Historia i fakty

Program „Kreatywna Europa” powstał, by wspierać kreatywność. Jego celem jest rozwijanie i propagowanie europejskiej różnorodności kulturowej i dziedzictwa kulturowego. Program wspiera inicjatywy w dziedzinie kultury i sztuki, a w szczególności projekty audiowizualne. Dzięki temu Europa staje się bardziej inkluzywna, cyfrowa i zrównoważona środowiskowo. Jesteś młodym profesjonalistą lub przedstawicielem organizacji działającej w sektorze kultury i sztuki? Dowiedz się, w jaki sposób Unia może pomóc zrealizować twój projekt twórczy.

W nocy z 9 na 10 listopada 1989 r. niespodziewanie zostają otwarte przejścia graniczne w Berlinie. Mniej więcej w tym czasie dochodzi też do upadku komunistycznego rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD). Dobiega końca zimna wojna i zamyka się kolejny rozdział w historii Europy. Miesiąc później uroczyste otwarcie Bramy Brandenburskiej ostatecznie przypieczętowuje przywrócenie swobodnego przemieszczania się obywateli między Niemcami Zachodnimi a Wschodnimi. Od 3 października 1990 r. zjednoczenie Niemiec jest faktem i zmienia przebieg integracji europejskiej.

Pierwszy kanclerz Republiki Federalnej Niemiec Konrad Adenauer odegrał bardzo ważną rolę w odbudowie kraju po II wojnie światowej i wspieraniu jedności europejskiej. Jednym z jego priorytetów było pojednanie z Francją. Zachęcał też do integracji europejskiej za pomocą różnych inicjatyw, w tym Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Mimo wielu problemów, na przykład budowy muru berlińskiego, pozostał oddany idei pokoju i jedności w Europie.

Simone Veil, matka założycielka Unii Europejskiej, stanęła na czele pierwszego bezpośrednio wybranego Parlamentu Europejskiego. Była zagorzałą zwolenniczką jedności w Europie i obrończynią praw człowieka. Zabiegała także o prawa kobiet. Doprowadziła do zalegalizowania we Francji aborcji i utorowała kobietom drogę na najwyższe stanowiska polityczne. Przeżyła pobyt w obozie koncentracyjnym. Wiedziała, jak ważne jest zjednoczenie Europy. Simone Veil nadal pozostaje źródłem inspiracji i ucieleśnieniem europejskiego motta: „Zjednoczeni w różnorodności”, a jej zaangażowanie w walkę o sprawiedliwość i prawa człowieka budzi podziw do dziś.

Początki Międzynarodowego Dnia Kobiet sięgają wczesnych ruchów pracowniczych w XX wieku. Upamiętnia on walkę o równouprawnienie płci i jest okazją do świętowania postępów w tej dziedzinie. Parlament Europejski jest jednym z najbardziej zaangażowanych orędowników równości płci w Unii. Przyjął ważne rezolucje i przepisy mające chronić prawa kobiet, promować równe szanse i zwalczać dyskryminację.

Traktat z Maastricht, oficjalnie znany jak Traktat o Unii Europejskiej, zawarto 7 lutego 1992 roku w Maastricht w Holandii. Podpisało go dwanaście państw tworzących wówczas Wspólnoty Europejskie. Traktat wszedł w życie 1 listopada 1993 roku, po tym jak ratyfikowały go wszystkie państwa członkowskie. Na jego mocy Europejską Wspólnotę Gospodarczą przekształcono w bardziej spójną i kompleksową Unię Europejską. Wprowadzono nim również obywatelstwo unijne.

11 lipca 1995 roku siły Serbów bośniackich dowodzone przez generała Ratko Mladicia zdobyły miasto Srebrenica we wschodniej Bośni. Wcześniej ONZ ogłosiło miasto strefą bezpieczeństwa. W kolejnych dniach zostało zamordowanych ponad 8 000 muzułmanów, głównie mężczyzn i chłopców. Ich ciała pochowano w zbiorowych mogiłach. Tysiące kobiet, dzieci i osób starszych zostało przymusowo deportowanych. Od 20 000 do 50 000 kobiet i dziewcząt padło ofiarą przemocy seksualnej. ONZ określiła ludobójstwo w Srebrenicy jako najgorszą zbrodnię na ziemi europejskiej od czasów II wojny światowej.

W tym odcinku zagłębiamy się w historię Europy i omawiamy ważne wydarzenie: największe w historii rozszerzenie Unii, które miało miejsce 20 lat temu. 1 maja 2004 roku dziesięć państw leżących w centrum Europy dołączyło do Unii. Oznaczało to także dziewięć nowych oficjalnych języków roboczych Unii. Był to bardzo uroczysty moment. Świętowaliśmy wtedy zjednoczenie Europy i cieszyliśmy się z nieograniczonych możliwości, jakie otwierało rozszerzenie.

Transatlantycki handel niewolnikami stanowi mroczny i bolesny rozdział w historii ludzkości. Trwał ponad 400 lat, a jego ofiarami padło więcej niż 15 milionów osób. Pomimo że niewolnictwo zniesiono już dawno temu, ideologie rasistowskie wciąż są obecne i kształtują dyskryminujące postawy i zachowania. Aby promować równość, podnosić świadomość ludzi na temat niewolnictwa i budować bardziej integracyjne społeczeństwo, ONZ ustanowiła Międzynarodowy Dzień Pamięci o Niewolnictwie i Transatlantyckim Handlu Niewolnikami, a Unia Europejska – Tydzień Różnorodności i Walki z Rasizmem.

Strefa Schengen obejmuje terytoria 27 krajów Europy. Należą do niej 23 państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. W strefie tej obywatele mogą swobodnie przemieszczać się pomiędzy państwami bez kontroli na granicach. A wszystko zaczęło się w 1985 roku, kiedy to pięć państw członkowskich Unii postanowiło znieść kontrole na granicach wewnętrznych.

W 2005 roku obchodziliśmy 60. rocznicę wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła wówczas rezolucję, w której ogłosiła 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Słowo „Holokaust” pochodzi z greki i oznacza ofiarę całopalną. To też prześladowania i zagłada sześciu milionów europejskich Żydów, których dopuścili się naziści i ich kolaboranci. W latach 1933–1945 na celowniku nazistów i ich sojuszników znalazły się też inne grupy społeczne: Romowie, osoby z niepełnosprawnościami, Słowianie, osoby homoseksualne, a także członkowie niektórych wspólnot religijnych i stronnictw politycznych.

W pełnym zieleni parku w podparyskiej miejscowości stoi urzekający, kryty strzechą dom z niebieskimi okiennicami. Aż trudno uwierzyć, że to właśnie tu narodziła się wizja przyszłości Europy i jej miejsca na arenie międzynarodowej. A jednak to prawda – w tym domu mieszkał i pracował jeden z pomysłodawców Unii Europejskiej – Jean Monnet.

Jednolity rynek jest jednym z największych osiągnięć integracji europejskiej. Jest także jej siłą napędową. Powstał 1 stycznia 1993 roku. Umożliwia swobodny przepływ ludzi, towarów, usług i kapitału w całej Unii Europejskiej. Od czasu utworzenia jednolity rynek pobudza handel. Za jego sprawą wzrosło znaczenie Unii Europejskiej jako światowego partnera handlowego. Jednolity rynek ułatwia życie obywatelom oraz stymuluje wzrost i rozwój. A to dzięki nowym możliwościom, jakie oferuje przedsiębiorstwom europejskim.