Bureau Buitenland

In deze donkere dagen voelt het wereldnieuws als een hardnekkige winterverkoudheid. Daarom spreekt Bureau Buitenland met onze correspondenten in geopolitieke brandhaarden over verhalen die verwarmen. We brengen de broodnodige vitaminen om zo de koortsachtige situatie in de wereld even te verlichten. (00:52) Wintervitaminen: Verzet in Belarus en Rusland De prijs voor verzet tegen het regime in Belarus en Rusland is in veel gevallen duisternis, isolatie en opsluiting. Recent kwam daar voor een groep gevangenen in beide landen verandering in: na jarenlange gevangenschap zien ze eindelijk weer daglicht. Maar hoe vrij ben je daadwerkelijk in deze regimes en hoe is het gesteld met het verzet? En hoe komen dissidenten eigenlijk aan hun winter vitaminen? We vragen het aan Ruslandkenner Helga Salemon. Presentatie: Laila Frank.

In deze donkere dagen voelt het wereldnieuws als een hardnekkige winterverkoudheid. Daarom spreekt Bureau Buitenland met onze correspondenten in geopolitieke brandhaarden over verhalen die verwarmen. We brengen de broodnodige vitaminen om zo de koortsachtige situatie in de wereld even te verlichten. In China geloven ze het al generaties lang: geen pil of poedertje kan op tegen lichamelijke beweging. Van tai chi in het park tot krachttraining onder viaducten: sportende ouderen horen bij het dagelijkse straatbeeld. Ze blijven niet alleen actief voor zichzelf, maar spelen ook een steeds belangrijkere rol in de Chinese samenleving. Oud-NOS-correspondent Garrie van Pinxteren vertelt wat deze sportende ouderen zeggen over het China van nu. Presentatie: Laila Frank.

In deze donkere dagen voelt het wereldnieuws als een hardnekkige winterverkoudheid. Daarom spreekt Bureau Buitenland met onze correspondenten in geopolitieke brandhaarden over verhalen die verwarmen. We brengen de broodnodige vitaminen om zo de koortsachtige situatie in de wereld even te verlichten. Vandaag trappen we af in Syrië met een zeer krachtig medicijn: humor. Hoe lachen Syriërs zich door jaren van oorlog en trauma heen? We vragen het Volkskrant-correspondent Jenne Jan Holtland. Presentatie: Laila Frank

Na een week hoog overleg is de kogel door de kerk: de EU leent 90 miljard aan Oekraïne. Het plan om de bevroren Russische tegoeden in te zetten als steun voor Oekraïne is daarmee voorlopig van de baan. Terwijl dat de grote inzet was deze week in Europa. Dit weekeinde praten Rusland en de Amerikaanse delegatie door over de oorlog in Oekraïne in Miami. We maken de balans op met  Oekraïne verslaggever Michiel Driebergen en Eva Cukier, Rusland-correspondent van NRC. (12:29) Trump wil Latijns-Amerika terug De overwinning van de radicaal rechtse kandidaat José Antonio Kast in Chili markeert niet alleen een ommezwaai voor zijn eigen land. Heel Latijns-Amerika vaart een conservatieve koers, en er is een man daar alles aan gelegen is: Donald Trump. Na jaren van verwaarlozing doet hij er alles aan om de verloren invloed in de regio terug te pakken.  In de studio Latijns -Amerika redacteur Edwin Koopman. Presentatie: Laila Frank

Op de Europese Top in Brussel wordt vandaag beslist over de vraag hoe Oekraïne verder gesteund kan worden. De Duitse bondskanselier Merz lijkt daarin steeds meer het voortouw te nemen en stuurt stevig aan op het gebruik van de Russische bevroren tegoeden. Maar hoeveel kans van slagen heeft dat? En kan Merz wel een Europees leider zijn, terwijl in eigen land de kritiek aanzwelt? Daarover Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut en Brussel-correspondent Tijn Sadée. (14:43) Oekraïense militairen verwerken trauma's De oorlog in Oekraïne leidt niet alleen tot veel doden en gewonden, maar ook tot psychisch trauma. Niet in de laatste plaats bij de militairen aan het front. Militair psycholoog Roman Kandybur leert soldaten met hun mentale problemen om te gaan. Als burger was Roman psychotherapeut, en twee jaar geleden meldde hij zich vrijwillig bij het leger. Verslaggever Michiel Driebergen gaat met hem mee als hij een groep militairen begeleidt in de regio Soemy, in het noorden bij de grens met Rusland.

Morgen vindt een belangrijke Europese top waar leiders zullen onderhandelen over het vrijmaken van de bevroren Russische tegoeden die de EU overweegt aan Oekraïne te geven. Nu Amerika een onzekere factor is geworden, lijkt ook Europa meer verdeeld over de prijs die het bereid is te betalen voor steun aan Oekraïne. Hoe hard is de vuist die Europa echt kan maken voor Oekraïne? Daarover Oost-Europa kenner bij Clingendael Bob Deen. (14:02): Cannabis light aan banden in Italië De Italiaanse regering wil de zogenaamde cannabis light, marijuana met lage hoeveelheid THC, weer aan banden leggen. Door versoepeling van het Italiaanse drugsbeleid in 2016 was er juist een hele nieuwe sector ontstaan. Nu riskeren ruim 20.000 vooral jonge mensen hun baan als hennepboer kwijt te raken. Correspondent Angelo van Schaik bracht een bezoek aan het centraal gelegen Narni, een van de vele hennepplantages in Italië. Presentatie: Sophie Derkzen. Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

(00:35) Tussen alle toponderhandelingen door, over een mogelijk bestand, is president Zelensky vandaag in Den Haag. Hij spreekt de Eerste en Tweede Kamer toe en is aanwezig bij de oprichting van een compensatiecommissie, om Oekraïne te compenseren voor oorlogsschade. Er zijn voorzichtig optimistische geluiden dat er kans is op slagen van de onderhandelingen, in elk geval in de VS en Europa. Maar welke veiligheidsgaranties kunnen de bondgenoten Oekraïne bieden? In Bureau Buitenland hierover Oekraïnerkenner Vita Kovalenko en defensiespecialist van de VRT Jens Franssen. (13:48) Angst na aanslag Sydney De dodelijke terreuraanslag in Sydney op een Chanoeka-viering veroorzaakt een wereldwijde schokgolf. In verschillende landen wordt de beveiliging voor joodse bijeenkomsten nu opgehoogd. Maar er is ook harde kritiek: er worden te weinig veiligheidsmaatregelen getroffen en ook te laat. Over de zorgen in Joodse gemeenschappen spreken we Jaïr Stranders, bestuurslid bij de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam. Presentatie: Sophie Derkzen.

​​Het was een jaar van ongekend getouwtrek tussen Poetin, Xi en Trump. Na alle importheffingen, conflicten en slepende onderhandelingen over oorlog en vrede vragen wij ons af: Wie van de drie zit er straks tevreden onder de kerstboom? Te gast zijn Helga Salemon, Garrie van Pinxteren en Arend Jan Boekestijn.

Is er nu echt een einde in zicht aan de oorlog in Oekraïne? In Berlijn praten Zelensky, Europese leiders en de Amerikanen daar vandaag over door. Als we de Amerikanen mogen geloven, is er gisteren al veel vooruitgang geboekt. Hoe zijn de kaarten geschud? Daarover spreken Ruslandkenner Hubert Smeets en Alexander Mattelaer, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel en het Egmont Institute.  (13:16) Ook links wil grenzen bewaken  ‘’Om onze democratie te beschermen, moeten we onze grenzen bewaken.’’ Deze woorden komen niet van rechts, maar van twee sociaaldemocratische premiers: van Denemarken en Groot-Brittannië. In een open brief afgelopen week pleiten Starmer en Frederiksen voor een strenger migratiebeleid. De brief is een boodschap aan de Europese collega’s om ‘’de zorgen van bewoners serieus te nemen en zo winst van populisten te voorkomen.’’ Daarover politicoloog Saskia Bonjour van de Universiteit van Amsterdam. Presentatie: Laila Frank

Het werd vol bravoure gepresenteerd door president Trump: het staakt-het-vuren in Gaza dat nu een kritische tweede fase in lijkt te gaan. Toch vinden er dagelijks aanvallen plaats en trekt de VN aan de bel over de alarmerende situatie op de grond. Te gast is Sigrid Kaag, voormalig VN-gezant voor het Midden-Oosten en wederopbouw van Gaza.   (13:07) Trumps aanval op de tegenmacht  Hoeveel heeft de Amerikaanse president te zeggen over traditioneel onafhankelijke instellingen binnen de overheid? Mag hij bepalen wie er wordt aangenomen, en wie wordt ontslagen? Over die vragen buigt het Amerikaanse Hooggerechtshof zich deze week. Het zou kunnen leiden tot een grote uitbreiding van de presidentiële macht, die heel lastig weer terug te draaien is, vertelt Casper Thomas, journalist en VS-kenner van De Groene Amsterdammer. Presentatie: Chris Kijne. Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

Sinds de RSF-rebellen de stad Al-Fasher hebben veroverd, dendert hun opmars door. Tegelijkertijd komt steeds meer informatie naar buiten over het waarschijnlijk zeer hoge aantal burgerslachtoffers dat in de stad is gevallen. Onderzoekers hebben berekend dat er mogelijk 60.000 mensen in drie weken door de RSF zijn gedood. Staat de bevolking in andere gebieden nu hetzelfde lot te wachten? Daarover Anette Hoffmann, Soedan-expert bij Instituut Clingendael. (15:46) Russische zielen redden Oleksiy Yukov uit de Donbas heeft een heel uitzonderlijke ‘baan’ aan het front: hij ruimt lichamen van gesneuvelde soldaten op. Niet alleen Oekraïners, maar ook Russen. Want gesneuvelde Russische soldaten worden geruild tegen Oekraïense. Onder levensgevaarlijke omstandigheden probeert Oleksiy zelf mens te blijven en de waardigheid van de omgekomen militairen te bewaken. Hij ziet elke dode als een levende ziel, die recht heeft op een fatsoenlijke begrafenis. Ook Russen hebben een familie die op ze wacht. Onze verslaggever Michiel Driebergen zocht Oleksiy op. Presentatie: Nadia Moussaid.

De Venezolaanse oppositieleider María Corina Machado krijgt vanmiddag de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt. Tot het laatste moment bleef het de vraag of ze daarvoor zelf naar Oslo zou komen. Nu neemt toch haar dochter de prijs voor haar in ontvangst. Dat Machado de prijs krijgt, leidt tot discussie. Niet in de laatste plaats vanwege haar toenadering tot de Amerikaanse president Trump, vertelt collega en Latijns-Amerikadeskundige Edwin Koopman.  (11:40) Ondernemers slaan munt uit grensconflict Cambodja-Thailand Cambodja en Thailand zijn op ramkoers, nu opnieuw een oud grensconflict is opgelaaid. Wat eind mei begon met een schermutseling aan de grens, groeide deze zomer uit tot een gewapend conflict met een broos staakt-het-vuren, onder toeziend oog van Donald Trump. Inmiddels hebben beide landen hebben honderdduizenden mensen geëvacueerd aan het grensgebied. Maar de gesloten grenzen en de economische boycot maken bij de Cambodjanen een ondernemerszin wakker. Toelichting bij het conflict en aansluitend een reportage van Kris Janssens, correspondent Cambodja en Thailand-kenner. Presentatie: Nadia Moussaid

Israël heeft afgelopen nacht luchtaanvallen uitgevoerd op doelen van Hezbollah in Zuid-Libanon. De aanvallen sluiten aan op een reeks van eerdere aanvallen en vormen een dreiging voor het wankele bestand tussen Hezbollah en Israël, dat sinds vorig jaar geldt. Ondertussen kwamen vorige week nog Israëlische en Libanese delegaties voor het eerst in decennia bij elkaar, in een poging om de gevechten te stoppen. Hoe nu verder? Daarover correspondent Jenne Jan Holtland. (08:44) Bondgenootschap EU-VS onder grote druk ‘Als je een bondgenoot bent, moet je je ook als bondgenoot gedragen’, aldus de voorzitter van de Europese Raad António Costa. Het is een reactie op de nieuw gepubliceerde veiligheidsstrategie van de regering-Trump, die enkele dagen geleden onverwacht naar buiten kwam. Daaruit blijkt dat het trans-Atlantische bondgenootschap onder historisch grote druk staat: niet alleen wordt van Europa verwacht dat het militair op eigen benen staat, ook moet de Europese Unie volgens het document minder invloed krijgen. Wat dit betekent voor ons continent, vragen we aan Europa-deskundige Luuk van Middelaar. Presentatie: Sophie Derkzen Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

In Londen overleggen Starmer, Macron en Merz met Zelensky, vandaag over een reddingsplan voor Oekraïne. De VS lijkt onder leiding van Trump vastbesloten een einde aan de oorlog te maken op basis van een plan dat vooral voor Rusland gunstig is.  Extra reden voor alarm voor de Europese leiders is de nieuwe Nationale Veiligheidsstrategie van de VS die de nadruk legt op herstel van de relatie met Rusland en juist de EU tot ‘boeman’ verklaart. We spreken erover met VRT-journalist en internationale veiligheidsexpert Bert De Vroey. (13:26) Canada’s inzet in het Arctische gebied De Noordpool is hét toneel geworden van geopolitieke spanningen. Grootmachten als de VS, China en Rusland rollen al te graag hun spierballen over het Arctische gebied. Door het smeltende poolijs komen nieuwe vaarroutes en ook grondstoffen vrij. Maar het machtsvertoon van de grootmachten, baart de Canadezen grote zorgen. Canada probeert op haar eigen manier de invloed op de Noordpool te vergroten. Over die Canadese inspanningen spreken we correspondent Tom Bijvoet. Presentatie: Sophie Derkzen  Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog

Door het smelten van het poolijs zijn vaarroutes geopend die eeuwenlang gesloten waren. Daarmee is de Noordpool een achterdeur geworden voor de Russische oorlogseconomie - en ook China, de VS en de EU mengen zich in de strijd om toegang tot die Arctische routes en de grondstoffen. Te gast twee poolreizigers: correspondent Olaf Koens en fotograaf Kadir van Lohuizen. Presentatie: Bram Vermeulen.

Onder koeienletters met “delivering peace” tekenden in Washington president Kagame van Rwanda en de Congolese president Tshishekedi gisteren een vredesakkoord. Volgens bemiddelaar Trump komt hiermee een einde aan de oorlog in het Oosten van Congo die al tientallen jaren duurt. Maar gisteren rukte het rebellenleger M23, dat gesteund wordt door Rwanda, juist nog verder op richting de stad Uvira. Wat is dan de waarde van dit akkoord? Bureau Buitenland vraagt het aan journalist en Congo-kenner Elien Spillebeen. (11:25) Jongeren Iran claimen vrijheid In Iran lijkt het straatbeeld een flinke omslag te maken. Waar voorheen niet zoveel mocht, worden nu openluchtconcerten georganiseerd, dansen mensen in het openbaar en gaan jonge vrouwen de straat op zonder hoofddoek. Vooral Iraanse jongeren maken volop gebruik van deze nieuwe vrijheid. Het Iraanse regime lijkt sinds kort meer toe te staan, maar waarom?  Daarover publicist en documentairemaker Beri Shalmashi.  Presentatie: Nadia Moussaid

(00:42) Na een opvallende uitspraak van de Japanse premier Takaichi over Taiwan, is China een diplomatiek tegenoffensief begonnen. Van een negatief reisadvies tot een importstop op Japanse vis, probeert China Japan onder druk te zetten. Ondertussen lijkt de Amerikaanse president Trump gevoelig te zijn voor de Chinese retoriek. Wat zegt dat alles over de toekomst van Taiwan? Hierover Casper Wits, sinoloog en japanoloog aan de Universiteit van Leiden. (16:14) Dichter aan het Front: het verhaal van Yarina Niet alleen mannen, maar ook veel vrouwen vechten aan het front in Oekraïne. Yarina Chronohuz is zo een vechter. Naast dat ze leidinggeeft aan een team soldaten die drones lanceert, is zij ook dichter. Verslaggever Michiel Driebergen ging met haar mee op een militaire missie voor de podcast “Dichter aan het front”. Presentatie: Sophie Derkzen.

Voor Europese landen is het een schrikbeeld; dat Rusland en Amerika over het lot van Oekraïne zouden beschikken, zonder hen erbij te betrekken. Vanmiddag komen de ministers van Buitenlandse zaken van de Navo-landen bijeen in Brussel. Maar opvallend genoeg zónder de Amerikaanse minister Marco Rubio. Wat kan de Navo nog betekenen voor Oekraïne? Daarover defensiespecialist en voormalig luitenant-kolonel Patrick Bolder. (11:59) Frontlinie: Syrië In de VPRO-podcast Frontlinie spreekt Abdou Bouzerda met Midden-Oostenkenner Eline Derakshan.  (13:13) Meloni’s dubbelspel met migranten  De Italiaanse premier Giorgia Meloni staat bekend om haar harde anti-migratietaal. Maar achter die retoriek gaat een opvallende realiteit schuil: onder haar leiding is Italië uitgegroeid tot een van de grootste migratielanden van Europa. Sterker nog, de regering wil de komende drie jaar nog eens een half miljoen arbeidsmigranten aantrekken. Hoogleraar politicologie en Italië-kenner Catherine de Vries over het paradoxale migratiebeleid van Meloni.  Presentatie: Sophie Derkzen.

Het Verenigd Koninkrijk trekt ruim 1 miljard euro steun aan het grote LNG-project van TotalEnergies in Mozambique in, vanwege toegenomen veiligheidsrisico’s. Ook Nederland is bij het project betrokken. Waarom haken landen nu af, terwijl TotalEnergies juist wil herstarten? Met VPRO-journalist Bram Vermeulen en Anne de Jonghe van mensenrechtenorganisatie Both Ends Nieuwe extreemrechtse jongerenpartij in Duitsland De radicaal-rechtse AfD heeft een nieuwe jongerenorganisatie gelanceerd, nadat de eerdere jongerenafdeling Junge Alternative onder verscherpt toezicht werd geplaatst wegens extremistische uitingen en banden met mogelijk gewelddadige groeperingen. Om verdere reputatieschade te voorkomen, verbrak de partij formeel de banden. Met de nieuwe jongerenbeweging probeert de AfD een frisse start te presenteren,  maar is er werkelijk iets veranderd, of gaat het om dezelfde ideeën in een nieuw jasje . We vragen het aan Duitslandkenner Ulrike Nagel schuift aan. Presentatie: Sophie Derkzen

Het Amerikaanse Congres heeft een onderzoek aangekondigd naar minister van Defensie Pete Hegseth, naar aanleiding van onthullingen over raketaanvallen op Venezolaanse boten. Volgens The Washington Post zou Hegseth hebben bevolen alle opvarenden te doden, zelfs overlevenden. Zelf ontkent hij deze beschuldiging. Maar critici, waaronder Democraten en Republikeinen, waarschuwen dat dit mogelijk een oorlogsmisdaad is. Ook is het nog maar de vraag wat waar blijkt van de Amerikaanse drugsoorlogsretoriek. Bewijs voor de aanwezigheid van drugs op deze bootjes is bijvoorbeeld nooit geleverd door de regering Trump. Amerika-kenner en jurist Kenneth Manusama licht de zaak toe. (16:29) Finse en Zweedse weerbaarheid Het NAVO-bondgenootschap wankelt door de grillige opstelling van grote broer Amerika. En Europa maakt zich grote zorgen over de eigen veiligheid. In onze tv-uitzending ging het over de vraag wat Europese landen zelf kunnen doen. Wij zoomen in op de twee jongste NAVO-lidstaten: Zweden en Finland. Hoe wordt er in deze twee landen naar de veiligheid van Europa gekeken, en welke discussies spelen er daar op defensiegebied? Daarover correspondent Tjade Michels. Presentatie: Nadia Moussaid Luister 'Dichter aan het front' in alle grote podcastapps of op NPO Luister: https://npo.nl/luister/podcasts/895-stad-in-oorlog