Bureau Buitenland

Het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft zojuist arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en de voormalige minister van Defensie Gallant. Ook tegen Hamasleider al-Masri is een bevel uitgevaardigd. We spreken met hoogleraar internationaal strafrecht Göran Sluiter en Israël-correspondent Gilad Perez. Kan de VS vogelgriep nog de baas worden? De vogelgriep is deze week opnieuw uitgebroken onder pluimvee in Duitsland en Nederland. Maar ook in de VS rukt de ziekte op, en er zijn niet alleen vogels, maar ook al tientallen mensen besmet geraakt. Ook onder koeien gaat het virus rond, en recent raakte het eerste varken besmet. Hoe zorgwekkend is dat? En wat kan en moet de VS ondernemen? Daarover correspondent Karlijn van Houwelingen en viroloog Marion Koopmans.

“We moeten er alles aan doen dat de oorlog volgend jaar via de diplomatieke weg eindigt.” Dat zei president Volodymyr Zelensky op de Oekraïense radio. In het Europees Parlement herhaalde hij dat 2025 het ‘jaar van de vrede' moet worden. Waarom zegt hij dat nu? Groeit de bereidheid om te onderhandelen met Rusland? En hoe zouden die gesprekken eruit kunnen zien? Daarover Oekraïne-deskundige van het Instituut Clingendael Julia Soldatiuk-Westerveld en oud-Rusland-correspondent Hubert Smeets.   (15:45) Gaza, 'de moeilijkste plek van allemaal' Een van de laatste nog functionerende ziekenhuizen in het noorden van Gaza is onder vuur genomen door het Israëlische leger. Het ziekenhuis vaccineert volgens de Verenigde Naties kinderen tegen polio en behandelt burgers die lijden aan ondervoeding. Voedsel en medicijnen worden tegengehouden bij de grens met Gaza. Regiocoördinator Ruth James van de hulporganisatie Oxfam bracht een bezoek aan het gebied. Collega Edwin Koopman sprak met haar.

En de emancipatie van vrouwen krijgt in Bolivia een unieke invulling. (00:50) Humanitaire catastrofe in Syrië door Turkse bombardementen Noordoost-Syrië wordt niet alleen geteisterd door droogte, maar nu ook door de gevolgen van Turkse aanvallen op de waterinfrastructuur. Hierdoor hebben meer dan een miljoen mensen geen toegang meer tot schoon drinkwater. Hoewel er water met vrachtwagens wordt aangevoerd, is de hoeveelheid verre van voldoende. De situatie baart grote zorgen, en er wordt gevreesd voor een naderende humanitaire catastrofe. Journalist Fernande van Tets over de watercrisis in Syrië.    (07:06) China en VS bereiden zich voor op meer confrontaties Volgens Amerikaanse kranten is Trump bezig een team samen te stellen dat bestaat uit uitgesproken China-haviken. De toch al gespannen relatie tussen de grootmachten VS en China lijkt daardoor in de toekomst nog meer onder druk te komen staan. Wat zou een hernieuwd Trump-presidentschap betekenen voor de rivaliteit tussen deze twee landen? En welke gevolgen zullen wij daarvan in Europa merken? Over deze ontwikkelingen zijn te gast sinoloog Ardi Bouwers en voormalig VS-correspondent Casper Thomas.   (18:07) Uitgelicht: Rokken on the Rocks in Bolivia De emancipatie van vrouwen krijgt in Bolivia een unieke invulling. In hun traditionele inheemse hoepelrokken begeven vrouwen zich op plekken waar je rokken niet snel zou verwachten. Deze vrouwen, “cholitas” zoals traditioneel geklede Boliviaanse vrouwen worden genoemd, haalden jaren geleden het nieuws door deel te nemen aan worstelwedstrijden. Inmiddels breiden ze hun invloed verder uit en werken ze als gidsen voor bergbeklimmers in de Andes. In de studio praten we hierover met onze Latijns-Amerika-redacteur Edwin Koopman.   Presentatie: Tim de Wit

Het Israëlische leger rukt op in het zuiden en ook de luchtaanvallen op Beiroet zijn de afgelopen week opgevoerd. Dit weekend werd daarbij een belangrijke woordvoerder van Hezbollah gedood. En dat terwijl er ondertussen serieus gesproken zou worden over een bestand tussen Israël en Hezbollah. Hoe serieus zijn die gesprekken? En hoe hangt het aankomende presidentschap van Trump over de toekomst van de oorlog? Daarover Libanon-correspondent Jenne Jan Holtland en Israël-correspondent Gilad Perez. (15:55) In Napolitaanse wijk moet voetbal kinderen uit de criminaliteit houden De wijk Scampia in Napels werd wereldberoemd door het boek en de Netflixserie Gomorra, over de maffia die de dienst uitmaakt in de wijk. Decennialange verloedering zorgde ervoor dat de georganiseerde criminaliteit tot in de haarvaten van de wijk kon doordringen. Om kinderen van de straat te houden richtte Antonio Piccolo een bijzondere voetbalschool op. Correspondent Angelo van Schaik dook de wijk in en zocht 'm op. Presentatie: Tim de Wit

Marine Le Pen, voorvrouw van het radicaal-rechtse Rassemblement national, loopt al jaren warm om de nieuwe Franse president te worden. Nu zou dat weleens onmogelijk voor haar kunnen worden. Zij zou namelijk miljoenen euro's aan Europees geld hebben verduisterd. Deze week werd de strafeis tegen haar bekend en blijkt dat ze mogelijk voor jaren niet politiek actief meer mag zijn. En dat zorgt in Frankrijk voor commotie, zegt onze correspondent Eva Rammeloo.  Soedan, herinner ons Jarenlang gingen ze de straat op: de jonge pro-democratie demonstranten in Soedan. Deze protestgeneratie gloorde van hoop, nadat de dictator van het land in 2019 werd afgezet. Hun protest voor democratie werd keer op keer keihard neergeslagen, maar ze bleven de straat opgaan. Tot in 2023 de oorlog uitbrak en alle hoop op democratie leek te vervliegen. De film ‘Sudan, remember us’ is een portret van deze jonge demonstranten en gaat in Nederland deze week in première op IDFA. We bespreken deze bijzondere film met theatermaker Abdulaal Hussein.

(00:45) Beoogd VS-buitenlandminister geen fan van Oekraïne Nu het nieuwe team van Donald Trump gezicht begint te krijgen, valt één naam in het bijzonder op: Marco Rubio, iemand die, als de Senaat het goedkeurt, aan de knoppen mag zitten voor het buitenlandbeleid. En kritisch is tegenover de omvangrijke Amerikaanse steun aan Oekraïne. Wat gaat dat betekenen voor de Oekraïners, en zal Europa eventueel in het gat springen als steun vanuit de VS minder wordt? We vragen het VRT-journalist en defensiedeskundige Jens Franssen. (11:15) Beveiligingsgigant mishandelt Kenianen Het beveiligingsbedrijf G4S ligt al langer onder het vergrootglas. Voor het Noorse nationale pensioenfonds was het in 2019 al reden haar investeringen terug te trekken. Maar zes Nederlandse pensioenfondsen beleggen nog steeds in het bedrijf, en de Nederlandse overheid is er zelfs klant. Nu wordt duidelijk dat G4S betrokken is bij ernstige misstanden in het zuiden van Kenia. Onderzoeksjournalist Ruth Hopkins ging erheen om verhalen op te tekenen, en onthult de misstanden vandaag in een internationale samenwerking waar, Follow the Money, onderzoekscollectief Spit en Bureau Buitenland bij betrokken zijn.  Presentatie: Sophie Derkzen

Libiërs zijn geschokt door een aankondiging van de minister van Binnenlandse Zaken in Tripoli: er zou een moraalpolitie moeten worden ingevoerd. Dat betekent dat vrouwen onder andere een hijab moeten dragen en gescheiden moeten leven van mannen. Ook zou sociale media moeten worden gemonitord volgens het voorstel, dat al over een maand kan ingaan. Wat betekent dat voor de Libiërs? En voor de relatie tussen de EU en het land? Daarover correspondent Ruth Vandewalle. (10:59) VN-baas waarschuwt voor etnische zuivering in Gaza Het Israëlische offensief in het noorden van Gaza gaat door. Mensenrechtenorganisaties maken zich al langer zorgen om de lokale bevolking, maar nu gebruiken hoge diplomaten als EU-buitenlandchef Josep Borell en VN-baas António Guterres de term etnische zuivering. Hoe moeten we dit juridisch duiden? Daarover te gast is Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Presentatie: Eva Koreman.

De regering van bondskanselier Olaf Scholz kraakt al een tijdje. Na de laatste ruzie met de liberale coalitiegenoot FDP werd al gespeculeerd over het vallen van de coalitie. Vandaag is bekend geworden dat de Duitsers op 23 februari naar de stembus gaan voor een nieuw parlement. VRT-correspondent Jeroen Reygaert vertelt over de val van Scholz en de aanstaande verkiezingscampagne. (09:45) Hoe dealmaker Trump Europa laat beven Nu Trump de verkiezingen gewonnen heeft kijkt Europa met angst en beven toe wat voor plannen hij heeft met ons continent. Wat al wel duidelijk is: met Trump valt over alles een deal te maken. De zelfbenoemd beste ‘dealmaker’ wil bijvoorbeeld zo snel mogelijk een deal sluiten over de oorlog in Oekraïne en daarbij is Trump bereid om dossiers die op het eerste gezicht ver van elkaar liggen, met elkaar te verbinden. De steun van Amerika voor de veiligheid van Europa is in ieder geval geen vanzelfsprekendheid meer. Hoe moet Europa zich daar de komende jaren toe verhouden? Daarover Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie.  Presentatie: Sophie Derkzen

De 29ste VN-klimaattop, die vandaag in Azerbeidzjan begint, staat voor een formidabele opgave: het nodige geld mobiliseren voor een wereldwijd klimaatbeleid. Maar door de afwezigheid van belangrijke wereldleiders en de aanstaande terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis lijkt de start niet bepaald hoopgevend. Wat staat er op het spel tijdens deze top? Wat betekent de overwinning van Trump? En hoe kan ervoor gezorgd worden dat vervuilers wél gaan betalen? Hierover spreken we met journalist Jaap Tielbeke van De Groene Amsterdammer, VS-correspondent Karlijn van Houwelingen en klimaateconoom en XR-activist Anne Kervers. Presentatie: Sophie Derkzen

Terwijl Donald Trump zich opmaakt om terug te keren in het Witte Huis, breidt Israël het grondoffensief in het noorden van Gaza uit. En het land is ook nog steeds verwikkeld in een oorlog met Hezbollah in Libanon. Wat gaat er veranderen in het Midden-Oosten nu Amerika een nieuwe president krijgt? Eentje waarmee sommige landen in de regio positieve, maar andere landen juist negatieve ervaringen hebben. Daarover arabist Leo Kwarten. (10:01) Hoe kun je mens blijven aan het front? Hoe kun je blijven wie je bent als je meevecht in een oorlog? Dat vroeg schrijver Gilles van der Loo zich af, toen zijn jonge Oekraïense vriend Andrii Kobaliya zich na de Russische invasie aansloot bij het leger. Elke week belde Gilles uren met Andrii, soms rechtstreeks vanuit een loopgraaf. Het resultaat is het boek Mens blijven aan het front.  Presentatie: Maaike Schoon

Het was nooit échte liefde tussen de Duitse regeringspartijen FDP, SDP en de Groenen. Maar nu bondskanselier Olaf Scholz zijn minister Lindner van Financiën de laan heeft uitgestuurd lijkt het einde van het coalitie onvermijdelijk. Lindner is “egoïstisch” en “respectloos” volgens Scholz. Wat zit daar achter? En wat betekent het klappen van de coalitie voor Europa en de Duitse steun aan Oekraïne? Journalist en Duitslandkenner Ulrike Nagel praat ons bij. EU bereidt zich voor op Trump De verkiezingsoverwinning van Donald Trump domineert de Europese top vandaag in Budapest. Gastheer Viktor Orbán heeft champagne aangekondigd, maar valt er wel iets te vieren? Rechtse leiders in Europa, inclusief Geert Wilders, zijn blij dat ook de grootste democratie ter wereld een rechts-nationalistische leider krijgt. Maar Trumps beloftes ogen allesbehalve gunstig voor Europa. Daarover journalist en geopolitiek deskundige voor NRC, Michel Kerres. Presentatie: Tim de Wit

(00:42) VS ontwaakt met overwinning Trump Donald Trump wordt de nieuwe president in Amerika. Ook lijkt het erop dat de Democraten hun grip op het Amerikaanse parlement verliezen. Over de verkiezingsuitslag en de mogelijke gevolgen spreken we met Amerika-kenner en journalist Casper Thomas van De Groene en VRT-correspondent Björn Soenens vanuit Washington. (16:00) Oekraïne kijkt met argusogen naar Amerika De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft via X Donald Trump gefeliciteerd met zijn overwinning. Hij hoopt dat deze verandering een stap dichterbij vrede in Oekraïne betekent, iets waarvoor Trump eerder beloofd heeft zich in te zetten. Toch lijkt men in Kyiv al rekening te houden met mogelijk verminderde Amerikaanse steun. Oekraïne-verslaggever Michiel Driebergen praat ons bij over de reacties uit Oekraïne.  Presentatie: Sophie Derkzen

Vier jaar na de Capitoolbestorming gaan de Amerikanen opnieuw naar de stembus. In hoeverre is de schaduw van die dag nog voelbaar onder de Amerikanen? Bureau Buitenland vraagt het Laila Frank in de laatste bonuseditie van de USA Q&A.

Terwijl alle ogen gericht zijn op de verkiezingen in de VS, gaat de oorlog in Israël en Gaza onverminderd door. De Verenigde Naties en hulporganisaties maken zich grote zorgen over de humanitaire situatie in Noord-Gaza, waar het Israëlische leger de afgelopen week de aanvallen heeft opgevoerd. Daarmee groeit ook de roep om nieuwe diplomatieke onderhandelingen en een staakt-het-vuren. Welke rol zou Nederland daarin kunnen of moeten spelen? Dat bespreken we met de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp, die op reis is in het Midden-Oosten.  (11:38) Wie gaan er níét stemmen in de VS? Het is verkiezingsdag in de VS. De stembureaus zijn geopend en alles wijst op een nek-aan-nek-race is tussen Kamala Harris en Donald Trump. Toch zijn er ook miljoenen Amerikanen die niet gaan stemmen, zelfs als er voor hen veel op het spel staat. Wie zijn deze mensen? En welke invloed hebben zij op de uitslag? Daarover correspondent Karlijn van Houwelingen en journalist Laila Frank in onze serie De USA Q&A.

In Moldavië is de zittende president Sandu herkozen, ondanks de tegenstand van haar pro-Russische tegenkandidaat. Met Sandu als president blijft Moldavië richting het EU-lidmaatschap bewegen. Maar welke obstakels kan zij nog op haar weg vinden? Daarover Marina Ohanjanyan, onderzoeker bij Instituut Clingendael.   (12:14) Von der Leyen trekt de macht naar zich toe Vandaag beginnen de verhoren voor de nieuwe EU-commissie. Al sinds het team bekend is gemaakt, is er kritiek op het door Von der Leyen samengestelde team. Portfolio’s zijn versnipperd over Eurocommissarissen en mogelijke tegenspraak is geminimaliseerd, klinkt het. Hierover is te gast Steven van Hecke, politicoloog en hoogleraar Europese politiek aan de KU Leuven.   Presentatie: Tim de Wit

Aanstaande maandag beginnen de verhoren van de aangedragen EU-commissarissen. Eén voor één worden ze door een kritisch Europarlement ondervraagd en daarbij kan er zomaar een kandidaat-commissaris sneuvelen. Voor wie wordt het spannend en waarom? We bespreken het met NRC correspondent in Brussel Rik Rutten. (10:29) De stem van minderheden in de VS Terwijl wereldwijd alle ogen gericht zijn op de laatste peilingen, werpen wij een blik op de verschillende kiezersgroepen die bepalend kunnen zijn voor wie er straks in het Witte Huis zit. Democraten én Republikeinen doen er alles aan om de stem van de minderheden te winnen. Zoals de Arabisch Amerikaanse gemeenschap in Michigan. Daarover journalist Laila Frank in onze serie De USA Q&A.   Uitgelicht: de macht van Meloni in Europa In onze podcast Europa draait door deze week te gast: Italië-correspondent Heleen D'Haens.

Wat is het belang van Musk in zijn omarming van de Trump campagne? En hoe groot is het risico op gewelddadige incidenten en confrontaties na 5 november? Die vragen, en meer, beantwoordt VRT-correspondent Björn Soenens in de allernieuwste USA Q&A van Bureau Buitenland.   00:55 Gaan Musk en Bezos het verschil maken? 08:03 Hoe wordt de stembusgang goed gecontroleerd? 11:04 Hoe groot is de kans op geweld rond 5 november? 12:43 Is de ophef over Puerto Rico de gamechanger van deze verkiezing?

Over een paar dagen kiest Amerika een nieuwe president en daarom vandaag volop aandacht voor hét onderwerp dat bijna alle Amerikanen bezighoudt: de wooncrisis. Een gebrek aan woningen drijft de huizenprijzen in veel Amerikaanse steden steeds verder op. Waarom krijgt Washington maar geen grip op de wooncrisis? Met VRT-correspondent Björn Soenens bespreken we de rol van het huizentekort in de verkiezingen van volgende week. En correspondent Karlijn van Houwelingen reisde af naar Phoenix, in Swing State Arizona, en ging op pad met een deurwaarder. De huren zijn daar zo hard gestegen dat steeds meer mensen hun huis worden uitgezet vanwege betaalachterstanden.   Presentatie: Nadia Moussaid

In het Britse Lagerhuis presenteert de minister van Financiën Rachel Reeves vandaag de begroting van de nieuwe Labourregering. Voer voor de Conservatieven in de oppositie, want er worden veel onpopulaire maatregelen genomen. De NHS, de nationale gezondheidssector, is één van de zorgenkindjes waar wél meer geld naartoe gaat. Maar gaat het de zorg ook helpen? Daarover Verenigd Koninkrijk-kenner Hieke Jippes.

En zuur nieuws voor de citrusvrucht. Israël verbiedt grootste hulpverlener in Gaza De vluchtelingenorganisatie voor de Palestijnse gebieden UNRWA mag niet langer werken in Israël. Honderdduizenden ontheemden in onder meer Gaza en de Westelijke Jordaanoever zijn van UNRWA afhankelijk om te overleven. Wat wil Israël hiermee bereiken en waarom komt deze maatregel nu? We vragen het Brigitte Herremans van het Human Rights Center aan de Universiteit van Gent. Arabisch dreigt te verdwijnen op Nederlandse universiteiten Op zowel de Universiteit Utrecht als de Universiteit Leiden dreigen verschillende taalopleidingen, zoals Chinees, Japans en Koreaans geschrapt te worden. En ook Arabisch dreigt te verdwijnen. En dat terwijl de Universiteit Leiden juist op het gebied van Arabisch een wereldreputatie heeft die al eeuwen teruggaat. Dus zijn er grote zorgen: niet alleen onder Arabisten, maar ook onder diplomaten en zakenlieden. Te gast is Carool Kersten, gerenommeerd Arabist verbonden aan de KU Leuven. Uitgelicht: Spaanse boeren bezorgd om citrusziekte Wetenschappers waarschuwen voor een plantenziekte die de productie van sinaasappels en andere citrusvruchten bedreigt. Het kan ertoe leiden dat sinaasappelsap een luxeproduct wordt. In Spanje zetten de sinaasappelboeren zich alvast schrap, vertelt redacteur Sonja Pleumeekers. Presentatie: Eva Koreman