DiscoverGALIPORTUS
GALIPORTUS
Claim Ownership

GALIPORTUS

Author: german estevez

Subscribed: 2Played: 48
Share

Description

Episodios cada semana:
Martes/Terças 16h ("Protagonistas", "Actualidade", "O Marco"), com as melhores entrevistas.
Venres/ Sextas 16h ("História e Histórias"), com todas as grandes e pequenas histórias galaico-portuguesas.

Se saber de projetos, pessoas e histórias que possam ser parte do programa, não hesite em nos contatar: galiportuspodcast@gmail.com.

Galiportus busca redefinir o coñecemento xeral acerca das intensas relacións socioculturais existentes entre Galiza e Portugal. Contidos de actualidade, lingua, historia e historias, natureza, política, turismo, patrimonio, protagonistas da música ou da cultura. Ou tamén curiosidades, lendas, tradicións, xentes, ideas e proxectos.

Realidades transfronteirizas. Dando a coñecer Portugal aos galegos e Galiza aos portugueses... Porque o Miño nunca foi un problema...

Galiportus fala para esses 6'3 milhões de habitantes da Eurorregião, mas também para todos os ouvintes dispersados pelo mundo, interessados nas questões deste canto da Península Ibérica, pela sua lingua comum, a cultura e o património milenar. Ou pela forma de entendermos o próprio mundo desde aqui...

Sejam bem-vindos! E bem-vindas!

.........................................

Estamos nas redes: Facebook, twitter, Instagram. Escoita tamén en Spotify, Apple podcast, podgalego.
155 Episodes
Reverse
Hoje acabamos já a época 2 do Galiportus, após 46 programas de entrevistas ("atualidade" e "protagonistas") e 30 dos "História e histórias, junto ao nosso historiador Abraão da Orraca. Quase 11 meses de trabalho, inúmeras ideias, conversas, deslocamentos e centenas de horas a falar das questões que ligam a Galiza e Portugal. Nesse objetivo de criarmos "comunidade", e de achegar as realidades de ambas as beiras do Minho, chegamos ao fim e fazemos a síntese de todos tópicos que abordamos neste tempo. Ressultou muito difícil salientar o melhor de tantos momentos tão bons, mas... tentamos! Assim sendo, desfrutem do nosso conteúdo e até a próxima temporada! Vamos lá continuar!!
Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais... Hoxe falamos do lingüista e escritor Fernando Venâncio, alentejano falecido neste 2025, e convencido das orixes do portugués no lado galego. No seu "Assim nasceu uma língua", deixa ben claro a necesidade de sinalar a Galiza como parte insistuíbel na hora da creación de Portugal. Un relato para moitos descoñecido e que nós queremos honrar aquí.
Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais... Hoxe falamos do nobre galego Xoán de Nóvoa/João da Nova, natural de Maceda (Ou-Gz), e que en plena época de revoltas "Irmandinhas", acabou por servir ao reino de Portugal. En plena expansión marítima lusa, o "galego de naçom" navegou por medio mundo e foi o "descubridor" de illas como Santa Elena (onde foi 3 séculos despois desterrado o mesmísimo Napoleón Bonaparte), Ceilão (Sri Lanka actualmente), Ascensão ou outra co seu propio nome (deshabitada e pegada a Madagascar) Tamén se especula coa súa chegada a Tristán da Cunha, un dos puntos habitados máis afastados do planeta.
Xa tiñamos moita gana de falar novamente de Altri, esa macrofactoria portuguesa de celulosa que se quere instalar no centro xeográfico galego e que está a xerar tanta animadversión nos últimos anos, logo da "vía libre" que a a Xunta de Galiza lle deu ao proxecto. Recibimos á nova voceira da Plataforma "Ulloa Viva", Patricia Coucheiro, que nos conta todo acerca do traballo da plataforma, un movemento social "que trascende con moito a propia comarca", como Patricia nos comenta. Comentamos ese tecido social, analizamos o último ano e medio desa loita "na que todas temos que estar xuntas" e a estratexia actual da empresa Altri, nun momento en que o proxecto "Gama" ameaza con emprender ese camiño final cara a súa implantación, co "ok" da Xunta. Ao teléfono, aténdenos o alcalde de Santiso, Manuel Adán, co cal tamén falamos sobre o panorama e eses medos perante unha "agresión ao medio ambiente e vida das xentes". Finalmente, e antes de escoitarmos a música de Ruxe Ruxe ("Altri Non"), lemos unha entrevista de Paulo Constantino, da ProTejo. Haberá futuro verde para o corazón verde galego?
Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais... No dia 17 de agosto celébrase do lado galego o Dia da Galiza Mártir, na honra á figura de Alexandre Bóveda, galeguista fusilado polo franquismo no 1936. Os actos, impulsados no exilio por Castelao, durante os anos 40, continúan a ser celebrados na parroquia de Caeira, en Poio (PO-GZ), e constitúen unha referencia na loita pola recuperación da memoria democrática. Pouco despois do 25-Xullo, o dia de Galiza (Santiago)... a lembranza para outro dia que non debera estar na "sombra" e sinalado só por uns poucos...
O Tribunal Superior de Xustiza de Galiza vén de ditar unha sentenza histórica, pola cal se declaran vulnerados os dereitos humanos dos residentes d'As Conchas (Ourense-Gz), no entorno do río Limia/Lima (apenas a 15km da Raia do Lindoso) O resultado? A Xunta e a Confederación Hidrográfica non xestionaron a contaminación xerada polas macrogranxas porcinas da comarca Limiá e que leva 2 décadas danando os acuíferos da zona. Perante a problemática que afectaba á calidade da auga, enchéndoa de nitratos e bacterias (con niveis superiores a 1000 veces o permitido); con cheiros insalubres e cun encoro das Conchas a ser xa considerado como un dos máis poluídos de Europa, uns poucos valentes uníronse e botáronse a denunciar a situación. Logo do inmenso traballo da xente de "Auga Limpa Xa", a Asociación de veciños das Conchas, con 9 demandantes e o apoio de varias ONGs, lanzouse a loitar polos dereitos elementais da súa xente. Recibimos no estudio aos protagonistas, os demandantes Merche Álvarez e Pablo Álvarez, que xa nos comentan que "non van parar" até que a auga e o entorno estea como ten que estar. Así pois, non é final de nada, senón o inicio de todo. Escoitamos atentamente o que eles nos contan. E agora que? A música final, como non podería ser outra, "´Água Limpa", do brasileiro Fernandes Lima.
É verán, é tempo de festa... aldeas e vilas enchen os seus palcos de música a un e outro lado da Raia e os festivais son os protagonistas. Nun momento en que os macrofestivais están de moda, con axudas públicas e fondos especulativos á volta deles, vaise formando unha burbulla e a xente cada vez é máis consciente do que representan. Pola contra, algúns outros conservan a esencia e ofrecen moito ritmo a prezos populares. Aproveitando o paso polo Terra Brava do Incio (Lugo), falamos con dúas bandas que fan moita festa, a misturaren ska, reggae, rock, e músicas do mundo. Trátase de Hector Garcia, cantante e teclista da Mekanika Rolling Band, a atendernos desde Ames (Santiago), e Francisco Amorim, guitarrista dos Kumpania Algazarra, desde Sintra. Eles explícannos os estilos, a súa traxectoria e o momento da música de rúa, a súa semi-profesionalidade e a dita ascensión dos festivais de hoxe. Unha conversa transfronteiriza... máis, xa se sabe, coa música non hai fronteiras! Varios temas deles entran no programa, desfrutádeos! E bailai!
Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais... Hoxe falamos dos "Galegos d'ouro" (RTP e TVG, 2022), eses galegos que durante dous séculos (até inicios do XX) axudaron a construír a paisaxe patrimonial que conforman o Alto Douro Vinhateiro; isto é, os kms. e kms. de socalcos que definen unha das zonas máis importantes a nivel vinícola do mundo, co seu afamado Vinho do Porto. Un documentario fai eco do traballo (e da precariedade) de centos de familias que atravesaron a Raia Seca... e nós queremos hoxe lembrar esa historia.
Hoje temos o prazer de emitir o episódio gravado na vila fronteiriça de Melgaço, a falar do MDOC, o Festival Internacional de Cinema Documentário. Já na sua XI edição, estamos perante um festival premiado e reconhecido, que busca dinamizar a indústria do documentário em Portugal e além fronteiras, com a chegada à vila de dúzias de propostas de muitos países e a hipótese de realizar formação técnica. Após a visita há décadas do afamado cineasta francês Jean Loup Passek, que permitiu abrir no 2004 o museu do cinema), falamos com a diretora, Patrícia Nogueira, para sabermos mais acerca das características desta grande festa do cinema, sempre sob esse slogan tão nosso de "Identidade, Memória e Fronteira". Por outro lado, conversamos com a realizadora franco-portuguesa Maria Pinto, que projectou uma produção chamada "Demain dans la bataille". Ainda na casa da cultura, atende-nos o realizador de Ovar, o Rui Pedro Lamy, que projectou "Filhos do vosso amor", o qual impactou muito a quem visionou o filme. No final , encontramos o voluntário viguês (Gz) Ignácio, ele é que nos conta o que supõe a sua colaboração e a de mais pessoas que lá estão a ajudar para tudo correr bem. A música, muito ligada também com o cinema: "Samurai", da Familia Caamagno. Viva o MDOC!
Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais... Hoje, primeira sexta de agosto é o Dia Internacional da Cerveja, celebrado em 80 países; entre eles, Portugal. No H&H's falamos do ouro líquido e da sua importância. Mas, como deveriamos pedir os galegos a cerveja no lado sul? E os cafés? Sabemos dos seus significados?
Hoje chega ao Galiportus Paula Dominguez Encinas, "Pauleta", uma galega de Redondela que atravessou o Minho em 2016 e que leva muito caminho feito já, sobretudo depois de ter sido contratada pelo SL Benfica em 2018, um dos maiores clubes do país. É com ela que falamos dos seus inícios em Zamora ou no Olivo viguês, para depois passar pelo Braga e chegar a Lisboa, a um clube histórico (400 mil sócios, cifra única a nível mundial) que queria lançar-se na aventura do futebol profissional feminino... a começar na 2ª liga. Daí, foi tudo crescer: promover à 1ª liga e ganhar 15 títulos ! em 6 anos, mesmo chegando às cuartas de final da Champions League europeia. Pauleta, capitã da equipa, licenciada em Químicas, é uma líder dentro e fora do relvado, e falar com ela é respirar humildade e consciência. Além disto, com ela também comentamos o momento do futebol feminino, e os seus valores, longe do excessos da versão masculina. Naturalmente, o fim da conversa é para a questão cultural e linguística. O que é hoje explicar a galeguidade em Portugal? Uma maravilha de hora radiofónica finalizada com uma das suas músicas preferidas: Caamaño&Ameixeiras e Tanxugueiras, e esse "Ghatiña mansa". Viva, viva!
Braga celebra neste ano 2025 a capitalidade portuguesa da cultura, e sempre bota a vista para a Galiza. Xa comentamos o traballo dese festival Convergências, con actos a norte e sur do Minho, sobre todo a celebrar a figura do Zeca ou de Rosalia de Castro. Precisamente desta volta déusenos por falar da grande poetisa galega, e de como é vista en Portugal. Nada que mellor que facelo con dúas figuras da canción: Uxia Senlle e Amancio Prada, que no mes de marzo deste ano actuaron en Braga. A primeira, con décadas de divulgación da música tradicional e fusión lusófona. O segundo, compositor berciano, multipremiado e referencia poética, desde hai 50 anos cantándolle a Rosalía. Unha delicia de conversa con ese "Adiós rios, adiós fontes" no final. Completamos o episodio cunha chamada a Braga, para falarmos co Fernando Pena, de nai galega e pai lisboeta, traballando desde hai anos nas iniciativas galaico-portuguesas. Con el comentamos a imaxe de Rosalía en Portugal a través do tempo, até chegarmos a hoxe. Acabamos con "A Fala" de Uxía e Tanxugueiras. Esa "fala" na que escribiu poemas co corazón na man unha veciña de Padrón hai máis de século e medio... Boa!
O episódio de hoje tivemos a sorte de realizá-lo em Braga, graças ao convite do Jaime Torres, organizador desde há 15 anos do Castro Galaico, um festival fantástico, que pretende achegar a cultura castreja/galaica a todos os que sobem até o castro de Nogueiró. Conversamos com o Antonio Raposo, de "Os Melidaos" (Gz), no dia a seguir da sua performance. Momentos antes de tocar as suas músicas, falamos também com os Galandum Galundaina, vindos das Terras de Miranda. Ouvir a sua atuação (e ver como se arranjam com tantos instumentos diferentes) é tudo um espetáculo. Além disto, também participa no programa o Henrique Pereira, do Grupo de Música Popular da Univ. do Minho. Por último, atende-nos, momentos depois de emocionar ao público, o Jaime Torres, com os "Canto d'aqui", que comemoram 40 anos de carreira musical cheios de alegria... é fantástico ouvir A Rianxeira ou a Saia da Carolina com sotaque do sul do Minho... Como eles gritaram no final... Viva o Castro Galaico!!!
Hoxe no GLP falamos dun evento puramente transfronteirizo que se celebra entre as dúas beiras do Minho, na Eurocidade Tui-Valença. Trátase do IKFEM, ou International Keyboard Festival & Masterclass, e que entre o 16 e o 20 de xullo, achega actuacións (a dúos moitas delas) da talla de Antonio Orozco & Rita Rocha, James Rhodes, Perico Sambeat & Orquestra Jazz de Matosinhos, Milhanas & Fillas de Cassandra. Un evento que xa vai pola súa 13ª edición e que acolle tamén un certame sobre "Novos Talentos e Ondas Sonoras" e que, en definitiva, quere encher Tui e Valença de sonoridade onde o piano é o instrumento estrela. Falamos de todo coa súa directora e organizadora, a pianista internacional, xestora cultural e profesora, Andrea González. Desde O Porto tamén nos atende Pedro Guedes, o director artístico da Orquestra Jazz de Matosinhos, que vai actuar no IFKEM. Acabamos cun tema de Milhanas, "Mundo". Boa!
Hoxe toca abordarmos un novo proxecto, nesta época dourada do audiovisual galaico-portugués. Falamos de "Lume", unha serie de 6 episodios rodada en numerosos lugares da xeografía galega e portuguesa, e inspirada nun drama persoal da xornalista Lucía (Cristina Castaño, Gz) e nas (non)respostas que se encontra na "Seara", esa aldea raiana que ben pode estar no imaxinario de calquera, e na cal se está a desenvolver un tremendo incendio ... que arrastra á protagonista ao seu pasado máis tráxico. Na vila deberá tratar cos receos e desconfianzas das xentes; e aí xurde tamén a figura de Júlio, o GNR (Albano Jerónimo, Pt) Falamos da produción, da trama, da lingua común e de moitas cuestións máis que rodean ao audiovisual a norte e sur do Minho co Alberto Dominguez e Sérgio Baptista, das partes da produción; e coa Irene Pin e a Sara Rodi, guionistas. Unha conversa espectacular plenamente galaico-portuguesa, igualmente ao 50% ... e un resultado moi aceptabel, dispoñibel xa na RTP, AGalega e HBO Max. Viva! A música do fin do programa, a da serie, das "Tanxus": Arica.
Hoxe vamos á busca dos últimos falantes de galego do lado zamorano, na CC AA de Castela e León. Na zona das Portelas de Seabra, colindando coas comarcas orientais de Ourense e con Vinhais e Bragança polo sur, aínda hai resistencia e vontade de vivir en galego, a pesar da complexidade do mundo dixital actual, da despoboación e do abandono exercido polas administracións. Temos a sorte de falar co eterno alcalde de Lubián, Felipe Lubián, convencido falante e membro da RAG. A súa experiencia remonta a décadas de combate pola supervivencia da lingua neste cantiño "estremeiro". Tamén nos acompaña na conversa Estrella Alonso, mestra no centro de adultos de Seabra/Sanabria, natural das Hedradas e galegofalante. Logo, xa en San Ciprian/San Cibrao de Hermisende conversamos con Xavier Lopez, xornalista xubilado, documentalista e escritor de novelas de ficción en galego. Cos 3 abordamos o pasado, o presente e o futuro da lingua, e tamén os rasgos dialectais, o traballo diario, os desafios... e desfrutamos dunhas cantas anécdotas. No final, unha Jota de Lubián. Que viva o galego zamorano!
Hoje chega aos nossos estúdios da rádio o grande colaborador Xavier Paz, libreiro e editor de Ourense (Gz) Após 20 anos de Livraria Torga na cidade das Burgas (referência no livro galego e português), resolveu deslocar-se para sul. Entre 2014 e 2024 morou na Serra da Estrela, e agora está de volta, cheio de ideias e projetos. Um deles foi o recente "Cravos e Rosas", com inúmeros eventos a decorrer entre 25 abril e 17 maio, onde o Galiportus também participou com 2 especiais de "O Marco". Outro é o Meridiano 8, essa "Newsletter" semanal que para nós é fonte de inspiração. Nesse sentido, falamos com Xavier da mobilidade, a nível de viaturas, trabalhadores, turistas, peregrinos... e ainda da geminação/irmanamento entre municípios galegos e portugueses. As músicas, de Ailá (Xota de S. Salvador) e de Criatura & Coro dos Anjos (Labuta)
Hoje falamos de um festival luso-galaico que está a decorrer há 11 anos graças ao trabalho da companhia portuguesa Krisálida. É a festa da marioneta, que durante 8 dias enche os palcos de Caminha (Alto Minho-Pt) com muitas atividades e espetáculos no início do mês de Junho. Conversamos com a Carla Magalhães, diretora artística da Krisálida e organizadora do evento sobre quais as origens, desenvolvimento, acolhida a um e outro lado do Minho... assim como de planos futuros. Por outro lado, também ouvimos a duas companhias galegas que se achegaram à vila caminhense nesses dias: J. Rodriguez, da "Pedras de cartón" (com o seu espetáculo surpreendente, "Moby Dick"); e Luchi Iglesias, da "Paporrubio" (com a sua atrevida proposta de "Transhumancia Sonora") Um apontamento incontornável para famílias e curiosos... com música final hip-hop de Garcia MC: "Rua abaixo".
No episódio de hoje tivemos a sorte de fazer programa à vez que desfrutávamos dum evento espetacular, o Imaginarius de Sta. Maria da Feira (a decorrer no final de maio) Estamos perante o maior festival de artes de rua em Portugal, e para já, uma referência internacional. Quase um quarto de século depois, conta com uma intensa agenda de atividades por vários palcos da cidade, projetos inovadores, experiências imersivas e muitas propostas para famílias e crianças. Tivemos o prazer de falar lá, antes da sua performance, com o Pablo Reboleiro, diretor artístico da única companhia galega a participar na Feira, "Pistacatro". O seu espetáculo, "Juggling Orchestra", foi realmente divertido, a unir circo mudo e malabarismo à música da Banda Sinfónica Jovem de Sta. Maria da Feira. No dia a seguir, recebeu-nos no Cineteatro da Feira e mantivemos uma excelente conversa com o vereador de cultura e diretor-executivo do evento, Gil Ferreira. Com a ajuda do nosso colega flaviense J. Luís Magalhães, falamos de inúmeros aspetos arredor do sentido do evento, os benefícios da comunidade e o presente-futuro do pensamento crítico, das artes... assim como o peso da cultura no mundo de hoje. Já no final, música de Dulce Pontes: "Soidade". Que boa!
Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais... Hoje conversamos com o nosso historiador, o Abraão da Orraca, acerca do 10 de Junho, de "Portugal, de Camões e das Comunidades Portuguesas". Falamos do dia e também sintetizamos os principais feriados a um e outro lado da Raia. Porque está muito bem ir ao IKEA ou ao Corte Inglés mas... qual o significado desses dias de festa? Questão apenas religiosa? Por quê são dias de folga?
loading
Comments