FarmaWijs met Fais

Wat hebben Nubisch bier, een goudkleurige bacterie en verkleurde tanden met elkaar gemeen? In deze aflevering van Farmawijs met Fais hoor je hoe tetracyclines werden ontdekt in de 20e eeuw, hoe ze al 1500 jaar eerder onbewust in het oude Nubië opdoken en waarom je ze beter niet met melk kunt innemen. Volg Farmawijs met Fais voor meer bijzondere geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen? Stuur een bericht via Instagram @faiscoman of mail naar info@farmawijs.nl. Als je nog even wil doorlezen: Chopra, I., & Roberts, M. (2001). Tetracycline antibiotics: mode of action, applications, molecular biology, and epidemiology of bacterial resistance. Microbiology and Molecular Biology Reviews, 65(2), 232–260. Nelson, M. L., & Levy, S. B. (2011). The history of the tetracyclines. Annals of the New York Academy of Sciences, 1241(1), 17–32. Bassett, E. J., Keith, M. S., Armelagos, G. J., Martin, D. L., & Villanueva, A. R. (1980). Tetracycline-labeled human bone from ancient Sudanese Nubia (A.D. 350–550). Science, 209(4464), 1532–1534.

In deze extra special van Farmawijs met Fais neem ik je mee achter de toonbank van Service Apotheek De Wiljes in Groningen. Wat gebeurt er eigenlijk allemaal in een openbare apotheek, naast het uitgeven van medicijnen? Ik spreek met apothekersassistente Suzanne, apotheker Ulrike en medewerker Robin over hun werk, de dynamiek van de apotheek en de uitdagingen van vandaag. Tussen de gesprekken door hoor je de geluiden en de sfeer van de apotheek zelf. Samen proberen we je een inkijkje in de veelzijdige wereld van de openbare farmacie te geven. Van advies aan patiënten tot samenwerken met collega’s en het omgaan met tekorten. Werk jij nou in een apotheek waar iets bijzonders gebeurt en wil je dat ik ook eens langskom met mijn microfoon? Stuur me gerust een bericht via info@farmawijs.nl of een DM op instagram (@Faiscoman). Wie weet kom ik voor een volgende special eens bij jou langs!

Wat hebben een Zweeds laboratorium, een mislukte verbinding met nare bijwerkingen en een redmiddel voor miljoenen magen met elkaar gemeen? In deze aflevering van Farmawijs met Fais hoor je hoe de ontdekking van protonpompremmers begon bij timoprazol, hoe omeprazol de wereld veranderde en waarom we PPI’s niet eindeloos moeten slikken. Volg Farmawijs met Fais voor meer bijzondere geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen? Stuur een bericht via Instagram @faiscoman of mail naar info@farmawijs.nl. Als je nog even wil doorlezen: ·       Sachs, G., Shin, J. M., & Howden, C. W. (2006). The clinical pharmacology of proton pump inhibitors. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 23(S2), 2–8. ·       Hershcovici, T., & Fass, R. (2011). Pharmacological management of GERD: where does the PPI era stand? Annals of the New York Academy of Sciences, 1232(1), 129–140.

Wat hebben een fietsslot, adrenaline en morfine met elkaar gemeen? In deze aflevering van Farmawijs met Fais duiken we in de wereld van farmacodynamiek – oftewel: wat doet een medicijn met jouw lichaam? Met sleutels en sloten als metafoor ontdek je hoe agonisten, antagonisten en modulatoren hun werk doen. Van morfine die pijn dempt, tot naloxon dat levens redt, en van bètablokkers die het hart beschermen tot diazepam dat de rem op je brein versterkt. Ook enzymen en ionkanalen komen langs, net als het belangrijke begrip selectiviteit – want bijwerkingen ontstaan vaak doordat een sleutel op nét iets te veel sloten past. Een aflevering vol herkenbare voorbeelden die droge theorie tot leven brengen. Na het luisteren kijk je nooit meer hetzelfde naar die ene pil of inhaler in de medicijnkast. Verder lezen? ·       Rang, H. P., Dale, M. M., Ritter, J. M., Flower, R. J., & Henderson, G. (2015). Rang & Dale’s Pharmacology (8e ed.). Elsevier. ·       McFadden, E. R. (2018). Introducing Pharmacology (3e ed.). McGraw-Hill.

Wat hebben een Schotse arts, een toevallige ontmoeting op Oxford Street en een revolutionair idee over adrenaline met elkaar gemeen? In deze aflevering van Farmawijs met Fais hoor je hoe Sir James Black met zijn vastberaden visie propranolol ontdekte. De eerste bètablokker die de behandeling van hartziekten blijvend zou veranderen. Volg Farmawijs met Fais voor meer bijzondere geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen? Stuur een bericht via Instagram @faiscoman of mail naar info@farmawijs.nl. Als je nog even wil doorlezen: Black, J. W. (1989). Drugs from emasculated hormones: the principle of syntopic antagonism. Science, 245(4917), 486–493. Ahlquist, R. P. (1948). A study of the adrenotropic receptors. American Journal of Physiology, 153(3), 586–600.  

  Wist je dat het eerste antibioticum géén penicilline was, maar een dieprode kleurstof uit de Duitse verfindustrie? In deze aflevering neem ik je mee naar het laboratorium van Gerhard Domagk, de man achter Prontosil. We ontdekken hoe een textielverfstof leidde tot een revolutionaire doorbraak in de strijd tegen infecties zoals wondroos en kraamvrouwenkoorts. Waarom werkte het niet bij iedereen? Je hoort het allemaal, inclusief een luisteraarsvraag over resistentie. Heb je vragen over medicijnen? Stuur dan een mail naar info@farmawijs.nl of een DM via instagram naar @faiscoman Verder lezen? Hager, T. (2006). The Demon Under the Microscope. New York: Crown Publishers.

Wat hebben beschimmeld hooi, een boer uit North Dakota en president Eisenhower met elkaar gemeen? In deze aflevering van Farmawijs met Fais hoor je hoe mysterieuze bloedingen bij runderen in de jaren dertig leidden tot de ontdekking van coumarines . Stoffen die ooit als rattengif begonnen, maar uiteindelijk uitgroeiden tot levensreddende geneesmiddelen zoals acenocoumarol, fenprocoumon en warfarine. Een verhaal over toeval, vasthoudendheid en een Amerikaanse president die zijn leven op het spel zette voor de wetenschap. Volg Farmawijs met Fais voor meer bijzondere geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen? Stuur een bericht via Instagram @faiscoman of mail naar info@farmawijs.nl   Als je nog even wil doorlezen: Link, K. P. (1959). The discovery of dicumarol and its sequels. Circulation, 19(1), 97–107.   Walters, K. (2002). The invention of Warfarin. American Chemical Society. Geraadpleegd via: https://www.acs.org/education/whatischemistry/landmarks/warfarin.html   KNMP. (z.d.). De apotheker staat voor u klaar. Geraadpleegd via: https://www.knmp.nl/actueel/praktijkverhalen/de-apotheker-staat-voor-u-klaar

Wat gebeurt er eigenlijk nadat je een tablet doorslikt? In deze special van Farmawijs met Fais nemen we je mee op een verrassende reis door het lichaam – van maag tot bloed, van lever tot nieren. Aan de hand van een regenton en herkenbare voorbeelden (paracetamol, diazepam, grapefruitsap en meer) ontdek je hoe een medicijn wordt opgenomen, verspreid, omgezet en uitgescheiden. Na deze aflevering kijk je nooit meer hetzelfde naar je medicijnkastje. 🎧 Volg Farmawijs met Fais voor meer bijzondere verhalen over geneesmiddelen. Vragen? Stuur een berichtje via Instagram @faiscoman of mail naar info@farmawijs.nl Voor als je nog even wilt doorlezen: Toon, S., Rowland, M. (1988). Clinical Pharmacokinetics: Concepts and Applications. Shargel, L., & Yu, A. B. C. (2016). Applied Biopharmaceutics and Pharmacokinetics.

Paracetamol: het mysterie in je medicijnkastje Iedereen kent paracetamol, maar wist je dat we nog steeds niet precies weten hoe het werkt? In deze aflevering van Farmawijs met Fais duiken we in de onverwachte geschiedenis van deze alledaagse pijnstiller. Van een vergiftiging in de 19e eeuw tot een foutje waardoor het ooit van de markt verdween... en hoe paracetamol uiteindelijk uitgroeide tot een van de belangrijkste geneesmiddelen ter wereld. Ontdek het verborgen verhaal achter het meest onderschatte tabletje uit je keukenkast! Volg Farmawijs met Fais voor meer bijzondere geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen kan je insturen via Instagram @Faiscoman of stuur een mailtje naar info@farmawijs.nl Voor als je nog even wilt doorlezen: Sneader, W. (2005). Drug Discovery: A History. J. Wiley & Sons, West Sussex. Hinz, B., & Brune, K. (2012). Paracetamol and cyclooxygenase inhibition: Is there a cause for concern? Annals of the Rheumatic Diseases, 71(1), 20–25. https://doi.org/10.1136/ard.2011.200087 Liu J, Reid AR, Sawynok J. (2013). Antinociception by systemically‑administered acetaminophen (paracetamol) involves spinal serotonin 5‑HT₇ and adenosine A₁ receptors, as well as peripheral adenosine A₁ receptors. Neurosci Lett. https://doi.org/10.1016/j.neulet.2012.12.052

Wat hebben een bloeiende tuinplant, een revolutionaire arts en Vincent van Gogh met elkaar te maken? In deze aflevering ontdek je het verhaal van digoxine: hoe vingerhoedskruid de medische wereld veranderde, waarom digoxine vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt bij hartfalen en hartritmestoornissen, én of Vincent van Gogh zijn geliefde geel misschien te danken had aan een bijwerking van deze plant. We gaan terug naar de 18e eeuw, volgen de eerste klinische proeven van William Withering, duiken in de farmacologie van digoxine en eindigen bij een intrigerende hypothese rond Van Gogh's beroemde schilderijen. Was zijn gele wereld werkelijkheid of verbeelding? Je hoort het in deze aflevering. Volg Farmawijs met Fais voor meer wonderlijke geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen kan je sturen via Instagram @Faiscoman of stuur me een mailtje: info@farmawijs.nl.  Als je meer wilt lezen, bekijk dan deze bronnen: Hauptman, P. J., & Kelly, R. A. (1999). Digitalis. Circulation, 99(9), 1265–1270. https://doi.org/10.1161/01.CIR.99.9.1265 Demir, D., & Görkey, Ş. (2019). Van Gogh and the obsession of yellow: style or side effect. Eye, 33, 165–166. https://doi.org/10.1038/s41433-018-0204-2    

Wist je dat een belangrijke behandeling tegen botontkalking oorspronkelijk werd ontwikkeld om kalkaanslag in fabrieken tegen te gaan? In deze aflevering van Farmawijs met Fais neem ik je mee naar de verrassende oorsprong van bisfosfonaten. We duiken in de geschiedenis, werking én praktische tips voor het gebruik van deze bijzondere middelen. Een aflevering over een bijzonder geneesmiddel die begint… in een boiler! Volg Farmawijs met Fais voor meer wonderlijke geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen kan je sturen via Instagram @Faiscoman of stuur me een mailtje: info@farmawijs.nl.  Meer lezen, check deze bronnen: Russell, R. G. G. (2011). Bisphosphonates: The first 40 years. Bone, 49(1), 2–19. https://doi.org/10.1016/j.bone.2011.04.022 Drake, M. T., Clarke, B. L., & Khosla, S. (2008). Bisphosphonates: Mechanism of action and role in clinical practice. Mayo Clinic Proceedings, 83(9), 1032–1045. https://doi.org/10.4065/83.9.1032 Fleisch, H. (2000). Bisphosphonates in bone disease: From the laboratory to the patient (4th ed.). Academic Press.

Wist je dat een belangrijke behandeling tegen botontkalking oorspronkelijk werd ontwikkeld om kalkaanslag in fabrieken tegen te gaan? In deze aflevering van Farmawijs met Fais neem ik je mee naar de verrassende oorsprong van bisfosfonaten. We duiken in de geschiedenis, werking én praktische tips voor het gebruik van deze bijzondere middelen. Een aflevering over een bijzonder geneesmiddel die begint… in een boiler! Volg Farmawijs met Fais voor meer wonderlijke geneesmiddelverhalen. Vragen of opmerkingen kan je sturen via Instagram @Faiscoman of stuur me een mailtje: info@farmawijs.nl.