San eagrán seo, cluineann muid faoin fhéile Dorn San Aer, i gcuimhne ar Rónán Mac Aodha Bhuí, craoltóir agus Gael go smior. Tá tuairisc againn ó Storm Eaton-Kilgallen ón mhórshiúil CEARTA a bhí ar siúl i mBaile Átha Cliath le déanaí. Lena chois sin, comhrá le Damien Mag Uiginn (gaol ar bith lenár láithreoir Fearghal!), trodaí óg as Béal Feirste, atá ag súil lena chéad troid phroifisiúnta MMA i mí Deireadh Fómhair.In this edition, we hear about the Dorn San Aer festival, held in memory of Rónán Mac Aodha Bhuí, a passionate broadcaster and proud Gael. We have a report from Storm Eaton-Kilgallen from the CEARTA march that recently took place in Dublin. We are also joined by Belfast fighter Damien McGuigan (no relation to our presenter Fearghal!) as we look ahead to his first professional MMA in October.
Agus na mílte mac léinn ag toiseacht ar a n-aistear ollscoile nó ag filleadh do bhliain úr, suíonn Caoimhe Ní Chathail síos le Bronagh Starrs, Pádraig Mac Brádaigh agus Grian Ní Dhaimhín le comhairle a thabhairt dóibh. Tugann Kathryn Ní Mhaoláin léargas dúinn ar Oíche Chultúir agus buaicphointí na n-imeachtaí i gCúige Uladh ar an oíche. Rás rothaíochta Vuelta a España curtha ar ceal ar shráideanna Madrid i measc agóidí sráide i gcoinne ghníomhartha Iosrael in Gaza: an scéal ar fad dúinn ag an iriseoir agus déantóir scannáin Cathal Ó Cuaig. Fosta, labhraíonn Emer Nic Labhraí, Comhordaitheoir Náisiúnta Taibhealaíon, Oireachtas na Gaeilge, le Dáithí faoi na pleananna d'Oireachtas na Samhna atá ag teannadh linn agus faoi na comórtais úra atá ann i mbliana.As thousands of students begin their university journey or return to campus for another year, Caoimhe Ní Chathail chats with Bronagh Starrs, Pádraig Mac Brádaigh and Grian Ní Dhaimhín to hear their advice for students. Kathryn Ní Mhaoláin gives us an insight into Culture Night and the best events taking place in Ulster on the night. The final stage of the Vuelta a España cycling race on the streets of Madrid is cancelled amid protests against Israel’s actions in Gaza: journalist and film-maker Cathal Ó Cuaig brings us the story. Also, Emer Nic Labhraí, Traditional Arts Co-ordinator with Oireachtas na Gaeilge, speaks to Dáithí about Oireachtas na Samhna, this year's new competitions and the latest plans as the festival draws closer.
Labhraíonn Caoimhe le Niall Mac Eoin, fear as Tír Eoghain a bhí ar scáileán le déanaí ar na Traitors. Faigheann muid amach cad é mar a chuidigh an Ghaeilge leis. Cluineann muid ón amhránaí Bláithín Mhic Cana faoin fhéile Sean-Nós Ard Mhacha Theas. Beidh na ceoltóirí Aisling Moran agus Ryan Harling ag seinm i mBaile Átha Cliath go luath agus an scéim Glór ár Linne ag teacht chun deiridh. Le bliain anuas, bhí ceoltóirí agus bannaí ceoil ag dul do cheardlanna agus gigeanna lena gceird a chleachtadh agus a fheabhsú. Insíonn Ryan agus Aisling níos mó do Chaoimhe Ní Chathail.Tyrone man Niall Mac Eoin was seen on Irish screens recently on the Traitors, and he tells Caoimhe how being an Irish speaker was a great advantage to him. Musicians Aisling Moran and Ryan Harling will be playing in Dublin soon as the scheme Glór ár Linne comes to an end. We hear from singer Bláithín Mhic Cana about the Sean-Nós Ard Mhacha Theas festival. Over the past year, six musicians or bands have been taking part in workshops and doing gigs to develop their craft. Ryan and Aisling tell Caoimhe Ní Chathail all about the scheme.
An féidir aighneas teaghlaigh a réiteach nuair a thiocfaidh Aoife i láthair a leasiníne Fionnuala? Scéal 900 bliain inar léir nach n-aithníonn ealaí, gan trácht ar chiaróga, a chéile. An ceann nuair a fhaigheann Clann Lir amach nach dtagann ciall le haois, fiú 900 bliain d’aois! Can a family feud be settled when Aoife is finally confronted by her stepdaughter, Fionnuala? The one where Clann Lir find out that wisdom doesn't come with age, even 900 years of age! Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Jay Aisteoirí/Actors: Nuala Ní Néill, Tony Devlin ┐Diona Doherty.
Feicimid Úna Ní Chearnaigh gan d'arm aici ach clóscríobhán agus í ag teacht ar an tuiscint go bhféadfaí saibhreas a dhéanamh as Forógra an Phiarsaigh agus í i bhfolach in Ard-Oifig an Phoist in 1916. We join Real War Wife Úna as she and the men of 1916 take over the GPO in Dublin. Armed with nothing more than a typewriter Úna’s task is to take notes and write the diary. However, she sees the money spinning potential of Pádraig Pearse's Proclamation. An ceann nuair a fhaigheann Una Ní Chearnaigh amach gur treise an clóscríobhan ná an claíomh. The one where Winifred Carney finds out that the typewriter is mightier than the sword. Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Jay Aisteoirí/Actors: Nuala Ní Néill,Tony Devlin ┐Francis Mezza
Glacann Maud páirt i seó Jerry McSpringer le bualadh leis an fhear a bhfuil nóisean aige di ach is mór an díoma di nuair a a fhaigheann sí amach cé atá i gceist. An ceann nuair nach bhfuil aon leigheas ar an ghrá ach pósadh, nó an t-óipiam, dar le Maud Gonne. Maud takes part in the Jerry McSpringer show to meet the man who has a notion of her but she's very disappointed when she finds out who it is. The one where Maud Gonne suggests that the only cure for love is marriage, or opium! Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Jay Aisteoirí/Actors: Diona Doherty, Tony Devlin, Francis Mezza ┐Nuala Ní Néill
Caithfidh Banríon na bhFoghlaithe Mara, Gráinne Mhaol (Gráinne Ní Mháille) feidhm a bhaint as cumhachtaí uile na meán sóisialta nuair a ordaítear di dul os comhair na Banríona Eilís lena cuid éachtaí i gCúige Chonnacht a chosaint. An ceann nuair is léir do Ghráinne Ní Mháille nach bhfuil ní níos géire ná teanga mná - go háirithe nuair is bean rua í! The Pirate Queen, Gráinne Ní Mháille (Grace O'Malley) has to use all the power of social media when she is summoned to the court of Queen Elizabeth I to account for her activities in the Province of Connacht. the one where Gráinne Ní Mháille realises there's nothing sharper than a woman's tongue, especially when she's a redhead! Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Jay Aisteoirí/Actors: Diona Doherty, Nuala Ní Néill ┐Tony Devlin.
Feicimid Úna Ní Chearnaigh gan d'arm aici ach clóscríobhán agus í ag teacht ar an tuiscint go bhféadfaí saibhreas a dhéanamh as Forógra an Phiarsaigh agus í i bhfolach in Ard-Oifig an Phoist in 1916. We join Real War Wife Úna as she and the men of 1916 take over the GPO in Dublin. Armed with nothing more than a typewriter Úna’s task is to take notes and write the diary. However, she sees the money spinning potential of Pádraig Pearse's Proclamation. An ceann nuair a fhaigheann Una Ní Chearnaigh amach gur treise an clóscríobhan ná an claíomh. The one where Winifred Carney finds out that the typewriter is mightier than the sword. Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Johnston (Julie Jay) Aisteoirí/Actors: Nuala Ní Néill,Tony Devlin ┐Francis Mezza
Glacann Maud páirt i seó Jerry McSpringer le bualadh leis an fhear a bhfuil nóisean aige di ach is mór an díoma di nuair a a fhaigheann sí amach cé atá i gceist. An ceann nuair nach bhfuil aon leigheas ar an ghrá ach pósadh, nó an t-óipiam, dar le Maud Gonne. Maud takes part in the Jerry McSpringer show to meet the man who has a notion of her but she's very disappointed when she finds out who it is. The one where Maud Gonne suggests that the only cure for love is marriage, or opium! Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Johnston (Julie Jay) Aisteoirí/Actors: Diona Doherty, Tony Devlin, Francis Mezza ┐Nuala Ní Néill
Caithfidh Banríon na bhFoghlaithe Mara, Gráinne Mhaol (Gráinne Ní Mháille) feidhm a bhaint as cumhachtaí uile na meán sóisialta nuair a ordaítear di dul os comhair na Banríona Eilís lena cuid éachtaí i gCúige Chonnacht a chosaint. An ceann nuair is léir do Ghráinne Ní Mháille nach bhfuil ní níos géire ná teanga mná - go háirithe nuair is bean rua í! The Pirate Queen, Gráinne Ní Mháille (Grace O'Malley) has to use all the power of social media when she is summoned to the court of Queen Elizabeth I to account for her activities in the Province of Connacht. the one where Gráinne Ní Mháille realises there's nothing sharper than a woman's tongue, especially when she's a redhead! Comhlacht léiriúcháin/Production: Company Moondog Productions do BBC Gaeilge Scríbhneoir/Writer: Julie Johnston (Julie Jay) Aisteoirí/Actors: Diona Doherty, Nuala Ní Néill ┐Tony Devlin
Buaileann léiritheoir Ón Taobhlíne, Conall Ó Máirtín, isteach le gach eolas ar Comórtas Tráchtaire Óg BBC Gaeilge 2021. Cluineann muid ó bhaill choiste Naíscoil na Seolta, Linda Ervine agus Aodán Mac Séafraidh faoin naíscoil úr imeasctha a bheidh le hoscailt in Oirthear Bhéal Feirste. Míníonn Sara Ní Chuireáin na fáthanna ar tháinig sí abhaile go Gaoth Dobhair lena fear chéile agus a leanbh óg. Ar Lá Domhanda na Leabhar déanann Emma Ní Chearúil cur síos ar na leabhair is mó a thaitníonn léi faoi láthair. Tá Comórtas Tráchtaire Óg BBC Gaeilge 2021 oscailte do dhaoine 11-17 bliain d’aois ar an dáta deiridh iontrála, 12in an 12 Márta 2021. Tuilleadh eolais, Téarmaí agus Fógrá Príobháideachais ar fáil ar shuíomh BBC Gaeilge, bbc.co.uk/gaeilge Ón Taobhlíne producer Conall Ó Máirtín drops in with news of BBC Gaeilge’s Young Commentator Competition 2021. We hear from Naíscoil na Seolta Committee members Linda Ervine and Aodán Mac Séafraidh about the new integrated Irish-medium playgroup which will be opening in East Belfast. With remote working becoming the new norm Sara Ní Chuireáin shares the reasons she came home to Gaoth Dobhair with her husband and new baby and on World Book Day, Emma Ní Chearúil shares her current favourites. BBC Gaeilge’s Young Commentator Competition 2021 is open to entrants aged 11-17yrs on the closing date of 12pm 12th March 2021. For more information, Terms and Privacy Notice, please visit the BBC Gaeilge homepage, bbc.co.uk/gaeilge.
Cluineann muid ó Ellen Hegarty, podchraoltóir agus gníomhaí aeráide faoin phodchraoladh úr aeráide, ‘The Covid Alarm Clock’. Labhraíonn Fearghal Mag Uiginn le triúr lúthchleasaithe agus súil acu ar na Cluichí Oilimpeacha i dTóiceo: Antoin ‘Toto’ Ó Gríofa, Síofra Cléirigh Büttner agus Naomi Ní Chearbhaill. Insíonn Clíodhna Ní Chorráin dúinn faoi na hambasadóirí do Seachtain na Gaeilge agus faoi chuid de na himeachtaí is fearr atá socraithe don cheiliúradh. Podcaster and climate activist Ellen Hegarty tells Dáithí about the new climate podcast, ‘The Covid Alarm Clock’. Fearghal Mag Uignn speaks to three athletes who have an eye on the Olympic Games in Tokyo: Antoin ‘Toto’ Ó Gríofa, Síofra Cléirigh Büttner agus Naomi Ní Chearbhaill. Clíodhna Ní Chorráin tells us who the Seachtain na Gaeilge ambassadors are and what events are planned for the celebrations.
Labhraíonn Fearghal Mag Uiginn le triúr lúthchleasaithe agus súil acu ar na Cluichí Oilimpeacha i dTóiceo, 2021: Pat O’Leary, Michelle Finn agus Brendan Hyland. Tugann Daire Ní Chanainn léargas ar na caoga rud nach ndéanfaidh daoine i ndiaidh na dianghlasála. Cluineann muid ó Éadaoin, cailín óg 10 mbliana d’aois agus í ag caint faoin chlutharú atá déanta aicise agus ag a teaghlach uilig mar gheall ar an fhiobróis chisteach nó Cystic Fibrosis atá uirthi. Agus pléann Caoimhe Ní Chathail saol na hollscoile i ré na cianfhoghlama le painéal mac léinn: Grian Ní Dhaimhín, Clodagh Ní Mhairtín, Áine Donnelly agus Hugh O Reilly. Fearghal talks to three athletes who have a hopeful eye on Tokyo 2021: Pat O’Leary, Michelle Finn and Brendan Hyland. Daire Ní Chanainn looks at 50 things we won't do after lockdown. 10 year old Éadaoin shares her experience of shielding due to Cystic Fibrosis. And Caoimhe Ní Chathail discusses university life in the age of distance learning with a panel of students: Grian Ní Dhaimhín, Clodagh Ní Mhairtín, Áine Donnelly agus Hugh O Reilly.
Tá gaiscígh lúthchleasaithe LADT+ á cheiliúradh ag BBCSport an mhí seo agus labhraíonn an réiteoir clúiteach peile David Gough faoina dhúshláin féin ag teacht amach mar fhear aerach sa CLG. Insíonn Sara Ní Chuireáin dúinn faoina ról úr mar Eco-Mamaí. Tá léargas ón Bhruiséil féin againn le Micheál Ó Conchúir faoi thionchar an Bhreatimeachta. Labhraíonn an Dr Aoife Bhreathnach faoi na leabhair ghrá a raibh cosc orthu sa tír seo tráth. Referee David Gough speaks about his experience as a gay man in the GAA, Sara Ní Chuireáin tells us about being an Eco-Mamaí, Micheál Ó Conchúir gives us a view from Brussels on the ongoing Brexit situation and Dr Aoife Bhreathnach talks about the romantic books that were once banned in Ireland.
Míníonn Diarmuid Lyng, iar-chaptaen Loch Garman, agus Rian Ó Dúill cad é atá i gceist le ‘Free Hurling’. Labhraíonn na filí Máire Burns agus Stiofán Ó Direáin faoin duanatón atá beartaithe ag Éigse Éireann le glór na n-aosach a chluinstin le linn na paindéime agus roineann siad a dtaithí féin faoin néaltrú. Agus Seachtain Mheabhairshláinte na bPáistí linn, tugann an síciatraí Dearbhail Uí Lughaidh a comhairle maidir le sláinte mheabhrach páistí a chaomhnú le linn na dianghlasála seo. Former Wexford captain Diarmuid Lyng and Rian Ó Dúill talk about Diarmuid's new concept ‘Free Hurling’. Poets Máire Burns and Stiofán Ó Direáin speak about the poemathon planned by Poetry Ireland to give voice to the elderly throughout the pandemic and share their experiences with dementia. For Children’s Mental Health Week, Psychiatrist Dearbhail Uí Lughaidh has advice on dealing with children’s mental health during this lockdown.
Insíonn Aodhán Ó Baoill d’Fhearghal faoin chlub cispheile lán-Ghaeilge atá bunaithe i mBéal Feirste, cluineann muid ón Dr Nóirín Russell, Stiúrthóir Cliniciúil Cervical Check linn do Mí Feasachta Ailse an Cheirbheacs, labhraíonn an t-ailtire Tom Cosgrove faoina léarscáil úr Gaeilge agus bíonn Caoimhe 'Chats' Ní Chathail ag rapáil léi. Aodhán Ó Baoill tells Fearghal about the newly formed Irish-speaking basketball club in Belfast, Dr Nóirín Russell, Clinical Director of Cervical Check, joins us for Cervical Cancer Awareness Month, architecht Tom Cosgrove talks about his new Irish language map and Caoimhe 'Chats' tries her hand at rapping.
Eagrán speisialta den phodchraoladh. I móragallamh tochtmhar le Máire Bhreathnach, labhraíonn Liam Ó Maolaodha faoin phian a d’iompair sé leis ar feadh a shaoil de bharr na n-ionsaithe uafásacha gnéis a rinneadh air agus é ina dhéagóir. Gach eolas ag bbc.co.uk/actionline faoin tacaíocht atá ar fáil ó eagraíochtaí éagsúla. Special edition of the podcast. In an extended interview with Máire, Liam Ó Maolaodha shares how he finally found the words to speak out about the violent sexual assaults inflicted on him as a teenager. Find information on sources of support at bbc.co.uk/actionline
Insíonn Kevin Beagan, iar-imreoir peile dúinn faoin chúlra agus na buntáistí atá le Pilates, cluineann Tessa Fleming ó mholtóir agus rannpháirtithe thaispeántas Eolaí Óg na Bliana 2021 agus labhraíonn Dáithí leis an údar Réaltán Ní Leannáin faoina dara chnuasacht gearrscéalta 'Inní'. Former footballer Kevin Beagan explains the origins and benefits of Pilates, we hear from a BT Young Scientist Exhibition 2021 judge and from some of the participants and Dáithí speaks to author Réaltán Ní Leannáin about her newly-released second collection of short stories 'Inní'.
Siar i mí na Bealtaine na bliana seo, labhair Niamh Nic Oistigín le daoine éagsúla faoin dóigh a raibh géarchéim an choróinvíris ag dul i bhfeidhm orthu. Sa phodchraoladh seo, téann Niamh ar ais chuig beirt de na haíonna sin: An Dr Cillian Ó Coinn i Londain agus Bríd Uí Chadhla i nGaeltacht na Rinne, agus faigheann sí deis roinnt machnaimh a dhéanamh ar an bhliain fhada atá curtha dínn. Back in May of this year, Niamh Nic Oistigín spoke to various people about the effect the coronavirus crisis was having on their lives. In this podcast, she calls two of them back: Dr Cillian Ó Coinn in London, and Bríd Uí Chadhla in the Ring Gaeltacht in Waterford. Has anything changed in their outlook as they approach the end of this exceptional year?
Labhraíonn an léiritheoir teilifíse Darach Ó Tuairisg agus an ceoltóir Séamus Ó Flatharta faoi ‘Samhlú’, ardán úr cultúir le gaiscí agus cruthaitheacht ealaíontóirí na hÉireann a cheiliúradh i rith na bliana deacra seo, tá Gráinne Ní Chatháin ag caint faoi bhua Chill Cheannaigh i gCraobh Chamógaíochta na hÉireann, cluinimid ó Clíodhna Ní Chorráin agus Gavin Halpin faoi Sol, scannán nua beochana agus ó San Francisco go Sydney, cluinimid teachtaireachtaí ó chuid de na Gaeil thar lear nach féidir teacht abhaile i mbliana. Producer Darach Ó Tuairisg and musician and dancer Séamus Ó Flatharta speak about 'Samhlú', a new cultural platform to highlight the creativity and achievements of Ireland’s artists during a very challenging year, Gráinne Ní Chatháin talks about Kilkenny's win in the All-Ireland camogie final, Clíodhna Ní Chorráin and Gavin Halpin tell us about 'Sol' a new animation film and we hear from some of the Gaels abroad who can't make it home for Christmas this year.