Gezegenin en hızlı büyüyen bitkilerinden Bambu (Bambusoideae), eşsiz özellikleri, bolca yetişmesiyle birçok medeniyetin parçası oldu🌿7 bin yılı aşkın süredir yetiştirildiği Asya'ya, özellikle Çin ve Hindistan'a özgü 🌿
Bugün minyatürcü ve ressam Jacobo Ligozzi'yi (1547-1627); onu destekleyen Medici ailesinin 16. ve 18. yüzyıllarda Toskana bahçelerini nasıl zenginleştirdiğini, bilim ve sanatı nasıl buluşturduğunu konuşuyoruz.
19.yüzyılın en önemli Amerikalı botanikçilerinden Asa Gray'i (1810-1888) konuşacağız🌿New England'dan Wisconsin'e, Ohio'dan Pensilvanya'ya Kuzey Amerika florasına dair en değerli eserlerden Gray's Manuel onun imzasını taşıyor🌿
Azteklerin 'kutsal ağacı' Opuntia'yı konuşuyoruz.🌿Gittiği her yerde, her kültürde farklı farklı isimler almış bir kaktüs türü; dikenli incir, frenk inciri, firavun inciri, kaynana dili, kaktüs inciri, diken armudu gibi...
O dantelsi yapraklarıyla bildiğimiz Eğreltiotlarını konuşacağız🌿Fosil kalıntıları dünyanın seyrini, iklimini değiştirmiş; Viktorya İngilteresinde avcılığı çılgınlık boyutuna ulaşmış dünyanın en eski bitkilerinden biri.🌿
Kuzey Amerika'nın doğusuna özgü, nişastalı yumrularıyla ünlü yabani yam'ı (Dioscorea) konuşuyoruz🌿Neredeyse yüz yıldır biyo-araştırmaların merkezinde olan yam, rizomlarındaki kimyasallar için sömürülen bir metaya dönüştü🌿
Düğünçiçeğigillerden iki bitkinin hikayesi var bugün:🌿Helleborus (çöplemecik) ve Pulsatilla vulgaris (rüzgar çiçeği) 🌿Her ikisinin de büyülerle, mitlerle örülü bir hikayesi var.🌿Ve aynı zamanda oldukça zehirliler🌿
Bugün bir tanrıya ya da ataların ruhlarına adanan kutsal koruları konuşacağız.🌿Biyoçeşitlilik rezerv alanı olarak da değer kazanan bu kutsal korularda, hiçbir ağacın kesilmesine, hiçbir canlıya zarar verilmesine izin yoktur. 🌿
Villa Livia'nın büyülü bahçesine gireceğiz bugün birlikte🌿 Antik Roma'da trompe l'oeil (göz aldatmacası) tekniğiyle resmedilmiş bu viridarium, sahnedeki her bitki ve kuş türünün ayırt edilebildiği bir "botanik kataloğu" gibi🌿
Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nde asker ve botanikçi olan Georg Everhard Rumphius'u (1627-1702) konuşuyoruz. Ambon'un bitkilerini anlattığı Herbarium Amboinense kitabı, tüm Endonezya florası çalışmalarının temeli sayılıyor.
Agatha Christie'nin zehirli bitkilerle dolu bahçesinde dolaşacağız bugün. Huzurlu manzaraların güzelliğini uğursuz olaylarla harmanlayan yazarın gizemli olay örgüleri, onun bahçecilik ve botanik bilgisinin izlerini de taşıyor.
18. yüzyılın doğa bilimcilerinden Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon'u konuşuyoruz. Doğa tarihi, biyoloji, jeoloji ve diğer bilim dallarına dair Histoire Naturelle kitabındaki fikirleri, Lamarck'ı da ve Darwin'i de etkilemişti.
Yılın son programında evlerimizde görmeye alışık olduğumuz; bize hep şans ve iyilik getirdiğine, kötü enerjileri kovduğuna inandığımız Sanseveria bitkilerini, yani Paşa Kılıcı'nı konuşuyoruz.
Doğu Asya'daki bitki koleksiyonculuğundan konuşacağız. 1600'lerde ve 1700'lerde özel kataloglarda yayınlanan eski çizimler, bahçecilik kültürüne, çiçek yetiştiriciliğine dair ilk bilgi kaynakları olmaları açısından da önemli...
Avustralya'nın ilk yerleşimcilerinden biri olan, zorlu bir hayattan başarı öyküsü çıkarmış Georgiana Molloy'den konuşuyoruz. Georgiana Molloy, Batı Avustralya'daki Swan Nehri Kolonisi'ndeki bitkileri inceleyip toplayan botanikçilerden biri.
Maorilerin kutsal ağaçlarını konuşuyoruz; Pōhutukawa (Metrosideros excelsea), Tōtara (Podokarpus totara) ve Kauri (Agathis avustralis). Bir zamanlar Yeni Zelanda'da geniş ormanlar oluşturan bu ağaçlar, artık koruma altında.
Jan van Eyck'in (1390-1441) Ghent altarpanosunda yarattığı cennet bahçesinde geziyoruz. Onun benzeri görülmemiş gerçekçilik ve derinlik duygusu veren resimleri, OrtaÇağ florasıyla ilgili de çokça fikir veriyor.
Büyüleyici çiçeklerini gece açan iki kaktüsten konuşuyoruz. Biri, Antillerden, Orta Amerika'dan gelen Selenicereus grandiflorus ve diğeri de Amazon ormanlarının derinliklerinden gelen ayçiçeği kaktüsü, Selenicereus wittii...
Darwin'in hayranlık duyduğu bitkilerden, küstüm otunu (Mimosa Pudica) konuşuyoruz. Küstüm otu, harekete duyarlı olmasıyla, aşk bitkisi olarak anılmasıyla herkesin hayal gücünü ateşleyen bir bitki oldu yüzyıllar boyunca.
And Dağları halklarının 'Peru kabuğu' dediği Kınakına ağacını (Chinchona Officinalis) konuşuyoruz. Onun hikayesi, tıbbi keşiflerin, bitki casusluğunun ve sömürgeciliğin de hikayesi...
Erkin Gören
💖