Adieu God

Eva Simons brak al op jonge leeftijd door als zangeres, met de meidengroep Raffish. Daarna scoorde ze solo grote internationale hits. Maar het succes had een keerzijde. Haar leven voelde als een ‘rat race’ en ze raakte verslaafd aan drank en drugs. In die periode kwam ze in contact met mensen die naar de kerk gingen. Ze werd zelf ook gelovig en speelde dit jaar de rol van Maria in The Passion. Dat ze juist in die periode een miskraam kreeg, ziet ze als een teken van God.

Voormalig advocaat Bram Moszkowicz is ervan overtuigd dat er meer is tussen hemel en aarde. Dat gevoel werd versterkt, toen zijn kinderen werden geboren. De neiging om tot die God of hogere macht te bidden voelt hij niet. Toch was het juist het gebed van een rabbijn dat hem diep raakte, toen zijn vader begraven werd. Al zijn hele leven voelt hij zich intens verbonden met het joodse volk. Maar als kind van een niet-joodse moeder moest hij een uitgebreide procedure doorlopen om zelf ook officieel joods te worden.

D66-leider Rob Jetten groeide op in het katholieke Uden, waar hij zelfs nog les kreeg van de nonnen. Als tiener ontstond bij hem een afkeer van de kerk. Dat had onder meer te maken met het harde oordeel van kerkelijke leiders over homoseksualiteit, terwijl Rob zelf met een zoektocht bezig was naar zijn eigen identiteit. In die fase besloot hij om zich uit te schrijven uit de katholieke kerk. Desondanks vindt hij nog steeds rust bij katholieke rituelen en gebruiken. Zo brandt hij nog regelmatig kaarsjes voor dierbaren die zijn overleden.

Als tiener was journalist en uitgever Derk Sauer radicaal-links en was hij een aanhanger van de Chinese dictator Mao Zedong. In die tijd had hij niet kunnen denken dat hij zich ooit thuis zou gaan voelen in de katholieke kerk. Toch is dat wat er gebeurde, onder invloed van zijn vrouw Ellen. Inmiddels komt Derk geregeld in de kerk en noemt hij zichzelf met enige aarzeling zelfs gelovig. Die aarzeling hangt samen met de afschuw die hij voelt voor de Russisch-Orthodoxe kerk, die voluit steun geeft aan Poetin en zijn oorlog in Oekraïne.

Voormalig SP-Kamerlid Renske Leijten heeft een grote aversie tegen de Rooms-Katholieke kerk als instituut. Volgens haar is die vooral gericht op machtsbehoud. Toch heeft ze zich niet als katholiek uit laten schrijven, want met de geloofsgemeenschap, waarin ze opgroeide, voelt ze zich nog steeds verbonden. Volgens Leijten zijn haar drijfveren mede gevormd in de kerk. Ze was dan ook trots, toen oud-priester en SP-sympathisant Huub Oosterhuis zei dat Jezus volgens hem de eerste socialist was. Het hielp haar om de positieve aspecten van haar katholieke jeugd te omarmen.

Voor Mart de Kruif hebben religie en oorlog alles met elkaar te maken. Want in een oorlog gaat het volgens de voormalige Commandant Landstrijdkrachten al gauw over zingeving. Dat merkte hij het sterkst, toen hij in Afghanistan leiding moest geven aan 45.000 militairen. Bijna dagelijks vielen er doden en dat riep de vraag op wat de zin daarvan was. Mart bidt iedere avond, dat deed hij ook in Afghanistan. De kerk heeft hij al lang geleden vaarwelgezegd, toen een pacifistische dominee militairen wegzette als moordenaars. Maar zijn geloof in God heeft hij altijd behouden.

In een tijd waarin het geloof voor velen niet langer vanzelfsprekend is, zoekt psychiater en bestsellerauteur Dirk De Wachter niet naar God in de hemel, maar in de ogen van de ander. In het tv-programma Adieu God reflecteert hij op zijn katholieke opvoeding, zijn afscheid van het klassieke godsbeeld en de blijvende kracht van liefdevolle nabijheid.

Cabaretier en acteur Leo Alkemade kreeg een atheïstische opvoeding. Toch verlangt hij er soms naar om te geloven, zingt hij in een onlangs uitgebracht liedje. In gesprek met Tijs van den Brink onderzoekt hij of er in zijn leven aanwijzingen te vinden zijn voor het bestaan van God. De stap om daadwerkelijk te gaan geloven vindt Leo moeilijk om te zetten. Ook omdat hij vindt dat gelovigen vaak lichtgeraakt reageren op grapjes over hun geloof.

Zangeres en presentatrice Angela Groothuizen zat op een meisjesschool, waar de nonnen nog de dienst uitmaakten. Ook al liet ze het katholieke geloof snel achter zich, de sporen ervan zijn nog altijd aanwezig. Angela is blij dat ze als kind leerde om tijdens het bidden in zichzelf te keren, iets wat ze haar hele leven is blijven doen. En ze hecht veel waarde aan rituelen. Ze zag hoe rustig haar moeder op haar sterfbed werd bij het ontvangen van het laatste oliesel. Zelf heeft ze de kerk een keer als toevluchtsoord ervaren, toen ze wanhopig was. En twee keer had ze een religieuze ervaring, die veel indruk maakte.

Historicus Maarten van Rossem kreeg een opvoeding, waarin godsdienst geen enkele rol speelde. Toch leek het hem als kind een aantrekkelijk idee om het klooster in te gaan. Het is er niet van gekomen en Maarten is er nog steeds stellig van overtuigd dat God niet bestaat. Geloof in een eeuwig leven vindt hij zelfs infantiel, maar desondanks zegt hij niet neer te kijken op gelovigen. Pas op veel latere leeftijd ging hij in de bijbel lezen en daardoor veranderde zijn beeld van Jezus.

Arie Boomsma groeide op als zoon van een dominee. In zijn puberteit verzette hij zich tegen bijna alles, maar van God nam hij nooit afscheid. Uitgerekend zijn tijd als presentator bij de EO was het moeilijkst voor zijn geloofsleven. Niet omdat God ver weg voelde, maar doordat zijn geloof zo onder een vergrootglas kwam te liggen. Hij gelooft niet in een God, die actief ingrijpt. Dus toen twee broers ernstig verslaafd raakte, bad hij wel om wijsheid en hulp, maar niet om een eind aan de verslaving.

Ondanks het misbruik in zijn jeugd en ondanks dat de katholieke kerk veel conservatiever is dan hijzelf, is Frans Timmermans verknocht aan de kerk. In gesprek met Tijs van den Brink vertelt hij bijzonder openhartig hoe dat komt. Door een religieuze ervaring, die hij beschouwt als een wonder en als een van de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, is hij ervan overtuigd geraakt dat God bestaat. Het gebeurde, toen zijn vrouw een hersenbloeding kreeg als gevolg van de geboorte van hun jongste dochter. Haar situatie was ernstig en Frans vroeg God om hulp.

Journalist en presentator Mieke van der Weij noemt zichzelf liever geen agnost of atheïst, maar ze beschrijft zichzelf als iemand die gereformeerd is opgevoed. Het geloof van haar jeugd liet ze achter zich, toen ze op het gymnasium in aanraking kwam met andersdenkenden en ze hoorde over andere religies. Ze ging het geloof niet verketteren, maar wel relativeren. Desondanks boden Bijbelteksten houvast, toen haar vader overleed. En het zingen van psalmen roept nog altijd grote emoties op, maar hoe dat precies komt vindt ze moeilijk te benoemen.

Als puber bouwde politicus en huisarts Rob Oudkerk een grote afkeer op tegen alles dat met synagoges, rabbijnen en geloof te maken had. Zijn ouders konden na de holocaust niet meer in een God geloven en voor Rob ging die deur ook dicht, nadat hij tijdens zijn Bar Mitswa niet over zijn opa mocht vertellen, vanwege diens verleden als voorzitter van de Joodse Raad. Desondanks hield hij altijd warme gevoelens voor de Joodse tradities en rituelen. En recent is zijn weerstand tegen religie en alles dat daarmee te maken heeft gebroken. Inmiddels gelooft hij zelfs niet meer in toeval. (De zoon van Rob, die in de aflevering wordt genoemd, heeft aangegeven niet op de hoogte te zijn geweest van dit interview en dat hij en zijn verloofde liever zelf het nieuws van hun verwachting hadden gedeeld.)

Na het overlijden van zijn vrouw Roos is Ernst Daniël Smid jarenlang boos geweest op God. De zanger en presentator hield God verantwoordelijk voor de gruwelijke lijdensweg die zijn vrouw moest ondergaan. De laatste jaren kreeg Smid zelf ook te maken met ziekte. Hij lijdt aan de ziekte van Parkinson en ook dat ervaart hij als een straf van God. Tegelijkertijd is hij dankbaar voor de mooie dingen in zijn leven. Hij hoopt dat hij in zijn laatste levensfase het geloof terugvindt en dat zijn fouten hem worden vergeven.