Bureau Buitenland

(00:34) Nu Trump bijna aantreedt doen Amerikaanse advocaten goede zaken Toen Trump acht jaar geleden aan zijn eerste termijn begon was het protest in de Amerikaanse politiek groot, maar ditmaal regeert de gelatenheid in Washington. Het echte protest belooft straks ergens anders los te barsten: in de rechtszaal. Nu het presidentschap van Trump nadert beginnen staten en organisaties zich voor te bereiden op een juridische strijd, in de hoop dingen als klimaatbeleid en recht op abortus te verdedigen. Heeft dat kans van slagen? Amerika-correspondent Karlijn van Houwelingen is te gast.   (09:11) Duitsland beschermt rechterlijke macht tegen extremistische partijen  De Duitse Bondsdag heeft maatregelen genomen die moeten voorkomen dat politici het grondwettelijk hof beïnvloeden. Het voorstel werd ingediend met het oog op landen als Polen, waar de onafhankelijke rechtspraak onder de PiS-partij ernstig werd geschaad. Hoe zinvol zijn zulke hervormingen? Daarover Herman van Harten van stichting Rechters voor Rechters.  (23:52) Uitgelicht: Europa draait door En er is natuurlijk ook weer een nieuwe aflevering van Europa draait door! Luister 'm hier (https://bit.ly/eu-podcast)!  Presentatie: Sophie Derkzen

“Het is heel belangrijk dat Europa een gedeelde visie heeft als het om steun aan Oekraïne gaat,” zei president Volodymyr Zelensky gisteravond tijdens een bezoek aan de Navo. Ook vandaag ontmoet Zelensky leiders op een Europese top in Brussel. Met het naderende presidentschap van Donald Trump in de VS is Europese eensgezindheid richting Oekraïne, Rusland én de VS urgenter dan ooit.  Daarover EU-correspondent bij NRC Rik Rutten.  (12:02) Zonder vrouwen sneuvelt de Afghaanse zorg  De Taliban sluiten de deuren van zorgscholen voor vrouwen, en daarmee zien velen hun laatste hoop op zelfstandigheid vervliegen. De zorg was de laatste publieke plek in Afghanistan waar vrouwen nog welkom waren. Toch slagen sommigen erin om binnen alle beperkingen nog een kleine ruimte te vinden om vrouwen aan het werk te houden in de zorg. We bespreken dit met de Afghaans-Nederlandse arts Niloufar Rahim en Mahbooba Menapal, voorzitter van Rescue Mother & Child Afghanistan. Presentatie: Tim de Wit

Er werd geschokt gereageerd op de aanslag op een generaal in Moskou afgelopen dinsdag. Generaal Kirillov is de meest hooggeplaatste militair die in Rusland is geliquideerd sinds het begin van de oorlog. In Rusland is nu een Oezbeekse man opgepakt die de aanslag zou hebben uitgevoerd, en er wordt gesuggereerd dat de Oekraïense veiligheidsdienst erachter zit. Wat weten we over Oekraïense sabotage in Rusland? En gaat Moskou met een tegenreactie komen? Daarover is Ruslandkenner Helga Salemon te gast.   In Nieuw-Caledonië zie je de schaduwzijde van groene groei Elektrische auto’s zijn dé weg naar een groenere toekomst, zo lijkt het. Maar om daarvoor batterijen te produceren, moet op grote schaal het mineraal nikkel gewonnen worden. Dat daar ook schadelijke gevolgen aan hangen, weten ze nergens zo goed als in Nieuw-Caledonië. De eilandengroep in de Stille Oceaan herbergt een van de grootste voorraden ter wereld. Journalist Bram Vermeulen ging ernaartoe.     Presentatie: Tim de Wit

(00:43) Gaza: 'hel op aarde' De situatie in Gaza lijkt met de dag nijpender te worden, met name voor mensen die in het noorden leven. Volgens Unicef inmiddels ‘hel op aarde’. En reden voor een organisatie zoals Amnesty International om het een genocide te noemen. Toch gaan de Israëlische aanvallen onverminderd door. Maar wordt er ook in de Israëlische politiek openlijk gesproken over een nieuwe toekomst voor Gaza. Daarover correspondent Ruth Vandewalle en Peter Malcontent van de Universiteit Utrecht, die gespecialiseerd is in het Israëlisch-Palestijnse conflict.  (14:49) Mexico draait door Wie in Mexico-Stad komt, kan er niet omheen: de houten draaiorgeltjes die op pleinen en straathoeken oude deuntjes lucht inblazen. Eeuwen geleden kwamen ze vanuit Duitsland naar Mexico waar ze uitgroeiden tot een deel van de Mexicaanse volkscultuur. De traditie werd een paar jaar geleden op het nippertje van de ondergang gered, maar nog altijd is de traditie niet veilig. Collega Edwin Koopman draaide een rondje mee.  Presentatie: Tim de Wit

Het Franse eiland Mayotte in de Indische Oceaan kampt al jaren met een grote migratiestroom. Bijna de helft van de bevolking is afkomstig uit het buitenland, waarvan velen in erbarmelijke omstandigheden leven. Nu heeft de cycloon Chido een ongekende verwoesting aangericht, waarbij volgens lokale autoriteiten mogelijk duizenden doden zijn gevallen. Wat betekent deze ramp voor Frankrijk's armste departement? En kan dit de spanningen verder doen oplopen tussen de lokale bevolking en de migranten? Met VPRO-journalist Bram Vermeulen, die Mayotte goed kent, bespreken we de huidige ontwikkelingen op het eiland. (09:51) Humanitaire situatie blijft nijpend in Syrië De vreugde in Syrië over de val van het Assad-regime is groot, maar de humanitaire situatie is er vooralsnog allerminst beter op geworden. Integendeel: door de recente rebellenoffensieven zijn meer dan een miljoen mensen ontheemd geraakt. Tegelijkertijd groeit de spanning tussen Turkije en de door Koerden geleide SDF.  De afgelopen week zijn er steeds vaker clashes tussen de SDF en door Turkije gesteunde groepen. Wat betekent dit voor de toekomst van Syrië en de stabiliteit in de regio? Daarover Fernande van Tets, journalist en Syrië-kenner, die zich al jaren verdiept in de situatie daar.  Presentatie: Tim de Wit

En in Europa draait door gaat het over AI!  (00:48) Trump kiest 'nachtmerrie van journalisten' als baas van Voice of America “Journalisten zijn monsters” volgens Kari Lake. En toch wordt zij, als het aan Trump ligt, het nieuwe hoofd van de nieuwsorganisatie Voice of America. Lake sprak naar een journalist alvast één voornemen uit: “Ik word jullie grootste ‘freaking’ nachtmerrie”. Ondertussen blijft ook Trump zelf zich dreigend uitspreken richting journalisten. Wat gaat zijn presidentschap betekenen voor de persvrijheid in de Verenigde Staten?  Michael Persson is journalist bij de Volkskrant en voormalig Amerika-correspondent. (10:55) Het nieuwe Saoedi-Arabië volgens kroonprins Mohammed bin Salman Mensenrechten of niet: de kogel is door de voetbalkerk. Saoedi-Arabië gaat het WK in 2034 organiseren. Maar wat weten we eigenlijk echt over dit belangrijke land in het Midden-Oosten? Een land dat snel aan het veranderen is bovendien. Niet in het minst omdat de kroonprins een heel krachtige visie heeft op de toekomst. In Bureau Buitenland collega en Midden-Oosten kenner Abdou Bouzerda over de nieuwe koers die het land is ingeslagen.

Na een periode van chaos is er in het parlement van Roemenië nu een nieuwe coalitie gevormd die een pro-Europese koers wil varen. En dat ondanks de recente winst van Eurosceptisch presidentskandidaat Călin Georgescu bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Maar of hij überhaupt ooit nog kans maakt op het presidentschap, is onduidelijk nu hij beschuldigd wordt van buitenlandse inmenging bij zijn campagne en de presidentsverkiezingen voorlopig geannuleerd zijn. Over de politieke verwarring in zijn land is schrijver en journalist Stefan Popa te gast. (14:10) De onverwoestbare geest van Zuid-Libanon Zuid-Libanon wordt al generaties geteisterd door geweld en oorlog. Tijdens de recente oorlog tussen Israël en Hezbollah lag het gebied opnieuw in de vuurlinie, en grote delen werden zwaar gebombardeerd. Toch weigeren de inwoners het gebied op te geven. Antropologe Munira Ghayat onderzocht hoe de Zuid-Libanezen overleven in omstandigheden die voor velen onleefbaar lijken, nu verschillende dorpen daar opnieuw in puin liggen. Ze schrijft erover in haar boek A Landscape of War. Redacteur Djuna Kramer sprak haar, en geeft een inkijkje in het leven in Zuid-Libanon. Presentatie: Sophie Derkzen

(00:49) Grimmige situatie Georgië Niet alleen de politie, maar ook groepen gewelddadige criminelen, vallen de demonstranten en journalisten in Georgië steeds vaker aan. Het aantal arrestaties is ook enorm toegenomen de afgelopen weken. Om zich te weren organiseren ook de demonstranten zich. Het geweld in land neemt toe: over de grimmige situatie correspondent Jarron Kamphorst. (10:15) Een jaar kettingzaag-politiek in Argentinië De man die op campagne beroemd werd door met een kettingzaag te zwaaien en beloofde de bureaucratie te kortwieken, beweert nu - na zijn eerste jaar -  het land te hebben gered van de economische afgrond. En de Argentijnse president wil door: zijn land moet internationaal op de kaart gezet worden. Waar onder meer zijn radicaal rechtse vrienden in Europa een voorbeeld aan moeten nemen. Correspondent Remi Lehmann is even in Nederland en schuift in de studio aan. Presentatie: Sophie Derkzen

De Israëlische luchtmacht heeft vannacht honderden doelen in Syrië aangevallen. Dit gebeurt op een uiterst onzeker moment, nadat het regime van Assad afgelopen zondag werd omvergeworpen door een bont gezelschap van Syrische rebellen. We vragen aan arabist Leo Kwarten wat de laatste ontwikkelingen inhouden en wat een Syrië zonder Assad voor Israël betekent.  (09:18) Mercosur-deal: handel of geopolitiek? Triomfantelijk poseerde Eurocommissaris-voorzitter Ursula von der Leyen samen met de vier leiders van de Mercosur-landen, de regionale economische en politieke organisatie in Zuid-Amerika. Na jaren onderhandelen ligt er eindelijk een vrijhandelsverdrag tussen de twee economische blokken op tafel. Maar niet iedereen in Europa deelt de vreugde: Frankrijk en andere lidstaten staan sceptisch tegenover het akkoord. Econoom Roel Jongeneel van de WUR en Follow the Money-journalist Lise Witteman bespreken de belangen die op het spel staan en de spanningen tussen de landen. Presentatie: Sophie Derkzen

"Een historische overwinning voor de natie en de regio." Met die woorden kondigt de leider van de rebellen, die Assad hebben verslagen, een nieuwe periode voor Syrië aan. Maar wat hebben de nieuwe machthebbers met het land voor ogen? En hoeveel ruimte voor een eigen koers zullen ze krijgen van belangrijke regionale spelers zoals bijvoorbeeld Turkije en Iran? Een thema-uitzending van Bureau Buitenland over een Syrië na Assad met collega en Syriëkenner Abdou Bouzerda, Irankenner Peyman Jafari en correspondent Melvyn Ingleby. Presentatie: Sophie Derkzen

In Syrië hebben islamitische rebellen twee strategisch belangrijke steden veroverd. Dat is een zware klap voor president Assad, en hij heeft daar vooralsnog geen antwoord op. Wat is er gebeurd met zijn leger? En hoe kwetsbaar is zijn regime? We vragen het arabist Leo Kwarten. (12:25) Mozambique in de greep van protest In Mozambique zijn in twee maanden tijd zeker 70 doden gevallen bij protesten tegen de regering. Volgens de demonstranten is er massaal gefraudeerd bij de verkiezingen in oktober. Regeringspartij Frelimo zegt te hebben gewonnen, maar volgens de populaire oppositieleider Venancio Mondlane is dat een leugen. Via sociale media krijgt hij in het hele land demonstranten op de been. Barbara Bosma was jarenlang journalist in Mozambique en is net terug van een reis door het land. (22:53) Europa draait door: chaos in Frankrijk Er is ook weer een nieuwe aflevering van onze podcast Europa Draait Door. Tim de Wit en Arend Jan Boekestijn gingen in gesprek met Europa-correspondent Saskia Dekkers over de ongelooflijke chaos in de Franse politiek. Deze week moest namelijk premier Barnier vertrekken na een historische motie van wantrouwen. Vanwege de slechte staat van de Franse economie moest Barnier maar liefst zestig miljard bezuinigen, tot onvrede van oppositiepartijen.  Presentatie: Sophie Derkzen.

(00:50) Uit het klimaatakkoord stappen, weg met de euro en ook een einde aan abortus: in de opzet voor hun verkiesprogramma gaat de Alternative für Deutschland er met gestrekt been in. Die toon lijkt te worden gewaardeerd, want de partij staat er enorm goed voor in de peilingen. Vanaf komend weekend staat Alice Weidel op nummer 1 van de kieslijst. Welke koers zet zij in richting de verkiezingen? Daarover Wiebke Pittlik van het Duitsland Instituut. (12:11) De slag om de windmolens De groene toekomst van de EU moet ‘Made in Europe’ zijn, zegt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, en windmolens kunnen daarin een grote rol spelen. Maar niet als het aan China ligt. Project na project wordt momenteel aangenomen door Chinese bedrijven, ziet strategisch analist Ron Stoop van HCSS. De Chinese concurrentie in de windindustrie is enorm, en dus moet Europa hard aan de bak om bij te blijven. Maar liggen de Europese landen daarover wel genoeg op één lijn? Daarover EU-correspondent Rik Rutten. Presentatie: Tim de Wit

(00:52) Politieke chaos Zuid-Korea heeft ook gevolgen voor ons Geheel onverwacht heeft de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol de staat van beleg afgekondigd. Om het een paar uur later weer op te heffen. Het lijkt een mislukte poging tot een staatsgreep, maar veel is nog onduidelijk. Hoe gaat het nu verder in het land? En wat gaan we hier in Europa merken van de politieke chaos in Zuid-Korea, dat een belangrijke partner is voor Europa. Daarover correspondent Ifang Bremer en Korea-deskundige Remco Breuker. (14:22) Russische oorlogseconomie baart nieuwe middenklasse  De inflatie is hoog, de roebel allerminst stabiel, maar journalist Pjotr Sauer plaatst grote kanttekeningen bij alle doemverhalen over de mogelijke instorting van de Russische economie. Dat hopen we misschien in het westen, maar hij wijst erop dat de bloeiende oorlogsindustrie inmiddels een hele nieuwe klasse ten goede komt.  Presentatie: Tim de Wit

De oppositie wil het liefst zo snel mogelijk door middel van een motie van wantrouwen de Franse regering naar huis sturen. Reden is de onvrede over de begroting voor het komend jaar. En daarmee verkeert Frankrijk alweer in een nieuwe politieke crisis, de tweede binnen een half jaar. Wordt Frankrijk een stuurloos land? En wat gaan wij daarvan merken in Europa? Daarover correspondent Eva Rammeloo. (11:35) De cultuurstrijd in Odesa Onze Oekraïne-verslaggever Michiel Driebergen is terug van een recent bezoek aan de belangrijke havenstad Odesa. De stad ligt niet alleen onder vuur van Russische drones en raketten, maar ook intern woedt er een hevige strijd. Het historische erfgoed van de stad is onder druk komen te staan, zoals bijvoorbeeld het werk van de wereldberoemde in Odesa geboren schrijver Isaak Babel. Volgens Michiel Driebergen zal de uitkomst van deze culturele ‘oorlog’ de toekomst van het land bepalen. Presentatie: Tim de Wit

Georgië kende al vele dagen van protest dit jaar, maar dit keer lijkt er echt iets te zijn geknapt bij de demonstranten. Ze zijn woedend op de regering, die het toelatingsproces tot de EU officieel heeft gepauzeerd. De president weigert ondertussen haar mandaat neer te leggen, dat halverwege deze maand afloopt. Welke kant gaat het op met Georgië? Daarover vanuit Tbilisi correspondent Jarron Kamphorst. (10:46) Aleppo vreest luchtaanvallen De Syrische oppositietroepen zijn aan een ongekende opmars bezig. Aangevoerd door het islamistische rebellenleger HTS, door sommige landen als terreurorganisatie aangemerkt, lijken ze nu al Aleppo stevig in handen te hebben. Wellicht komen daar de komende dagen nog meer steden bij. Wat betekent dit voor de Syriërs die daar wonen? En op wat voor manier gaat president Assad reageren? Daarover collega Abdou Bouzerda, Syrië-kenner die de situatie nauwlettend volgt en ook gesproken heeft met Syriërs in Aleppo. Presentatie: Tim de Wit

Na jaren van relatieve stabiliteit aan de frontlinies, is de oorlog in Syrië de afgelopen dagen opnieuw hevig opgelaaid. Rebellen van Hayat Tahrir al-Sham zijn onverwachts begonnen aan een opmars vanuit Idlib en vechten inmiddels tegen het Syrische leger in de omgeving van Aleppo, de op één na grootste stad van het land. Het regime van Assad slaat ondertussen hard terug, met luchtaanvallen die worden gesteund door Rusland. Waarom gebeurt dit nu? En wat betekent dit voor de regio? Daarover journalistFernande van Tets. (12:13) Uitgelicht: Europa Draait Door In onze podcast Europa Draait Door praat Derk Sauer over de Russische economie, waar de gevolgen van de oorlog in Oekraïne steeds zichtbaarder worden: de roebel keldert enorm en de inflatie is hoog. Hoe lang kan Poetin deze oorlogseconomie nog volhouden? (14:27) Een gesprek over vrijheid met Angela Merkel De vuistdikke biografie van Angela Merkel ligt in de winkel, en als een van de weinige media heeft VPRO’s Buitenhof de voormalige Duitse bondskanselier gestrikt voor een interview. Deze zondag is het te zien, maar wij lichten vandaag alvast wat fragmenten uit met interviewer Twan Huys. Heeft Merkel spijt van haar beroemde Wir schaffen das? En hoe kijkt ze naar de opkomst van de radicaal-rechtse AfD?

(00:46) Nicaragua wordt voortaan geregeerd door een dynastie In Nicaragua is de dictatuur van leider Daniel Ortega bijna compleet. Hoewel hij toch al deed waar hij zelf zin in had, geeft een nieuwe grondwetswijziging hem en zijn vrouw nu ook officieel de totale macht. En misschien wel het belangrijkste punt voor de Ortega’s: vanaf nu is Nicaragua een dynastie en blijft alle macht binnen hun familie. We bespreken het met Julienne Weegels, Nicaragua-expert en universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam. (10:27) Wat betekenen Trump’s controversiële economische plannen voor Europa? "Voor mij is het mooiste woord in het woordenboek: tarief," verklaarde Donald Trump triomfantelijk. Met dezelfde bravoure kondigde hij deze week plannen voor importtarieven invoeren voor Mexico, Canada en China aan. Ook Europa lijkt niet te ontkomen, met tarieven die kunnen oplopen tot 20 procent. Tegelijk dreigt Trump met ingrijpen bij de Amerikaanse Centrale Bank, wat schokgolven door de wereldeconomie kan sturen. Wat betekenen deze plannen voor Europa en de internationale handelsorde? Daarover econoom Bas Jacobs, verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.

(00:45) Fragiel akkoord in Libanon Na veel getouwtrek is er eindelijk een staakt-het-vuren bereikt tussen Israël en Hezbollah. In Libanon klinkt er euforie onder de bevolking en veel vluchtelingen trekken al terug naar hun huizen in het zuiden. Toch is er nog veel onduidelijk: hoe wordt dit bestand uitgevoerd en zit het akkoord wel stevig in elkaar? Vanuit Beiroet correspondent Jenne Jan Holtland en vanuit onze studio Libanon-deskundige Nora Stel. (14:38) Bestaat Nigeria nog wel? Het is het land met de snelst groeiende bevolking van Afrika, een florerende techsector en wordt regionaal gezien als een belangrijke economische en militaire macht. Maar Nigeria staat ook voor grote uitdagingen. Die worden des te ingewikkelder door de grote contrasten tussen noord en zuid, stad en platteland en rijk en arm. Correspondent Femke van Zeijl vertelt waarom al die tegenstellingen het zo moeilijk maken om überhaupt nog van één Nigeria te spreken.   Presentatie: Sophie Derkzen

En Turkije dreigt diens eigen 'Amazonegebied' te verliezen. Gewelddadige bendes in Haïti worden steeds jonger In Haïti bestaan de gewelddadige bendes inmiddels voor de helft uit minderjarigen, blijkt uit een rapport van Unicef. Het bendegeweld en de aanhoudende politieke instabiliteit leiden ertoe dat mensen op een ‘ongekende schaal’ ontheemd zijn geraakt, aldus de VN. Kevin Gilmont van hulporganisatie Broederlijk Delen is te gast over de laatste ontwikkelingen. Reportage: hoe Mexico migranten naar de VS probeert tegen te houden De aankomende Amerikaanse president Donald Trump wil een van zijn grootste verkiezingsbeloftes waarmaken: de migratie vanuit Mexico fors terugdringen. Jaarlijks proberen honderdduizenden migranten de grens over te steken. Mexico werkt al actief mee om deze cijfers te verlagen door illegale migranten op te pakken en met bussen naar het zuiden van het land te vervoeren, naar steden als Villahermosa. Correspondent Boris van der Spek reisde naar Villahermosa om te onderzoeken wat er gebeurt met deze migranten. Uitgelicht: Turks 'Amazonegebied' bedreigd door houtkap Een van de meest biodiverse gebieden van Turkije, ook wel het 'Amazonegebied' van het land genoemd, staat op het spel. Een groot bedrijf wil er goud gaan winnen, wat leidt tot massale houtkap. Klimaatactivisten vinden dat dit moet stoppen en voeren actie – met muziek als wapen. Redacteur Cevahir Varan sprak met hen. Presentatie: Sophie Derkzen.

Roemenië is in shock na de presidentsverkiezingen afgelopen zondag. Totaal onverwachts komt een uiterst rechtse, ultranationalistische kandidaat als winnaar uit de hoek, die het zelfs wist te winnen van de zittende premier. Călin Georgescu staat bekend om zijn radicale uitspraken, en zegt zich verwant te voelen aan Rusland. De tweede ronde van de presidentsverkiezingen zal vanuit Europa dan ook met argusogen gevolgd worden, vertelt journalist en schrijver Stefan Popa. (01:11) Verenigde Naties luiden noodklok over Myanmar Er dreigt een ‘perfect storm’ door oplaaiende strijd en dreigende hongersnood in het door burgeroorlog getroffen Myanmar. Waarom voert het leger juist nu de aanvallen op? Wij vragen het aan journalist en Myanmar-kenner Ole Chavannes.     Presentatie: Eva Koreman