Breddin

Í dag er fíggjarlógin fyri 2026 til triðju og endaligu viðgerð í løgtinginum. Ein fíggjarlóg, sum er komin aftur úr fíggjarnevndini við einum munandi størri undirskoti, enn lagt var upp til, tá landsstýrið legði uppskotið fram síðst í september. Tá var hallið mett til 173 milliónir krónur. Nú er tað hækkað upp í 263 milliónir krónur. Samgongan sigur, at kósin verður hildin, og at fíggjarlógin er haldfør í longdini. Men er hon tað - við einum halli upp á 263 milliónir krónur? Tað kjakast vit um í dag saman við politiskum viðmerkjarum, búskapar- og samfelagsfrøðingum og politikarum, nú fíggjarlógin fyri 2026 skal avgreiðast í dag.  Gestir: Ragnar Árnason Joensen, Johnny í Grótinum, Eyðgunn Samuelsen, Beinta Løwe og Árni Gregersen. Vertir: Katrin Johannesen og Sigurjón Einarsson.

Í gjár var nýggja uppskotið um Suðuroyartunnilin til 1. viðgerð í Løgtinginum. Málið er nú farið í fíggjarnevndina, sum skal venda og snara bæði kostnaði, farleiðum og fíggingarleisti, áðrenn løgtingið aftur fær orðið. Lógaruppskotið snýr seg um at fáa heimild at fyrireika, prosjektera og bjóða út arbeiðið at gera Suðuroyartunnil - eina verkætlan, sum sambært uppskotinum kann kosta upp móti fimm milliardum krónum. Men hóast nógv er broytt síðani seinasta umfar fyrr í ár, verða spurnartekn nú sett við politisku semjuna, sum løgmaður segði seg vilja hava. Í dag spyrja vit: Hvat merkir hetta fyri tunnilsverkætlanina, og hvat fer fíggjarnevndin at arbeiða við, áðrenn álit verður skrivað? Gestir: Bjarni Hammer og Hanna Jensen Vertur: Sigurjón Einarsson

Fyrradagin var eldur í einum sethúsum í Havn. Tað er ikki óvanligt, at eldur er í húsum, men hvat hendir eftir eldsbrunan? Í Føroyum er ongin skipan, sum ger, at vitanin frá einum eldsbruna verður brúkt at fyribyrgja, at ein annar eldsbruni hendir aftur á sama hátt. Tá politiið hevur gjørt sína niðurstøðu, er málið avgreitt, og eingin hevur skyldu at læra av tí - heldur ikki Brunaeftirlitið, sum ger brunasýn. Vit savna stutt sagt ikki vitan burtur úr hvørjum eldsbruna. Tí vita vit heldur ikki, hvussu nógvir eldar eru. USA: Evropa farið í órøkt Sambært almenna amerikanska politikkinum er Evropa farið í órøkt, og er í ferð við at broytast til nakað, Amerika ikki vil kennast við - og ikki vil stuðla. Er talan um gestsins gløgga eyga, ella roynir USA at ræða evropearar? Og til hvat? Vit tosa við Hans Andrias Sølvará og Tór Marna Weihe um altjóða politikk og útlitini, vit - eisini føroyingar - hava fyri framman.

Fólkatalið í Suðuroynni er søguliga lágt. Tað eru serliga tey ungu og fólk í arbeiðsførum aldri, sum flyta úr Suðuroynni. Borgarstjórar royna og hava roynt at fáa fólk at trívast og verða verandi við ymiskum átøkum, men keðiliga gongdin heldur fram. Mitt í øllum hesum er kjakið um ein møguligan Suðuroyartunnil. Nógv halda, at ein Suðuroyartunnil kann fara at verða lívsnervin, sum kann venda gongdini, gera tað lættari hjá ungum familjum at flyta aftur í oynna, skapa arbeiðspláss og tryggja, at Suðuroy ikki verður ein útoyggj í landinum. Men landskassin er kroystur, og bæði Landsbankin og Búskaparráðið ávara ímóti at gera eina lánifíggjaða íløgu, sum kann kosta upp í ein fimting av BTÚ. Stutt sagt: Vit hava ikki ráð nú. Í sendingini frætta vit frá ungum í Suðuroy, sum skulu avgera, um teirra framtíð er í oynni, aðrastaðni í Føroyum ella úti í heimi. Og vit tosa við borgarstjóra, sum stríðast við minkandi fólkatali í kommununi. Gestir: Sissal Nolsøe, Angela Birgisdóttir, Agatha Djurhuus, Hjalmar Hammer, Torkil Holm og Bjarni Johansen. Vertur: Sigurjón Einarsson.

Í miðal doyr eitt fólk um árið í Føroyum vegna arbeiðsvanlukku. Tað talið er nógv hægri enn í okkara grannalondum - tað er hægsta tal í Norðurlondum, og millum tey ovastu í Evropa. Talið av ikki-deyðiligum arbeiðsóhappum er eisini stórt - bara síðani mars í ár, hava Arbeiðseftirlitið og Vanlukkutryggingarráðið fingið 300 fráboðanir um arbeiðsóhapp - Tað er meira enn eitt um dagin. Men hví hava vit so nógvar vanlukkur í Føroyum? Hava vit eitt nóg gott Arbeiðseftirlit? Er revsingin til teirra, sum hava ábyrgdina av vandafullum arbeiðsumhvørvi, nóg hørð? Og liggur nakað í kortunum, sum kann fáa okkara høgu tøl niður? Gestur: Margit Stóra, landsstýriskvinna í arbeiðsmarknaðarmálum. Vertir: Yngva S. Lamhauge og Katrin Petersen.

- Vitlíki er eitt, sum talar fyri, at tíðin er búgvin at stytta arbeiðsvikuna. Tað heldur formaðurin í Búskaparráðnum, Johnny í Grótinum.  Tað var annars hósdagin í síðstu viku, at Aksel V. Johannesen, løgmaður, boðaði frá, umvegis eini sms-boð til útvarpið, at undirtøka ikki er í samgonguni fyri at stytta arbeiðsvikuna við lóg. At stytta arbeiðsvikuna var eitt tað størsta vallyftið bæði hjá Javnaðarflokkinum og Tjóðveldi til seinasta løgtingsval. Í samgonguskjalinum stendur eisini svart uppá hvítt, at arbeiðsvikan skal styttast við lóg, niður í 37 tímar. Í Breddanum í dag spyrja vit andstøðuna, hvat hon heldur um at stytta arbeiðsvikuna. Vit tosa við formannin í Búskaparráðnum, Johnny í Grótinum, og við Regin Berg, stjórnmálafrøðing og løgfrøðing, sum hevur gjørt eina greining um styttu arbeiðsvikuna fyri Fakfelagssamstarvið.  Við í sendingini:  Regin Berg, Johnny í Grótinum og Árni Gregersen.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Við teprum meiriluta var fosturtøkumálið samtykt við aðru viðgerð seint tyskvøldið - 17 atkvøður fyri og 16 ímóti.  Í dag fer málið til triðju og endaligu viðgerð. Verður uppskotið um fria fosturtøku fram til og við 12. viku samtykt í dag, fáa vit eina nýggja fosturtøkulóg, sum kortini ikki kemur í gildi fyrr enn 1. juli næsta ár. Tað kom av álvara politiskur spenningur um málið týsmorgunin, tá Súsanna Bertholdsen, landsstýriskvinna, avgjørdi at fara aftur í løgtingið fyri at fáa málið samtykt. Ein, at síggja til, óvæntað avgerð, sum kom óvart á tey flestu í einum máli, sum kortini hevur verið merkt av politiskari telving. Í sendingini í dag hyggja vit nærri at tí, sum er farið fram í málinum. Vit spyrja eisini, um hetta er seinasti leikur,  ella um tey, sum eru ímóti lógaruppskotinum, framvegis kunnu telva seg til eitt annað úrslit.  Gestir: Beinta Løwe og Hallur av Rana.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Fráflyting, vinarlag, tøgnmentan og tað at vera øðrvísi, eru nøkur av evnunum í "Vælkomin heim" eftir Mariu Winther Olsen.  Filmurin viðger flytimentanina hjá okkara ungdómi - og hevur júst vunnið Ekko Shortlist-heiðurslønina fyri besta heimildarfilm í 2025. Anna Sofía Skoradal og Álvur av Kák eru høvuðspersónar í "Vælkomin heim"  og umboða nakrar av teimum mongu føroyingunum, sum eru fluttir uttanlands í lestrarørindum. Í Breddanum í dag tosa vit við tey bæði og spyrja, hví tey hava skift Føroyar út við Oyrasund. Seinni í sendingini hitta vit nøkur av teimum, sum hava verið uttanlands, men sum eru komin aftur til Føroya.  Við í sendingini:  Anna Sofía Skoradal,  Álvur av Kák, Esther Margreth Petersen og Eiler Fagraklett.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Abeiðsvikan skal styttast. Tað var eitt av høvuðslyftunum í valstríðnum hjá Javnaðarflokkinum og Tjóðveldi.  Í samgonuskjalinum hjá samgonguni stendur eisini, at arbeiðsvikan verður stytt niður í 37 tímar, og arbeiðsvikan verður skipað við lóg.  Stutt eftir løgtingsvalið í 2022 var eitt trípartasamráðingarráð sett, við umboðum frá arbeiðsgevarum, arbeiðstakarum og politisku skipanini. Tey skuldi umrøða, hvussu farast skuldi fram at stytta arbeiðsvikuna. Lítið hevur kortini verið at frætt um málið hetta valskeiðið, men fyri góðum mánaði síðani kom Fakfelagssamstavið við einum almennum fyrispurningi til samgonguna:  Nær verður arbeiðsvikan stytt? Í Breddanum í dag spyrja vit, hvat bleiv av málinum at stytta arbeiðsvikuna?  Gestir: Óluva í Gong og og Niels Winther.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Alsamt fleiri børn hava tørv á fosturfamiljum, og samstundis er tørvur á fleiri fosturheimum. Politiska skipanin hevur lovað at bøta um umstøðurnar, men enn eru ikki gjørdar broytingar í 20 ára gomlu fosturforeldraskipanini. Í dag verður Fosturforeldrafelagið, sum arbeiðir fyri fosturforeldrum og børnum, sum koma til fosturs, 25 ár. - Vit ynskja okkum politiska raðfesting, er boðskapurin frá forkvinnuni í nevndini, sum verður í útvarpsstovuni.  Friðartingingar Skal Ukraina lata stór landaøki frá sær og sleppa øllum ynskjum um at sleppa upp í NATO, afturfyri at fáa friðaravtalu við Russland? USA stjórnar samráðingum um frið í Ukraina, men spurningurin er, hvørjum treytum Ukraina og restin av Evropa kunnu liva við.  Seinni í sendingini tosa vit við Hans Andrias Sølvará, søgufrøðing og rithøvund.  Við í sendingini: Herdis Justesen, Annlis Bjarkhamar og Hans Andrias Sølvará.  Gjørt sendingina: Katrin Petersen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Alvin Ellebye.

Sands Kommuna, Skuvoyar Kommuna og Húsavíkar Kommuna peika - í hoyringarsvari til Suðuroyartunnilin - allar á farleiðina norðanfyri Sandsbygd. Tað sama gera stovnar og áhugafelagsskapir, eitt nú Umhvørvisstovan og náttúrufelagsskapirnir FNU, Fuglafrøðingafelagið, Veltan, Føroya Náttúru og Umhvørvisfelag, Rudda Føroyar, Føroya Sílaveiðufelag og Hagafelagið. Men hvussu ávirkar hetta tunnilsfelagið og avgerðina um at peika á Djúpadalsloysnina? Vit hava samrøðu við Teit Samuelsen, stjóra í PF Suðuroyartunlinum. Í seinasta lagi um 30 dagar skal amerikanska løgmálaráðið leysgeva Epstein-skjølini, eftir at bæði Demokratarnir og Republikanararnir tvingaðu málið ígjøgnum í kongressini. Trump royndi fyrst at forða málinum, men síðan kúvendi hann og skrivaði sjálvur undir lógina. Nú verður spurt, hvat skjólini innihalda - og hvørt hetta fer at styrkja Trump ella ikki - og kann málið fáa ávirkan fyri hansara tíð sum forseti. Gestir: Teitur Samuelsen, Hallur av Rana og Regin Berg Vertir: Marjun Dalsgaard og Sigurjón Einarsson

Fólk, sum rúsa seg við sproytu, heilivágur, sum verður misnýttur sum rúsevni, fiksi-rúm og fólk, sum ikki rúmast í samfelagnum - heldur ikki á viðgerðarstovnum. Politisku skipanina verður spurd um avbjóðingarnar og ávaringarnar, sum vit hava hoyrt um seinastu vikunar. Eru umstøðurnar á misnýtsluøkinum nøktandi, vita vit nóg mikið um tey, ið eru ringast fyri, hvørja leið skulu vit ganga - og hvørjar eru politisku loysnirnar? Gestir: Annika Olsen fyri Tjóðveldi, Kristianna Winther Poulsen fyri Javnaðarflokkin, Bárður á Lakjuni fyri Fólkaflokkin og Steffan Klein Poulsen fyri Miðflokkin. Vertur: Birgit Carina Eliasen. Redaktørur: Sigurjón Einarsson

Í Føroyum siga vit, at fólkaskúlin er fyri øll. Men seinastu dagarnar hava vit fingið eina áminning um, at veruleikin ikki altíð samsvarar við hesi orð. Ein námsferð hjá einum skúlaflokki, sum skal til Týsklands at hyggja at hondbólti, kostar umleið 11.000 krónur umframt lummapengar og mat. Tað ljóðar kanska sum bara eitt tal - men fyri summi er tað ein forðing og eisini eitt val millum at liva upp til felagsskapin, ella standa uttanfyri. Summi foreldur noyðast at taka lán, so barnið ikki skal kenna seg uttan fyri felagsskapin.Men er tað fíggjarstøðan hjá foreldrunum, sum avger, hvør fær fulla skúlauppliving - og hvør ikki fær Og er tað óskaðiligt, at skúlar víkja frá sínum egnu leiðreglum, tá tað snýr seg um námsferðir. Ella er hetta fyrstu stigið móti einum skúla, sum ikki longur er javnur fyri øll børn?  Gestir:  Hedvig Johansdóttir, Vagn Foldbo og Lillian Poulsen.  Gjørt sendingina: Birgit Carina Eliasen og Sigurjón Einarsson, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Alvin Ellebye.

Koronufarsóttin legði trýst á fólkaræðið. Í nýggjari bók verður lýst, hvussu demokratiski rætturin hjá okkara evsta valdi var brotin undir koronufarsóttini inni í sjálvum løgtinginum.Har vóru hjálparpakkar samtyktir, sum kostaðu skattaborgarunum nógvar milliónir krónur, uttan at løgtingsfólk sluppu at viðgera málini.  Beinta Løwe hevur skrivað bókina, sum m.a. vísir á týdningin at viðgera brot á fólkaræðið undir koronufarsóttini, so tað ikki gerst ein siðvenja at skúgva fólkaræðið til viks. tá kreppustøður eru.Í Breddanum í dag fara vit í dýpdina við hótta fólkaræðinum í løgtinginum undir koronufarsóttini, og vit tosa m.a. um tøgnina, sum hevur valdað um trýstið á fólkaræðið, bæði undir farsóttini og síðani.  Við í sendingini: Beinta Løwe, Ivan Niclasen, Rógvi Olavson og Johan Dahl.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Tað ljóðar einfalt: Psykiatriin hjálpir teimum, sum eru sálarliga illa fyri, og viðgerðarstovnar hjálpa teimum, ið eru bundin av rúsevnum. Men hvat hendir, tá tú hevur avbjóðingar á báðum økjum? Í Føroyum eru tað júst hesi fólkini, sum ofta detta millum tær skipanir, ið skulu hjálpa teimum. Og hjá teimum, sum haraftrat ikki hava ein fastan bústað, er tað nærum ógjørligt at fáa hjálp.  Í Breddanum í dag spyrja vit, hví tað er so trupult at lofta hesum bólkinum, hvørjar avbjóðingar eru á økinum - og hvussu hesin knúturin kann loysast.  Gestir: Tormóður Stórá og Leivur á Lakjuni.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Hvat hendir, tá politikararnir leggja sínámillum politiska kjakið til viks, og heldur biðja eitt úrvalslið siga, hvat skal til, fyri at gera landið meiri haldført? Fyrsta svarið til tann spurningin kom fyri akkurát einari viku síðani, tá Nýskipanarnevndin við Ben Arabo á odda kom við fyrsta tilmælinum - og politiskan skipanin gjørdi eftir ráðunum. Trý landsstýrisfólk vórðu send til hús, og trý aðalráð verða niðurløgd. Hevur Nýskipanarnevndin givið politikarunum dirvi til at taka effektivar avgerðir? Ella hava politikarar latið av fólkavaldinum til ein útvaldan skara? Vit hava formannin fyri Nýskipanarnevndina í útvarpsstovuni saman við tveimum eygleiðarum og stjórnmálafrøðingum.  Gestir: Ben Arabo, Beinta Løwe og Regin Berg.  Gjørt sendingina: Annika Bolton Mortensen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

Kríggj er í Sudan. Stríðið millum sudanska herin og bólkin Rapid Support Forces hevur nú vart í meira enn tvey ár. Hetta hevur havt við sær, at vit, sambært ST, uppliva størstu mannarættindavanlukku í øllum heiminum júst nú. Fleiri enn 14 milliónir fólk eru flýdd, og 30 milliónir fólk hava brúk fyri mati, vatni og heilivági. Sjúkrahús eru løgd í oyði, fólk eru dripnir, og hungur og sjúka breiða seg. Men hvussu álvarslig er støðan í Sudan beint nú og hvat verður gjørt fyri at hjálpa teimum, sum enn sita føst í ræðuleikunum í Sudan? Tað spyrja vit um í sendingini í dag.  Gestir: Sjúrður Skaale, fólkatingsumboð fyri Javnaðarflokkin, og Sigrið Zachariasen, dagligur leiðari í Reyða Krossi Føroyar.  Gjørt sendingina: Birgit Carina Eliasen og Sigurjón Einarson, sum eisini var redaktørur.  Tøkningur: Kári Annand Berg.

At rúsa seg við sproytum hevur higartil verið óvanligt í Føroyum, men nú er støðan broytt. Í Breddanum í dag hitta ein av teimum, sum í mong ár hevur verið rúsevnismisnýtari. Hann er ein av teimum, sum meiri verður tosað um, enn við. Vit spyrja, hvussu tað er at liva sum misnýtari í Føroyum, hví tað er so trupult at sleppa burtur úr støðuni, og hvat skal til fyri at betra um umstøðurnar? Seinni í sendingini verður viðgjørt, hví tað er so trupult at lofta teimum, sum eru ringast fyri. Vit spyrja eisini, hvussu hesin trupulleikin kann loysast, og hvør kann loysa hann. Gestir: Martin Kúrberg, leiðari á Herberginum, og Magni Højgaard, leiðari í RÓWT. Vertur: Birgit Carina Eliasen.

Tað er ikki hvørjum degi, at fakfólk fáa so stórt vald yvir framtíðini hjá almenna geiranum, sum nýskipanarnevndin hjá løgmanni hevur fingið.Nevndin, sum Aksel V. Johannesen setti fyrst í september, skal mæla til nýskipanir í tí almenna - og longu í dag fáa vit so at vita, hvørji fyrstu tilmælini hjá nýskipanarnevndini verða.Eftir hvat skilst, hava tingbólkafundir verið í gjár um uppskot um sparingar, sum nýskipanarnevndin fer at mæla til. Keldur upplýsa fyri Kringvarpinum at talan er um, at trý landsstýrisfólk og tríggir aðalstjórar verða koyrd í dag.  Við í sendingini: Árni Gregersen, Beinta Løwe og Ben Arabo.  Gjørt sendingina: Birgit Carina Eliasen og Sigurjón Einarson, sum eisini var redaktørur. Tøkningur: Kári Annand Berg.

Nú politisku flokkarnir hava tikið undir við linjuføring 1A fyri Suðuroyartunnilin - úr Djúpadali til Sandvíkar, so er greitt, at vegurin til Djúpadals skal vera gjøgnum Sandsbygd og serliga náttúruøkið har. Ætlanin hevur elvt til bæði misnøgd og stúran hjá borgarum og náttúrufelagsskapum. Fleiri vísa á, at leiðin kann fáa stóra ávirkan á náttúruna og vanliga gerandisdagin á Sandi. Samstundis spyrja onnur, um valda leiðin í roynd og veru er tann fíggjarliga skilabesta, tí nýggjar kostnaðar- og nyttukanningar vísa, at alternativa leiðin norðanfyri Sandsbygd kundi verið bæði burðardyggari og í longdini eisini bíligari. Gestir: Birgit Lassen, Michael Anthony Charles Johannesen, Jón Sigurdsson og Brandur Sjúrðarson. Vertir: Sigurjón Einarsson og Marjun Dalsgaard.