Bách Hoá Viển Vông

Ở HN, quán ngon có thể xuất hiện bất thình lình cả trong ngõ lẫn mặt đường. Muốn nhận diện quán ngon, dễ nhất cứ nhìn vào lượng khách. Quán café đông khách có thể vẫn chán, nhưng quán ăn đông khách thường phải ngon. Trong ngõ mà đông lại càng chắc nữa. Đã đông lại toàn người trung niên, người già: cực ngon!

Hồi trước dịch, cả thế giới nói về ô nhiễm không khí. Tôi còn nhớ 2018 là thời điểm tranh cãi rất nóng về độ chính xác của mấy cái app đo chất lượng không khí. Nhưng cuối năm đó tôi ở Bangkok, không khí còn tệ hơn Hà Nội nhiều. Người đi bộ thưa hẳn vì không khí đặc quánh rất khó thở, hàng ăn uống vỉa hè gần như biến mất.

Nhìn cái giá ấy, học sinh cứ 10 người thì 11 người hỏi là anh đã đọc hết chỗ sách này chưa? Đây thực sự là một câu hỏi khó.Nếu trả lời là chưa, mọi người sẽ nghĩ tôi là một ông giáo sư dỏm, mua sách về bày để dọa trẻ con. Mà như thế thì các bạn sẽ không học tôi nữa, tôi sẽ không lấy đâu ra tiền mua cá ngừ cho mèo Sữa Chua và uống Campari mỗi chiều. Nhưng trả lời là đọc hết rồi thì thành ra nói dối, vì rất nhiều sách tôi mua cất đó mà chưa có thời gian đọc, hoặc không bao giờ muốn đọc nữa.

Chúng ta thích khoe rằng mình đã đọc 100 cuốn sách hơn là khoe rằng mình đã đọc cuốn sách nào đó 100 lần. Bởi vì đọc lại một thứ tới 100 lần hàm ý rằng bạn không thông minh; vì đọc không hiểu hoặc không nhớ hết nên cứ phải đọc đi đọc lại. Tuy nhiên người ta có thể đọc lại vì nhiều lý do khác. Để hưởng thụ chẳng hạn. Có những sách hay đến mức ta chỉ muốn quên nó thật nhanh để được đọc lại như lần đầu.

Phần cuối series "Start-up là gì? Bạn đã hiểu sai về start-up"Một công ty tăng trưởng 1%/ tuần sẽ lớn gấp 1.7 lần sau một năm, trong khi một công ty tăng trưởng 5%/ tuần sẽ lớn gấp 12.6 lần. Một doanh nghiệp làm ra $1000/ tháng (một con số phổ biến ở YC) và tăng trưởng 1%/ tuần thì 4 năm sau sẽ làm ra $7900/ tháng, ít hơn lương của một lập trình viên giỏi ở thung lũng Silicon. Một startup tăng trưởng 5%/ tuần thì 4 năm sau sẽ làm ra $25 triệu / tháng.Khó mà tìm được thứ gì tăng trưởng đều đặn vài phần trăm một tuần, nhưng nếu bạn tìm ra, bạn nên biết rằng ý tưởng đó cực kỳ quý giá.

Chỗ ăn uống vỉa hè như hàng ốc, hàng bún, quán café thường bị bủa vây bởi những người xin tiền. Họ có thể là ăn mày, có thể bán tăm, cũng có thể là mấy anh vác loa thùng đi hát để bán kẹo cao su.

Tiếp nối phần I - Start-up là gì? Bạn đã hiểu sai về start-up."Một doanh nghiệp cần tăng trưởng nhanh đến mức nào để được coi là một startup?"Không có câu trả lời chính xác cho chuyện này. Startup là một cái cột để trèo lên cao mãi, không phải vạch phân cách để bước qua. Startup là cách bạn tuyên bố cho cả thế giới thấy tham vọng của mình.

Khi ngồi những chuỗi cà phê kiểu HL, điều làm tôi thất vọng là cà phê không đi kèm một cốc nước lọc miễn phí. Uống cà phê mà không có nước lọc thì rất khó chịu. Sau vài ngụm, vị đắng đọng trên lưỡi buộc bạn phải uống nước lọc cho dịu bớt đi, có như vậy uống tiếp mới thấy ngon được. Mà cà phê bình thường đã đành. Cà phê VN ngày nay đều cho thêm nào whipping cream, nào kem mặn, nào sữa béo…Uống một hớp đã thấy ngồn ngộn trong mồm như ăn thịt, không uống nước lọc cho trôi bớt thì quả thực sẽ không thấy cà phê ngon nữa. Thế nhưng ở các chuỗi như HL, muốn uống nước lọc bạn phải mua. 

“Trông mặt mà bắt hình dong”, hay nhìn mặt người đoán tính cách, là một việc phổ biến. Người VN có một kho stereotypes dành cho mọi kiểu khuôn mặt, dáng người.

Chúng ta đa số đều muốn tìm lời giải cho các vấn đề chứ ít ai lại muốn ngồi nghĩ ra vấn đề để giải. Các nhà toán học trước đây đều muốn thử chứng minh định lý Fermat, nhưng trong hiểu biết hạn hẹp của mình, tôi chưa đọc thấy ai đề xuất rằng cần phải tìm thêm nhiều vấn đề hóc búa như định lý Fermat. Richard Feynman, nhà vật lý đoạt giải Nobel, là một ngoại lệ. Trong một bức thư, Feynman tiết lộ bí quyết thành công của ông nằm trong một danh sách gồm 12 câu hỏi hóc búa mà ông luôn ghi nhớ trong đầu.

Bây giờ người ta cứ bày đặt phải uống café theo kiểu Tây, tức là hạt Arabica nguyên chất pha bằng máy xịn rồi trộn đủ loại kem sữa đắt tiền để thành ra những món khác nhau như Macchiato, Con panna, Capuccino… Uống thì cũng ngon thật đấy, nhưng nó không có giá trị kỷ niệm.Hồi tôi mới lớn lên, café bình dân ở Hà Nội chỉ bán đúng một loại café trộn bột đậu.

Hôm nay cuối tuần, lại bới sách đọc và bới ra quyển này xin giới thiệu với các bạn: Chu Dịch của Phan Bội Châu. Ở VN hễ nói đến Kinh Dịch thì người ta nghĩ ngay đến các ông thầy bói hay đạo sĩ trong phim cổ trang của Tàu, nghĩ đến những từ khó hiểu như bát quái, càn khôn... Thực chất Kinh Dịch là một cuốn sách triết lý của người Trung Quốc. Nó chứa đựng suy nghĩ và nhân sinh quan của người Trung Quốc về mọi khía cạnh của cuộc sống, từ chuyện ăn uống, sửa nhà, ra trận, hoạn nạn nên làm gì, vui sướng nên làm gì...

Nếu hay đi bộ, chắc bạn đã biết rằng có những con ngõ, những căn nhà cổ, cửa tiệm, hay những con người mà chỉ lúc đi bộ bạn mới nhìn thấy thôi. Ví dụ như căn nhà Pháp thời thuộc địa tuyệt đẹp với cầu thang dẫn lên cửa chính uốn lượn như lối vào lâu đài, nằm trong một cái ngõ cụt ở phố Lò Đúc. Hay một hàng sửa quạt trần cổ mặt tiền vỏn vẹn 1m trên phố Quán Thánh lúc nào cũng dăm bảy ông chú túm tụm sửa cái nọ cái kia.

Chúng ta nuôi đủ thứ vật nuôi trong nhà, nhưng hai con vật phổ biến nhất là chó và mèo. Giữa hai loài này, chó được yêu, còn mèo không những được yêu mà còn được sùng bái. Có người giải thích rằng ta yêu con mèo vì nó là một sinh vật lạnh lùng và xa cách. Ta không hiểu gì về nó, còn nó không thèm quan tâm đến ta. Chính vì mèo không cần ta nên ta cần mèo. Trong “Ngợi Ca Con Mèo”, Pablo Neruda viết:“Tôi biết mọi thứVề cuộc sống và những quần đảo xaNhưng tôi không thể giải mã một con mèoCon mèo dửng dưngTrí óc tôi không sao nắm bắt”

Trong vòng tròn xã hội được định hình bởi khoảng cách đi bộ và đi xe đạp, bạn có thể “sống chịu” khá dễ dàng. Người bán người mua tính bằng mồm với nhau, ta chỉ viết sổ hoặc ký tên với những ông mua chịu dai quá, hoặc có tiền sử “bùng”, hoặc với những món hàng lớn như cái quạt.

Dù HN đã rục rịch bỏ loa phường từ những năm 2000, nhưng tận 2015, loa ở chỗ tôi vẫn hoạt động đều đặn, sáng tầm 7h và chiều 5h. Nhà tôi cách loa khoảng chục số nhà mà vẫn thấy nhức đầu, những nhà ngay cạnh không hiểu sống ra sao?

Sống ở Hà Nội có nhiều điều tiện nghi. Tiện nghi quá đâm chúng ta coi thường, đến lúc không có nữa mới thấy quý. Ai du học chắc đang nghĩ đến cái vòi xịt đýt, còn tôi đang nghĩ tới tờ giấy ăn. Nếu bạn nghĩ ở đâu cũng có giấy ăn như ở Hà Nội thì bạn đã nhầm.

Khoảng 2017 tôi có viết một bài về cách tiết kiệm thời gian, đại ý nói rằng nên chia thời gian trong ngày thành từng block cố định. Như thế khỏi bị nhảy từ việc nọ qua việc kia. Tuy nhiên sinh hoạt thế áp lực quá. Nó chả khác nào tự dí cho mình một deadline khắc nghiệt và ngày nào cũng sống như chạy đua.Gần đây tôi lại có một cách nghĩ nữa về thời gian. 

Cứ khi nào không viết được, writer sẽ đổ tại bí ý tưởng (writer’s block). Nhưng theo Andre Gide, nhà văn không viết được là do chưa thành thật với chính mình. Câu ấy nghe thật vô lý. Tôi mà lại không thành thật với tôi à? Tôi lừa tôi để làm gì?Tuy nhiên nghĩ kỹ bạn sẽ thấy quả thực bạn không phải lúc nào cũng thành thật với lòng mình đâu. Giả dụ khi bạn nhìn thấy một cô gái đẹp và khen cô ấy “xinh như tiên” thì bạn có nói thật với lòng mình không?

Từ khi smartphone và airpods trở nên phổ biến, tự dưng ai cũng muốn nghe audiobook với podcast. Có lẽ vì ai cũng muốn tận dụng tối đa thiết bị của mình vào việc có ích, cụ thể ở đây là việc học.  Khi dùng audiobook hay podcast để học, có một sai lầm là ai cũng nghĩ đọc sách giấy với nghe audiobook nó như nhau.