Classical Queers

Johannes Wirix-Speetjens gaat op zoek naar de queerpersonen die de kunstwereld hebben gekleurd. In een meeslepende reis brengt hij de verhalen tot leven, van Wilde tot Lanoye, van Springfield tot Smyth en van Lully tot Mercury. Waar hun hart niet altijd voor hun ware liefde mocht slaan, vertaalt hun strijd zich vaak in schoonheid en kunst. De VRT-queerstemmen kruipen in de huid van de kunstenaars op wier schouders de queergemeenschap vandaag staat.

De Stonewall-rellen in New York markeren het begin van de Pride-beweging, met Marsha P. Johnson als een van de voorvechters van het eerste uur. Vlak daarvoor sterft Judy Garland, die zich ontpopte tot Pride-icoon door haar rol in The Wizard of Oz. Hoewel queerfobie van alle tijden is, geniet Gene Malin een tolerant klimaat in de USA met de opkomst van drag acts. De sfeer slaat om wanneer Henry Cowell wordt gearresteerd voor 'onzedelijk gedrag'. In Italië kan Samuel Barber helemaal zichzelf zijn.

De queergeschiedenis van Frankrijk neemt vele gedaantes aan. In Parijs belanden Jean Diot en Bruno Lenoir op de brandstapel, ‘schuldig aan sodomie’. Jean-Baptiste Lully gedijt onder de queersubcultuur aan het hof van de Zonnekoning. Markies de Sade predikt een nieuwe seksuele moraal. Onder l’orde moral wordt Parijs aanhoudend opgeschrikt door ‘queerschandalen’, waarbij heel wat grote namen betrokken zijn. En Peter Tsjaikovski strandt in Parijs, op de vlucht voor zijn huwelijk.

Camille Saint-Saëns, hoewel getrouwd, maakt in Parijs geen geheim van zijn affaires. Marcel Proust beleeft een romance en is steeds opener in zijn werk. Le Temple de l’Amitié van Natalie Barney wordt een hotspot voor lesbische vrouwen in Parijs. De eerste queerkus spat van het witte doek. Suzy Solidor wordt de meest geportretteerde vrouw ter wereld terwijl ze openlijk zingt over lesbische liefde, in het cabaret van de subcultuur. En Cole Porter laat de teugels vieren, met Les Ballets Russes.

Het proces tegen Oscar Wilde zet de UK in rep en roer. Edward Carpenter biedt hoop met zijn studies rond seksuele oriëntatie, wat E.M. Forster aanzet tot het schrijven van zijn Pride novel: Maurice. Er wordt geschreeuwd om sociale veranderingen, waaronder vrouwenstemrecht. In de gevangenis wordt Ethel Smyth halsoverkop verliefd op suffragette Emmeline Pankhurst. Noel Coward doet er alles aan om zijn homoseksualiteit verborgen te houden, terwijl heel de UK meezingt met de muziek van Ivor Novello.

Het schandaal rond Alfred Krupp zindert na tot in het Duits keizerlijk hof. Als twee Adammen baden Siegfried Wagner en zijn vriend naakt aan het strand van Maleisië. Met zijn wetenschappelijk werk schrijft Magnus Hirschfeld queergeschiedenis. Op een van zijn conferenties klinkt Das Lila Lied, een van de eerste Pride anthems ooit. Berlijn wordt het Queer Capital van de wereld, totdat de nazi's de macht grijpen. Ze houden ook Henriëtte Bosmans en haar geliefde Frieda Belinfante in hun greep.

Benjamin Britten gooit hoge ogen met zijn operadebuut in Londen. Engeland bindt de strijd aan tegen queerpersonen. Onder meer John Gielgud en Alan Turing blijven niet gespaard. Ook Amerika opent de jacht op queerpersonen. Dimitri Mitropoulos, dirigent van de New York Philharmonic, wordt gedwongen ontslag te nemen. Leonard Bernstein neemt de functie over en moet de verwachting waarmaken een heteroseksuele man te zijn. Zijn huwelijk met Felicia leidt tot dramatische gebeurtenissen.

In Rusland verbiedt Stalin homoseksualiteit. Vladimir Horowitz wijkt uit naar het Westen en trouwt met Wanda Toscanini, de dochter van de grote dirigent. Engeland legaliseert homoseksualiteit voor 21-plussers. April Ashley bevindt zichzelf in het oog van de storm tijdens haar echtscheiding. In de USA veroorzaakt Anita Bryant een ramp, met protest tot in de lage landen. Elton John en Dusty Springfield komen uit voor hun seksualiteit, maar de strijd is nog niet gestreden.

Ook in de kunstwereld vindt een slagveld plaats. De aidsepidemie wakkert bovendien een nieuwe golf van intolerantie aan, waarvoor de gezondheidscampagnes tekenend zijn. In Engeland voert Thatcher de discriminerende wet Section 28 in, wat een efficiënt aids-preventiebeleid nog meer bemoeilijkt. Er klinkt protest van onder meer Stephen Fry en Ian McKellen. Lesbische vrouwen bestormen de BBC-nieuwsstudio’s. Met de dood van Freddie Mercury en de film Philadelphia komt er een mentaliteitswijziging.