Ne Biliyor Us?
Subscribed: 11,555Played: 58,102
Subscribe
© 2025 Cenan Hepdurgun
Description
- Popüler konularda bilimsel yorumlar.
- Psikiyatri uzmanı Dr. Cenan Hepdurgun, insan zihninin nasıl çalıştığına dair, kendinizi ve başkalarını daha iyi anlamanıza yardımcı olabilecek yayınlar hazırlıyor.
- Karmaşık görünen konuları berrak hale getirmeyi, bilimsel bilgiyi anlaşılır bir dille ele almayı hedefliyoruz.
**Konuşulanların bir kısmı kanıtlara dayanırken, bir kısmı da kişisel görüş ve tahminlerdir. Her insan kendine özgüdür ve bu kanalın içeriği kesinlikle tanı ya da tedavi amacıyla kullanılamaz.
***
*İletişim: nebiliyorus@gmail.com
*https://www.instagram.com/cenanhep
45 Episodes
Reverse
İnsan belleği kusursuz bir kayıt cihazı gibi çalışmaz, son derece güçlü ama yanılmaya açıktır. Bu bölümde belleğin neden bir kamera gibi değil, anlam ve çağrışımlar üzerinden çalışan bir sistem olduğunu; yanlış anıların, eksik kayıtların ve unutmanın aslında nasıl ortaya çıktığını konuşuyoruz. İçerik (00:00) Giriş ve DRM deneyi (02:01) Örtük bellek ve açık bellek (03:02) Epizodik ve semantik bellek (05:15) Anıların parçalara ayrılarak kaydedilmesi (06:52) Enerji tasarrufu ve belleğin ve...
Unutkanlık en sık rastladığımız yakınmalardan biri. Bu bölümde belleğin nasıl çalıştığını, günlük yaşmadaki unutkanlığın sebeplerini, modern yaşamın bilişsel yükünü ve stresin belleğimiz üzerindeki etkilerini ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: Günlük yaşamda unutkanlık (01:06) Dikkatin bellek oluşumundaki rolü (01:44) Çalışma belleği ve kapasite sınırlılıkları (03:05) Kodlama (05:51) Bilginin depolanması ve geri çağırılması (08:00) Kayıtların zamanla değişmesi (09:45) Unutkanlı...
Bu bölümde en acı verici ama aynı zamanda en öğretici duygulardan birini, pişmanlığı ele alıyoruz. Bu bölümde yanıtlarını aradığımız bazı sorular: Pişmanlığı hayal kırıklığı ve suçluluktan ayıran temel fark nedir?Beynimiz nasıl aktif olarak çalışıp pişmanlığı üretiyor?Yaptıklarımızdan mı yapmadıklarımızdan mı daha çok pişman oluruz?Pişmanlığı nasıl geviş getirme (ruminasyon) döngüsü olmaktan çıkarıp, hayatımıza yön veren bir pusulaya nasıl dönüştürebiliriz?İçerik (00:00) Giriş (01:22) ...
Neden bazen karar verirken kilitleniriz? Seçeneklerin artması neden bizi özgürleştirmek yerine felç eder? Bu bölümde kararsızlığın psikolojisini, sonuçlarını ve çözüm yollarını ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş, reçel deneyi ve seçenek bolluğu (01:39) Kararsızlık türleri (02:24) Tek yönlü ve çift yönlü kararlar (03:39) Karar yorgunluğu (06:12) Seçim felci: Fazla düşünmenin kilitlediği anlar (07:39) Kayıp korkusu, FOMO ve riskten kaçınma (09:26) Mükemmeliyetçilik ve “iyi olanla yetinme...
Hayat kritik anlarla dolu ve bazen saniyeler içinde karar vermemiz gerekiyor. Peki baskı altındayken beynimiz nasıl çalışır? Hızlı sezgilerimize mi güvenmeliyiz, yoksa yavaş ve analitik düşünceye mi? Bu bölümde Acil Tıp uzmanı Doç. Dr. Yusuf Ali Altuncı konuğumuz. Acil servisin yüksek temposunda hem hızlı hem de doğru kararların nasıl verildiğini ve bu zorlu ortamda kazanılan becerilerin günlük hayata nasıl uyarlanabileceğini konuşuyoruz. İçerik (00:00) Giriş (04:10) Bir acil hekiminin beyni ...
Bu bölümde hemen herkesin hayatının bir döneminde kapıldığı bir histen, tükenmişlikten bahsediyoruz. Tükenmişlik tam olarak nedir? Gündelik bir yorgunluktan veya depresyondan farkı ne? Neden olur? Bizi tüketen şey başarı hırsı mı, geçim kaygısı mı? Ve son olarak, bu bir kader mi? Bu döngüyü kırmak için bireysel olarak ne yapabiliriz? İçerik (00:00) Giriş (01:44) Tükenmişlik nedir, depresyondan farkı ne? (05:39) Ne zaman doktora başvurulmalı? (06:38) Neden tükeniyoruz: Felsefi kökenler ...
Bu bölümde güzelliğin biyolojik kökenlerinden kültürler arası farklılıklara, tarihsel dönüşümlerden sosyal medyanın “Instagram yüzü”ne kadar uzanan geniş bir yolculuk yapıyoruz. Evrensel işaretler, dönemsel trendler ve algoritmaların yarattığı tek tip güzellik anlayışı üzerine konuşuyoruz. İçerik (00:00) Giriş: Güzellik algısına dair temel sorular (00:48) Beynimiz için bir ödül olarak güzellik (02:32) Evrensel işaretler: simetri, orantı ve ortalama yüzler (06:35) Cinsi...
Bu bölümde konuğum İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Irmak Polat'la birlikte yakın ilişkilerin önemini ele alıyoruz. Neden ilişkilere ihtiyaç duyarız? İlişkilere ihtiyaç duymamızın evrimsel nedenleri nelerdir? Yalnızlık ve sosyal acının beyindeki karşılığı nedir? Bebeklik dönemindeki bağlanma stilleri, yetişkinlikteki ilişkilerimizi nasıl şekillendirir? Kaçıngan, kaygılı veya güvenli bağlanma stilleri ne anlama gelir ve değiştirilebilir mi? Bu ve...
Bu bölümde başarısızlığın psikolojisini ve süreçten öğrenerek çıkmak için bu psikolojinin nasıl yönetilebileceğini ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: "Demek ki hedefini hep küçük tutmuşsun" (01:24) Başarı nedir? (02:17) Sosyal acı ve beyin (03:32) Kendini kıyaslama (07:33) Başarısızlık sonrası analiz (09:36) Bilişsel çarpıtmalar (11:14) Süreç analizi: “Ne planladım, ne oldu?” (11:50) Kök nedeni bulmak (13:14) Şans faktörü Kaynaklar Resilience to emotional distress in response to failure, err...
Bu bölümde açıkça yanlış şeyleri savunan kişilerin bile neden hep kendilerini haklı sandığından ve kendi yanlışını fark etmenin neden bu kadar zor olduğundan bahsediyoruz. İçerik (00:00) Giriş, herkesin kendisini haklı sanması (01:00) Sistem 1 ve Sistem 2 (02:27) Wason kart deneyi ve Sistem 1'in hataları (04:44) Onaylama yanlılığı (06:22) Bilgi yeterliliği ve açıklama derinliği yanılsamaları (08:31) Dunning–Kruger etkisi (09:07) Fikir birliği yanlılı...
Bu bölümde, suç işleyen ya da ahlaki açıdan sorunlu davranışlar sergileyen kişilerin nasıl olup da kendilerini hâlâ “iyi insan” olarak gördüklerini konuşuyoruz. Rüşvet, torpil, kopya çekmek gibi örnekler üzerinden insanların vicdanlarını nasıl ikna ettiğini ve ahlaki çelişkilerle başa çıkmak için hangi psikolojik mekanizmaları kullandığını ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: “Haram yemem, rüşvet yerim" (01:17) Suç işleyenlerin tuhaf mazeretleri (02:11) Piaget ve ahlaki gelişim (03:00) “Makul ...
Bu bölümde, ChatGPT gibi yapay zeka sohbet botlarının bir tür “ilişki danışmanı” olarak kullanılmasının mantıklı olup olmadığını tartışıyoruz. Önce LLM’lerin (geniş dil modellerinin) nasıl çalıştığını, daha sonra gerçek terapistlerle benzerlik ve farklılıklarını ele alıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: “ChatGPT’ye sordum, ayrıl dedi” (01:27 ) LLM’ler nasıl çalışır? (02:19) Çin Odası ve yapay anlama (04:12) Sistem 1 – Sistem 2 ve LLM benzerliği (06:38) Akıl yürüten modeller: o3 gibi örnekler (O7:...
Bu bölümde, psikiyatrik hastalıklar arasında en ölümcüllerden biri olan anoreksiya nervoza üzerine konuşuyoruz. Güzellik ve zayıflık kavramlarının modern kültürde nasıl iç içe geçtiğini, sosyal medyanın beden algısı üzerindeki etkisini ve neden bazı insanların zayıflık uğruna hayatlarını riske attığını inceliyoruz. Genetik yatkınlık, duygularla başa çıkma becerileri, kültürel değerler ve sosyal kıyaslamanın bu hastalığın gelişimindeki rolünü tartışıyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:20) Kültür...
Bu bölümde yaşadığımız coğrafyanın kişiliğimiz ve psikolojik yapımız üzerindeki etkilerini ele alıyoruz. İklim, kültür, ekonomik koşullar, sosyal normlar ve göç dinamikleri bireyi nasıl şekillendiriyor? Kültürel farkların ruh sağlığına etkisinden, halk danslarıyla birey-toplum ilişkisine; dikkat eksikliği olan kişilerin Amerika'ya göç eğiliminden büyük şehirde büyümenin psikolojik bedeline kadar birçok farklı örnek üzerinden çevre ve insan arasındaki etkileşimi tartışıyoruz. İçerik (00:00) G...
Bu bölümde psikiyatri perspektifinden burçlara bakıyoruz. Doğduğumuz ayın - ya da en azından mevsimin - kişiliğimize etkisi olabilir mi, yoksa burç yorumları tamamen rastgele mi? Burçlara olan inanç nereden geliyor ve neden bu kadar yaygın? İçerik (00:00) Giriş: Psikiyatri kitaplarında burç var mı? (01:17) Astrolojinin tarihçesi ve kültürel mirası (04:45) Astrolojiye kimler neden inanır? (07:19) Barnum etkisi ve kişisel analiz illüzyonu (09:50) Neden hep olumlu şeyler söyleniyor? (12:38) Doğ...
Bu bölümde rüyaların anlamlı olup olmadığını, Freud’un yorumlarından günümüz nörobilim bulgularına kadar ele alıyoruz. Rüyalar gerçekten bilinçdışına açılan bir kapı mı, yoksa zihnin rastgele üretimleri mi? Fizyolojik etkilerden psikolojik strese, sembollerden yaratıcı ilhamlara kadar rüyaları şekillendiren faktörleri konuşuyoruz. İçerik (00:00) Giriş ve Freud'un Rüya Yorumu (01:53) Rüyalardaki mantıksız şeyler (02:30) Nörobilim Freud'u ne kadar doğruluyor? (04:07) Rüyaların içeriğind...
Önceki bölümde, psikiyatrik tanıların geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulayan Rosenhan deneyini ele almıştık. Bu bölümde ise tanıların pratikte ne işe yaradığını ve nerede yetersiz kaldığını konuşuyor, bir psikiyatristin hastayı bütünüyle anlamaya çalışırken tanı dışında nelere dikkat ettiğini inceliyoruz. İçerik (00:00) Giriş: Herkese tanı mı koyuyoruz? (02:06) Tolstoy depresyonda mıydı? (03:50) Tanıda muğlak sınırlar (05:35) Geçerlilik ve güvenilirlik ne demek? (06:25) Psikiyatrik tan...
Bu bölümde psikiyatride tanı koyma sürecinin bilimsel dayanaklarını ve sınırlılıklarını ele alıyoruz. 1973’te yapılan ünlü Rosenhan deneyinden yola çıkarak, psikiyatrik tanıların güvenilirliği ve geçerliliği üzerine yürütülen tartışmaları inceliyoruz. Tanılar gerçekten bilimsel mi, yoksa uydurma mı? Psikiyatristler tanı kılavuzlarını ne ölçüde kullanıyor? Hastaların söylediklerine ne kadar güveniyoruz? İçerik (00:00) Giriş (01:50) Rosenhan deneyi ve psikiyatriye yöneltilen eleştirile...
Bu bölümde çocukların neşesinin arkasındaki biyolojik, psikolojik ve sosyal etkenleri konuşuyoruz. Neden çocuklar daha çok güler? Anda kalmak neden onlar için kolaydır. Prefrontal korteks, dopamin, nöroplastisite ve mindfulness kavramlarıyla çocukların mutluluğuna bir pencere açıyoruz. İçerik (00:00) Giriş: Çocuk olmak neden güzel? (01:30) Üst beyin ve alt beyin (02:56) Dopamin ve keşfetmenin heyecanı (03:46) Uyum sağlama ve nöroplastisite (04:16) Ortam gürültüsü (Default mode network...
Bu bölümde sade yaşam arayışını antik felsefeler ve modern nörobilim ışığında ele alıyoruz. Antik Yunan’da Kinikler, Epikürcüler ve Stoacılar nasıl bir sadelik anlayışı geliştirdi? Günümüzde dopamin çağında yaşayan beyin bu sadeliği neden zor buluyor? Felsefi yaklaşımlar ve psikolojik gerçeklikler arasında sadeleşmenin sınırlarını tartışıyoruz. İçerik (00:00) Giriş (01:11) Antik Atina’da günlük yaşam nasıldı? (03:09) Diyojen ve Kiniklerin radikal sadeliği (04:47) Epikürcülük: Azl...
Comments
Download from Google Play
Download from App Store
United States