da się już ochronić drewnianej tradycji? Ten film to opowieść o górskim dziedzictwie, wspomnieniach pokoleń i pytaniu: czy naprawdę musimy zamieniać oryginał na atrapę? 📍 Mówimy o: historii schroniska na Hali Kondratowej, architekturze drewnianej w Tatrach, decyzjach urzędników i Parku Narodowego, roli tradycji w nowoczesności.

Przez wiele lat narzucano nam bezkrytyczny kult polskich przemian ustrojowych. PKB się zgadza? Być może. Ale kraj się wyludnia. To sukces z gatunku tych operacji, które się powiodły – tylko pacjent zmarł. Katastrofa demograficzna to dziś największe polskie wyzwanie. A mimo to nikt nie chce o niej rozmawiać, nikt nie szykuje planu działania.Jak zmieni się nasze życie, społeczeństwo i gospodarka?Co czeka seniorów bez wnuków i wsparcia?Dlaczego politycy wolą udawać, że problem nie istnieje?Tomasz Borejza i Wojciech Mucha bez lukru o przyszłości, która nadchodzi szybciej, niż myślisz.

W Krakowie są trzy zamki. Wawel – wiadomo. Przegorzały – mniej oczywiste. I Blok-Zamek w Czyżynach – najbardziej osobliwy ze wszystkich. Blok, który wygląda jak warownia. Z wieżyczkami, ceglanym koronowaniem i balkonami jak z sennych szopek krakowskich. Ale to nie bajka. I nie gra komputerowa. Ten zamek stoi naprawdę. Ma 11 kondygnacji. I został zbudowany z... wielkiej płyty. Ten odcinek to opowieść o jednym z najbardziej nietypowych budynków Krakowa. Poznasz historię człowieka, który chciał wymyślić nową krakowską architekturę. Leszek Filar – krakowski architekt z wielkimi ambicjami – zaprojektował ten blok w połowie lat 80. W czasie, gdy PRL chylił się ku upadkowi, a budownictwo wielkopłytowe zbliżało się do swojego najgorszego momentu. Ale zamiast „kolejnego bloku”, powstał projekt, który łączył: – inspiracje kościołem Mariackim, – wiedeńską secesją, – powiewem ze Wschodu, – i… barbarzyństwem północy, jak sam to określił Filar. Blok-Zamek miał być większy – jedna z wież miała sięgać 17 kondygnacji i górować nad całym Krakowem. Ale przemiany ustrojowe sprawiły, że projekt został przycięty. A śmierć architekta, który zginął tragicznie w 1989 roku, sprawiła, że nie dokończył swojego dzieła. Zrobił to jego zespół – już po transformacji. W tym materiale pokazujemy nie tylko historię Bloku-Zamku, ale i kontekst: 📌 Jak wyglądała końcówka PRL-u w architekturze? 📌 Dlaczego niektóre bloki z tamtych czasów są lepsze niż dzisiejsze patodeweloperki? 📌 I czy to możliwe, że wizja Filara – choć dziwna – była bardziej ludzka niż współczesne M2 z loggią 0.6?

Czy to możliwe, że Stanisław Lem… nie istniał? Tak właśnie uważał Philip K. Dick – autor „Ubika”, „Człowieka z Wysokiego Zamku” i literacki ojciec „Blade Runnera” oraz człowiek, który zainspirował „Matrix”. Dick twierdził, że Lem nie jest prawdziwą osobą, tylko przykrywką dla tajemniczej organizacji, która ukrywa się za pseudonimem genialnego pisarza. Brzmi jak teoria spiskowa? Bo właśnie tak wyglądał świat paranoi lat 70. Co sprawiło, że Dick uwierzył w coś tak absurdalnego? Jak wyglądał jego konflikt z Lemem? I dlaczego w całej sprawie pojawiają się agencje rządowe, listy z ostrzeżeniami i ślady poważnych oskarżeń? To historia jak z powieści science fiction – tylko że wydarzyła się naprawdę. 📚 Kim naprawdę był Stanisław Lem? 👁️ Dlaczego budził niepokój na Zachodzie? 🧠 I jak wyglądało jego zderzenie z popkulturową legendą? W tym odcinku zaglądamy głęboko w kulisy jednego z najbardziej niewiarygodnych sporów w historii literatury.

To historia jak z filmu Barei. Tylko, że wydarzyła się naprawdę! W 1985 roku – w apogeum kryzysu PRL-u, gdy za papierem toaletowym stało się w kilometrowych kolejkach – działacze Hutnika Kraków wpadli na genialny pomysł: Sprowadźmy czarnoskórego koszykarza z USA. Będzie show, będą tłumy, będzie sukces. I rzeczywiście – był show. Na trybunach transparenty z napisem "Curtis Moore – SUPERSTAR". Pełne hale. Kosze wsadzane z góry. Amerykański sen w Nowej Hucie. Tyle że Curtis – świeżo po studiach w Nebrasce – po kilku miesiącach… uciekł. Bo trafił nie do Europy, jakiej się spodziewał, tylko do świata bardziej pokręconego niż "Miś" Barei. 👉 Nie było dla niego łóżka (bo był za wysoki). 👉 Nie było soku pomarańczowego (bo nie było pomarańczy – tylko grejpfruty, a tych nie lubił). 👉 Klub nie zapłacił agentowi w dolarach – tylko... dał mu wczasy w Polsce.👉 A jego pensja – 27 tysięcy złotych miesięcznie – nie starczyła nawet na malucha. A on liczył na Mercedesa. To opowieść o starciu dwóch światów. Amerykańskiej naiwności i PRL-owskiej rzeczywistości. Marzeń i gospodarki niedoboru. I o tym, że czasem Bareja to dokumentalista. 🎥 Wszystko to opisane zostało przez Leszka Konarskiego w książce „Nowa Huta. Wyjście z raju” – i zrealizowane w duchu Barei, z przerywnikami prosto z kultowych filmów.

Jeszcze kilka lat temu Niemcy uważano za gospodarczy wzór dla niemal całego świata. Także dla nas. Pokazywano ich jako wzór do naśladowania. Niemieccy politycy rządy całej Europy – w tym i nasz – rozstawiali po kątach z taką łatwością, z jaką niezadowolona „Pani” robi to z pierwszakami, którzy nie odrobili zadania domowego. Dziś są już raczej wzorem tego, czego nie powinno się robić.Historia tej degrengolady jest bardzo pouczająca.Zapraszamy na film o niemieckim festiwalu głupich kroków.#niemcy #moto #historia